PAYMO Russia бош директори Ҳусан Умаров нима учун Ўзбекистонда ислом банкингини ривожлантириш кераклигини тушунтирди.
Uznews.uz хабарига кўра, 2021 йилда ҳар бир инсон анъанавий иқтисодиётнинг уч "устуни" – ишончлилик, мукаммаллик ва барқарорликни ларзага солган янги воқеликка дуч келди.
Жаҳон иқтисодиёти ўзгаришларни биринчи бўлиб ҳис этиб, ёш молиявий восита:
* ҳамкорлик муносабатлари пойдевори;
* кучли диний компонентга қурилган ислом банкингига нисбатан жадал бурилиш ясади.
PAYMO Russia бош директори Ҳусан Умаровнинг айтишича, ислом иқтисодиёти тарафдорлари "сигир думлари"ни ушлаб турмайди. Пайғамбаримиз Муҳаммад саллолоҳу алайҳи вассалам молни кредитга сотишни мажозий маънода шундай атаганлар. Асоссиз бойиш ("рибо") таъқиқланади. Фоиз олишга эмас, балки фойда олишга йўл қўйилади.
Бироқ узоқ йиллик кредит қуллиги – Ғарб иқтисодиётининг асосий устуни бутун дунё бўйлаб юз минглаб оддий фуқароларни уй-жой ва ишсиз қолдириши мумкин. 2008 йилги Америка инқирози буни аниқ кўрсатди ва 2021 йилги пандемия ҳам ундан қолишаётгани йўқ.
"Исломий молияда банк жазо берувчи орган эмас. У уйингизни олиб қўйиб, охирги кўйлагингизни ечиб олмайди. Бу сизнинг ҳамкорингиз, шеригингиз, инвесторингиз ва ҳатто дўстингиздир. Оддий бир мисол: агар машинангиз аварияга учраса, унинг суғуртаси йўқ бўлса, банк сиз билан зарарларни ўз бўйнига олади. Агар тўловни кечиктирган бўлсангиз, банк сиздан жарима ундириб олмайди”, деб тушунтирди Умаров Ҳусан.
Барча таваккалчиликлар ўртадан бўлинади – ислом тушунчасидаги "адолат" айнан шундай кўринишда бўлади. Масалан, ислом асбоби "такафул" "бир-бирини ҳимоя қилиш" деб таржима қилинади, "салам" нарх ошишига қарши кафолатни билдиради ва "сукук" эса фоизларни таъқиқлайди.
Дунё харитасида Ислом банкинги мавжуд 251 мамлакатдан 70 дан ортиқ мамлакатни қамраб олган. Эрон ва Судан 2019 йилда тўлиқ, Саудия Арабистони ва Бруней эса мос равишда 70% ва 65% ислом банкингига ўтиб олди.
Ислом банкларининг ялпи активлари $2,5 трлн. дан ошди. Мутахассисларнинг айтишича, 15 йил ичида Исломий молия глобал банкингга айланади.
Экспертнгинг фикрига кўра, буларнинг барчаси кўплаб мамлакатлар қонунчилигида "Исломий молия" учун ҳуқуқий асос бўлади. Ислом банкингининг истиқболини Буюк Британия, Қозоғистон, АҚШ, Лотин Америкаси, Жанубий Африка ва исломий бўлмаган Осиёдаги Гонконг ва Сингапурда англаб етишди. Ўзбекистон Республикаси Президенти Шавкат Мирзиёевнинг ташаббуси билан Ўзбекистон ҳам ушбу восита томон қадамлар қўя бошламоқда.
Бир нарса аниқ: Исломий банкинг бизга бошқа йўл ҳам борлигини тушунишимизга ёрдам бермоқда. Ва бу "бошқа йўл"нинг самараси узоқ вақт давомида ишлатилган нарсалардан асло кам эмас.
Ўзбекистон мусулмонлари идораси матбуот хизмати
