muslim.uz.umi

muslim.uz.umi

الأربعاء, 11 تشرين1/أكتوير 2023 00:00

Илмда хотиржамликни ҳис қилиш

Инсоннинг ҳақиқий муваффақияти қайси ўринда бўлмасин Аллоҳ азза ва жалланинг тавфиқидан сўнг илмга бўлган ҳиммати ва ихлосига боғлиқдир. Бу барча илм билан шуғулланувчиларга тегишлидир. Олим кишининг илмида юксакликка эришиши учун ўз йўналишида тўғри манҳажни ушлаши лозим. Шу қатори илмий даражасини баҳс-мунозара, ёзув-чизув ва дарс бериш каби йўллар билан оширишга кун-у тунини сафарбар қилиши муҳим аҳамият касб этади.

Албатта, толиби илм илм талаби ва таҳсили учун бор кучини сарфласа, қийинчилик ва машаққатларга бардош берса ва улардан ғолиб келса, Аллоҳ таоло унинг ҳаракатини зое қилмайди, одамлар унинг ҳаққини олиб қўймайди ва ундан юксалиш ва ривожланиш ортга сурилмайди. Дарҳақиқат, юксалиш учун катта сабр талаб қилинади.

Бироқ, узундан-узун орзуларга берилган, дангасаликка одатланган, роҳат талабида бўлган, муваффақиятга осонликча эришишни хоҳлаган, шириндан-ширин таом еган, чиройли кийимларни кийган, узундан-узун уйқуларни яхши кўрган ва фаслларнинг ўзгариши уни илм олиш ва таҳсилидан машғул қилиб қўйган кишидан илм қанчалар узоқда! Ундан илм қанчалар нафратда! («Софаҳот мин собрил уламо» китобида келган 368-369-бетлар).

Бундай машаққат ва қийинчиликларни ошиб ўтиш олий ҳимматга эҳтиёж сезади. Ҳиммат соҳиби бўлмаган кишига довон ошишнинг, чўққини забт этишнинг ва мақсадга етишишнинг имкони йўқ!

Нақл қилинган ва фойдаланилган илмни ҳосил қилиш, тушуниш, ёдлаш ва мустаҳкамлашнинг ўзига яраша машаққатлари ва қийинчиликлари бор. Чунки, ҳар бир илмнинг узоқ ва яқин бўлган бошқа бир илмга боғлиқлиги бор. Илмлар гўёки шохлари кўп сербаргли дарахтга ўхшайди. Киши бир илмни унга боғлиқ бўлган илмни ўрганмагунча, ёхуд пишитмагунча пухта ўргана олмайди. («Софаҳот мин собрил уламо» китобида келган 363-бет).

Олдинги уламоларимиз ютуқларга етишиш учун бор вақтларини Аллоҳ йўлида илм ўрганиш ва ўргатишга бахшида қилганлар. Сўнгра юқори даражаларга эришганлар. Имом Абу Юсуф роҳимаҳуллоҳнинг айтган сўзларига қаранг: «Ўғлим вафот этганида уни дафн қилиш учун тайёрлашга ҳам, жанозасига ҳам бора олмадим. Абу Ҳанифадан бирор нарсани ўтказиб юбориб, кейин пушаймон чекмаслик учун бу ишни қўшниларим ва яқинларимга топширдим». («Қийматуз замон» китобида келган 30-31-бет).

Имом, муҳаддис Мунзирий роҳимаҳуллоҳ «Комилия» ҳадис мадрасасига устоз этиб тайинланганларида, бор эътиборини унга жалб этдилар ва ҳаётларининг охирги йигирма йилини китоб ёзиш, ҳадис айтиш, маъноларини тушунтириш ва ҳадисларни тахриж қилишга эътикоф ниятини қилиб, у ерда ўтказдилар. Мадрасадан фақат жума намози учунгина чиқар эдилар. Ҳатто, у зотнинг катта ўғиллари Ҳофиз Рошидуддин Муҳаммад 643-ҳижрий йили вафот этганида, жаноза намозини мадраса ҳовлисида ўқидилар ва жанозасини мадраса эшигигача кузатдилар. У зотнинг ўғилларига айтган сўнгги сўзлари: «Болажоним, сени Аллоҳ таолога топширдим» бўлди ва жанозадан ажралдилар. («Жавобул Ҳофиз Мунзирий» китобида келган 26-бет).

Шайх Салоҳ Абулҳож ҳафизаҳуллоҳнинг 

«Қалбни суғорган ҳикмат зилоли» китобидан.

Абдуссами Хайруллоҳ таржимаси

 

الأربعاء, 11 تشرين1/أكتوير 2023 00:00

Тонгда ва кеч кирганда айтиладиган дуо

 

 

Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм.
Аллоҳ таолога битмас-туганмас ҳамду санолар бўлсин.
Пайғамбаримизга мукаммал ва батамом салавоту дурудлар бўлсин.

Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади:
Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам тонг отганида: 

اللهُمَّ بِكَ أَصْبَحْنَا وَبِكَ أَمْسَيْنَا وَبِكَ نَحْيَا وَبِكَ نَمُوتُ وَإِلَيْكَ النُّشُورُ

 «Аллоҳумма бика асбаҳна ва бика амсайна ва бика наҳйа ва бика намуту ва илайкан нушур» (Аллоҳим, Сенинг номинг ила тонг оттирдик, Сенинг номинг ила кеч киргиздик. Сенинг номинг ила тириламиз ва Сенинг номинг ила ўламиз. Ва Сенга қайтажакмиз), дер эдилар. Кеч кирганида эса: 

اللهُمَّ بِكَ أَمْسَيْنَا وَبِكَ نَحْيَا وَبِكَ نَمُوتُ وَإِلَيْكَ النُّشُورُ

«Аллоҳумма бика амсайнаа ва бика наҳйаа ва бика намууту ва илайкан нушур» (Аллоҳим, Сенинг номинг ила кеч киргиздик. Сенинг номинг ила тириламиз ва Сенинг номинг ила вафот этамиз. Ва Сенга қайтажакмиз), деб айтар эдилар. 

Абу Довуд, Термизий, Ибн Можа ва бошқаларнинг саҳиҳ санад билан қилган ривояти.

الأربعاء, 11 تشرين1/أكتوير 2023 00:00

Асл фитрат илоҳни инкор қилмайди

Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм.
Аллоҳ таолога битмас-туганмас ҳамду санолар бўлсин.
Пайғамбаримизга мукаммал ва батамом салавоту дурудлар бўлсин.

Инсоният тарихига назар солган киши башариятнинг илоҳий ақидага нисбатан муаммоси ушбу коинотни тадбир қилиб турган Зотни инкор қилишда эмаслигини кўради. Илоҳни мутлақ инкор қилиш маъноси жуда ҳам оз ва нодир ҳолатдир.
Француз файласуфи Бергсон айтган экан: «Илм-фан ва фалсафаларга эга бўлмаган жамиятлар бўлган ва топилади ҳам. Лекин диёнатсиз бирорта жамият бўлмаган».
Муаррихлардан бири айтган экан: «Тарихда қўрғонлари йўқ шаҳарлар, таълим даргоҳлари йўқ шаҳарлар, қасрлар ва завод-фабрикалари йўқ шаҳарлар топилади. Лекин ибодатхоналари йўқ шаҳарлар ҳеч ҳам учрамайди».
Ҳамма асрларда, ҳамма шаҳарларда доим ибодатхоналар бўлган. Лекин муаммо ўша ибодатхоналарда кимга ибодат қилинишида.
Ҳа, башариятнинг муаммоси ибодат қилишда эмас, балки кимга ибодат қилишдадир.
Коҳинлар, сеҳргарлар, диндан тижорат сифатида фойдаланувчилар одамлар учун турли илоҳларни ўйлаб топишди ва уни зийнатлаб кўрсатишди. Фиръавн ва Намруд каби баъзилари эса илоҳлик даъвосини ҳам қилишди.
Асл инсоний табиат илоҳга сиғиниб, унга ибодат қилиб яшаш билангина хотиржам бўлади. Инсоннинг асл фитрати шу. Гоҳида мана шу асл фитратни турли хил шубҳа ва шаҳватларнинг чангу ғуборлари қоплаб олади. Лекин шундай бўлса-да, бу фитрат бутунлай йўқ бўлиб кетмайди. Инсон турли ташвишларга ва оғир мусибатларга дуч келиб, уни бартараф этишда на ўзида, ва на ўзгада куч тополмай қолган пайтда фитратини қоплаб олган мазкур чангу ғуборлар кетиб, қалбининг қаъридан асл фитрати намоён бўлади ва ич-ичидан Аллоҳдан ёрдам кутади:
«Денгизда сизларга бирор мусибат етса, сизлар илтижо қиладиган Ундан бошқа (маъбуда)лар ғойиб бўлур» (Исро сураси, 67-оят).
Ривоят қилинишича, зиндиқлардан бири Жаъфар Содиқнинг ҳузурида Яратувчини инкор қилди. Жаъфар унга: «Денгизни ва унинг қўрқинчини кўрганмисан», деди.
У: «Ҳа, денгизга чиққанман, қўрқинчли шамол эсган. Кема синиб денгизчилар ғарқ бўлишган. Мен тахталардан бирига осилиб олдим. Сўнгра у тахта ҳам мендан кетиб қолди. Тўлқинлар мавжи мени улоқтириши натижасида соҳилга етиб олдим», деди. 
Шунда Жаъфар: «Сен таянган нарса кема, тахта ва денгизчилар эди. Уларни йўқотганингдан кейин ҳам омон қолишни умид қилганмидинг?», деди.
У: «Ҳа», деди. 
Жаъфар: «Кимдан?», деди. 
У жим қолди.
Шунда Жаъфар: «Сен умид қилган зот ўша Яратувчи зот бўлади. У сени ғарқ бўлишдан қутқарди», деди. У киши Жаъфар Содиқнинг қўлида Исломни қабул қилди.
Демак, башариятга етган катта тойилиш илоҳнинг борлигини инкор қилишда бўлмаган, балки Унга ширк келтиришда, Ундан бошқага ибодат қилишда бўлган. Шунинг учун барча пайғамбарларнинг асосий вазифалари одамларни якка Аллоҳга ибодат қилишга чорлаш ва ибодатни қай тарзда адо этишни ўргатиш бўлган, илоҳнинг борлигини исботлаш бўлмаган.
Аллоҳни инкор қиладиган айрим кимсалар ҳам ўзлари билмаган ҳолда кимларгадир сиғиниб яшашади. Шахсларни илоҳ қилиб олишган бўлади. Уларнинг илоҳлари кўп бўлади. Бирини олиб, бирини қўяверишади.
Айниқса, мусибатга учраганда, ҳеч ким ёрдам беролмай қолганда ҳам ич-ичларидан ёрдам кутишади. Ўшанда улар ўзлари билмаган ҳолда ёрдамни Аллоҳдан кутаётган бўлади.
Шайх Юсуф Қаразовийнинг мақолалари асосида


Қудратуллоҳ Сидиқметов тайёрлади

 

الأربعاء, 11 تشرين1/أكتوير 2023 00:00

Сен Аллоҳни яхши кўрасанми?

Мен ўзимга тегишли ишлар тўғрисида очиқ ойдин ёзилган нарсаларни тўлиқ ўқиб чиқдим.

Ҳа шундай.

Набий алайҳис-солату вассалам;

“Кимки бомдод намозини ўқиб бўлгандан кейин масжидда қуёш чиқгунча Аллоҳни зикр қилиб ўтирса. Ундан сўнг икки ракат ишроқ намозини ўқиса унга умра ва ҳажнинг савоби бўлади. Тўлиқ тўлиқ, тўлиқ”- дедилар.

Яъни унга тўлиқ умра ва ҳажнинг савоби ёзилади, деб уч марта айтдилар.

Ҳа, Бомдодни ўқийсиз, кейин Аллоҳни зикр қилиб ўтирасиз. Аллоҳ азза ва жаллани зикр қилишнинг энг улуғи Қуръон тиловат қилишдир.

Ҳа, қуёш чиқгунча шу тарзда ўтирасиз, сўнг қуёшнинг тафти сезилгач икки ракат намоз ўқийсиз. Сизга тўлиқ ҳаж ва умранинг савоби ёзилади. Ундан кейин сизнинг барча хато ва гуноҳларингиз ўчирилиб унутиб юборилади. Сўнг Аллоҳ таоло бу гуноҳлар ўрнига сизни яхшиликлар билан эҳтиром қилади.

Ушбу инсон билан биз каби даъват қилувчилар ўзаро яқин бўла оладиларми? Яъни биз ҳам шундай қилишимиз мумкинми?!

Кўпчилик кечаси ухламай бедор бўлиб чиқгани учун икки ракат бомдод намозидан кейин-ла бошини ёстиғига қўйиб яна уйқуга кетади.

Бу бўлиб турган воқелик.

Эй дўстларим! Қоида бор унда шундай дейилади;

”Ким бир нарсани яхши кўрса ўша нарсани кўп эслайди”.

Ҳой дўстим! Сен Аллоҳни яхши кўрасанми ёки йўқми?

Агар Аллоҳ таолони яхши кўрсанг Унинг зикрини кўпайтиришинг лозим!

Агар Унинг зикрини қилмайдиган бўлсанг Аллоҳга қасамки сен Уни яхши кўрмас экансан.

Роббисини таниб кейин Уни яхши кўрмайдиган кишини одам деб бўладими?

Шундай одам топиладими? Шундай одамни учратиб бўладими?

Аллоҳни танидинг. Унинг бандаси эканингни ҳамда Унинг сенга кўрсатган мурувватлари ва кетма кет бераётган неъматларини билдинг. Шундай экан Уни яхши кўришинг керак. Яхши кўрсанг албатта Уни зикр қилишинг лозим.

 Имом Бутийнинг ушбу видео суҳбатидан эркин таржима қилинди.

 Абдуллоҳ Ғуломов

الأربعاء, 11 تشرين1/أكتوير 2023 00:00

"Ҳофизул Қуръон хулқи"

Қуръони Каримга нисбатан одоб сақлаш вожибдир.

Уламолар Қуръони Каримни улуғлаш, унга нисбатан ҳурмат сақлаш вожиб эканлигига бир овоздан иттифоқ қилганлар. Зеро, Қуръон Аллоҳнинг каломи. Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васалламнинг энг катта мўжизалари ҳисобланади. Шундай экан, ким Қуръонни масхара қилса, Унинг ҳурматини тўкишга ҳаракат қилса, очиқ ойдин куфр ишни қилган бўлади.

Аллоҳ таоло шундай марҳамат қилади:

 ( قُلۡ أَبِٱللَّهِ وَءَايَٰتِهِۦ وَرَسُولِهِۦ كُنتُمۡ تَسۡتَهۡزِءُونَ

لا تَعۡتَذِرُواْ قَدۡ كَفَرۡتُم بَعۡدَ إِيمَٰنِكُمۡ)

 

"Қасамки, агар улардан: (нега масхара қиласиз, деб) сўрасангиз, албатта, улар: "Биз фақат (баҳсга) чўмиб, ҳазиллашяпмиз", - дейишади. Айтинг: "Аллоҳни, оятларини ва Расулини масхара қилаётган эдингизми?!". "Узр айтмангиз! Иймонингиздан кейин (яна) куфрга кетгансиз". ("Тавба" сураси, 65-66-оятлар)

Қуръони Каримни, унинг оятларини масхара қилиш, ҳурматини тўкиш куфр эканлигига ҳанафий олимларининг далиллари:

  1. "Фатовои Баззозия"да шундай жумлалар келади: "Қуръонни мазаҳ қилиш, ўйин-кулгу учун фойдаланиш куфрдир. Чунки бу ишлар Қуръонни енгил санаш, ерга уриш ҳисобланади". (Мазкур манба: 3/338)
  2. "Жавоҳирул фиҳқ"да шундай дейилади: "Бирор кишига: "Қуръонни кўпроқ тиловат қилмайсизми?", - дейилса ва у одам: "бу менга ёқмайди" ёки "бу ишдан тўйиб кетганман", деб жавоб берса, шунингдек, бирор оятини инкор эца ёки айбласа, бас, куфр амалини қилган бўлади".
  3. "Фатвои Зоҳийрийя" асарида қуйидагича масала баён этилган: "Ким Аллоҳнинг Каломини ҳазил ёки эрмак қилиб ўқиса - куфр келтирган бўлади". ("Фиқҳул Акбар шарҳи", Мулла Али Қорий, 254)

Аллоҳнинг каломини ерга урган, беписанд қараган, ўйин-кулгу учун сабаб қилиб олган кимсаларга Қуръони Каримнинг ўзида улкан азоб-у уқубатлар ваъда қилинган. Аллоҳ таоло шундай марҳамат қилган:

 

 (وَقِيلَ ٱلۡيَوۡمَ نَنسَىٰكُمۡ كَمَا نَسِيتُمۡ لِقَآءَ يَوۡمِكُمۡ هَٰذَا وَمَأۡوَىٰكُمُ ٱلنَّارُ وَمَا لَكُم مِّن نَّٰصِرِينَذَٰلِكُم بِأَنَّكُمُ  ٱتَّخَذۡتُمۡ ءَايَٰتِ ٱللَّهِ هُزُوٗا وَغَرَّتۡكُمُ ٱلۡحَيَوٰةُ ٱلدُّنۡيَاۚ فَٱلۡيَوۡمَ لَا يُخۡرَجُونَ مِنۡهَا وَلَا هُمۡ يُسۡتَعۡتَبُونَ)

 "Ва (уларга - масхара қилувчиларга) дейилди: "Худди сизлар мана шу бугунги кунингиздаги учрашувни унутганларингиздек, Биз ҳам бугун сизларни "унутурмиз". Сизларнинг жойингиз дўзахдир ва сизлар учун дўзах азобидан қутқарувчи ёрдамчилар ҳам йўқдир. Бунга сабаб - сизлар Аллоҳнинг оятларини масхара қилиб олган эдингиз ва сизларни ҳаёти дунё алдаб қўйган эди. Бас, бугун улар (дўзахдан) чиқарилмаслар ва улардан (Аллоҳ рози бўладиган амалларга) қайтиш ҳам талаб қилинмас". ("Жосия" сураси, 34-35-оятлар)

Қуръони Каримни беҳурмат қилиш бир неча кўринишларда бўлиши мумкин:

- Мусъҳафга суяниш ёки уни ёстиқ қилиб фойдаланиш;

- Қуръонга талофат етказиш ва йиртиш;

- Аёллар ҳайз ва нифос ҳолларида Қуръонни тиловат қилишлари;

- Хоҳ катта, хоҳ кичик бетаҳорацизлик билан Қуръони Каримни ушлаш (аммо тафсир ёки ичида оятлар зикр қилинган бошқа китобларни бетаҳорат ҳолда ушлаш жоиздир. Чунки шу каби китобларда муаллифнинг сўзи Қуръон оятларидан кўра кўпроқни ташкил этади);

- Мусъҳафни ноўрин жойларга (масалан, ҳаммом ёки таҳоратхоналар) олиб кириш;

- Маййитни қабрга дафн этаётганда Қуръон билан бирга кўмиб юбориш;

- Мусъҳафдан бирор оятни олиб, чайнаб ютиб юборишлик;

- Уйга, ишхонага ёки автоуловга Қуръони Каримни шунчаки қўйиб қўйиш ва тиловат қилмасдан чанг босиб ётишига сабаб бўлиш;

- Қуръони Каримга ифлос ва нажосат нарсаларни қасддан теккизиш;

- Қуръони Каримни оёқ билан босиш ёки инсон Қуръонни (баъзи ривоятларга кўра кўксидан) пастда тутиши ва ҳоказо ишлар.

Юқорида зикр қилиб ўтилган ишлардан бирортасини ҳам қилиш жоиз эмас. Мусулмон одам бу амалларни қилиб қўйишдан жуда ҳам эҳтиёт бўлиши лозим. Зеро, ким бу ишлардан сақланмаса ёки енгил санайдиган бўлса, Қуръонни беҳурмат қилувчиларга аталган аламли азобга дучор бўлиб қолиши мумкин.

Аллоҳ таоло барчамизни юқорида зикр этилган амалларни қилиб қўйишдан Ўзи муҳофаза қилсин! Омин!

Хотима.

Аллоҳ таолога чексиз ҳамду санолар, Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламга саловот ва саломлар бўлсин!

"Ҳофизул Қуръон Хулқи" деб номланган мўжазгина китоб таржимасининг сўнгида Аллоҳдан сўраймизки, барчамизни Қуръон хулқи билан зийнатласин, Қуръондан билмаганларимизни билдирсин, унутганларимизни ёдимизга солсин, кеча-ю кундуз Қуръон тиловати билан машғул эцин! Қиёмат куни бўлганда бизларни Қуръон аҳлларининг ичида тирилтирсин! Зеро, ана ўшалар Аллоҳнинг аҳли ва хос бандаларидир!

Аллоҳ таолога ҳамд, Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламга чексиз саловот ва саломлар бўлсин!

Китобнинг сўнги 3-боби таржимаси милодий 2022 йил, сентябрь ойининг 16-санаси муборак Жума куни шом намозидан сўнг Маккаи Мукаррамада, Байтуллоҳнинг Ҳажарул асвад қисми рўпарасида ўз ниҳоясига етди.

Аллоҳим, Ушбу китобни барчамизга манфаатли қил. Омин!!!

Тоҳиров Сайдулло

 

 

Янгиликлар

Top