muslim.uz
Ўзбекистон зиёрат туризмининг истиқболлари
Юртимизда туризм ривожланишининг асосий омилларидан бири динлар, миллатлар, халқлар ўртасидаги тинчлик-тотувлик, бағрикенглик, ўзаро меҳр-оқибат ва ҳамжиҳатликнинг мавжудлигидадир. Мамлакатимиз азалдан ўзининг ажиб ва турфа табиати, бой тарихи, меъморий обидалари, буюк алломалари билан жаҳон мамлакатлари аҳолисини ўзига жалб этмоқда.
Ўзбекистоннинг халқаро ташкилотлар ва хорижий давлатлар билан туризм соҳасида алоқалар ўрнатиши ва ривожланиши, юртимизга туристлар оқимининг кириб келишини кўпайтириш, уларга хизмат кўрсатиш учун барча шароитларни яратиш, хизмат кўрсатиш сифати ва маданиятини ошириш, туристлар хавфсизлигини таъминлаш, туристик индустрияни ташкил қилиш ва ривожлантириш, соҳа бўйича кадрлар тайёрлаш билан боғлиқ муносабатларни тартибга солувчи ташкилий-иқтисодий механизмлар такомиллашиб бормоқда.
Президентимизнинг 2021 йил 9 февралда “Ўзбекистон Республикасида ички ва зиёрат туризмини янада ривожлантириш чора-тадбирлари тўғрисида” фармони қабул қилинди. Унда туризм бозорининг турли сегментларига йўналтирилган туризм маҳсулоти ва хизматларини диверсификация қилиш, уларнинг рақобатбардошлигини янада ошириш, мақбул ва қулай ички ва халқаро зиёрат туризми муҳитини яратиш, транспорт йўналишларини кенгайтириш, транспорт хизматлари сифатини ошириш, туризм маҳсулотларини кенг тарғиб қилиш, шунингдек, мамлакатимизнинг саёҳат ва дам олиш учун хавфсиз манзил сифатидаги имижини мустаҳкамлашга йўналтирилган вазифалар белгилаб берилди.
Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2021 йил 3 февралдаги “2017-2021 йилларда Ўзбекистон Республикасини ривожлантиришнинг бешта устувор йўналиши бўйича Ҳаракатлар стратегиясини “Ёшларни қўллаб-қувватлаш ва аҳоли саломатлигини мустаҳкамлаш йили”да амалга оширишга оид давлат дастури тўғрисида”ги фармонига мувофиқ, Ўзбекистон бўйлаб саёҳат қилиш учун харажатларнинг бир қисмини қайтариш тартиби жорий қилинди.
Шу билан бир қаторда ташкилий, иқтисодий-ижтимоий масалалар юзасидан соҳани қўллаб-қувватлашда Молия вазирлиги, банк молия тизими, транспорт логистикаси ҳамда солиқ тизимларига тегишли кўрсатмалар берилди.
Бу ўз навбатида, ички туризмнинг жадал ривожланиши ҳамда фуқароларимизнинг ҳордиқ чиқаришларига қулай имкон яратади. Эътиборли жиҳатларидан яна бири, бу буюк алломамиз Имом Мотуридий ёдгорлик мажмуасини зиёрат марказига айлантириш ҳамда атрофидаги 8 нафар буюк уламонинг қабрини тиклаш ва ободонлаштириш ишлари концепцияси “Йўл харитаси”ни ишлаб чиқилиши ва амалга оширилишидир. Натижада миллий ва халқаро туристларнинг оқими янада кенгаяди.
Фармоннинг яна бир муҳим жиҳати сифатида Имом Бухорийнинг бебаҳо меросини кенг кўламда оммалаштириш ва тарғиб қилиш мақсадида хорижий тилларда “Имом Бухорий” зиёрат туризми йўлдош телеканалини, хорижий мамлакатларда унинг мухбирлари фаолият олиб боришини назарда тутган ҳолда ташкил этиш ва уни ривожлантириш концепциясининг яратилиши ҳисобланади.
Мазкур лойиҳани амалга оширишда Ўзбекистон халқаро ислом академияси марказий ўринларни эгаллаши ва мамлакатимизда зиёрат туризмининг жадал ривожланишига хизмат қилувчи етук мутахассисларни етиштириб беришда, илмий тадқиқот ишларини амалга оширишда ўз ўрнига эга бўлади. Ўзбекистон туризм индустриясида зиёрат туризми субъектларининг фаолияти, талаб ва таклиф қонунининг устуворлиги, ташкилий-иқтисодий жараёнларни мувофиқлаштиришнинг маъмурий механизмларини яратиш ҳолати каби мавжуд ижтимоий-иқтисодий жараёнлар жамиятдаги турли ихтисослашган институтлар ва уларнинг фаолият юритиш тартибига тўғридан-тўғри боғлиқ бўлади.
Шундай экан, Ўзбекистонда туризм индустриясининг бугунги ҳолатини ўрганиш билан бир қаторда, бозор механизмларидан ҳам устун турувчи жамиятнинг маданий, ижтимоий, иқтисодий, сиёсий, диний, ҳуқуқий механизмлари мажмуаси сифатида намоён бўлувчи мавжуд институтларнинг жараёнларга таъсир даражасини ўрганиш муҳим аҳамият касб этади.
Президентимизнинг мазкур фармонлари юқорида қайд этилган жиҳатларни тўлиқ қамраб олгани билан диққатга сазовордир. Таъкидлаш жоизки, сўнгги йилларда юртимизда олиб борилаётган ислоҳотлар натижаси ўлароқ Ўзбекистон “Жаҳон мусулмон сайёҳлари индекси” рейтингида 10 поғона (32-ўриндан 22-ўринга) кўтарилиб, Ислом ҳамкорлик ташкилотига аъзо мамлакатлар ўртасида мусулмон сайёҳларни жалб қилаётган “Энг жозибадор” ҳамда “Хавфсизлик ва бағрикенглик даражаси юқори” бўлган 10 мамлакат қаторидан ўрин эгаллади.
Президентимизнинг мазкур фармонлари зиёрат туризмини самарали ривожлантиришнинг таркибий қисми сифатида давлат ва хусусий сектор хамкорлигини таъминловчи механизм орқали миллий ва халқаро бозорларда рақобатбардошликни таъминлашга хизмат қилади.
Анвар Худояров,
Ўзбекистон халқаро ислом академияси
“Ислом иқтисодиёти ва молияси, зиёрат туризми” кафедраси доценти, иқтисодиёт фанлари нозоди.
ЎзА
Мисрда шайх Хусорий хотирасига бағишланган халқаро Қуръон мусобақаси ўтказилмоқда
Мисрнинг Порт-Саид шаҳри ҳокими, генерал Адил ал-Ғадбан 15-февраль куни Порт Саид шаҳридаги маданият марказида “Қуръон ҳофизи ва нашидлар ижрочиси марҳум Шайх Маҳмуд Халил ал-Хусарий” хотирасига бағишлаб ўтказиладиган Қуръони Каримни ёддан ўқиб бериш ва нашидлар айтиш бўйича 4-халқаро Порт Саид мусобақасини очиб берди.
Ушбу тадбирнинг очилиш маросимида Шайх ал-Хусарийнинг қизи, доктора Ясмин ал-Хусарий, Миср сенаторлар кенгаши вакили Феби Фавзий, ал-Азҳар университети собиқ ректори Усома ал-Абд, “ал-Азҳар” мажмуаси, Вақф ва Ислом ишлари, ёшлар ва спорт вазирликлари вакиллари, шунингдек, Порт Саид шаҳри ҳокимлиги мутасаддилари иштирок этди.
Тадбир Қуръони карим тиловати билан бошланди. Сўнг марҳум шайх Маҳмуд Халил ал-Хусарийнинг ҳаётига бағишланган кинофильм намойиш этилди, нашидлар ижро қилинди.
Порт Саид шаҳрида бўладиган 4-халқаро Қуръони карим ва нашидлар мусобақасида 21 давлат вакилларидан 52 нафар ёшлар иштирок этади. Мусобақада иқтидорли қорилар Қуръони каримни тўлиқ ёддан ўқиб бериш ва тажвид қоидаси билан чиройли ўқиш, нашидлар айтиш бўйича 3 йўналишда рақобатлашади.
Порт-Саид ҳокими Адил ал-Ғадбан жаноблари мусобақанинг очилиш маросимидаги нутқида Мисрнинг Исломнинг мўътадил маёғи ислом мамлакатларининг таянчи экани, ёшлар ғояларига эҳтиром кўрсатиши, ёшлар масалалари бўйича 1-халқаро анжуманни ўтказишни бошлаб берганини, шу сабабли мусобақа иштирокчиси бўлган ёшларни иззат-эҳтиром кўрсатган ҳолда самимият билан кутиб олиниши ва мусобақа ўтказиладиган жойни коронавирусга қарши дезинфекция қилиш ҳақида маълумот берди.
Халқаро алоқалар бўлими ходими
Илёс Аҳмедов тайёрлади
"Занги ота" мажмуаси ҳақида биласизми?
Тошкент вилояти Зангиота тумани ҳудудида ислом оламидаги муқаддас зиёратгоҳлардан бири - Занги ота мажмуаси қад ростлаб турибди.
Занги отанинг ҳақиқий исмлари Ойхўжа ибн Тошхўжа бўлган.
У кишининг асли туғилган ва яшаган маскани Шош (Тошкент) вилояти бўлиб, Тошкент билан Қовунчи оралиғидаги Занги ота номли қишлоқ ҳисобланади.
Баъзи манбаларда Занги ота Тошкент шаҳрининг Самарқанд дарбоза кўчасидаги Занги ота маҳалласида туғилиб ўсган, деган тахминлар ҳам бор.
Занги ота Аҳмад Яссавийнинг тўртинчи шогирди Ҳаким отадан бир неча йил яссавия тариқатининг сир-асрорлари, одобини ўрганади ва илми зоҳирий ва илми ботиний йўриқларидан воқиф бўлади. Ҳазрат бутун умр одамларнинг молини боқиш билан шуғулланган, чўпонлик қилиб, ҳалол ризқ топиб, ҳаёт кечирган.
Занги ота ҳазратлари тариқат шайхларидан бўлиб, халқни доимо дину диёнатга, ҳалоллик, покликка даъват қилганлар.
Маълумотларга кўра, ушбу улуғ зот милодий 1258 йил Тошкент яқинидаги ҳозирги Занги ота қишлоғида вафот этган.
Занги ота мақбарасининг бунёд этилиши билан боғлиқ ибратли ривоятлар ҳам, тарихий воқеалар ҳам бирдек чуқур рамзий маънога эга.
Ривоят қилишларича, Амир Темур Ясси қўрғонида Аҳмад Яссавий ҳазратларига мақбара қуриш ҳаракатини бошлаганида нима учундир иш ҳадеганда юришавермаган. Бу ҳолнинг сабабини билолмай, ҳайрон бўлиб юрганида бир кечаси тушига нуроний бир зот кириб, Яссавийга мақбара қуришдан олдин Занги отанинг қабрини обод қилиши кераклигини айтади. Шунда Амир Темур XIV асрнинг 80-йилларида Занги ота руҳини шод этиш учун мақбара ва масжид тиклашга киришади. Бу муҳташам ёдгорлик мажмуанинг қурилишини 1420 йили Мирзо Улуғбек тугаллаган. Ҳозирги пештоқ айнан Мирзо Улуғбек томонидан бунёд этилган.
Ўзбекистон Вазирлар Маҳкамасининг 2013 йилдаги тегишли қарори асосида Тошкент вилоятидаги Занги ота мажмуаси ва унга туташ ҳудудларда кенг кўламли қурилиш ва ободонлаштириш ишлари олиб борилди. Мажмуа ҳудудида 1 000 ўринли янги масжид, Ўзбекистон мусулмонлари идораси вилоят вакиллигининг биноси қурилди.
Янги лойиҳага биноан, мажмуага кириш дарвозаси қайта қурилди, чегара деворлари бошқатдан тикланди. Қадимги мадраса биноси тўла таъмирдан чиқарилди. Янги масжид олдида баландлиги 31 метр бўлган минора қурилди. Занги ота ва Анбар биби мақбаралари ҳам буткул қайта таъмирланди. Мажмуадаги 5 та гумбаз қайта тикланди. Мажмуа ҳудуди кенгайтирилиб, кўкаламзорлаштирилди. Бугун ушбу тарихий маскан мамлакатимиз ва хорижий зиёратчиларнинг севимли масканига айланган.
Ўзбекистон мусулмонлари идораси матбуот хизмати
Ражаб ойида юз берган муҳим воқеалар
Ражаб ойи қамарий ойларнинг еттинчиси бўлиб, уруш ҳаром қилинган улуғ ойлардан бири ҳисобланади. Зеро, “ражаб” сўзи луғатда “улуғлаш”, “ҳурмат бажо келтириш” маъноларини англатади. Жоҳилият даври араблари ушбу ойни улуғлагани ва ҳурматлагани боис у “ражаб” деб аталган.
Аллоҳ таоло Қуръони каримда бундай марҳамат қилган: “Эй иймон келтирганлар! Аллоҳнинг дини аломатларини, ҳаром ойни, аталган қурбонликни, осилган белгиларни ва Роббиларидан фазл ва розилик тилаб Байтул-Ҳаромни қасд қилиб чиққанларни ўзингизга ҳалол ҳисобламанг” (Моида сураси, 2-оят).
Уламолар ушбу оятдаги “ҳаром ой”дан мурод: ражаб, зулқаъда, зулҳижжа ва муҳаррам ойларидир, деганлар. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам ушбу оятни “Ҳажжатул вадо”да ўқиб, мусулмонларга муборак ойларнинг ҳурмати тўғрисида сўзлаб берганлар.
Ражаб ойи кирганда қандай дуо қилиш тўғрисида Анас ибн Молик розияллоҳу анҳудан қуйидаги саҳиҳ ҳадис ривоят қилинган: “Ражаб ойи кирса, Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Аллоҳумма баарик ланаа фий ражабин ва шаъбана, ва баллиғнаа ромазона”, (Аллоҳим! Ражаб ва шаъбон ойларида бизга барака бергин ва бизни рамазон ойига етказгин), дер эдилар” (Имом Байҳақий ривояти).
Демак, ражаб ойи кирганда ушбу дуони қилиш суннат ҳисобланади.
Ражаб ойида муҳим тарихий воқеалар юз бергани ривоят қилинади. Жумладан:
- Нуҳ алайҳиссалом тўфон бошланганда ражаб ойининг биринчи куни кемага минганлар;
- Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламга илк ваҳий ражаб ойида нозил бўлган;
- Исро ва Меърож воқеаси ҳам машҳур қавлга кўра ражаб ойида содир бўлган.
Ражаб ойида юз бергани ривоят қилинадиган муҳим воқеалар хроникаси қуйидагилардан иборат:
Ҳижратдан аввалги 9 йил, ражаб ойи (нубувватнинг 5 йили / мил. 614 йил апрель- май) – 16 нафар саҳоба Ҳабашистонга ҳижрат қилди (бу Ислом тарихида «Ҳабашистонга қилинган биринчи ҳижрат» номи билан қайд этилган).
Ҳижратдан аввалги 4 йил, ражаб ойи (нубувватнинг 10 йили / мил. 619 йил февраль-март)
– Абу Толиб саксон етти ёшида оламдан ўтди;
– Қурайш мушриклари яна ҳадларидан ошиб, Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламга очиқчасига озорлар бера бошлашди.
– Айрим манбаларда Мерож воқеаси айнан шу ойда юз бергани айтилади (Баъзи ривоятларда Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам меърожга робиъул аввал ойида чиққанлар, дейилса, баъзиларида ражаб ойи, яна бошқа ривоятларда эса бошқа ойларнинг номи зикр қилинган).
Ҳижрий 2 йил, ражаб ойи (мил. 624 йил январь) – Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам Абдуллоҳ ибн Жаҳш Асадий розияллоҳу анҳуни муҳожирлардан ўн икки кишига бош қилиб, Қурайш карвони ҳақида хабар олиб келиш учун Макка билан Тоиф ўртасидаги Нахла водийига юбордилар (бу Ислом тарихида «Нахла» сарияси деб аталади).
Ҳижрий 6 йил, ражаб ойи (мил. 627 йил ноябрь-декабрь) – Зайд ибн Ҳориса розияллоҳу анҳу сарияси бўлди.
Ҳижрий 9 йил, ражаб ойи (мил. 630 йил октябьр-ноябрь)
– Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам Табук ғазотидан эллик кун деганда Мадинага қайтдилар;
– ушбу ғазотдан сўнг Аллоҳ таоло мунофиқларга нисбатан қаттиққўллик билан муомала қилишга буюрди, садақаларини қабул қилиш, уларга жаноза ўқиш, истиғфор айтиш ва қабрлари устида туришдан қайтарди;
– Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам Табук ғазотидан қайтиб келганларидан сўнг Аллоҳ таолонинг буйруғи билан макр-ҳийла ва фитна ўчоғи бўлган Зирор масжидини буздириб ташладилар;
– Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам Табукдан қайтиб келганларидан сўнг Уваймир Ажлоний билан аёли ўртасида «лиъон» (Лиъон – аёлини зино устида ушлаганини даъво қилган одам агар бу даъвосига тўртта гувоҳ келтира олмаса, аёли ҳам гуноҳига иқрор бўлмаса, ҳар иккаласи қози олдида ўзининг ҳақлигини айтиб, тўрт марта гувоҳлик беради ва бешинчисида эр: «Агар гапим ёлғон бўлса, менга Аллоҳнинг лаънати бўлсин», деб қасам ичади, аёл ҳам бешинчисида: «Агар унинг гапи рост бўлса, менга Аллоҳнинг ғазаби бўлсин», дейди) содир бўлди;
– ғомидлик бир аёл зино қилганини эътироф этиб келди (ва ҳомиласини туғиб, ўғлини сутдан ажратганидан сўнг унга тошбўрон қилиш ҳукми ижро этилди);
– Нажоший (Ҳабашистон подшоҳи) Асҳама ражаб ойида, Табук ғазотидан сўнг вафот этди, Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам унга Мадинадан туриб ғойибона жаноза намозини ўқидилар.
Абдул Азим Зиёвуддин
2022 йилда дин етакчиларининг қурултойи Қозоғистонда ўтказилади
2021 йилда ўтказилиши режалаштирилган Жаҳон ва анъанавий динлар етакчиларининг қурултойи 2022 йилда Қозоғистонда бўлиб ўтади. Бу ҳақда республика бош вазири Асқар Мамин маълум қилди.
"Жаҳон ва анъанавий динлар етакчиларининг қурултойлари 2022 ва 2025 йилларда ўтказилади", – дейди Асқар Мамин.
Express-k.kz маълумотларига кўра, Қозоғистон пойтахтида республиканинг биринчи Президенти Нурсултон Назарбоев ташаббуси билан Жаҳон ва анъанавий динлар етакчилари қурултойи 2003 йилдан бери ўтказиб келинади.
Ўзбекистон мусулмонлари идораси матбуот хизмати