muslim.uz
Ҳаётимизнинг ғояси – Аллоҳнинг ризолигини қозониш
Шак шубҳасиз, қатъий тарзда биламизки, ҳаётимизнинг ғояси Аллоҳнинг ризолигини қозонишдир. Бу дунёга имтиҳон учун келганлигимизни биламиз. Имтиҳондан ўтган тақдиримизда, имтиҳондан ўтиш учун қилган ҳаракатларимиз туфайли Аллоҳнинг севгили қули бўлишимизни биламиз. Аллоҳга итоат этсак, амрларини бажариб, гуноҳлардан ҳазар этсак, Аллоҳнинг жаннати, жамоли билан сийланганлардан бўлажагимизни биламиз.
Бош ғоя – Аллоҳ розилигини қозонишдир. Биз бу ғояни
الهی انت مقصودی و رضاک مطلوبی
«Илаҳий анта мақсудий ва ризока матлубий» жумласи билан ифодалаймиз ва уни айтамиз. Бу сўзлар ҳазрати пайғамбаримизнинг бир ҳадиси қудсийда тилга олган жумлаларидандир. Бизнинг ғоямиз Аллоҳу Таоло ҳазратларидир. Мақсадимиз, муродимиз, орзуимиз – Удир ва биз унинг ризосига эришмоқни истаймиз.
Ҳар ишда фақат шу истак бўлса, фақат шу ғояга кўра ҳаракат қилсак, қайси иш бўлмасин, мукаммал бўлади ва охирига етади.
Энди бу ғоянинг кенг кўламда тараққий этиши ва бу ғояга етишиш учун инсон тўғри йўлдан юрмоғи лозим. Тўғри йўлдан юрган инсонни ҳидоятга юраяпти деймиз. Унга Аллоҳдан ҳидоят тилаймиз.
Намоз ичида ўқиган «Фотиҳа» сурасини ҳисобласак, бир кунда камида қирқ марта:
«Иҳдинас сиротол мустақийм» /«Фотиҳа», 6/ – Ё раббим, бизни мустақим бўлган энг тўғри йўлга ҳидоят қил», – деймиз. Яна Қуръон оятларидан биламизки:
«Иннака ла таҳди ман аҳбабта ва ла кинналлоҳа яҳди майяшаъ – («Ал-қосос», 56.)
– («Эй Муҳаммад), аниқки сиз ўзингиз суйган кишиларни ҳидоят қила олмассиз, лекин Аллоҳ ўзи хоҳлаган кишиларни ҳидоят қилур».
Демак, ҳазрати пайғамбаримиз истасалар ҳам, то Аллоҳу Таоло истамас экан, бирор кишини ҳидоят қилолмаслар, тўғри йўлга сололмаслар. Ҳидоят, тавфиқ фақат Аллоҳдан... Буни Аллоҳ ҳатто пайғамбаримизга ҳам кўп таъкидлайди. Қуръон оятлари бунга гувоҳ. Мисол:
Амакилари Абу Толиб Пайғамбаримизни ёшликдан ардоқлаб тарбият қиладилар. Кейинчалик душманлардан ҳам ҳимоя қилиб юрадилар. Расулуллоҳ ҳам боққани, паноҳига олгани, пайғамбар бўлганларидан кейин ҳам қўллаб-қувватлагани, мушриклардан асраб, йиғинларини ҳимоя қилгани учун амакиларини яхши кўрардилар. Амакиларининг ўлими яқинлашгандан кейин унга юраклари ачиди. Абу Толибнинг мусулмон бўлишини жуда истадилар. Ундан «Амакижон, Аллоҳ бир, ундан бошқа илоҳ йўқ, Муҳаммад унинг расулидир, дегин. Абадий саодатга эришасан. Аллоҳ изни билан сени шафоат қилиш менга ҳам насиб этса...», деб ўтинадилар. Аммо бу сўзларнинг фойдаси бўлмади, амакилари имон келтирмай дунёдан ўтдилар.
Аллоҳ расулини хафа қиларми, Ҳабиби адибини мулзам қиларми... Қилмас. Аммо ҳар шахснинг Аллоҳ ҳузурида ўз жавобгарлиги бор... Унинг ўзи ҳидоят сари бир қадам ташлаши, бир ишора, бир ҳаракат қилиши керак... Қалбида бу ният пайдо бўлса, ўшандагина Аллоҳ ҳидоятга етаклайди. Аммо ўзида бу интилиш, бу ният, бу истак бўлмаса ўзганинг истаги билан ҳидоятга эришиб бўлмас!
"Ислом ва ахлоқ" китобидан олинди
Тожикистон Суриядан фуқароларини олиб чиқади
Тожикистон ҳукумати Суриядаги қочқинлар лагерларидаги мамлакат фуқароларини қайтаришни режалаштирмоқда. Ушбу рўйхатга 260 нафар киши киритилган.
Sputnik маълумотларига кўра, бу ҳақда Тожикистон ташқи ишлар вазири Сирожиддин Муҳриддин Душанбедаги матбуот анжуманида маълум қилди.
Вазир ҳозирда Тожикистон фуқаролари қурд тузилмалари назорати остидаги ҳудудда жойлашган "Ал-ҳавз" ва "Ар-Равз" лагерларида эканини таъкидлади.
Сирожиддин Муҳриддин аввалроқ тожикистонликларни Сурия лагерларидан қайтариш масаласи расмий Дамашқ ва халқаро ташкилотлар билан муҳокама қилинганини қайд этган эди.
"Қайтиш масаласи пандемия билан боғлиқ эпидемиологик вазият ва бу лагерлар жойлашган ҳудуддаги хавфсизликка боғлиқ", – дейди вазир.
Ушбу фуқароларнинг аксарияти аёл ва болалар эканини таъкидлади.
Маълумот учун, БМТ экспертлари 57 мамлакат, жумладан, Тожикистонга мурожаат қилиб, Суриядан қочқинларни қайтаришга чақирган эди.
Мутахассисларнинг айтишича, ҳозирда Сурия лагерларида 64 мингдан ортиқ одам бор.
Ўзбекистон мусулмонлари идораси матбуот хизмати
Аллоҳ таоло макон ва замондан олий бўлган Зотдир
Аҳли Сунна вал-Жамоа деганда, ҳозирги кунда энг катта жамоа бўлган ва суннатга тўғри амалқилиб келаётган Мотуридий ва Ашъарийлар тушунилади.
Аллоҳ таолонинг зоти ва сифатлари борасидафикрлашни, улар ҳақида кўп гапиришни, баҳс-мунозара қилишни хуш кўрадиган, Аҳли сунна валжамоадан оғишган тоифа вакиллари ҳар қандайнарсадан беҳожат бўлган Аллоҳ субҳонаҳу ватаолони осмонда деб бот-бот таъкидлаб келадиларва шундай дейишни ақиданинг устувор рукнисифатида кўрадилар. Бунинг учун аҳли сунна валжамоанинг мужтаҳидларини ҳам “Аллоҳосмонда!” деганлар, деб туҳмат ва бўҳтон қилиб, оммани чалғитиб келадилар. Жумладан, Абдулло Зуфар тахаллусли шахс томонидан ҳам ушбу сўзлар айтилгани ижтимоий тармоқларда тарқалган эди. Албатта, мужтаҳид имомларимизнинг бундай деганлари борасида ҳеч қандай ишончли ва аниқ далил йўқ ва бундай деб айтмаганлар ҳам. Аксинча, Аҳли сунна вал-жамоа: “Аллоҳ таоло бирор маконда ўрин олишдан холидир”, - дейдилар (Бадъул аъмолийнинг ўзбекча шарҳи – эътиқод дурдоналари).
Аслида динда, айниқса, Аллоҳ таолонинг зоти ва сифатлари борасида баҳс ва мунозара қилмоқлик ўта хатарли ҳисобланади. Жумладан, Расулуллоҳсоллаллоҳу алайҳи ва салламдан:
تفكروا في كل شيء ، ولا تفكروا في ذات الله
“Ҳар бир нарса тўғрисида фикр қилаверинг, аммо Аллоҳ таолонинг зоти тўғрисида фикрюритманг!”, деган ривоят мавжуд (“ал-Жомеъ ас-сағир”, 2/3345).
Саҳобаи киромлар, тобеинлар ва табаъа тобеъинлар ҳам бу тарздаги саволларни бериш жоиз эмаслигини айтганлар. Имом Али ибн Абу Толиб розияллоҳу анҳу Аллоҳ қаерда деб сўраган кишига жавобан: “Қаердани тайин қилган зотга нисбатан қаерда дейилмайди”, деганлар. Кейин яна айтганлар: “Бирор макон йўқлигида ҳам Аллоҳ бор эди”. Аввал қандай бўлган бўлса ҳозир ҳам шундайдир. Яна у кишига айтилди: “Аллоҳ қаерда? деган саволга қандай фикрдасиз?”. Унга айтилади: “Аллоҳ таоло халқ яратилишидан олдин ва бирор макон йўқлигида ҳам бор эди. У ҳар бир нарсани Яратувчисидир". Имом Шофеъий раҳимаҳуллоҳ: “Аллоҳ бирор макон йўқлигида ҳам бор эди, сўнг маконни яратди”. У азалий сифатларида маконни яратишидан олдин қандай бўлса ўшандай. У зотга зоти ва сифатларида ўзгариш жоиз эмас.
Демак, Аллоҳ қаерда ёки қайси маконда деган савол бидъат ва бунга жавоб ҳам ўз-ўзидан бидъат эканлиги очиқ баён қилинган.
Бундай саволларни қалбида шак-шубҳа бўлган кишилар беришини Аллоҳ таоло Қуръони каримда “Оли Имрон” сурасининг 7-оятида:
“У сенга китобни туширган зотдир. Ундамуҳкам–ойдин оятлар ҳам бор ва улар китобнинг аслидир ва муташобиҳ оятлар ҳамбор. Қалбларида ҳидоятдан оғиш борлар, фитнамақсадида ва уни таъвил қилиш мақсадидаундан муташобиҳ бўлганига эргашадир. Унингтаъвилини Аллоҳдан бошқа ҳеч ким билмас. Илмда собит бўлганлар эса, унга иймонкелтирдик, барчаси Роббимиз ҳузуридандир, дерлар. Ва фақат ақл эгаларигина эсларлар” –деб баён қилган.
Бу ояти каримада муҳкам оятларни қўйиб, муташобиҳ оятларга, фитна илинжида унинг таъвийлини ва маъносини очиқ баён қилинишини таъвил қиладиган кишилар иймонсиз кишилар эканлиги баён қилинди. Улар мўминлар ичида фитна чиқариш учун шундай оятлардан фойдаланадилар ва Аллоҳ қаерда деган саволни берадилар.
Мўминлар соддалик қилиб бу тарздаги саволларга жавоб бериш ўрнига Аллоҳ бундай кимсалар ҳақида Қуръони каримда нима деганига назар солсинлар ва эҳтиёт чорасини кўрсинлар. Аллоҳ таоло макон ва замондан олий бўлган Зотдир. Муташобиҳ яъни, маъносида махфийлик бўлган оятларни Аллоҳ ўзининг доно Зотлигига кўра ҳақиқий мўъминлардан қалбларида шак бўлган иймонсизларни ажратиш учун ва яна ўзигагина аён бўлган ҳикматлар учун нозил қилгандир.
Аллоҳ таоло барчамизни Ўзининг тўғри йўлидан адаштирмасин, омийн!
ЗАЙНИДДИН ЭШОНҚУЛОВ – ЎМИ Самарқанд вилоят вакили
МУБАЙЯН ВА НАСРИЙ БАЁНИ: Ишорат ангаким, учмоҳ била томуҳ ҳақдуру мушрикнинг манзили томуҳ ва мўъминнинг мақоми учмоҳдур (Қирқинчи мавзу)
ОЗ-ОЗ ЎРГАНИБ ДОНО БЎЛУР...
* * *
Заҳируддин Муҳаммад Бобур хазиналари
* * *
МУБАЙЯН ВА НАСРИЙ БАЁНИ
* * *
ИЙМОН-ЭЪТИҚОД КИТОБИ
* * *
НАЗМ
Билки, учмоғ билан томуғ ҳақдур,
Мўъминнинг мақоми учмоқдур.
Кимки ул бўлса мушрику кофир,
Манзил этти томуғ анга Қодир.
НАСРИЙ БАЁН
Жаннат билан дўзах ҳақдир, мушрикнинг
манзили дўзах ва мўъминнинг
мақоми жаннатдир
Билгинки, жаннат билан дўзах ҳақдир, мўъминнинг мақоми жаннатдир. Кимки мушрик (Аллоҳга ширк келтирувчи) ва кофир бўлса, Қодир (Аллоҳ) унга дўзахни манзил этгандир.
ИЗОҲ. Жаннат ва жаҳаннам ҳақдир ва яратиб қўйилгандир; далили Оли Имрон сурасининг, 131 ва 133-ояти карималаридир. Бу икки ояти каримада келган «ҳозирлаб қўйилган» калималари жаннат ва жаҳаннамнинг яратиб қўйилганига очиқ далилдир (“Жомиъ ул-мутун”).
Оли Имрон сураси, 131-оят маъноси: “Кофирлар учун ҳозирлаб қўйилган дўзахдан сақланинглар”.
Оли Имрон сураси, 131-оят маъноси: “Раббингизнинг мағфиратига (ноил бўлмоққа) ва тақво эгалари учун ҳозирлаб қўйилган, кенглиги осмонлар ва ер баробарида бўлган жаннатга шошилинглар”.
Мўъминлар жаннатда, кофирлар дўзахда абадий қолишига Аъроф сурасининг, 42-ояти ва Раъд сурасининг 5-ояти далилдир.
Аъроф сураси, 42-оят маъноси: “Иймон келтирган ва солиҳ амаллар қилганлар (эса) – Биз ҳеч кимга кучи етганидан ортиқ нарсани таклиф этмасмиз – ана ўшалар жаннат аҳлидирлар. Улар у ерда абадий қолурлар”.
Раъд сураси, 5-оят маъноси: “Агар (куфр аҳлининг сизни ёлғончи қилганидан) таажжуб қилсангиз, уларнинг: «Тупроқ бўлган вақтимизда, ростдан, биз янгитдан яратиламизми?» деган сўзлариасл таажжубга тушиладиган нарсадир. Ана ўшалар Раббига кофир бўлган (Уни инкор этган)лардир. Ана ўшалар (қиёмат кунида) бўйинларида занжирлар бўладиган кимсалардир. Улар дўзах аҳлидирлар; улар у ерда абадий қолурлар”.
ИЗОҲ. Орасида бундай бир-бири билан истифҳом (савол) ҳамзаси бўлган оятлар 11 тадир. Оятда кўрилганидек, биринчиси қабул қилиш маъносида, иккинчиси эса қабул қилмаслик маъносидаги бир саволдир (“Файзул-Фурқон”).
Насрий баён ва шарҳ муаллифи:
Мирзо КЕНЖАБЕК
Бағдод Амреев: Самарқанд туркий халқлар фахри
Туркий тилли давлатлар ҳамкорлик кенгашининг Бош котиби Бағдод Амреев Ўзбекистонга ташрифи доирасида Самарқандга сафар қилди. Бу ҳақда “Дунё” АА хабар берди.
Б.Амреев Самарқанднинг Амир Темур мақбараси, Регистон майдони, Бибихоним масжиди, Шоҳи Зинда ансамбли, Улуғбек расадхонаси ва Имом Бухорий ёдгорлик мажмуаси каби диққатга сазовор жойларини зиёрат қилди.
Ушбу сафар якунида Бош котиб маҳаллий оммавий ахборот воситаларига интервью бериб, шаҳарнинг маданий-тарихий мероси ҳақидаги ўз таассуротлари билан ўртоқлашди.
Унинг таъкидлашича, асрлар давомида бу қадимий ва муаззам шаҳар дунёнинг турли тамаддунлари ўртасидаги савдо-сотиқ, маданий-гуманитар, илмий-мафкуравий алоқаларнинг ривожланиши тарихида жуда муҳим рол ўйнаган.
У туркий халқлар Самарқанд билан фахрланишини урғулади. Бағдод Амреев таъкидлашича, Марказий Осиёда икки Уйғониш даврида ривож топган Самарқанднинг тарихий ва маданий диққатга сазовор жойлари унда чуқур таассурот қолдирган. Бу даврларда юксак ақл-идрок соҳиблари ва олимлар жаҳон илм-фани равнақига улкан ҳисса қўшган.
Б.Амреев Самарқанд меъморчилиги нафақат туркий халқларнинг, балки бутун дунёнинг ўзига хос маданий мероси эканини таъкидлаб, шаҳарни халқаро майдонда кенгроқ тарғиб этишга кўмаклашиш зарурлигини таъкидлади.
Ўзбекистон мусулмонлари идораси матбуот хизмати