Бугун Қуръони каримда зикр қилинган Фиръавнинг аёли  Осиё онамизнинг ҳаёти ва у кишининг исломдаги намунали хизматлари ҳақида сўз юритамиз. Маълум бўлишича, “Пайғамбаримиз Муҳаммад соллаллоҳу алайҳи васаллам бир куни ерга тўртта чизиқ чиздилар ва: “Бу нима, биласизми?” деб сўрадилар. Саҳобалар: “Аллоҳ ва унинг Расули билгувчидир”, дейишди. Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам: "Булар жаннатнинг энг афзал аёллари — Хадича бинти Ҳувайлид, Фотима бинти Муҳаммад, Марям бинти Имрон ва Фиръавннинг аёли Осиё бинти Мазоҳимдир”, дедилар.

Ривоятларда айтилишича, ўтмишда Миср подшоҳларини Фиръавн деб аташган. Мусо алайҳиссалом даврида Рамзес Иккинчи Фиръавн бўлгани айтилади. Фиръавн тўғёнкор, золим ва илоҳлик даъвосини қилган подшоҳ бўлган. Қуръони каримда Фиръавн худонинг йўлидан чиққан фуқароларни ўз хоҳишига бўйсундиришга ҳаракат қилган, кишиларга ўзини Рабб сифатида кўрсатган, ўзига бўйсунмаганларга чексиз зулм ўтказган мустабид ва золим подшоҳ тимсолида тасвирланади.

Фиръавн бир куни туш кўради,  Тушида унинг подшоҳлиги инқирозга учрайди. У кўрган тушини таъбир қилиб беришни сеҳргар ва фолбинлар зиммасига юклайди. Унинг атрофидаги гумашта сеҳргар-фолбинлар подшоҳга, сенинг мулкингнинг йўқ бўлишига Бани Исроилдан келажакда туғиладиган бир ўғил бола сабабчи бўлади, деган хабарни етказади. 

Фиръавн гарчи, худолик даъвосини қилса-да, тахтига хавф солади деб она қорнидаги ҳомиладан ҳам қўрқади. Фиръавннинг гумашталари эса унинг бу заиф жойини яхши билади. Шунинг учун Фиръавнга ёқмаган тоифанинг ҳомиладаги боласини ҳам унга ашаддий душман, тахтига кўз олайтирган қилиб кўрсатишга уринади. Оқибатда Фиръавн Бани Исроилдан туғиладиган ҳар бир ўғил бола мулкининг инқирози сабабчиси бўлиши мумкин, деган фикрга келади. Шу боисдан туғилган ҳар бир ўғил бола дарҳол ўлдирилсин, деган фармон чиқарди. Ўша соатдан бошлаб, ҳар бир  бани исроиллик ҳомиладор аёллар ёнида доя қўшилиб юрадиган бўлди. Аёл туғиши билан доя қарар, ўғил бола бўлса, хабар берар ва жаллодлар болани қатл қилар эди. Шундай қилиб, Фиръавн ўзининг мисли кўрилмаган шафқатсиз сиёсатини олиб борди.

Қуръони каримнинг  Қасас сурасида зикр этилган Мусо алайҳиссалом ҳақидаги қиссалар худди шу маънодаги муқаддима ила бошланади:

“Дарҳақиқат, Фиръавн ерда (Мисрда) туғёнга* кетиб, унинг аҳолисини бўлиб ташлади. Улардан бир тоифани (Исроил авлоди қавмини) хорлаб, ўғилларини сўяр, қизларини тирик қўяр эди. Албатта, у бузғунчилардандир. Биз эса, у ерда хорланган кишиларга марҳамат қилишни, уларни (хорликдан чиқариб, намунали) пешво зотларга айлантиришни ва уларни (Фиръавн мулкига) меросхўр қилишни истаймиз. Яна уларни ўша ерда барқарор қилиб, Фиръавн ва (унинг вазири) Ҳомонга ҳамда икковининг лашкарларига улар хавотирланаётган нарсани кўрсатиб қўйишни (истаймиз)”.

Фиръавн хоҳлаган ишини ирода қилаверсин, унинг истаги ҳеч қачон амалга ошмайди. Бу дунёда ҳам, у дунёда ҳам фақат Аллоҳ таолонинг истагани бўлади. Ҳомон –Фиръавннинг вазири. У ҳар доим Фиръавн қиладиган ёмонликларга бошу қош бўлиб келган. Фиръавн, Ҳомон ва иккисининг аскарлари бани Исроилдан мулкига завол етишидан қўрқар эди. Аллоҳ таоло улар қўрққан нарсани айнан бани Исроил орқали кўрсатишни ваъда қилмоқда.

Яратган Парвардигор Қасас сурасининг 7-ояти каримасида шундай марҳамат қилади:

“Биз Мусонинг онасига ваҳий* қилдикки: “Уни эмизавер. Бас, агар (уни ўлдириб кетишларидан) қўрқсанг, уни дарёга ташлагин ва қўрқмагин ҳам, қайғурмагин ҳам. Зеро, Биз уни сенга қайтарувчи ва уни пайғамбарлардан қилувчидирмиз” .Уламолар ушбу оятдаги «ваҳий»нинг илҳом маъносида келганини таъкидлаганлар. Чунки Мусо алайҳиссаломнинг онаси Пайғамбар бўлмаган, демак, у кишига ваҳий келмаслиги ҳам аниқ. Мусо алайҳиссалом ниҳоятда хатарли бир вақтда дунёга келганидан онаси нима қиларини билмай қолди. Фиръавннинг айғоқчилари янги туғилган гўдак ўғил эканлигини сезиб қолса, уни онасидан тортиб олиб ўлдириши мумкин. Нима қилиш керак? Инсоннинг қўлида ҳеч қандай чора йўқ. Шунда Аллоҳ таолонинг Ўзи кўмаклашди.

Мусо алайҳиссаломнинг онасини Аллоҳ таоло илҳом этган буйруқни бажарди. Гўдакни сандиққа солиб, дарёга оқизиб юборди. Қуръони каримнинг Қасас сураси 8-ояти каримасида Аллоҳ таоло шундай марҳамат қилади:

“Бас, Фиръавннинг хонадон аҳли уни (ўсиб-улғайганида) ўзларига «душман ва ташвиш бўлиши учун» тутиб олдилар. Албатта, Фиръавн, Ҳомон ва уларнинг лашкарлари янглишган эдилар”.

Ичига гўдак Мусо (а.с) солинган сандиқ дарёдан оқиб бориб Фиръавн қасридаги боққа киради. Фиръавн ва унинг хотини Осиё хоним дарё бўйида ўтирган эди. Бирдан уларнинг кўзи дарёда оқиб келаётган сандиққа тушиб қолади. Фиръавнинг буйруғи билан сандиқни сувдан олиб чиқаришади. Шунда Фираъвн бу сандиқдаги болани кўриб бу бола Бани Исроил қавмидан деб болани зудлик билан ўлдиришга фармон беради. Боланинг жони хатарда қолади. Одатда, ҳеч қачон кўнгли юмшамайдиган Фиръавнни Аллоҳ таоло энг нозик жойидан олди. Унинг аёли Осиё онамизни ишга солди. Осиё онамизнинг қалбига гўдакнинг муҳаббатини жойлади ва ўртага тушиб шундай деди: “Бу бола мен учун ҳам, сен учун ҳам кўз қувончидир, Жуда ҳам истараси иссиқ, чиройли гўдак экан, кўрган одамнинг кўзи қувонади, биз ҳам уни кўриб қувониб юрайлик, уни ўлдирманглар, тирик қолсин. Боқиб, тарбия қилиб ўстирсак, шоядки, у бизга фойда берса, эҳтимол, уни ўзимизга бола қилиб олармиз”, деди.

“Ҳолбуки, улар сезмасдилар”. Улар Мусони келажакда ўзларига душман ва ғам-ғусса бўлишини (Осиёдан бошқасига) сезмайдиган ҳолатда эдилар. Фиръавн Осиёнинг гапи билан гўдак Мусони ўлдирмай, боқиб олишга қарор қилдилар.  Аллоҳнинг ҳикматли тадбири олдида ҳеч нарса тўсиқ бўла олмайди. Аввал Фиръавннинг аёли Осиё қалбига Мусо алайҳиссаломнинг муҳаббатини солиб, гўдакни ўлдирмасдан, боқиб олиш учун қарор қилдирди.

Таҳрим сурасининг 11-оятида бундай марҳамат қилинади:

“Аллоҳ имон келтирган зотлар ҳақида Фиръавннинг хотинини мисол келтирди. Ўшанда у: «Эй, Роббим! Ўзинг мен учун ҳузурингда (жаннатда) бир уй бино қилгин, менга Фиръавн ва унинг қилмишидан нажот бергин. Мени золимлар қавмидан халос этгин!”

Фиръавннинг хотини Осиё хоним ўша замондаги энг катта подшоҳнинг аёли эди. Ҳар жиҳатдан тўкинликда яшар эди. Нимани хоҳласа, шуни қилиши мумкин. Қасрларда, турли неъматлар ичида фароғатда яшашига қарамасдан, кофир ва золим эрига ва қавмига қарши чиқди. Аллоҳ таолога иймон келтирди. Аллоҳдан жаннатда уй қуриб беришини сўради. Бу эса дунё ҳойи-ҳавасидан устун келишнинг олий мисолидир.

 Аллоҳ таоло ушбу оятда барча мусулмонларга ибрат тарзида Фиръавннинг аёли Осиё бинти Мазоҳим хонимни мисол қилиб келтиради. Бу мисол Аллоҳга итоат ва динда мустаҳкам бўлишга бир тарғиб, мўмин ва мўминаларнинг имон йўлида сабрли бўлишларига бир чақириқдир. Қуръони каримнинг тафсирларида баён қилинишича, Мусо алайҳиссалом ва укалари Ҳоруннинг Фиръавн сеҳргарлари билан бўлган беллашувида, имон куфр устидан ғалаба қилади. Бундан хабар топган Фиръавннинг хотини Осиё: “Мусо ва Ҳоруннинг Раббисига имон келтирдим”, деб имонини ҳаммага ошкор қилди. Бундан хабар топган Фиръавн ғазабланиб, уни ўлдиришга амр этди.

   У Мусо ва Ҳоруннинг динига имон келтирган хотинини ҳузурига чақириб:  “Мендан бошқа ҳам Раббинг борми?” деб сўрайди. Осиё онамиз: “Ҳа, у менинг Раббим, сенинг Раббинг ва барчанинг Раббиси – Аллоҳдир, мен унга ибодат қиламан”, деб дадил жавоб беради. Шунда Фиръавн аскарларига буюриб, Осиёнинг қўл-оёқларига қозиқлар қоқтиради. Қуёш жазирамаси остига қўйиб азоблайди. Устига улкан тошни бостириб, қийнайди. Шу билан Аллоҳга бўлган имонидан қайтаришга уринади. Лекин Осиё хоним Фиръавнинг бу таклифга асло кўнмайди. Осиё азобланар экан, Аллоҳга дуо қилди: “Эй, Роббим! Ўзинг мен учун ҳузурингда (жаннатда) бир уй бино қилгин, менга Фиръавн ва унинг қилмишидан нажот бергин. Мени золимлар қавмидан халос этгин”,  деди.

 Уламолар бу дуо хусусида шундай дейдилар:

 Аллоҳ таоло бу дуони ижобат қилди. Осиё осмонга қараб, шу онда, самода, жаннатда ўзига бино қилинаётган қасрни кўрди. Қаср дуру гавҳарлардан эди. Бу манзарани кўриб, хотиржам бўлди ва азобларни унутиб, табассум қилди. Бу ҳодиса Фиръавн ва сарой аъёнларининг кўз ўнгида содир бўлди. Аьёнларининг ҳайратини кўрган Фиръавн баттар ғазабланди. Сўнгра: "Унинг жиннилигига ажабланмайсизми? Мен уни азоблаяпман-у, у эса куляпти?" деб қичқирди ва хотинини тезроқ ўлдиришларига буйруқ берди. Фиръавн одамлари Осиё хоним устига улкан тошни қулатишганида, унинг покиза руҳи аллақачон жаннатга олиб чиқиб кетилган эди. Улкан тош жонсиз жасад устига тушди. Ҳазрати Осиёнинг шижоати, жасорати ва сабот-матонати ҳамда Аллоҳга бўлган мустаҳкам имон ва эътиқоди барча мўмин ва мўминаларга юксак бир ибратдир.

Интернет материаллари асосида

Илёс АҲМЕДОВ тайёрлади  

Саҳл ибн Саъд розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: “Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Жаннатда Райён деган эшик бор. Қиёмат куни рўза тутувчилар қаерда дейилади, улар турадилар. Райён эшигидан рўза тутувчилардан бошқа ҳеч ким кирмайди. Рўзадорлар жаннатга кириб бўлганларидан кейин эшик ёпилади”, дедилар (Имом Бухорий ривояти).

Ҳадисда жаннатга киришга сабаб бўладиган амал – рўзанингн қадри нақадар улуғ экани баён қилинмоқда. Шунингдек, мазкур ҳадиси шарифда рўзадорларнинг Аллоҳ таоло ҳузуридаги даражаси буюги экани маълум бўлмоқда. Чунки Аллоҳ таоло рўзадорларни жаннатга алоҳида эшикдан киргизади. Банда рўза туфайли Аллоҳнинг буюк инъомига эришади. Рўзанинг фазилати ҳақида Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Ким Яратганнинг розилиги учун бир кун рўза тутса, Аллоҳ таоло унинг юзини дўзахдан етмиш йил узоқ қилади”, деганлар (Имом Бухорий ривояти).

Ушбу ҳадиси шариф жаннатда эшикларнинг мавжуд эканига далилдир. Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи ва саллам жаннат эшиклари саккизта эканини айтганлар. Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳу: “Набий соллаллоҳу алайҳи ва саллам: “Рамазон ойининг биринчи кечасида, шайтонлар ва ёмон жинлар кишанланади, дўзах эшиклари ёпилиб, ундан бирортаси очилмайди. Жаннат эшиклари очилиб, улар ёпилмайди. “Эй яхшиликни хоҳловчи, буёққа кел! Эй ёмонлик истовчи, бу ишдан тўхта!” деб нидо қилинади. Бу кечада Аллоҳ таоло кўпчиликни дўзахдан озод қилади. Мана шу ҳар куни такрорланади”, дедилар” (Имом Термизий ривояти).

Биз ўрганаётган ҳадис Райён эшигининг бошқаларидан фазилатли эканига ҳам ишора. бу фазилат – унинг рўзадорларгагина хослаб қўйилганидадир. Рўзадорлар жаннатга киришда қийинчилик, машаққат ва тиқилинчга дуч келмайдилар. Чунки жаннатнинг эшиклари жуда катта ва кенг бўлади. Ибн Ҳажар Асқалоний раҳматуллоҳи алайҳ: “Жаннат эшигининг бир тарафидан иккинчи тарафигача қирқ йиллик масофа бор”, деган (Фатҳул борий).

Манбаларда Фирдавс жаннатининг “фараҳ” номли эшиги бор. Ундан ёш болаларни ҳурсанд қилиб, уларнинг қалбига қувонч олиб кирганлар киради дейилади. Жаннатда солиҳ амалларга хос эшиклар мавжуд. Дунёда қайси солиҳ амал қилинса, жаннатга ўша амалнинг эшигидан кирилади. Жаннатда саккиз эшикдан бошқа намоз, закот, садақа номли эшиклар мавжуд. Ҳаким Термизий раҳматуллоҳи алайҳ “Наводирул усул” асарида бундай дейди: “Жаннатда Муҳаммад эшиги, Раҳмат эшиги ва Тавба эшиги бор. Булар Аллоҳ таоло яратгандан буён очиқдир. Улар қуёш ғарбдан чиқса ёпилади ва қиёмат кунигача очилмайди. Булардан бошқа эшиклар яхши амалларга тақсимланиб, Закот эшиги, Ҳаж эшиги ва Умра эшиги деб номланган”.  Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Ким намозхон бўлса, намоз эшигидан чақирилади. Ким садақа қилувчи бўлса, садақа эшигидан чақирилади. Ким рўзадор бўлса, Райён эшигидан чақирилади”, дедилар. Шунда Абу Бакр Сиддиқ розияллоҳу анҳу: “Ё Расулуллоҳ, одамлар қисилиб, қийналиб қолмаслиги учун ҳар бир киши мазкур эшиклардан чақирилади. Бир киши эшикларнинг ҳаммасидан чақириладими?” деб сўради. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам: “Ҳа, сен ўшалардан бўлишингни умид қиламан”, дедилар (Имом Муслим ривояти).

Мазкур эшикларнинг ҳаммаси саккизта эшикларнинг ичида жойлашган. Бу саккиз эшикнинг биринчи тарафидан иккинчи тарафигача беш юз йиллик масофа экани ҳадиснинг шарҳида зикр қилинган.           

Камолиддин ҲАМРОҚУЛОВ,

Норин тумани бош имом-хатиби

Афсуски, ёшроқ эркак вафот этса, келинни гўдаклари билан отасиникига ҳайдаб юбориш ҳоллари  ҳам учрайди. Оила бошлиғи вафот этгач, унинг ҳовлисига ака-укалари кўз тикиб, қазо қилган одамнинг хотини вояга етмаган болаларини –марҳумнинг меросхўрларини, меросга энг ҳақли инсонларни олиб, ота ҳовлисига қайтиб боришга мажбур бўляпти.

Фароиз илмига кўра, марҳумдан қолган мол-мулк дарҳол меросхўрлар ўртасида тақсим қилиниши керак. Бу қонунни ўзича тасарруф қилишга ҳеч кимнинг ҳаққи йўқ. Нега менга кам, бунга кўп дейиш ёки ҳатто менга керак эмас дейиш Аллоҳ таолонинг ҳукмига норози бўлишдир, Масалан, қизлар ўғилга тегадиган улушнинг ярмини олади. Аслида бунда катта адолат бор. Зеро, Исломда қиз боланинг нафақаси эркак кишининг зиммасига юклатилган. Қиз бола ҳали туғилмасидан унинг нафақаси ҳал қилиб қўйилган бўлади. Аёл кишининг нафақаси аввал отаси, отаси бўлмаса ака-укалари ёки амаки-тоғаларининг зиммасида бўлади, никоҳдан сўнг эса эрининг зиммасига юклатилади. Аммо шунда ҳам ўғил болага тегадиган улушнинг ярми миқдорида қизларга ҳам мерос ажратилиши айни ҳикмат, олий ҳимматдир. Бугунги куннинг ифодаси билан айтганда, ижтимоий адолатдир.
Илмсизлик, жоҳиллик қилиб, етимларни, ҳақдор ворисларни ҳалол улушидан маҳрум қилаётганларнинг ҳисоб-китоби ниҳоятда оғир бўлади, Аллоҳ асрасин.

Озгина ерга, мулкка эга бўлиб оламан, деб хомтама бўлаётганлар ана шу азоб-уқубатларни ҳам эсга олиб қўйсинлар!

Раҳматуллоҳ САЙФУДДИНОВ,

Юнусобод тумани бош имом-хатиби

Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: “Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам бундай дедилар: “Аллоҳ таолонинг зикр мажлисларини излаб юрадиган улуғ фаришталари бор. Фаришталар зикр бўлаётган жойни топсалар, зикр қилувчилар билан бирга ўтиради. Малоикалар қанотлари билан уларни ўраб олади. Ҳатто, улар билан дунё осмонигача фаришталар тўлиб кетади. Зикр қилувчилар тарқалишса, фаришталар осмонга чиқиб кетадилар. Аллоҳ таоло уларнинг ҳолини билса-да, фаришталардан: “Қаердан келдиларингиз?” деб сўрайди. Улар: “Биз ердаги бандаларинг ҳузуридан келдик. Улар сенга тасбиҳ, такбир, таҳлил, ҳамд айтиб, сендан сўрамоқдалар”, деб жавоб беришади. “Мендан нимани сўраяпти?” дейди Аллоҳ таоло. Фаришталар: “Сендан жаннатингни сўрашмоқда”, деб жавоб беришади. Аллоҳ таоло: “Улар жаннатимни кўришганми?” деб сўрайди. Малоикалар: “Йўқ”, деб жавоб беради. Аллоҳ таоло: “Улар жаннатимни кўрганларида қандай бўларди?”, дейди. Фаришталар: “Бандаларинг Сендан паноҳ сўрашяпти”, дейди. Аллоҳ таоло: “Нимадан паноҳ сўрашяпти?” дейди. Улар: “Ё Рабби дўзахдан омонлик сўрашмоқда”, деб жавоб беради. Аллоҳ таоло: “Одамлар жаҳаннамни кўришганми?” деб сўрайди. Малоикалар: “Йўқ”, дейишади. Аллоҳ таоло: “Улар жаҳаннамни кўрганларида қандай бўларди!”, дейди. Фаришталар: “Одамлар Сендан гуноҳларини кечиришингни сўрашмоқда”, дейди. Аллоҳ таоло: “Уларнинг гуноҳларини кечирдим. Сўраган нарсаларини ато этдим. Паноҳ сўраган нарсаларидан паноҳ бердим”, дейди. Фаришталар: “Ё Рабби уларнинг орасида кўп хато қилган бандалар бор. Улар зикр қилувчиларнинг ёнидан ўтаётиб, бирга ўтиришди” дейишади. Аллоҳ таоло: “Уларни ҳам мағфират қилдим. Улар мажлисида бирга ўтирганлар бахтсиз бўлмайдиган қавмдир”, деди” (Имом Муслим ривояти).

Аллоҳ таоло ёдланадиган ва зикр қилинадиган жой зикр мажлиси дейилади. Унга тасбеҳ, такбир, таҳмид айтиш, Қуръони карим тиловати ва набавий ҳадисларни мутолаа қилиш билан машғул бўлиш, шаръий илмларни ўқиш, дунё ва охират яхшилигини сўраб дуо қилиш каби ўринлар киради.

Ҳофиз ибн Ҳажар раҳматуллоҳи алайҳ: “Ҳадисда зикр мажлиси ва зикр қилувчиларнинг фазилати ва ажру савобининг улуғлиги айтилди. Зикр мажлисида ўтирганлар зикр қилмаган бўлсалар-да, зокирларга шерик бўлиб, Аллоҳ таолонинг фазлига эга бўлади”, дейди.

Имом Шавконий раҳматуллоҳи алайҳ айтади: “Солиҳ зотларнинг мажлисида ўтирганлар, улар билан ажрда баробардир. Чунки солиҳ зотларнинг баракоти туфайли уларга Аллоҳнинг фазли ёғилади”.

Аллоҳ таоло қалб ва тил билан зикр қилинади. Қалбнинг зикри икки хил бўлади. Биринчиси, зикрларнинг буюги ҳисобланади. Унда Аллоҳ таолонинг улуғлиги, буюклиги ва еру осмондаги далиллари ҳақида фикр юритилади, тафаккур қилинади. Бу ҳақда Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи ва саллам: “Зикрнинг афзали махфийсидир”, деганлар” (Имом Байҳақий ривояти). Ушбу ҳадиси шарифдан зикрнинг биринчи нави ирода қилинган. Зикрнинг иккинчиси, буйруқ ва қайтариқ вақтида Аллоҳ таолони қалб билан зикр қилишдир. Бунда буюрилган ва қайтарилган ишларга бўйсунилади. Аллоҳ таолони тилнинг ўзи билангина ёдлаш зирирнинг энг заифи ҳисобланади. Лекин унда ҳам улкан фазилатлар бор экани ҳадиси шарифларда баён қилинади.

Мазкур ҳадис солиҳларнинг мажлисларининг фазилатли эканига ёрқин далилдир. Солиҳларнинг мажлисларида ўтириш ва улар билан суҳбатлашган одам кўп манфаатга эришади. Шунинг учун Қуръон каримда яхшиларнинг суҳбатида бўлиш ва солиҳлар билан бирга ўтиришга тарғиб қилинади: “Сиз ўзингизни эртаю кеч Парвардигорлари «юзи»ни истаб, Унга илтижо қиладиган зотлар билан бирга сабр қилишга унданг!” (Каҳф, 28).

Ибн Касир раҳматуллоҳи алайҳ мазкур оятнинг тафсирида: “Аллоҳга зикр, таҳлил, ҳамд, тасбеҳ ва такбир айтиб, Аллоҳдан эртаю кеч ҳожатларини сўровчилар фақир ёки бой, кучли ёки кучсиз бўладими, улар билан бирга бўлгин, деган маъно тушунилади” дейди.

Солиҳларнинг мажлиси доимо манфаатли бўлади.  Унинг фойдаси бўлмаганда ҳам зарари бўлмайди. Аммо ёмонларнинг мажлиси эса, доимо зарар келтиради. Пайғамбаримиз (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) солиҳлар билан ҳамсуҳбат бўлишни мушк тарқатувчига ўхшатганлар. Унинг мушкидан сотиб олиб фойдалананишингиз ёки у хушбўйлигидан бериб сизни хурсанд қилиши мумкин. Солиҳлар суҳбатида инсон камчиликларини билади, яхшилик қилишга иштиёқи ошади, дунё ғамини унутади. Ёмон хулқли одамлар билан суҳбат қуриш эса, одамни ёмонликка шерик қилади, гуноҳ-маъсиятга бошлайди. 

Манбалар асосида Тошкент ислом институти битирувчиси

Саидмуҳаммадхон МУҲИБУЛЛАЕВ тайёрлади

Ўзбекистон мусулмонлари идораси томонидан ташкил этилган онлайн дарслар ҳафтанинг душанба, сешанба, чоршанба, пайшанба кунлари порталнинг “Facebook.com” ижтимоий тармоғидаги саҳифаси орқали тўғридан тўғри намойиш этилмоқда. Бугунги кунга қадар 100 дан ортиқ онлайн дарслар намойиш этилди. 

Дарслар Тафсир, Ақида, Фиқҳ, Ҳадисшунослик, Тажвид, Ислом тарихи, сийрат ва Араб тили фанларидан юртимизнинг атоқли уламолари, Тошкент ислом институтининг маҳоратли устозлари томонидан олиб борилмоқда. Ушбу дарслар юртдошларимизнинг мавзу юзасидан билимларини ошириш ва эътиқодларини мустаҳкамлашга хизмат қилмоқда. 

Портал орқали келиб тушган таклифларни инобатга олиб, ижтимоий тармоқларда намойиш этилган онлайн дарслар “Youtube.com” тармоғидаги порталнинг расмий каналига қайта ишланган ҳолатда жойлаштирилмоқда. 

Бугунги кунга қадар Тажвид фанидан 7 та дарс жойлаштирилди. 

Истиқболда Тафсир, Ақида, Фиқҳ, Ҳадис, Ислом тарихи, Сийрат ва араб тили фанларидан ҳам дарсларни жойлаштириш кўзда тутилган. Ушбу дарслар ёрдамида ишончли манбаадан маълумот олишингиз, ўз вақтингиз ва маблағингизни тежашингиз мумкин. 

Facebook:  

Youtube: