Мусулмон умматини улуғлаган, уларни яхшилик билан хослаган Зотга ҳамд бўлсин. Аллоҳ таоло айтди: “Одамларга чиқарилган (маълум бўлган) умматнинг энг яхшиси бўлдингиз” (Оли Имрон, 110). Бу умматни ҳидоят уммати қилди, халқларнинг обрўсини илм билан, маърифат ва манавият билан кўтарди. Бу умматга расулларнинг афзалини юборди, китобларнинг афзалини туширди. Уларни жами инсонларга гувоҳ уммат қилди. Аллоҳ айтди: “Шунингдек, сизларни (мусулмонларни бошқа) одамларга (умматларга) гувоҳ бўлишингиз ва Пайғамбарнинг сизларга гувоҳ бўлиши учун “ўрта уммат” қилиб қўйдик” (Бақара, 143).

Саййидимиз Муҳаммад (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) инсонларни илму маърифатга чақирдилар ва “Илм излаш ҳар бир муслим ва муслимага фарздир”, деб илмнинг фарзлигини баён қилдилар.

Албатта, илм унга қизиққан, рағбат қилган киши учун энг афзал нарсадир. Илмни улуғлиги шундаки, у уни эгаллаганга манфаат келтиради, эл олдида унинг шарафини, ҳурматини оширади. Дарҳақиқат, Аллоҳ таоло Қуръони каримда олимларни улуғлади. Фақат олимларгина Унинг оятлари, мўъжизалари тўғрисида ақл юритиши ва тушунишини, фаҳмлашини хабар берди: “Айтинг: «Биладиганлар билан билмайдиганлар тенг бўлурми?!»” (Зумар, 9) ва яна айтди: “(Лекин) уларни фақат олимларгина англагайлар” (Анкабут, 43). Барча нуқсонлардан пок бўлган зот айтдики: “Йўқ, у (Қуръон) илм берилган зотларнинг дилларидаги аниқ оятлардир” (Анкабут, 49).

Албатта, Аллоҳ таоло олимларнинг гувоҳлигини Ўз гувоҳлиги билан ёнма-ён зикр қилиб айтди: “Аллоҳ адолатда (барқарор) туриб,  шундай гувоҳлик берди: «Аллоҳдан ўзга илоҳ йўқдир», фаришталар ва илм эгалари ҳам. (Албатта), Ундан ўзга илоҳ йўқ. У Азиз (қудратли) ва Ҳаким (ҳикматли)дир” (Оли Имрон, 18). Аллоҳ таоло илм эгаларининг даражасини дунё ва охиратда баланд қилди. Аллоҳ айтдики: “Аллоҳ сизлардан имон келтирган ва илм ато этилган зотларни (баланд) даража (мартаба)ларга кўтарур. Аллоҳ қилаётган (барча яхши ва ёмон) амалларингиздан хабардордир” (Мужодала, 11). Шунинг учун инсонлардан уламолар Раббиларини яхшироқ танийдилар, Раббиларининг сўзларини инсонларга етказадилар, бошқалардан кўра Раббиларидан кўпроқ қўрқадилар. “Бандалари орасида Аллоҳдан уламоларгина қўрқарлар” (Фотир, 28).

 Муҳаммад (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) илмни талаб қилиш вожиблигини айтиб, “Илмни талаб қилиш ҳар бир мусулмонга фарз”, дедилар. Имом Термизий Абу Дардо (розияллоҳу анҳу)дан  ривоят қилди: “Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам)дан эшитдим айтдилар: “Ким илм талабида бир йўлдан юрса, Аллоҳ унга ана шу илм сабабли жаннатга йўлни осон қилиб қўяди. Албатта, малоикалар ўз қанотларини илм толиблари учун рози бўлган ҳолда қўяди. Албатта, илм толиби учун осмондаги ва ердаги бор нарса, ҳатто сувдаги балиқлар ҳам истиғфор айтади. Олимнинг обиддан афзаллиги ўн тўрт кунлик ойнинг бошқа юлдузлардан афзаллиги кабидир.  Баъзи балоғат олимлари дедики: “Илм ўргансанг, у сени кичиклигиндан улуғ қилади, катта бўлганингда сени тўғри йўлга йўллайди.

Дунёнинг ривожланиши илм билан. Инсон ҳар бир нарсага илм билан эришади. Чунки илм ўз аҳлининг ҳаёти. Ана шу илм сабабли ҳаётнинг маъносини англайди. Шунинг учун Аллоҳ таоло илмсизликни Ўзининг Китобида ўлим деб номлади. Айтдики: “Ўлик (кофир) бўлган одамни (ҳидоят билан) тирилтириб, унга одамлар ичида ўзи билан олиб юрадиган нур (имон)ни берганимиздан кейин (у) зулматлар ичида (қолиб,) ундан чиқмайдиган кимсага ўхшайдими?!” (Анъом, 122). Аллоҳ таоло илмни руҳ ва жон деб номлади: “(Эй, Муҳаммад!) Шундай қилиб, амримиз билан Сизга Руҳни (Қуръонни) ваҳий қилдик” (Шўро, 52). Набий (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) дедилар: “Олимлар пайғамбарларнинг меросхўрларидир. Албатта, пайғамбарлар динор ҳам, дирҳам ҳам мерос қолдирмадилар. Балки улар илмни мерос қолдириб кетдилар. Ким уни олса, мўл-кўл насибани олибди” (Имом Термизий ривояти).

Анас (розияллоҳу анҳу) айтди: “Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) дедилар: “Албатта, уламолар юлдузларга ўхшайдилар, одамлар улар билан йўл топадилар. Агар юлдузлар яширинса ёки кўринмай қолса, улар йўлдан адашадилар”. Олимлар охиратда халққа шафоатчи бўладилар. Абу Умома (розияллоҳу анҳу) айтди: “Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) дедилар: “Олим ва обид қайта тирилади. Обидга “Жаннатга кир!” дейилади. Олимга эса “Сен тўхтаб тур. Одамларга шафоат қиласан”, дейилади”.

Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) дедилар: “Илм ўрганинглар. Албатта, илм ўрганиш Аллоҳдан қўрқишдир. Илмни таълим олиш ибодатдир. Уни музокара қилиш тасбиҳдир. Илм излаш жидду жаҳд қилишдир” (Хатиб Бағдодий ривоят қилган). Илмни ўргатиш садақадир. Илмни аҳли учун тақдим қилиш Аллоҳга қурбатдир. Албатта, илм ҳалол ва ҳаромнинг белгисидир. Илм қўрқинчда ҳамроҳ, ғурбатда дўст, хилватда ҳамсуҳбат, хурсандчилик ва қийинчиликда шерик,  душманларга қарши қуролдир. Илм сабабли Аллоҳ таоло илм билан халқларни юксалтиради. Албатта, илм қалбларнинг ҳаёти, кўзларнинг чироғи. Банда дунё ва охиратдаги баланд даражаларга илм билан етади, илм сабабли қариндошлик боғланади, илм сабабли ҳалол ва ҳаромни билади. Илм амалнинг имоми, амал унга эргашади. Ундан бахиллар маҳрум бўлади. Аллоҳим, бизни фойдали илм билан ризқлантиргин, илм билан Сендан қўрқишни насиб эт. Илмларига амал қилувчиларни бахтли қил.

Ҳасан Расулов,

Имом Бухорий халқаро маркази мутахассиси

Бас, Мени ёд этингиз, (Мен ҳам) сизларни ёд этурман. Менга шукр қилингиз, ношукрчилик қилмангиз! Эй, имон келтирганлар! Сабр ва намоз билан (Мендан) ёрдам сўрангиз! Албатта, Аллоҳ сабр қилувчилар билан биргадир (Бақара, 152-153).

Саид ибн Жубайр айтади: “Зикр – Аллоҳ таолога итоат қилишдир. Ким тасбеҳ, таҳлил, Қуръон қироатини кўп қилсада Аллоҳ таолони эслмаса, у Аллоҳга итоат қилмабди”. Пайғамбаримиз (соллаллоҳу алайҳи ва саллам): “Ким Аллоҳга итоат қилса Аллоҳ таолони зикр қилган бўлади. Агар унинг (нафл) намози, рўзаси ва Қуръон тиловати кам бўлса ҳам. Ким гуноҳ қилса, Аллоҳ таолони унутган бўлади. Агар унинг (нафл) намози, рўзаси ва Қуръон тиловати кўп бўлсада”, дедилар (Имом Байҳақий).

Бир киши Абу Усмонга “Аллоҳ таолони зикр қиламиз, лекин қалбимизда ҳаловатни сезмаймиз”, деб савол берди. Абу Усмон: “Аллоҳ таоло битта аъзойингни тоат билан зийнатлаб қўйганига ҳамд айтгин”, деди.

Муоз ибн Жабал (розияллоҳу анҳу) айтади: “Бандаларни Аллоҳ таолонинг азобидан нажот топишига Аллоҳ таолони зикр қилишдан ўзга амал йўқ”.

Яхшиликни билиб, у ҳақида гапириш шукрдир. Шукр луғатда “зоҳир қилиш”, “очиқ-ойдин қилиш”, каби маъноларни англатади. Банданинг Аллоҳ таолога мақтов айтиши ва берилган неъматларни эътироф этиб, тоат-ибодат қилиши шукрдир. Шунингдек, банда берилган инъомларга тил ила шукр, қалб билан иқрор қилади.

Шукр неъматларнинг зиёда бўлишининг омилидир. Банда берилган неъматга шукр қилса Аллоҳ таоло уни кўпайтириб беради. Бу ҳақда Қуръони каримда бундай марҳамат қилинади:

“Қасамки, агар (берган неъматларимга) шукр қилсангиз, албатта, (уларни янада) зиёда қилурман” (Иброҳим, 7).

Гарчи ушбу оятда шукр қилиш ва ношукрлик оқибатлари Исроил авлодига қарата айтилган бўлса-да, лекин унинг ҳукми умумий бўлиб, то қиёматга қадар келадиган барча инсонларга тегишлидир. Шукр қилиш ўз-ўзидан бўлмайди, балки ўзидаги моддий ва маънавий неъматлар ҳақида кўп мулоҳаза қилиш, улар берилган тақдирда қандай ҳолатда бўлишини тасаввур этиш, ўзидан қашшоқ, қийналган кишиларни ёдга келтириш инсонни ўзидаги неъматлар учун Аллоҳга шукр қилишга ундайди. Бу иши инъом этувчига ҳам манзур бўлади. Натижада неъматнинг янада зиёда бўлишига сабаб бўлади. Аксинча, ношукрлик, нонкўрлик каби ҳолатлар инъом этувчида нафрат ва ғазаб пайдо бўлишига олиб келади. Натижада берган неъматларини қайтариб олиш ёки бошқа офат ёхуд мусибатларга дучор қилиш йўли билан жазолаши жоиз бўлиб қолади.

Ношукрлик инсонлараро муносабатларда ҳам ўзининг салбий натижаларини беради. Яхшиликни қадрлаб, имкони бўлса қайтариш айнан олижанобликдир (Шайх Абдулазиз Мансур).

Аллоҳ таоло бандаларини сабр билан ёрдам сўрашга буюрмоқда. Чунки сабр ботиний амалларнинг оғирларидан биридир. Инсон нафснинг шаҳватларидан сақланишида сабр муҳим ўринга эга.

Ҳазрат Али (розияллоҳу анҳу)га қўшнининг ҳақи тўғрисида савол берилганда: “Қўшнига озор бермаслик билан бир қаторда, унинг озорига сабр қилиш”, деганлар. Аллоҳ таолонинг буйруқларини бажаришда ҳам, қайтарган ишларидан тийилишда  ҳам сабр ёрдам беради. Аллоҳ таоло бандаларини нафснинг шаҳватларидан тийилишга ва ибодатларга буюради. Бандалар бу ишларда ҳам сабрга муҳтож бўладилар. Инсон машаққатларни енгиб, сабр қилса, Аллоҳ таоло Ўз каломига мувофиқ бу банда билан бирга бўлади. Унинг ишларида ёрдамчи бўлиб дуоларини ижобат қилади. Банда солиҳ амалларни бажаришда бардавом, собит бўлса ва сабр қилса нажот топади. Чунки сабр инсоннинг қиёмат куни зафар қучиши учун омилидир.

Шунингдек, Аллоҳ таоло мўмин-мусулмонларни намоз билан ёрдам сўрашга буюрди. Чунки намоз мўминларнинг руҳлари оламлар Раббисига кўтариладиган ва У Зотга муножат қилинадиган ибодатлар онасидир. 

Манбалар асосида

Баҳриддин ПАРПИЕВ

тайёрлади

Аксарият одамларнинг “Ҳеч нимага улгура олмаяпман” деган нолишига қўшиласизми? Кунни чўзиб, ишни камайтириб бўлмайди. Бунинг учун тайм-менежмент яъни вақтни бошқаришни ўзлаштириш керак.

Айримлар бу муслима аёлларга нима учун керак дейиши мумкин. Аёл киши уйда ўтирадими, ишлайдими вақтидан унумли фойдалана олса, ўзига оро беришга ҳам, илм олишга ҳам, соғлом турмуш тарзи кечириши учун турли жисмоний тўгаракларга қатнашга ҳам вақти етарли бўлади. Аёл киши уйда ўтирса қарамоғида бутун кун бўлади, лекин бу ўша кундан унумли фойдалана олди дегани эмас. Ундан ташқари, бугунги кунда муслима аёлларимиз ўқийдилар, ишлайдилар, болаларини турли тўгаракларга олиб борадилар. Буларга қўшимча равишда уй юмушларини қўшсак, натижада ўша югур-югур ва вақт танглиги келиб чиқади.  

Бунга ечим топишда ва хусусан вақтни бошқаришда бизга Меҳрибон ва Раҳмли Зот Аллоҳ йўл кўрсатади.

Аввало, вақтни тежаш учун нимани қисқартириш кераклигини билиб олсак. Иш ва ўқиш вақтини қисқартириб бўлмайди. Ундай бўлса уй ва хўжаликми? Буларнинг барчаси бир-бирига боғлиқ нарсалардир. Унда барча босқичларни кўриб чиқсак. 

1-босқич. Ният

Ҳар бир ибодатли инсон учун асосий шартлардан бири бу яхши ният ва Аллоҳ номи билан иш бошлашдир. 

2-Босқич.  Уй юмушлари.

Вақтни тежовчи уй ишлари.

- ишларни режалаштириб олиш керак – кундалик ва ҳафталик;

-  ҳар бир ишни ортга сурмасдан белгиланган вақтда бажариш лозим;

- бошқа юмушларга чалғимай ишларни тезда қилиш (эҳтиёткорлик билан, жиҳозларга зарар еткизмаган ҳолда, ўзимизни кучли толиқтирмаган ҳолда);

-ҳар бир нарсани ўз жойига қўйиш, доим ўз жойида бўлишини назорат қилиш;

- вақти-вақти билан уйни кераксиз жиҳоз ва нарсалардан холи этиб туриш. 

3 -босқич. Овқат тайёрлаш

Ҳар доимги овқатланиш таомномасини сақлаб қолган ҳолда ошхонадаги вақт сарфланишини қисқартириш.

• ҳафталик таҳминий овқатланиш таомнома (меню)сини тузиб олиш;
• уйда тайёрланган ярим маҳсулотлардан фойдаланиш – консерваланган, музлатилган, қуритилган маҳсулотлар;
• қайлали овқат қилган пайтда қайласини кўпроқ қилиб, фақатгина гарнирини алмаштириб туриш;
• ошхона жиҳозларидан имкон қадар кўп фойдаланган ҳолда вақтни тежаш учун ҳаракат қилиш. 

4- босқич. Харид

Вақтни ва пулни исроф қилишдан эҳтиёт бўлишда бизга қуйидагилар кўмаклашади:

• аввалдан керакли маҳсулот ва жиҳозларнинг рўйҳатини тузиш;
• рўйҳатдаги нарсаларни харид қилишга керак бўлган бўлимларга кириш, бошқаларига кириб вақт сарфламаслик;
• савдо мажмуаларига киришдан олдин ўзимиз учун тахминий харид вақтини белгилаб олиш. 

5- босқич. Ёрдамчиларни жалб қилиш

Имкон қадар оила аъзоларингизни ёрдамга чақиринг. Бу ҳам ишни осонлаштиради ҳамда оилани жипслаштиради. 

6 -босқич. Вақтни ўғирловчилар билан курашиш.

Вақни энг кўп ва билдирмасдан ўғирловчи бу – телевизор ва телефон. Вақтни исроф қилувчи бу жиҳозлар билан қатъий курашиш керак. Ташлаб юбориш имкони бўлмагани учун жуда бўлмаганда ўчириб қўйиш лозим. Бундан ташқари телефондаги узоқдан узоқ кераксиз суҳбатлардан, ижтимоий тармоқлар ва ҳамма учун ўзига хос бўлган вақт ўғирловчилардан халос бўлиш керак. Булардан зарур бўлган пайтда фойдаланиш лозим. Вақтимизни зое кетказувчиларга сарфлагунча, илм олишга, китоб мутолаа қилишга, Қуръон ўқишга сарфлашимиз дунё ва охиратимиз учун фойдалироқ. 

 7- босқич. Қувватни тиклаш.

Дам олиш жуда ҳам керак! Соғлигимизни тиклаш ва гўзаллигимизни сақлаб туриш учун зарурдир. Ёдда тутинг: яхши, тўлиқ уйқу (6-8 соат атрофида) – жисмоний ва ақлий соғлиққа катта фойда. Ҳафтанинг аксар қисмида тиниқиб ухлаб олишга ҳаракат қилинг.

Аллоҳ таоло бундай марҳамат қилади: «Агар сиз Аллоҳнинг неъматларини санайдиган бўлсангиз уларнинг адоғига ета олмайсиз». Вақт ҳам Аллоҳнинг неъматларидан биридир. Ҳар бир ўтган вақтнинг ҳам савол-жавоби бўлади. Шу туфайли вақтдан унумли фойдаланишни ўрганинг. Вақтнинг тўғри тақсимланиши ишлашга, тўгаракларга, уй юмушлария, ҳаттоки сайр қилиб, вақтни чоғ ўтказиша ҳам имкон беради.

Моҳира Зуфарова

 тайёрлади

Франциядан бир қанча имомлар терроризм хуружидан азият чеккан қатор Европа шаҳарлари, хусусан, Берлин, Брюссель, Тулуза ва Лондонда бўлиб ўтадиган “Мусулмонларнинг терроризмга қарши тинч намойиш юриши (марш)”да қатнашиш учун Берлин шаҳрига етиб келишди.

Мазкур ташаббус ташкилотчилари муқаддас Ислом динини ҳимоя қилиш учун кўпроқ амалий ҳаракат қилиш лозимлигини таъкидлашди. “Ислом дини тинчлик ва бағрикенгликка тарғиб этади, деб қуруқ даъво қилмасдан, балки амалимиз билан халқнинг ичига кириб боришимиз керак”, дейди ташкилотчилардан бири.

Берлинда имомлар Кайзер Вилгельм яқинидаги Крисмас бозорига ташриф буюришди. Ўтган йил декабр ойида бу жойда террорчи ҳайдовчи олти кишини юк машинада босиб ўлдириб, ўнлаб кишиларни жароҳатлаган эди. Марш давомида имомлар террордан жабрланганлар ҳаққига дуо қилиб, Ислом дини бошқа дин ва маданиятлар билан ҳамнафас яшай олишини таъкидлашди.

Алишер САТТАРОВ

Халқаро алоқалар бўлими ходими

2017 йил 5 октябрь куни Ўзбекистон мусулмонлари идорасида  БМТ Инсон ҳуқуқлари бўйича кенгашининг дин ва эътиқод эркинлиги масаласи бўйича махсус маърузачиси Аҳмад Шаҳид билан учрашув бўлиб ўтди. Меҳмонларни Ўзбекистон мусулмонлари идораси раиси, муфтий Усмонхон Алимов ҳазратлари қабул қилдилар.

Муфтий ҳазратлари делегация аъзоларига Ўзбекистон мусулмонлари идораси фаолияти, юртимизда фаолият юритаётган 2042 та масжид, 9 та ўрта-махсус ислом билим юрти, 2 та олий ўқув юрти ҳақида атрофлича маълумот бердилар. Шунингдек, учрашувда бугун юртимизда мўмин-мусулмонлар эмин-эркин ибодат қилишлари учун янада яхши шарт-шароитлар муҳайё этилгани, ҳар йили 13 мингдан зиёд юртдошларимиз муборак ҳаж ва умра сафарларига бориб келаётгани, жорий йилда ҳаж сафарига борувчилар сони оширилгани ҳақида алоҳида тўхталиб ўтилди.

Суҳбат давомида муҳтарам Президентимиз Шавкат Мирзиёевнинг БМТ Бош ассамблеясининг 72-сессиясида сўзлаган нутқи ҳамда билдирган таклифлари ҳақида ҳам алоҳида тўхталиб ўтилди.

Самимий руҳда кечган учрашув якунида БМТнинг махсус вакили Аҳмад Шаҳид Ўзбекистондаги турли дин вакиллари ўртасидаги тотувлик ва ҳамжиҳатлик дунёнинг ҳеч бир давлатида кузатилмаслигини эътироф этди.

Жаноб Аҳмад Шаҳид бошчилигидаги делегация аъзоларига Ўзбекистон мусулмонлари идорасининг эсдалик совғалари тақдим этилди. Ўз навбатида, Аҳмад Шаҳид муфтий ҳазратларига қабул учун алоҳида миннатдорчилик билдирди.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси

Ахборот хизмати