www.muslimuz
Фожеанинг асл сабабчиси ким?
Аллоҳ таоло ва Унинг Расули соллаллоҳу алайҳи ва салламдан кейин инсонга энг меҳрибон зот – онадир. Онанинг фидокорлигини, бутун умрини фарзандларига бағишлаб яшашини, зурёдларини бекаму кўст улғайтиришни ҳаётининг мазмуни деб билишини ҳамма билади. Раббимиз аёлга ана шу фазилатни ато қилиб, жаннат оналар оёғи остида дея, рутбасини баланд қилиб қўйган. Аёл – ана шундай буюк сиймо.
Нима учун?
Аммо баъзида аёл номи билан боғлиқ нохушликлар ҳам бўлиб турибдики, бунга асло кўз юмиб бўлмайди. Негаки, Парвардигоримиз ҳар бир махлуқотни сифати билан яратган. Аёлнинг сифати эса меҳрибонлик, ғамхўрлик, фидокорлик, мулойимликдир. Қачонки у ушбу сифатига мос ҳаракат қилмаса, аёллик рутбасидан айрилиб қолади ва жамиятда кўнгилсизликлар келиб чиқишига сабаб бўлади.
Сўнги пайтларда оммавий ахборот воситаларида “Аёл боласини сотди”, “аёл боласини бўғиб ўлдирди”, “аёл жиноятга қўл урди” каби нохуш хабарлар кенг тарқалмоқда.
Мамлакатмизнинг қайсидир вилоятида мана шундай қабоҳатга қўл урган “она” ёшгина қиз экан. Афсус... Нимага, нима учун, қандай сабабга кўра?
Одатда, бундай мудҳиш ҳодисалар юз берганда уларнинг илдизини қидиришни замоннинг тезкорлигидан, глобаллашув, интеграциялашув ва яна бошқа ...шувлар ёки...циялардан бошлаймиз-да, ота-она, мактаб, маҳалла, давлат ва нодавлат ташкилотларнинг саъй-ҳаракатларига қарамасдан нега шундай бўлганига ҳайрон бўлиб фикримизни якунлаймиз.
Глобаллашув шароитида ҳамма нарса гўёки аралашиб қолганга ўхшайди. Айтайлик, минглаб миллатнинг урф-одатлари, анъаналари, тутумлари, одоб-ахлоқи битта экранга жам бўлиб турибди. Шундан ўзиникини топиб олиш учун эса ёшлар ўз миллатининг табиатини таниши керак. Киши танимаган-билмаган нарсасини қандай қилиб ажратиб олади? (Улардан ташқари, тарбиясизлар-у одоб-ахлоқсизликнинг ҳадди аълосига етганлар ҳар лаҳзада ёшларнинг онгу шуурига чанг солаётир).
Ёшларимизга миллатимизнинг фазилатини ўрганиш учун нималар қилдик?
Бундай қарасангиз, бизда ҳамма ёшлар тарбияси билан машғул, боғча, мактаб, маҳалла, ҳуқуқ тартибот органлари, Маънавият ва маърифат маркази, имом-хатиблар, Ёшлар иттифоқи, Хотин-қизлар қўмитаси, сиёсий партиялар...
Комил ишонч билан айтиш мумкинки, дунёнинг ҳеч қайси мамлакатида ёшлар тарбияси билан бунчалик кўп тузилма шуғулланмайди.
Аммо бизнинг тарбия ёки таъсир кўрсатиш усулимиз қанақа? Энг кучли тарғибот қуролларидан бири саналган телевидениеда ёшлар тарбиясига бағишлаб бир кўрсатув ёки суҳбат ташкил қилинади. Унда зиёлилар, ҳаётий тажрибаси кўп одамлар, педагоглар, руҳиятшунослар жон куйдириб гапирадилар. Кейин эса уларнинг айтганларини тўла-тўкис инкор қиладиган хорижий сериал намойиш этилади ёки маҳаллий-хорижий хонанда енгил-елпи кийиниб чиқади-да, қилпиллаб қўшиқнамо нарса куйлайди.
Бир йили Бўстонлиққа қайсидир лагерга боргандик. Спорт мусобақаси ташкил қилинган экан. Телевизорга чиқиб турадиган (ўзларининг таъбирича “машҳур”) бир аёл хонанда келади, деган гап чиқди. Ўша куни кечгача болаларнинг кўзи унинг йўлида бўлди. Кечки пайт битта машинада икки эркак, ва алламбало кийинган икки аёл келди. Ёнидаги дискини қўйиб уч-тўртта қўшиқ айтгандек бўлди. Лагер тарбияланувчилари – ўғил болалар ва қизлар ёшига ярашмаган қилиқлар қилиб рақсга тушишди. Кейин кечки таом тортилди. “Санъаткор”лар болаларнинг кўз ўнгида машинасидан ароқ олиб келиб ичишди, ҳар хил гапларни гапиришди ва бугун дачада қоламиз деб чиқиб кетишди.
Ёшлар иштирокида ўтган бошқа йиғилишлар ҳам, аксаран, қўлбола юлдузлар иштирокидаги мусиқий дастур билан ниҳоясига етиши расм бўлди. Яъни, бир соат давом этган тарбиявий соатни “юлдуз”чалар бир дақиқада йўққа чиқаради.
Эркак ҳамияти – аёл иффати
Аёлларни бундай нохушликларга қўл уриши эркакларнинг ҳамияти пасайиб бораётганига ҳам далолат қилади. Эркак аёлини, опасини, синглисини унчалик рашк қилмай қўйди. Ҳазрати Али розияллоҳу анҳу “Шамчироқни ўчиринглар, бегонанинг нигоҳи Фотиманинг соясига тушмасин”, деган эканлар.
Ана ўша адашган қизнинг оиласида бешта эркак бўлган. Улар қизларига эҳтиёт бўлганида, уни асраб-авайлашганида, бегона кўзлардан ҳимоя қилганида шу ҳодиса юз берармиди?
Юқоридаги мақолада мисол келтирилганидек, “Очиқ айтсак, одамларни тарбиясига Ислом нур эканлигини сингдиролмадик. Фожиамиз мана шу ерда” (Президент Шавкат Мирзиёев нутқидан).
Бинобарин. ота-она, ака-ука Исломни тушунганида ўтиш даврида бўлган қизини асло ёлғиз қолдирмас эди, Агар қизнинг номусига теккан амакиваччаси Исломни билганида бундай катта гуноҳга асло қўл урмаган бўларди. Агар қизнинг ўзи... Дарвоқе у – жабрланувчи. Унинг гуноҳи – топталган номуси эвазига пайдо бўлган болани ҳожатхонага ташлаб юборгани. Яъни тирик жонга қасд қилди.
Дамин ЖУМАҚУЛ
Афвнинг ажри Аллоҳнинг зиммасида
Ҳар тонг фарзандини ишга кузатаётиб, қўлларини дуога очиб қолаётган, фарзанди ишдан қайтадиган вақт бўлганда остонага чиқиб олиб, уни кўзлари нигорон бўлиб кутиб ўтирадиган, қайтганида қалби қувончга тўлиб қучоқ очиб кутиб оладиган ота-она;
Не-не орзулар билан бир ёстиққа бош қўйган жуфти ҳалолини тонгда ишга кузатиб, кечгача вақти-вақти билан унинг уйдаги кийимларини ҳидлаб-ҳидлаб қўяётган, эри ишдан қайтишига ширин таомлар пишириб, чиройли кийимларини кийиб, атир-упалар сураётган бахтиёр аёл;
Эрта тонгда уйқули кўзлари билан отасининг пинжига кириб ётиб оладиган, отаси ишга жўнаётганда жажжи қўлчаларини силкиб хайрлашиб қолаётган, кечқурун қайтганда эса ўзини қучоғига отиб кун давомида уни қандай соғинганини таърифлаб бераётган жажжи болакай;
Укамнинг рўзғоридан хабар олиб келай, тинч ўтирибдимикан, ейиш-ичишдан қийналиб қолмадимикан, деган эзгу ниятли акалар;
Акамнинг уйига бир кириб ўтай, бирор хизмати бўлса қарашиб юборай, деган самимиятли укалар;
Сигирининг оқлигидан орттириб, укасининг рўзғорига олиб келувчи меҳрибон опалар;
Акасининг уйини супуриб-сидиришда янгасига ёрдамга ошиқувчи мушфиқа сингиллар;
Ҳар доим бирга ишлайдиган, фикр алмашадиган, зиёратларга, саёҳатларга бирга борадиган, ҳар доим ёнида эканини, тафтини ҳис қилиб турадиган содиқ дўст;
Тансиқроқ таом пиширса, илинадиган, кечқурунлари тоза ҳавога сайрга чиққанда дилкаш суҳбатлар қурадиган, яхши-ёмон кунларда севинчингизга шерик, қайғунгизга ҳамдард бўладиган хушфеъл қўни-қўшнилар, меҳрибон қавму қариндошлар...
Агар бирор киши қандайдир сабаб билан панжара ортига ўтиб қолса, ана шуларнинг ҳаммасининг боши эгилиб, кўзига дунё тор бўлиб қолади.
Муҳтарам Президентимизнинг энг улуғ ва энг азиз байрамимиз – Ватанимиз мустақиллиги эълон қилинганининг 28 йиллигини нишонлаш арафасида эълон қилинган "Озодликдан маҳрум этиш жазосини ўтаётган, қилмишига чин кўнгилдан пушаймон бўлган ва тузалиш йўлига қатъий ўтган бир гуруҳ шахсларни афв этиш тўғрисида"ги Фармонни имзолагани ва шу Фармонга мувофиқ, Ўзбекистон Республикаси Конституцияси 93-моддасининг 23-бандига асосан, содир этган жинояти учун жазо муддатини ўтаётган ҳамда қилмишига чин кўнгилдан пушаймон бўлган ва тузалиш йўлига қатъий ўтган 65 нафар фуқаро афв этилиши, қаранг, қанча инсонларнинг бахтини, бахтиёрлигини қайтариб берди. Буни гўёки тўхтаб қолган ҳаёт араваси бирданига юриб кетганига, сўлиб қолган чечаклар қайтадан барқ уриб кетганига менгзаса бўлади.
Бинобарин, Аллоҳ таоло айтади: “...(ҳар қандай) ёмонликнинг жазоси худди ўзига ўхшаган ёмонликдир (яъни ҳар бир ёмонликнинг ўзига яраша жазоси бордир). Энди ким (интиқом олишга қодир бўлгани ҳолда) афв қилиб (ўртани) тузатса, бас унинг ажри Аллоҳнинг зиммасидадир. Албатта, У зулм қилгувчиларни севмас” (Шўро, 40).
Президентимизнинг ушбу фармони ана шу ояти каримага мувофиқдир. Адашгани оқибатида халқимизга, давлатимизга нисбатан ёмонлик қилган кишиларга ўзларининг ёмонликларига муносиб тарзда жавоб қайтариш имкони юз чандон бўлиб турган паллада улар афв этилди. Бунинг учун афв этувчига Аллоҳ таолонинг ажри бор.
Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи ва саллам: “Одам боласининг ҳар бири ҳам гуноҳ қилади, аммо уларнинг ичида энг яхшилари, қилган гуноҳларига тавба қиладиганларидир”, деб марҳамат қилганлар.
Ҳадиси шарифдан гуноҳ қилувчиларнинг энг яхшилари қилган гуноҳларига тавба қилувчилар экани аён бўлмоқда. Шундай экан, адашиб, нотўғри йўлларга кириб қолган, бугунги кунда ўз қилмишидан пушаймон бўлиб, тўғри хулоса чиқариб олган фуқароларни кечириш қанчалар фазилатли иш. Зотан, Ватанимизда олиб борилаётган ислоҳотларда авваламбор инсон манфаатлари устувор аҳамият касб этаётгани ҳам ана шу фармонда ўз инъикосини топган. Зеро, ислоҳотларнинг асосий мақсади бутун жамиятнинг куч ва имкониятларини халқимиз фаровонлиги йўлида бирлаштириш ҳамда шу орқали барча юртдошларимиз учун муносиб турмуш шароитларини яратиш, давлатимизнинг жаҳон саҳнасидаги мавқеини яна юксалтиришдан иборатдир.
Фарғона вилоятида “Энг маърифатли имом” танлови ғолиби аниқланди
Маълумки, ҳар йили анъанавий тарзда Ўзбекистон мусулмонлари идораси тизимида фаолият кўрсатиб келаётган имомлар ўртасида “Энг маърифатли имом” кўрик танлови ўтказиб келинади.
27 август куни Марғилон шаҳридаги “Саиджалолхон тўра” масжидида мазкур танловнинг Фарғона вилояти босқичи бўлиб ўтди. Унда танловнинг биринчи – шаҳар-туман босқичида ғолибликни қўлга киритган 19 нафар имом-хатиб ва имом ноиблари иштирок этдилар.
Иштирокчилар ўзлари танлаган билетларда белгиланган Қуръони карим, тажвид, тафсир, ҳадис, ақоид ва фиқҳ илмига доир саволларга эгаллаган билимларидан келиб чиқиб жавоб бердилар. Иштирокчиларнинг чиқиши ҳакамлар ҳайъати томонидан баҳолаб борилди.
Якуний натижаларга кўра, Марғилон шаҳридаги “Саиджалолхон тўра” масжиди имом-хатиби Юнусхон Мамарасулов 1-ўринни, Қўштепа туманидаги “Сармазор” масжиди имом ноиби Хайруллоҳ Каримов 2-ўринни ҳамда Данғара тумани “Оқтепа” масжиди имом-хатиби Отабек Аҳмедов 3-ўринни қўлга киритдилар.
Биринчи ўрин соҳиби Юнусхон Мамарасулов танлованинг Республика босқичида иштирок этиш ҳуқуқини қўлга киритди.
Шунингдек, танловга ҳамоҳанг равишда турли номинациялар бўйича масжидларда фаол хизмат кўрсатиб келаётган ходимлар тақдирландилар.
Ўзбекистон мусулмонлари идораси Масжидлар бўлими
Имом Бухорий халқаро илмий-тадқиқот маркази – ислом оламининг йирик илмий муассасаси
Муҳаррам ойи ва ашуро кунининг фазилатлари
МУҲАРРАМ ОЙИ
Ҳижрий йилимизни бошлаб берувчи муҳаррам ойининг номи луғатда «ҳурматланувчи», «улуғланувчи» деган маъноларни англатади. Бу ой ҳижрий сананинг боши бўлгани, урушлар ҳаром бўлгани, ўнинчи куни Ашуро куни бўлгани учун муҳтарамдир, муҳаррамдир.
Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам муҳаррам ойидаги рўзани Рамазондан кейинги энг афзал рўза деганлар, Рамазондан кейин рўза тутилса, муҳаррамда тутиш афзаллигини айтиб, «У Шаҳруллоҳдир (Аллоҳнинг ойидир). Аллоҳ шу ойда бир қавмнинг тавбасини қабул қилган, бошқа қавмларнинг ҳам тавбасини қабул қилади», деганлар.
АШУРО КУНИ
«Ашуро» сўзи луғатда «ўнинчи» деган маънони билдиради. Муҳаррам ойининг ўнинчи куни Ашуро номи билан машҳурдир. Бу кун барча умматлар томонидан қадимдан ҳурматлаб келинадиган фазилатли кундир. Ислом кириб келган даврда насронийлар ҳам, яҳудийлар ҳам бу кунни улуғлашарди. Пайғамбаримиз ҳазрати Муҳаммад соллаллоҳу алайҳи васаллам ҳам Ашуро куни рўза тутганлар, саҳобаларига ҳам рўза тутишни буюрганлар. Буни эшитган баъзи саҳобалар бу кунни бошқа дин вакиллари ҳам улуғлашини эслатишган, шунда Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам «Ундай бўлса, келаси йили муҳаррам ойининг фақат ўнинчи кунида эмас, тўққизинчи кунида ҳам рўза тутамиз», дедилар. Шунинг учун мўмин-мусулмонлар муҳаррам ойининг тўққизинчи ва ўнинчи кунлари рўза тутадилар.
Ашуро кунининг рўзаси ниҳоятда фазилатли нафл ибодатдир. Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Умид қиламанки, Ашуро кунининг рўзаси ўтган йилнинг гуноҳларига каффорот бўлади», деганлар.
Ашуро кунининг яна бир ажойиб фазилати, хислати бор. Мўмин-мусулмонлар бу кунлари рўзғорни бут қилиб қўйишлари суннатдир.
Оила аъзолари учун одатдагидан кенг-мўл сарф-харажат қилса, Аллоҳ таоло бу куннинг ҳурматидан унга йил бўйи кенглик қилиб беради.
Имом Тобароний ва Байҳақийлар ривоят қилган ҳадисда Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Ким Ашуро куни аҳли аёлига кенглик яратса, Аллоҳ унга йил бўйи кенглик яратади», деганлар.
Муҳаррам ойининг ўнинчи куни Ашуро деб номланиши ҳақида аллома Қози Иёз раҳматуллоҳи алайҳ ўзларининг «Машориқул анвор» асарларида баён қилиб, жоҳилият кишиларининг тилида «фоъуло» вазни ишлатилмаган, дейдилар. Бинобарин, бу куннинг Ашуро деб номланиши Ислом дини билан боғлиқдир.
Ашуро кунида инсоният тарихидаги жуда кўп муҳим воқеалар содир бўлганлиги ҳақида манбаларда баён қилинган. Жумладан, ватандошимиз Абу Лайс Самарқандий раҳматуллоҳи алайҳ ўзларининг «Танбиҳул ғофилин» номли китобларида Икрима розияллоҳу анҳудан ривоят қилиб айтадилар: «Ашуро куни Одам алайҳиссаломнинг тавбалари қабул қилинган, Нуҳ алайҳиссалом кемадан тушиб, бунинг шукронасига рўза тутган, Фиръавн ғарқ этилиб, Бани Исроилга денгиз ёрилган ва шунинг учун улар рўза тутган кундир. Сен ҳам ўша куни рўза тутишга қодир бўлсанг, албатта тутгин».
Демак, инсон бирор улуғ неъматга мушарраф бўлса, бунинг шукронасига ҳеч бўлмаса бир кун нафл рўза тутмоғи мақсадга мувофиқдир. Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам ҳафтанинг ҳар душанба куни нафл рўза тутар эдилар. Саҳобалар бунинг сабабини сўраганларида: «Мен шу кунда туғилганман, шу куни пайғамбар бўлганман», деб жавоб берганлар.
Раҳматуллоҳ САЙФУДДИНОВ
«Мирза Юсуф» жоме масжиди имом-хатиби
Мақолалар
