Мамлакатимизда Президентимиз Шавкат Мирзиёев бошчилигида маърифат ва диний бағрикенглик масалаларига алоҳида эътибор берилмоқда. Кейинги етти йилда соҳа бўйича 50 дан ортиқ қонун ҳужжати қабул қилинди.

Ўзбекистоннинг миллатлараро ва конфессиялараро тотувликни ўрнатиш сиёсати Инсон ҳуқуқлари умумжаҳон декларацияси ва бошқа халқаро ҳуқуқий-меъёрий ҳужжатларга тўла мос келади.  

Бу фикрлар Олий Мажлис Сенати Раиси Танзила Норбоеванинг Мусулмон оқсоқоллар кенгаши бош котиби Муҳаммад Абдусалом билан мулоқотида қайд этилди.  

Учрашувда Мусулмон оқсоқоллар кенгаши билан кенг кўламли алоқаларни мустаҳкамлаш, диний бағрикенглик ҳамда анъанавий ислом қадриятларини мустаҳкамлаш борасида ҳамкорликни кенгайтириш масалалари муҳокама қилинди.  

Маълумот ўрнида айтиб ўтиш жоизки, юртимизда турли миллат ва дин вакилларининг ўз салоҳиятини тўлақонли амалга ошириши, уларнинг ҳуқуқ ва манфаатларини ҳимоя қилиш учун конституциявий кафолатлар таъминланган. Ўзбекистон мусулмонлари идораси, унинг ҳудудлардаги вакилликлари, 3 та олий ва 10 та ўрта махсус таълим муассасаси ҳамда 16 та конфессияга тегишли 2,3 мингдан ортиқ диний ташкилот фаолият юритмоқда.  

Муҳаммад Абдусалом Ўзбекистон Президентининг БМТ Бош Ассамблеясининг «Маърифат ва диний бағрикенглик» махсус резолюциясини қабул қилиш ташаббуси халқаро майдонда ҳам эътироф этилаётгани, ҳужжат мазкур йўналишдаги саъй-ҳаракатларни бирлаштиришга туртки бўлганига алоҳида тўхталди.  

Ўзбекистоннинг бутун дунё мусулмонлари учун жуда катта аҳамиятга молик экани, ушбу юртдан етишиб чиққан олимлар нафақат мусулмон оламига, балки бутун дунё учун ҳам катта илмий мерос қолдиргани таъкидлаб ўтилди.  

Учрашув якунида ўзаро алоқаларни янада кенгайтириш, делегациялар ташрифларини амалга ошириш, биргаликда турли илмий ва амалий тадбирларни ташкил этишга келишиб олинди.  

Н.Абдураимова, ЎзА

Саудия Арабистони Қироллиги Жидда шаҳрида Ислом ҳамкорлик ташкилоти ахборот агентликлари иттифоқи (UNA-OIC) ва Мусулмонлар жаҳон лигаси (MЖЛ) ташаббуси билан “Оммавий ахборот воситаларида нафрат ва зўравонлик тарқалиши авж олишини камайтириш” мавзусида халқаро форум иш бошлайди.

Анжуманда MЖЛ Бош котиби, шайх доктор Муҳаммад бин Абдулкарим Ал-Исо, Ислом ҳамкорлик ташкилоти Бош котиби Ҳусайн Иброҳим Тоҳа, Фаластин давлатидаги расмий оммавий ахборот воситалари бош назоратчиси, вазир Аҳмад Ассаф, шунингдек, ИҲТга аъзо давлатлар ахборот агентликлари раҳбарлари, халқаро медиа институтлари, таниқли диний ташкилотлар вакиллари, интеллектуал, ҳуқуқ ва инсон ҳуқуқи арбоблари, халқаро  ташкилотлар масъуллари, дипломатлар, журналистлар иштирок этади.

Форумда “Оммавий ахборот воситаларида тарафкашлик ва нотўғри талқин: Фаластин муаммоси намуна сифатида” каби бир неча долзарб мавзу муҳокама қилинади. Бундан кўзланган мақсад ОАВда йўл қўйилаётган камчиликларни аниқлаш ҳамда ташвиқот ва тарафкашликнинг инсониятга, жамиятга салбий таъсирини кўрсатишдан иборат.

Ташкилотчилар нотўғри маълумот бериш, нохолислик, ОАВ орқали нафрат тарқалиши хавфига қарши халқаро иттифоқ тузиш ниятида.

Муҳаррама Пирматова, ЎзА

Яқинда бир акамиз қўнғироқ қилиб: “Малибу” олдим, мошина тўйига кел”, деди ғурурланиб. У кишини янги улов билан қутладим. Бироқ топиш-тутиши ҳаминқадар одамнинг машина олгани кишида бироз иштибоҳ уйғотди.

Кейин билишимча, акамиз ўғли билан арзонроқ “Дамас” илинжида машина бозорига тушади. Қиммат автомобиллар ёнидан ўтаётиб танишимиз ўғлига: “Бунақа машина минмай ўтиб кетаман, шекилли”, дея ўпкалайди. Ўғил: “Отамни бир хурсанд қилай” дея, бироз эскироқ “Малибу”ни бўлиб тўлаш шарти билан сотиб олади. “Дамас” учун йиғилган пулни бошланғич тўловга бериб, ота-бола уйига “Малибу” миниб қайтишади. Буни кўрган оиладагилар ҳам, қишлоқ аҳли ҳам ҳайрон.

Афсуски, оиланинг қувончи узоққа чўзилмади. Уловнинг ойлик тўлови уларни қийнаб қўйди. Шунда акамиз машинани сотмоқчи бўлди. Аммо у анча арзонга нархланди. Охири уйини гаровга қўйиб, банкдан кредит олиб машина пулини тўлади.

Орамизда бундай қурби етса-етмаса, орзу-ҳавас деб ўзини қийин аҳволга солиб қўядиганлар жуда кўп. Айниқса, тўй-ҳашам, уй-жой, машинаю турли буюмлар олишда бу яққол кўринади.

Мол-дунё тўплаш бугун аксар кишиларнинг ҳаёт мазмунига айланган. Ҳамма ҳам яхши яшагиси, уйларини ҳашаматли, тўйларини данғиллама қилгиси, энг сўнгги русумдаги автоулов мингиси келади. Бундай хоҳишларимизнинг чеки йўқ. Битта уй иккита, оддий машина зўрига, кўп қаватли уйи ҳовли бўлсин, дея тинмаётганлар қанча. Уларга етишиш учун эртаю кеч меҳнат қилаётганлар бисёр.

Бугун хорижга ишга кетаётган айрим кишиларда ҳам шу ҳол. Бошида “Камимни битказиб олай”, деган ниятда четга отланади. Бироқ иши битса-да, уйига қайтмайди. Топаётган пуллар кўзига яхши кўриниб, йиллаб ёки буткул ўзга ўлкаларда қолиб кетяпти.

Булар орасида осон бойиш илинжида бировларни чув тушираётган, пора олаётган, ўғирликка қўл ураётганлар, ҳатто қотилликкача бораётганлар йўқ эмас.

Ички ишлар вазирлиги маълумотига кўра, қувасойлик вояга етмаган икки шоввоз бойлик умидида тўйхонага ўғирликка тушиб, маиший техника ва қимматбаҳо буюмларни ўғирлашган. Худди шундай ғиждувонлик ١٥ яшар йигит холасининг уйидан беш минг доллардан ортиқ пулни ўмарган. Қинғир йўлни мақсад қилган сурхондарёлик кимса ҳам бир неча танишларини хорижга ишга юборишни ваъда қилиб, минглаб доллар пулларни ўз харжига ишлатиб юборган. Энди улар жиноятларига яраша қонун олдида жавоб беришмоқда.

Аслида қорнимиз бир коса овқату яримта нонга тўяди ёки яшашимиз учун бир уй-жой кифоя. Лекин орзу-ҳавас, мол-дунё умиди бизга тинчлик бермайди.

Аллоҳ таоло инсонни мол-дунё тўплаш учун эмас, ўзига итоат, ибодат қилиш учун яратган. Бу ҳақда Қуръони каримда: «Мен жин ва инсонни фақат Ўзимга ибодат қилишлари учунгина яратдим» (Зориёт сураси, ٥٦-оят), дея марҳамат қилинган.

Афсуски, аксариятимизнинг асосий мақсадимиз орзу-ҳавас бўлиб қолган.

Аллоҳ таоло Қуръони каримда: “Билингки, албатта, бу дунё ҳаёти ўйин, кўнгил эрмаги ва зеб-зийнатдан, ўзаро фахрланишдан, мол-мулкни ва бола-чақани кўпайтиришдан иборатдир... Бу дунё ҳаёти ғурурга кетказувчи матодан ўзга ҳеч нарса эмас” (Ҳадид сураси, ٢٠-оят), дея марҳамат қилади. Яна бир оятда: “Эй одамлар! Албатта, Аллоҳнинг ваъдаси ҳақдир. Бас, дунё ҳаёти сизни алдаб қўймасин...” дейилган (Фотир сураси, ٥-оят).

Бугун мол-дунё бизни алдаб қўймаяптими? Унинг кетидан қувиб умримиз ўтиб кетяпти. Неча йиллаб йиққан молимиз вақти келса, асқатаётгани йўқ.

Яна бир гап. Қуръони каримда: “Кимки охират экинини истар экан, Биз унга экинни зиёда қилурмиз. Кимки дунё экинини истар экан, Биз унга ўшандан берурмиз, аммо унинг учун охиратда насиба бўлмас”, дейилган (Шуро сураси, ٢٠-оят).

Ниятимизга яраша ҳаракат қилиб, бойлигимиз ортаётгандир. Аммо уни Аллоҳ розилиги йўлида ишлата оляпмизми? .

Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳу ривоят қилади. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам: “Мен сизлар учун камбағалликдан қўрқмайман, мол-дунё тўплашда кимўзар ўйнашингиздан қўрқаман. Мен сизлар (бехосдан) хато қилишингиздан қўрқмайман, гуноҳни атайин содир этишингиздан қўрқаман”, деганлар (Имом Аҳмад ривояти).

Бугун Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи ва саллам қўрққан иш содир бўлаётгандек. Бойлик орттиришга мусобақалашиб, ён-атрофда нималар бўлаётганидан, қариндошларимиз, яқинларимиз ҳолидан бехабармиз. Вақтимиз фақат иш, пул топиш билан ўтяпти. Лекин вақтда барака, ишда унум йўқ. Ҳеч ишга улгурмаяпмиз. Бу йўлда ўзимизга жабр қилиб бўлса-да, ниятимизга етяпмиз. Гоҳида ҳалол-ҳаромга қараганимиз ҳам йўқ.

Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи ва саллам: “Кимки ўз уйида тинчликда, тани соғлом, бир кунга етадиган таоми бор ҳолда тонг оттирса, унга бутун дунё неъматлари тўлиғича берилгандек бўлибди”, деганлар (Имом Бухорий ривояти).

Демак, бугун аксар юртдошларимизга барча неъмат берилган экан. Фақат бунга қаноат ва шукр қилиш лозим.

Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи ва саллам: “Эҳтиёжидан ортмайдиган ризққа эга бўлиб, Аллоҳ берган ана шу ризққа қаноат қилиб яшаган мусулмон киши батаҳқиқ нажот топибди”, дедилар (Имом Муслим ривояти). Биз ҳам нажот топувчилардан бўлайлик.

Ҳамроқул ХОЛБОЕВ,
Бекобод тумани “Улуғбек” жоме
масжиди имом-хатиби

"Ҳидоят" журнали 11-сонидан олинди

Ғайридин бўлган, кейинчалик исломга кирган бир аёл ўзининг исломга кириш тарихини ҳикоя қилади:

«Мен шифокор эдим. Менинг бўлимимда бир қари муслима аёл даволанарди. Унинг олдига, бошқалардан фарқли ўлароқ, эртаю кеч бир эр-хотин йўқлаб келарди. Ҳали дори-дармон, ҳали кўнгли тусаган егуликлар олиб келар, кайфиятини кўтариб, яхши гаплар билан кўнглини олишарди.

Бир куни улардан: «Сизларга бу аёл ким бўлади?», деб сўрадим.

Эркак: «Менинг онам», аёл эса, «Менинг қайнонам», деб жавоб берди. Менинг ҳайратим янада ортди. Аёлга қараб: «Бу киши-ку, онасига қараётган экан, сиз нега бунчалик ғамхўрлик қиласиз? Ҳозирги кунда ҳеч қайси аёл бировга бунчалик меҳр кўрсатмай қўйган. Кузатиб турсам, у аёлга қараб йиғлаб ҳам қўясиз ҳатто», дедим.

Шунда аёл тушунтирди: «Бу киши менинг турмуш ўртоғим. Унинг розилигида Аллоҳнинг розилиги бор. Унинг розилиги эса, онасининг розилигида».

«Сизни бундай қилишга нима мажбур қилади?»

«Диним шунга буюради». Сўнгра Ислом нима, унинг қандай шартлари бор, қандай яхшиликлари бор, қисқача тушунтириб берди.

Унинг сўзларини эшитиб, ўйланиб қолдим. Менинг ҳам бир ўғил, бир қизим бор. Бир йилда бир қандайдир маросим бўлиб қолса кўришамиз, бўлмаса йўқ. Мен касал бўлиб, шифохонага тушиб қолсам, ўзим хабар бермагунимча билишмайди ҳам.

Сўнгра ундан исломга қандай киришни сўраб, мусулмон бўлдим. Эрим билан ажрашиб, мусулмон давлатга кўчиб кетдим. Ўша ерда бир мусулмон эркакка турмушга чиқдим. Ҳозир икки қизим бор. Бахт нималигини биринчи бор туйдим. Исломдан олдинги ҳаётимни ҳаёт деб ҳисобламайман.

Ҳикояни ўқиб, Умар ибн Хаттоб розияллоҳу анҳунинг бир сўзлари ёдимга тушди:
«Исломга жим турган ҳолингизда даъват қилинглар!»

Саҳобалар сўрашди:
«Эй, амирул муъминийн, қандай қилиб?»

«Гўзал хулқинглар билан!», деган эдилар.

Абдуллоҳ ибн Масъуд розияллоҳу анҳу айтади:

«Банда бой бўлиши учун бир тижорат ёки амирликни қасд қилади. Аллоҳ таоло фаришталарига айтади:

- У бандамни ундан буриб юборинглар. Агар у бандам бой бўлиб кетса дўзахга тушади!

Шундай қилиб Аллоҳ у бандани ўша ишдан буриб юборади. Банда эса шумланиб юраверади. «Фалончи мендан ўзиб кетди», «пистончи мендан ақлли бўлиб кетди», дейди.

Бу Аллоҳ азза ва жалланинг фазлидир!».

Аллоҳ бизни биз англамайдиган йўллар билан ҳимоя қилади. Биз истаган нарсаларни ман қилади, Ўзи истаган ва биз учун манфаатли нарсаларни беради.

Баъзи олишларда қолдириш бор. Шифокорлар тана соғлом қолиши учун баъзи аъзоларни олиб ташлашади.

Ибнул Жавзий роҳимаҳуллоҳнинг «Сойдул хотир» китобида келади:

«Салафлардан бири Аллоҳдан доим ғазотга чиқишини дуо қилиб сўрар экан. Аллоҳ уни бир сабаб билан ғазотдан ман қилар экан. У аччиқланар экан. Шунда унинг тушида бир киши кириб дебди:

«Агар сен ғазотга чиқсанг асир тушасан. Асирга тушсанг насронийлик динига кириб кетасан!»

Абдурраҳмон ибн Зайддан ривоят қилинади:

«Ибн Мункадир Абу Ҳозимга шундай деди: «Эй Абу Ҳозим, қанчадан-қанча инсонлар билан учрашаман. Уларни умуман танимасам ҳам ёки уларга сира яхшилик қилмаган бўлсам ҳам, ҳаққимга яхшилик сўраб дуо қилишади». Абу Ҳозим унга: «Буни ўз амалингдан деб ўйлама, балки Аллоҳдан деб бил ва У Зотга шукр қил», деди ва ушбу оятни ўқиди:

 «Албатта, иймон келтирган ва яхши амалларни қилганларга Роҳман муҳаббат пайдо қилур» (Марям сураси, 96-оят)

Шу ўринда Умму Амина томонидан таржима қилинган ҳаётий воқеага эътиборимизни қаратамиз: 

«Мен муслима, ҳусним ўзимга яраша бўлган бир қизман. Улғайиб, йиллар бирин-кетин ўтса ҳам, совчи бўлиб, қўлимни сўраб келган бўлмади. Менинг ёшим тобора ўтиб борар, мендан кичкина қизлар ҳам турмушга чиқиб, фарзандли бўла бошлашди. Шу зайл ёшим ўттиз тўртга чиқди...

Кунларнинг бирида обрўли оиладан бўлган бир йигит қўлимни сўраб келди. Хулқи гўзал, беғубор бу навқирон, мендан икки ёш катта эди. Бир-биримизга мақбул бўлдик. Қувончдан оёқларим ердан узила ёзди. Ўзимни ниҳоятда бахтиёр ҳис қилардим.

Никоҳдан ўтиш учун ҳозирлик кўра бошладик. Никоҳ шартномасини тузиш учун қаллиғим мендан паспортимни олди. Лекин орадан икки кун ўтар-ўтмас онаси қўнғироқ қилиб, зудлик билан учрашиш кераклигини айтди. Чақирган жойига етиб бордим.

У паспортимни чиқариб мендан:

- Туғилган санангиз тўғри кўрсатилганми? - деб сўради.

Мен: - Ҳа, дедим.

Шунда йигитнинг онаси:

- Унақада сиз, 40 га бориб қолибсиз- да? деди.

Ҳайратдан донг қотиб, ёшим 34 да! - дедим.

Онаси: - Нима фарқи бор? Барибир 30 дан ўтгансиз, ҳали фарзанд кўрасизми, йўқми? Мен эса невараларим бўлишини истайман! - деди.

Хуллас, ўғли билан мени тўйимизни тўхтатмагунча тинчимади, охир-оқибат никоҳни бекор қилди. Менга бу воқеа жуда қаттиқ таъсир қилди. Умид нури бир лаҳзага қалбимни ёритиб, мени яна зулматлар қаърида қолдирди. Хаёлимда бир зумда, бор орзуларим нозик шиша синиқларидек, чилпарчин бўлгандек эди. Шундай қилиб изтироб ва қайғулар гирдобида олти ой ҳам ўтди. Гўёки осмондан ерга қулагандек эдим. Ота-онам менинг ғам-ғуссаларимни аритиш учун Умрага, Аллоҳнинг байтига юборишга қарор қилдилар. Сафар тайёргарлигини кўриб, ер юзининг энг мунаввар, муқаддас гўшаси, Ҳарамга етиб келдим.

Намозларимни ўқиб бўлиб, Аллоҳдан ишимни ўнглашини сўраб, қалбдаги оғриқларимни дуо ила Роббимга юзланиб, тўкиб солдим. Шу зайлда ўтирар эканман, нигоҳим бир аёлга тушди. У Қуръонни тадаббур, тартил ила жуда майин, чиройли тиловат қилар эди.

У Аллоҳнинг «Ва сенга Аллоҳнинг фазли улуғ бўлди» (Нисо сураси, 113-оят) оятини такрор-такрор ўқирди. Эшитиб, кўзларимга селдек ёш қуйилиб кела бошлади. Бу аёл эътиборимни ўзига тортар, унинг гўзал тиловати мени ўзига маҳлиё қиларди.

Сўнг «Ва тезда Роббинг сенга ато қилади ва сен рози бўлурсан» (Зуҳо сураси, 5-оят) оятини ўқий бошлади.

Аллоҳга қасам, бу оятни биринчи бор эшитаётгандек бўлдим. У юрагимнинг тубигача кириб борар, бутун хасратларимни аллалар, таскин топтирар, балки барчасини қалбимдан қувиб чиқарар эди.

Умра маросимларини ўзгача шукуҳ ила адо этгач, меҳрибон ота-онам, ўз қадрдон юртимга қайтдим. Самолёт аэропортга қўнди. Учоқдан тушарканман, Аллоҳга ўзгача таваккул, гўзал ҳаётга орзу, яқин саодатга умид билан тушдим. Йўловчиларни кутиш залида, дугонам ва унинг турмуш ўртоғини учратдим. Бироз суҳбатлашгандек бўлдик. Улар турмуш ўртоғининг дўстини кутиб олишга келган эканлар. Ҳеч қанча вақт ўтмай у ҳам етиб келди. Улар билан хайрлашиб уйим томон одимладим.

Келиб, устбошимни алмаштирдим, бироз нафас ростлаб олиш учун чўзилдим. Ногоҳ, кутилмаганда, қўнғироқ бўлди. Бояги дугонам экан. У шоша-пиша менга, эрининг дўсти мен ҳақимда сўраганини, кўриб ёқтирганини, совчи бўлиб келмоқчилигини айтди. Тўсатдан, даб-дурустдан айтилган бу гаплардан, юрагим қинидан чиқиб кетгудек, ҳаяжонланиб қаттиқ ура бошлади. Хурсанд бўлишимни ҳам, бошқасини ҳам билмасдим. Эртасигаёқ у йигит совчи бўлиб келди. Уйдагилар ҳам рози бўлишди. Учрашганимиздан сўнг, бир ойга қолмай турмуш қурдик.

Юрагим орзу-умидларга, бахту қувончга тўлиб тошди. Чунки оилали бўлиш бахти ҳаётим остонасида турганини, Аллоҳ истаса, оналик қувончи ҳам насиб қилишини ўйлаб, жуда қувонар, Роббимга тинимсиз шукрлар айтардим.

Янги ҳаётимни вафодор аёл бўлиш, бахтли ҳаёт кечириш нияти ила бошладим. Турмуш ўртоғимда мен орзу қилган барча фазилатлар меҳр-муҳаббат, саховат, олийжаноблик, менга ва оиламдагиларга нисбатан мурувват, ҳурмат-эҳтиром хислатлари мужассам эди. Бироқ, бизнинг турмушимизнинг ҳам ўнқир-чўнқири кўрина бошлади.

Бир неча ой ўтса ҳамки, ўзимда ҳомиладорлик аломатларини сезмадим. Тушкунликка тушиб, қаттиқ сиқилдим. Умидсизликнинг қора булутлари орзуларимни аста-секин қуршаб ола бошлади. «Бу бахт менга насиб қилмаса-чи?» деган хаёл миямга ўрнаб борарди. Чунки, ёшим ўттиз олтидан ошган эди.

Бир куни турмуш ўртоғимдан мени шифокорга кўрсатишини илтимос қилдим. Биз биргаликда малакали, кўп йиллик тажрибага эга аёллар шифокорининг қабулига бордик. Мендан бир неча таҳлиллар топширишимни сўради. Топширдим. Биринчи таҳлил натижалари чиқди.

Уларга кўз югуртирган шифокор, тўсатдан қолган таҳлилларни топширишингизга ҳожат йўқ, табриклайман, сиз ҳомиладорсиз! - деди. Қувонч ёшлари ёноқларимни ювиб тушди.

Ҳомиладорлик, ёшимнинг катталиги сабаб бироз қийин кечганини айтмаганда, яхши ўтди. Бу давр ичида ҳомиламнинг жинсини билишга, қизиқмасликка ҳаракат қилдим. Чунки, Роббимнинг менга берган неъмати, албатта, хайрли бўлишига ишонардим. Орадан вақт ўтиб ой куним ҳам етди. Амалиётдан кейин кўзларимни очиб қарасам, ўз ота-онам, турмуш ўртоғим ва унинг оиласини артофимда хурсанд бўлиб ўтиришганини кўрдим.

Улардан фарзандим қандай? Саломатми? Қизми, ўғилми? - деб сўрадим. Барчалари бир овозда ширингина қизалоқ ва пахлавондек ўғил дейишди. Эгизакларми? - деб секин пичирлар эканман, хуш хабардан кўзларимга қувонч кўз ёшлари қалқиб