بسم الله الرحمن الرحيم

الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِي جَعَلَ الْأَخْلَاقَ مِنَ الدِّينِ، وَأَعْلَى بِهَا شَأْنَ الْمُؤْمِنِينَ، وَالصَّلاَةُ وَالسَّلاَمُ عَلَى رَسُولِهِ سَيِّدِنَا مُحَمَّدٍ، صَاحِبِ الْخُلُقِ الْقَوِيمِ، صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَعَلَى أَصْحَابِهِ الطَّيِّبِينَ الطَّاهِرِينَ وَمَنْ تَبِعَهُمْ بِإِحْسَانٍ إِلَى يَوْمِ الدِّينِ أَمَّا بَعْدُ

ҲУСНИ ХУЛҚ ВА ЧИРОЙЛИ МУОМАЛА – ДИНИМИЗ ТАЛАБИ!

Муҳтарам жамоат! Маълумки, динимиз  ҳусни хулқли, хуш муомалали, ўзаро меҳр-оқибат, катталарга иззат-ҳурмат, кичикларга эса раҳм-шафқатли бўлиш, ўзгани айб-нуқсонларини ва саҳв-хатоларини кечириш каби гўзал ахлоқларга чақиради. Гўзал хулқли бўлиш – пайғамбарлар, сиддиқлар ва солиҳ зотларнинг хулқларидан бўлиб, бу билан киши буюк мақом ва мартабаларга эришади.  Барча гўзал хулқлар Пайғамбаримиз саллаллоҳу алайҳи васалламда мукаммал ва бенуқсон ҳолда ўз аксини топган. Бу ҳақда Аллоҳ таоло У Зотни мақтаб бундай деган:

وَإِنَّكَ لَعَلى خُلُقٍ عَظِيمٍ

яъни: Албатта, Сиз буюк хулқ узрадирсиз! (Қалам сураси 4-оят). Ҳақиқатан, Пайғамбаримиз алайҳиссалом биринчи даражадаги комил инсон ва барча яхши хулқларни ўзларида жамлаган Зот эканларига асло шубҳа йўқ.

Пайғамбаримиз алайҳиссалом ҳазрати Абу Ҳурайра разияллоҳу анҳуга қуйидагича насиҳат қилганлар:

"يا أبا هريرة! عليك بحسن الخلق" قال أبو هريرة رضي اللّه عنه: وما حسن الخلق يا رسول الله؟ قال: "تصل مَنْ قطعك، وتعفو عمن ظلمك، وتُعطي من حرمك"

(رواه الإمام البيهقي عن أبي هريرة رضي الله عنه)

яъни: “Эй Абу Ҳурайра! Ўзингизга ҳусни хулқни лозим тутинг!”. Шунда Абу Ҳурайра разияллоҳу анҳу: Ё Расулаллоҳ! Ҳусни хулқ нима? – деб, сўрадилар. Расулуллоҳ алайҳиссалом: “Сиздан силаи раҳмни узган билан уни боғлашингиз, сизга зулм қилган кишини кечиришингиз ва сизни маҳрум қилган кишига инъом қилишингиз ҳусни хулқдир”, - дедилар (Имом Байҳақий ривоятлари).

Шунингдек, ҳусни хулқли киши деб – очиқ юзли, чиройли муомалали, кечиримли, оғир-босиқ, ўзгаларга фойдаси тегадиган, беозор, ҳаёли, ғазабини жиловлай олган, ростгўй ва шу каби яхши хислатларни ўзида мужассам қилган кишига айтилади.

Азизлар! Динимизда гўзал хулқ соҳибларига катта ажру савоблар ва юксак мақом ва мартабалар ваъда қилинган. Улардан баъзиларини қуйида баён қиламиз:

1. Гўзал хулқ – жаннатга киришга сабабдир. Бу ҳақда Пайғамбаримиз алайҳиссалом шундай деганлар:

أناَ زَعِيْمٌ بِبَيْتٍ فِي رَبَضِ الْجَنَّةِ لمَن تَرَكَ الْمِرَاءَ وَإِنْ كَانَ مُحِقًّا ، وَبِبَيْتٍ فِي وَسَطِ الْجَنَّةِ لِمَنْ تَرَكَ الكَذِبَ وَإِنْ كَانَ مَازِحًا ، وَبِبَيْتٍ فِي أَعْلَى الْجَنَّةِ لِمَنْ حَسُنَ خُلُقُهُ

(رواه الإمام أبو داود عن أبي أمامة الباهلي رضي الله عنه)

яъни: “Гарчи ҳақ бўлса ҳам тортишмаган кишига жаннатнинг четидан уй берилишига кафилман. Гарчи ҳазиллашиб бўлса ҳам ёлғон гапирмаган кимсага жаннатнинг ўртасидан уй берилишига кафилман. Хулқи чиройли бўлган кишига эса жаннатнинг энг олий жойидан уй берилишига кафилдирман” (Имом Абу Довуд ривоятлари).

2. Гўзал хулқ – Пайғамбаримиз алайҳиссалом энг яхши кўрган инсон бўлишга сабабдир. Бу ҳақда Расулуллоҳ алайҳиссалом бундай деганлар:

إِنَّ مِنْ أَحَبِّكُمْ إِلَيَّ وَأَقْرَبِكُمْ مِنِّي مَجْلِسًا يَوْمَ الْقِيَامَةِ أَحَاسِنَكُمْ أَخْلَاقًا، وَإِنَّ أَبْغَضَكُمْ إِلَيَّ وَأَبْعَدَكُمْ مِنِّي مَجْلِسًا يَوْمَ الْقِيَامَةِ الثَّرْثَارُونَ ، وَالْمُتَشَدِّقُونَ ، وَالْمُتَفَيْهِقُونَ قالوا: يا رسولَ اللَّهِ، قد علِمنا الثَّرثارينَ والمتشدِّقينَ فما المتفَيهقونَ؟ قالَ: المتَكَبِّرونَ

(رواه الإمام الترمذي عن جابر بن عبد الله رضي الله عنه)

яъни: “Қиёмат куни менга маҳбуброғингиз ва яқинроғингиз хулқлари чиройлироғингиздир. Қиёмат куни мен учун ёқимсизроғингиз ва мендан узоқроғингиз сергап, кўп вайсайдиган ва “мутафайҳиқлардир”, дедилар. Шунда: “Ё Расулуллоҳ, биз сергап ва кўп вайсайдиганларни биламиз. “Мутафайҳиқлар” кимлар?” деб сўралди. У зот: “Мутакаббирлардир”, деб жавоб бердилар (Имом Термизий ривоятлари).

3. Гўзал хулқ – Қиёмат куни мезонни оғир бўлишига сабаб бўлади. Бу ҳақда Расулуллоҳ алайҳиссалом бундай деганлар:

مَا شَيءٌ أثقلُ فِي مِيْزَانِ الْمُؤْمِنِ يَوْمَ الْقِيَامَةِ مِن خُلُقٍ حَسَنٍ، فَإِنَّ اللَّهَ تَعَالَى لَيُبغِضُ الْفَاحِشَ الْبَذيءَ

(رواه الإمام الترمذي عن أبي الدرداء رضي الله عنه)

яъни: “Қиёмат куни мўминнинг мезонида ҳусни хулқдан кўра оғирроқ нарса бўлмас. Албатта, Аллоҳ фаҳш ва чиркин сўз айтувчини ёмон кўрур”, (Имом Термизий ривоятлари).

Қиёмат кунида банданинг амалларини тортадиган адолат тарозусида яхши амаллари оғир келиб жаннатга киришни истаган одам ҳусни хулқли бўлиши керак. Ҳусни хулқли бўлмай, фаҳш гап ва ишларни қиладиган, тилида чиркин сўзларни айтадиган кишини эса Аллоҳ таоло ёмон кўради. Шунинг учун ҳусни хулқли бўлиш ва фаҳшдан ҳамда чиркин гап-сўзлардан йироқ бўлишимиз керак.

Хусусан, ҳозирги пайтда ҳусни хулқ мавзусига ижтимоий тармоқлардаги мулоқотларимизда ҳам жуда муҳтожмиз. Айниқса, айрим ёшлар ҳаётда ўзларини одобли тутсаларда, ижтимоий тармоқларда мутлақо ўзгача хулқда бўлишлари ачинарли ҳол. Ўзаро ёзишма ва мулоқотларда бировларни ҳақорат қилиш, камситиш, инсонларни ғийбат қилиб, обрўсизлантириш оддий ҳолга айланмоқда. Аслида, шариатимизга кўра “Ал-мактуб – кал-махтуб” яъни, “Ёзилган сўз – айтилган гап билан баробар” деган қоида бор. Шунинг учун мусулмон киши ҳар бир гап-сўзини ўйлаб ёзиши,  ғийбат ва бўҳтон ҳамда ўзгаларга қўполлик ва зулмдан жуда эҳтиёт бўлиши зарур.

4. Гўзал хулқ – умр зиёда бўлиши ва юрт обод бўлишига сабабдир. Бу ҳақда Пайғамбаримиз алайҳиссалом бундай деганлар:

أنَّه مَن أُعطِيَ حَظَّهُ مِنَ الرِّفقِ، فَقَدْ أُعطِيَ حَظَّهُ مِنْ خَيْرِ الدُّنْيَا وَالآخِرَةِ. وَصِلَةُ الرَّحِمِ، وَحُسْنُ الخُلُقِ، وحُسْنُ الجِوارِ، يَعْمُرَانِ الدِّيَارَ، وَيَزِيدَانِ فِي الْأَعْمَارِ

(رواه الإمام أحمد عن عائشة رضي الله عنها)

яъни: “Кимга мулойимликдан насиба берилган бўлса, унга дунё ва охират яхшилигидан насибаси берилибди. Силаи раҳм, ҳусни хулқ ва яхши қўшничилик диёрларни обод, умрларни зиёда қилади” (Имом Аҳмад ривоятлари).

5. Ҳусни хулқ – ажр-савобларни кўпайтириб берилишига сабабдир. Бу ҳақда Расулуллоҳ алайҳиссалом бундай деганлар:

إِنَّ الْمُؤْمِنَ لَيُدْرِكُ بحُسْنِ خُلُقِه دَرَجَةَ الصَّائِمِ الْقَائِمِ

(رواه الإمام أبو داود عن عائشة رضي الله عنها)

яъни: “Албатта, мўмин ўзининг ҳусни хулқи ила рўза тутучи ва бедор бўлувчининг даражасини топади” (Имом Абу Довуд ривоятлари).

Дарҳақиқат, кундузи рўза тутиб, кечаси тик туриб намоз ўқиган ҳолида бедор ўтказадиган одам қанчалар олий даражаларга эришишини ҳаммамиз яхши биламиз. Фарзу вожиб бўлган амалларни бажариб, яна нафл амаллар билан ортиқча савоб ишлайман деган одам ҳусни хулқ билан ҳам юқори даражаларга эришмоғи мумкин экан. Ҳусни хулқли одамни дунёда ҳам ҳамма яхши кўради ва ҳурмат қилади. Ундан ҳамма мамнун бўлади.

Пайғамбаримиз саллаллоҳу алайҳи васаллам ҳусни хулқни бир қанча шўъбаларини ўзида мужассам қилган ҳадиси шарифларида бундай деганлар:

تَبَسُّمُكَ في وَجْهِ أخِيكَ لَكَ صَدَقَةٌ وأمْرُكَ بالمَعْرُوفِ ونَهْيُكَ عنِ المنْكَرِ صَدَقَةٌ وإِرْشادُكَ الرَّجُلَ في أرْضِ الضَّلالِ لَكَ صَدَقَةٌ وإِماطَتُكَ الحَجَرَ والشَّوْكَ والعَظْمَ عن الطَّرِيقِ لَكَ صَدَقَةٌ وإِفْراغُكَ مِنْ دَلْوِكَ في دَلْوِ أخِيكَ لَكَ صَدَقَةٌ

(رواه الإمام الترمذي عن أبي ذر رضي الله عنه)

яъни: “Биродарингизни юзига табассум қилмоғингиз садақадир. Амри маъруф, наҳйи мункар қилмоғингиз садақадир. Йўлда адашган одамга тўғри йўлни кўрсатиб қўймоғингиз садақадир. Йўлдан тошни, тиконни ва суякни олиб ташлашингиз садақадир. Челагингиздан биродарингизнинг челагига қуйиб бермоғингиз садақадир” (Имом Термизий ривоятлари).

Ушбу ҳадиси шарифдан молу дунё сарфламай ҳам садақа қилганнинг савобини олиш ва у эришган даражаларга эришиш мумкинлиги чиқмоқда. Киши ўзининг ҳусни хулқи ила худди садақа қилганнинг савобини олиши ва даражасига етиши мумкин экан. Балки ҳусни хулқнинг шўъбаларидан ҳар бири ўз соҳибини садақа қилган кишининг савобига ва даражасига эриштирар экан.

Демак, киши доимо ким билан мулоқот қилишидан қатъий назар одоб ва ҳусни хулқ билан муомала қиладиган бўлса, юқоридаги ва ундан бошқа кўплаб савоб ва баланд мартабаларга эришади. Инсонлар ўртасида ҳушмуомилалик ва ҳусни хулқ оқибатида жамиятда ўзаро ҳамжиҳатлик ва тараққиёт таъминланади.

Минг афсуски, бугунги кунда ўзининг хизмат вазифасини бажараётган, жамият хизматида бўлган тез ёрдам, ички ишлар ходимлари ёхуд коммунал тўловларни йиғишга масъул бўлган шахслар билан баъзилар қўпол муомалада бўлинаётгани, уларга тан жароҳати етказаётгани ҳолатларига ҳам гувоҳ бўлмоқдамиз. Ваҳоланки, улар жамоат осойишталиги учун масъул қилинган, халқ хизматида бўлган вазифадорлардир.

Ўз навбатида, Ислом шариати ҳар қандай вазиятда англашилмовчилик ва зиддиятли ҳолатларни соғлом ақл ва яхшилик билан ҳал этиш, муроса қилишга буюради. 

Шунингдек, киши ҳусни хулқли бўлиши учун аҳли илм ва солиҳ зотларни суҳбатларида баҳраманд бўлиши ва уларни одоб ахлоқларидан ўзига намуна олиши айни муддаодир. Бу ҳақда Ибн Ваҳб раҳматуллоҳи алайҳ шундай деганлар:

مَا نَقَلْنَا مِنْ أَدَبِ مَالِكٍ أَكْثَرَ مِمَّا تَعَلَّمْنَا مِنْ عِلْمِهِ (سير أعلام النبلاء)

яъни: “Имом Моликнинг илмларидан кўра, у зотнинг одобларидан ўрганганимиз кўпроқ  бўлди”  (“Cияру аъломин нубало” китоби).

Демак, ҳусни хулқ кишида ўз-ўзидан шаклланиб қолмас экан. Балки уни илм аҳллари билан ҳамсуҳбат бўлиш, улардан илм олиш билан бирга одоб-ахлоқларини ўрганиш билан касб қилинар экан. Ушбу хислат  ўтган салафи солиҳларимизнинг гўзал одатларидан бўлган.

Жунайд Бағдодий раҳимаҳуллоҳ айтадилар: “Гарчи инсоннинг илми ва амали оз бўлса ҳам, тўртта нарса уни юқори даражаларга кўтаради: Ҳилм, тавозеълик, сахийлик ва ҳусни хулқдир. Ҳусни хулқ имоннинг комиллигидир”.

Яҳё ибн Муъоз раҳматуллоҳи алайҳ шундай деганлар: “Ёмон хулқ ёмон хусусият бўлиб, у билан кўп яхшиликлар ҳам фойда бермайди. Яхши хулқ эса, яхши хусусият бўлиб, у билан кўп ёмонликлар зарар бера олмайди”.

Хулоса қилиб айтадиган бўлсак, шариъатимизда гўзал ахлоқли бўлишга тарғиб қилинган бўлиб, ҳар бир инсон хулқ атворини чиройли қилишга ҳаракат қилиши лозим. Зеро, инсон чиройли хулқи сабабли дунё ва охиратда юқори даражаларга етади. Бунинг учун аввало шариъатимизни яхши ўрганишимиз ва унга амал қилишимиз керак бўлади.

Муҳтарам азизлар! Маълумки, куз фасли келиб, ҳозирги кунларда деҳқонлар ҳосилларини йиғиштириш мавсумида турибмиз. Шариатимиз деҳқонларнинг зиммасига ушр бериш ибодатини буюрган. Суҳбатимиз давомида ушрга оид баъзи бир масалаларни баён қиламиз.

 “Ушр” – араб тилида, ўндан бир дегани. Шариатда эса деҳқончилик маҳсулотларининг закоти ҳисобланиб, асосан етиштирилган маҳсулотнинг ўндан бир қисми мискинларга берилиши тушунилади. Ушр шариатимизда Қуръони карим, ҳадиси шариф ва уламолар ижмосига кўра фарздир. Аллоҳ таоло Анъом сураси, 141-оятида, шундай марҳамат қилган:

وَآتُوا حَقَّهُ يَوْمَ حَصَادِهِ وَلَا تُسْرِفُوا إِنَّهُ لَا يُحِبُّ الْمُسْرِفِينَ

яъни:  “Ва унинг ҳақини ҳосилини йиққан куни беринг. Исроф қилманг. Чунки у зот исрофчиларни яxши кўрмас”.

Жобир разияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: “Набий саллаллоҳу алайҳи васаллам: “Анҳорлар ва булутлар суғорган нарсалардан ушр (ўндан бир берилади), сув чиқарувчи ҳайвон ила суғорилганда йигирмадан бир (берилади)”, дедилар” (Имом Аҳмад ривоятлари).

Мазкур ҳадисга биноан, ҳанафий мазҳабимизда ердан олинган ҳосил қанча бўлишидан қатъи назар, ундан ушр берилади. Оқар сув ёки ёмғирда суғорилган экинларнинг ҳосилидан харажатлар чиқарилмасдан ушр (ўндан бир) берилади. Ерга ишлов берилмасдан ўзи ўсиб чиққан маҳсулотлардан ушр берилмайди. Сув чиқаришга чархпалак, ҳайвон ва бошқа нарсаларни ишлатиб, сарф-харажат қилинган бўлса, маҳсулотнинг, йигирмадан бири берилади. Суғоришдан бошқа ишларга сарфланган харажатлар эътиборга олинмайди. Асалдан, гарчи оз бўлса ҳам, ўндан бири ушр сифатида фақирларга берилади (“Мухтасарул виқоя” китоби).

Ҳовлидаги мевали дарахтлар мевасидан ушр берилмайди. Балки даласидаги дарахтлари мевасидан ушр берилади. Зеро, ҳовлидаги нарсалар ундаги иморатларга тобе ҳисобланиб, улардан ушр берилмайди (“Фатавои Қозихон”китоби).

Ушрни  закот олишга ҳақли бўлган фақир ва мискинларга берилади.

Ушр беришдан олдин ер харажатлари ва бошқа харажатлар чиқариб ташланмайди. Шунингдек, маҳсулотлар олинганидан сўнг, бир йил ўтиши, нисоб миқдорининг тўлдирилиши шарт эмас.

Аллоҳ таоло деҳқонларимизнинг ҳосилларига барака бериб, зиммаларидаги ушр бериш ибодатини чиройли адо қилишларини насиб айласин! Омин!

Муҳтарам имом-домла! Келгуси жума маърузаси “Исломда қарз олди-берди масаласи” мавзусида бўлади, иншааллоҳ.

Юртимиз уламоларининг Бухоро шаҳрига ташрифларининг навбатдаги куни ҳам ўз поёнига етди. Ўзгача шукуҳ ва файзлар билан ўтаётган учрашув ва суҳбатлар Бухрор аҳлининг қалбига сурур бағишламоқда.

Қалбларга маърифат нурини киритаётган суҳбатлардан бири бугун Бухоро вилояти Жондор туманида бўлиб ўтди. Ушбу тумандаги “Исломхўжа” жоме масжидига Ўзбекистон мусулмонлари идораси раисининг биринчи ўринбосари Ҳомиджон қори Ишмадбеков аср намозига ташриф буюриб, йиғилганларга "Меҳр-оқибат ҳалқимизга хос фазилат" ҳақида мавъиза қилиб бердилар. Маърифий учрашувда мустақил юртимизда олиб борилаётган улкан ўзгаришлар, эл-юрт тинчлиги ва мамлакат ободлиги йўлида меҳнат қилишнинг фазилатлари ҳақида сўзладилар. Халқимизнинг ҳаёти янада фаровон бўлишини тилаб дуои хайрлар қилдилар.

Шунингдек, муҳтарам Ҳомиджон домла Ишматбеков Бухоро вилоят бош имом-хатиби Жобир домла Элов бошчилигида Жондор туманидаги "Усто Фарҳод" жомеъ масжидининг қурилиш жараёни билан ҳам яқиндан танишиб, керакли тавсияларни бердилар. Масжид қурилишида ўзларининг беназир ҳиссаларини қўшиб келаётган саховатпеша азиз инсонларнинг ҳаққига дуолар қилдилар.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси Матбуот хизмати

Юртимизда ҳеч бир инсон меҳр ва эътибордан четда эмас. Барча фуқаролар давлатимиз ва ҳукуматимиз ғамхўрлигида умргузаронлик қилмоқда.

Хусусан, жорий йилнинг 8 сентябрь куни Зангиота тумани “Зангиота” мажмуаси масжидида “Сиз бизга кераксиз!” шиори остида “Миссионерликдан огоҳ бўлинг!” мавзусида тадбир бўлиб ўтди.

Учрашувни Ўзбекистон мусулмонлари идораси Тошкент вилояти вакиллиги бош имом-хатиби Жасурбек домла Раупов кириш сўзи билан очиб берди.

Тадбирни Тошкент вилояти ҳокимининг жамоат ва диний ташкилотлар билан алоқалар бўйича ўринбосари Зокир Ҳидоятов юртимизда имконияти чекланган фуқаролар учун кўрсатилаётган ғамхўрликлар борасидаги маълумотлар билан давом эттирди.

Шунингдек, Ўзбекистон мусулмонлари идораси мутахассиси Мунира Абубакированинг кўргазмали ҳамда Зангиота тумани бош имом-хатиби Илёс Шокировнинг “Миссионерликдан огоҳ бўлинг!” мавзусидага маърузалари йиғилганларга манзур бўлди.

Учрашув жуда мароқли ва қизғин кечди. Жисмоний имконияти чекланган фуқароларнинг қизиқтирган саволларига мутахассислар атрофлича жавоб қайтаришди. Тадбир кўтаринки руҳда, байрамона кайфиятда ўтди.

Йиғилиш якунида “Вақф” хайрия жамоат фонди томонидан учрашув ичтирокчилари учун эҳсон дастурхони ёзилиб, ош тарқатилди.

Тошкент вилоят вакиллиги Матбуот хизмати

Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2019 йил 11 январь куни Самарқанд вилоятига ташрифи давомида Ҳадис илми мактаби фаолиятини ташкил этишга оид берилган топшириқ ва таклифларда мактаб ўқув жараёнларига хориждаги нуфузли таълим муассасаларининг ижобий ютуқ ва тажрибаларини татбиқ қилиш ҳамда хорижий малакали мутахассисларни дарс машғулотларига жалб этиш орқали ўзаро тажриба алмашиш масаласи алоҳида таъкидланган эди.

Шу мақсадда, мактаб ўқув жараёнларига ўтган ўқув йилларида Миср Араб Республикасининг Ал-Азҳар университетидан ҳадис илми фанлари доктори, профессор Маҳмуд Абдуллоҳ Абдурраҳмон ҳамда балоғат ва мунозара фанлари доктори, профессор Али Саад Али Саад жалб этилди.

Янги 2021-2022 ўқув йилидан Ал-Азҳар университетининг Ҳанафий мазҳаби асосида фиқҳ ва усулул фиқҳ фанларини ўқитишдаги ўзига хос жиҳатларини ўрганиш мақсадида мактаб ўқув жараёнларига мазкур мутахассислик фанлари бўйича Ал-Азҳар университетидан Ҳанафий мазҳабининг етук олими Шайх Муҳаммад Жамолуддин Ҳошим дарс машғулотларига жалб қилинди.

Бугун, 2021 йилнинг 9 сентябр куни Шайх Муҳаммад Жамолуддин Ҳошим Ҳадис илми мактабига ташриф буюрди. Ташриф аввалида мактаб ўқитувчи ва талабалари иштирокида давра суҳбати ташкил этилди. Тадбирда мактаб ректори Олимхон домла Юсупов муҳтарам шайхга мактабни ташкил этишдан кўзда тутилган мақсад ва келажакда ундан кутилаётган натижалар, мутахассислик ўқув режасидаги фанларнинг таркиби ва ўқитишдаги ўзига хос хусусиятлар тўғрисида маълумот берди.

Давра суҳбатида Шайх Жамолуддин  Ҳошим ислом динида илм ўрганишнинг шарафи ва талабаларнинг вазифалари тўғрисида ўз тавсияларини берди.

Жумладан, муҳтарам шайх ўз маърузасида: “Мен сиз азизларни кўриб турганимдан жуда хурсандман. Зеро, сиз толиби илмлар бутун Ўзбекистон диёридан саралаб олинган иқтидорли талабасизлар. Сиз бу диёрда таълим соҳасини ривожлантирсангиз, миллатни тирилтирасиз. Сизлар илм қибласи бўлишингиз керак. Бизга қадар етиб келган илмий меросни чуқур ўзлаштирган ҳолда уни тўлалигича кейинги авлодга етказишингиз лозим”, – деб таъкидлади.

Давра суҳбати якунида Шайх Жамолуддин  Ҳошим мактабдаги устоз ва талабалар ҳақига ҳамда диёримиздан ўтган уламолар, азиз авлиёларни хотирлаб дуо қилди.

Манфаатли ва кўтаринки руҳда ўтган давра суҳбатидан сўнг муҳтарам шайх мактабдаги дастлабки дарс машғулотларини бошлади.

Қуйида Шайх Муҳаммад Жамолуддин Ҳошим ҳақида қисқача маълумотни тақдим этамиз:

Шайх Муҳаммад Жамолуддин Ҳошим 1961 йилда Миср Араб Республикасининг Усют шаҳридаги зиёли оилада таваллуд топган. 1966-1972 йилларда Ал-Азҳар университетининг бошланғич мактабида ўқиган. Сўнг 1975 йилда Ал-Азҳар университетининг иъдодия, 1979 йилда санавия босқичини тугатган.

Шайх Жамолуддин 1979-1984 йилларда Ал-Азҳар университетининг Шариат ва Қонун таълим йўналиши бўйича бакалавриат, 1984-1987 йилларда мазкур мутахассислик бўйича магистрлик босқичида таҳсил олган.

Шайх Муҳаммад Жамолиддин Ҳошим Ал-Азҳар университетида шаръий илмлар, хусусан, ҳанафий фиқҳи бўйича узоқ йиллар таълим берган. Бундан ташқари, Шайх Жамолуддин 13 йил давомида Ливандаги Тороблис университетининг Таълим ва тарбия факультетида, Дорул фатво қошидаги Ливан Азҳарида, Тороблис университетидаги Шариат ва исломий илмлар факультетида фиқҳ, замонавий фиқҳий масалалар, ҳукм оятлари тафсири ва Ислом ақидаси фанларидан дарс берган.

Шайх Ливан давлатидан Мисрга қайтиб, Усютдаги Ал-Азҳар университетининг санавия босқичида дарс беришни давом эттирган. Сўнг Қоҳирада Азҳари шарифда ҳам ҳанафий фиқҳидан дарс берган. Шайх Жамолуддиннинг дарслари Миср фатво ҳайъати ва Азҳар шайхлари уюшмаси томонидан ёзиб олинган.

Шайх Муҳаммад Жамолуддин Ҳошим узоқ йиллар давомида ҳанафий фиқҳидан Ҳидоя, Ихтиёр литаълилил мухтор, Нурул ийзоҳ, Мароқил фалоҳ, Сабилул фалоҳ, Фатҳу бобил иъноя, Мухтасари Қудурий, Лубоб шарҳул китоб, Лубоб фий жамъис суннати вал китоб, Туҳфатул мулук, Ибн Ражаб Ҳанбалийнинг “Тўрт мазҳабдан бошқасига эргашувчиларга раддия” рисоласи, Абдулваҳҳоб Ҳаллофнинг “Усулул фиқҳ” китоби, Усулуш Шоший, Насаматул асҳор, Қосим Қутлубғонинг “Хулосатул афкор шарҳу мухтасарил манор” ва бошқа китоблардан дарс берган.

 Ҳадис илми мактаби

Матбуот хизмати