muslimuz

muslimuz

Вівторок, 09 Январь 2024 00:00

Қизингизнинг йигити борми?

Қиз бола ўғил болага нисбатан кўпроқ эътиборталаб бўлади. Аёл кишининг фитратидаги эркак кишининг меҳрига муҳтожлик болалик пайтларидаёқ кўзга ташланади. Қиз бола энг аввал муҳтож бўладиган эркак бу албатта унинг отасидир.

Қиз болага онаси ҳар қанча меҳр бермасин, отанинг ўрни барибир бўлакча бўлади. Агар ота ўз вақтида бу масъулиятни ҳис қилмаса, қизига етарлича меҳр бериб, уни керагича севиб ардоқламаса, қиз бола бу меҳрни бошқалардан қидиришга мажбур бўлади. Чунки меҳрга ташналик худди қорни оч одамнинг қорнини тўйдиришга бўлган эҳтиёжига ўхшайди. Натижада дуч келган ёмон ниятли йигит қиз болани ўз домига илинтиради. Ҳали ҳаёт тажрибасига эга бўлмаган, оқ-қорани яхши ажрата олмайдиган ёш қиз йигитларнинг ширин сўзларига, хом ваъдалирига чиппа-чин ишонади ва минг афсуслар бўлсинки, бундай муносабатлар охир-оқибат тузатиб бўлмас хатоларга етаклайди.

Ота ўзининг қизига шу қадар эътиборли, шу қадар ғамхўр бўлиши керакки, унга бошқа эркакларнинг эътибори керак бўлмай қолсин. Қизига етарлича ғамхўрлик қилиш бу уни бегона назарлардан, ҳар хил тузоқлардан ҳимоя қилиш, атрофини қўрғон билан ўраб қўйиш демакдир.

Қиз бола кийимларини кийиб кўчага чиқар экан, энг биринчи мақтовни, хушомадни отасидан эшитиши керак. Агар отаси уни “Машааллоҳ, қизим, жуда очилиб кетибсан, кийимларинг ўзингга жуда ярашибди, ўзимнинг гўзал, фаришта қизим, Аллоҳ сени Ўз паноҳида асрасин” деб эркаласа, қиз боланинг қалби меҳрга тўлиб тошади. Кўчага чиққанидан кейин бирорта номаҳрамнинг хушомадига, илмоқли гапларига эътибор қилмайди, иффатини сақлай олади.

Мен соҳам тақозоси билан йигитларнинг ширин ёлғонларига алданиб қолган кўплаб қизлар билан гаплашганман. Улардан нега бундай номақбул ишларни қилганлари ҳақида сўраганимда уларнинг аксарияти ўзларининг меҳрга, эътиборга муҳтож бўлганлари ва шу эътиёжни қондирган энг биринчи одамга алданганлари ҳақида айтишган.

Бир куни муаллифи номаълум бўлган хат олдим. Ўқиб кўрсам, бир ёш қиз тарафидан юборилган экан. Бу қиз ўзининг мактубида лицейда ўқиши, оилавий муҳитлари яхши эмаслиги, отаси унга умуман эътибор бермаслиги, уни суйиб эркаламаслиги ҳақида ёзган. Хатининг охирида “Менга кўп йигитлар севги изҳор қилади. Лекин Аллоҳга бўлган қўрқувим сабабли уларнинг бирортасига жавоб бермайман. Ичимда уларнинг муҳаббат изҳорларидан, менга ёзадиган шеърларидан завқ туйсам-да, бу ҳислар шайтондан эканини билиб ўзимни тияман. Лекин бу аҳволда уларнинг бирортасига алданиб қолшидан хавотирдаман. Менга маслаҳат беринг” дея муаммоларига ечим сўраган.

Шунга ўхшаган мактубларни менга бир неч бор юборишган. Нега жамиятда қизлар бу аҳболга тушиб қолишган? Бу муаммонинг илдизи оталарга бориб тақалади.

Бир киши ўз қизи ҳақида шундай ҳикоя қилади: “Қизим мактабда 5-синфда ўқирди. Бир куни онасига: “Синфимиздаги қизларнинг ўз севган йигитлари бор, лекин менинг йигитим йўқ” деб шикоят қилаётганини эшитиб қолдим. Қизимнинг бу гапи мен учун гўё юзимга урилган тарсакидек бўлди. Чунки қизимнинг ҳолатидан кўча-кўйда фақат иш билан овора бўлиб, қизимга керак меҳрни беролмаганимни, оқибатда қизим бу нарсани кўчадан излай бошлаганини англадим. Агар вазиятни вақтида ўнглашга киришмасам, эртага кўнгилни хира қиладиган оқибатларга олиб келиши турган гап эди. Қизимнинг бошини силаб “Қизим, мен борман-ку, мен сенинг йигитинг бўламан” дедим. Қизим кўзларини катта-катта очиб “Ия, дадажон, қандай қилиб? Дугоналаримнинг йигитлари мактабдан чиқишда уларни кутиб туришади, ҳар хил тамаддихонларга олиб боришади-ку!” деди. Мен ҳам бўш келмай “Мен ҳам сени мактабдан чиқишингда кутиб тураман, сени энг зўр тамаддихонларга олиб бораман” дедим. Қизим яна ажабланиб: “Улар қизларга гуллар беришади” деди. “Мен сенга энг гўзал гуллар ҳадя қиламан” дедим. Қизим бир зум ўйланиб қолди. Кейин айтган гапларим маъқул келди шекилли, юзига табассум югуриб ўзида йўқ севиниб кетди. “Келишдик, дадажон” деб бўйнимдан қучди.

Қизимга айтган гапларим қуруқ ваъдалигича қолмади. Ҳамма айтган ишларимни бажардим. Қизимни ҳар куни мактабдан чиқишида кутиб турадиган бўлдим. Уни боғларга олиб бордим, гуллар, тур хил ширинликлар олиб бердим. Унга кўп вақт ажратиб оталик меҳримни бердим.

Бир куни мактабдан чиқишда қизим ёнидаги дугоналарига узоқдан мени кўрсатди. Дугоналарига нималардир деди. Гапириш оҳангидан, юз кўзларининг ҳаракатидан мақтанаётганга ўхшарди чамамда. Дугоналари ҳам унга нималардир деб жавоб қайтаришди. Кейин қўл силташиб хайрлашишди. Қизим олдимга келгач, ундан дугоналарига нима деганини қизиқиб сўрадим. Кейин билсам, қизим уларга “Ана менинг отам” деб мақтанибди. Дугоналари “Сенга ҳавасимиз келади, қандай ҳам яхши, отанг келиб сени кутиб оладилар. Бизнинг ҳам оталаримиз келишса эди, бу йигитлар билан юрмасдик” дейишибди. Шу пайт ич-ичимдан хурсанд эдим. Қизимнинг кўзларидаги қувонч қалбимга чексиз хотиржамлик бахш этарди.

Шу таҳлитда қизим то ақлини йиғиб оқ-қорани, яхши-ёмонни ажратадиган бўлгунча ундан меҳримни аямадим. Тўғри, бу мендан кўп вақт ва фидокорлик талаб қиларди. Лекин эришганларим шуларга арзирди. Аллоҳнинг фазли ва иршоди ила қизимни иффатли, покиза ҳолида турмушга бердик. Ҳозирда мана шу қизимдан бир қиз набирам бор. Мен неварамнинг бахту иқболи учун унинг ҳам “йигит”и бўлишга тайёрман. Чунки қиз бола-аёл киши доимо эркак кишининг меҳрига муҳтож. Унга масъул эркаклар-отаси, ака-укаси, турмуш ўртоғи, ўғли каби яқинлари бу нарсани вақтида англаб етишлари зарур.

Доктор Абдуллоҳ Муҳаммад Абдулмуътининг

Фарзанд тарбиясида 700 та сабоқ” китобидан

Ғиёсиддин Ҳабибуллоҳ, Камронбек Ислом таржимаси.

Вівторок, 09 Январь 2024 00:00

Намозда шайтон васваса қилса

Душманингиз устидан ғалаба қозонишингиз муҳим эмас!

Муҳими – ичингиздаги ёмонлик устидан ғалаб қозониш!

Агар унинг устидан ғалаб қозонсангиз Аллоҳ дарҳол сизни ўз ёрдами ила сийлайди. Сизни яхшилик ва саломатлик йўллари томон етаклайди.

Намоз ўқиганда шайтон тинмай васваса қиладиган бир киши бор экан. Шу даражада васвасага дучор бўлган эканки, намоз арконларини бажардими йўқми билолмай қоларкан. Қийналиб кетгач бир фақиҳнинг олдига муаммосини ҳал қилиб бериши илинжида борибди.

Унга ҳалиги олим табассум билан дебди: "Ҳозиргина олдимда аёлингизга уч талоқ берганингизни ҳам эслолмайсизми?".

Бояги киши ҳаяжон билан: “Йўқ, Аллоҳга қасам талоқ қилмадим. Мен талоқ сўзини умримда ишлатмаганман. Эй сиз, нега менга туҳмат қиляпсиз?” деди.

Фақиҳ айтибди: “Шайтонингиз васваса қилганда ҳам уни худди шу кескирлик билан, худди шу реакция билан рад этинг. “Мен тўғри намоз ўқидим” денг. Сизни чалғитаётган нарса беркиниб юрувчи лаънати шайтондан эканини билинг!”.

Бу гапни эшитиб ҳалиги кишининг кўнгли ёришиб, кулиб қўйибди. Фақиҳ нима  демоқчи бўлганини тушунибди.

Муҳаммад ибн Абу Бакр раҳимаҳуллоҳ айтади:

“Интилувчилар уч турли бўлади:

Аллоҳга интилувчилар;

Аллоҳнинг ҳузуридаги мукофотларга интилувчилар;

Аллоҳни унутиб, бошқа нарсаларга интилувчилар.

Қалбида Аллоҳга муҳаббати бор одам Аллоҳга интилади. Амал қилувчилар Аллоҳнинг ҳузуридаги мукофотларга интилади. Охиратни унутиб, дунёнинг ўзига кўнганлар Аллоҳдан юз бурувчилардир. Кимники интилиши Аллоҳ томон бўлса, Аллоҳ унинг барча ғам-ташвишини Ўз зиммасига олади, барча ишида у билан бирга бўлади ва ундан ўзи бартараф қилишга қурби етмайдиган муаммоларни бартараф этади”.

Шайх Алий Тантовий раҳимаҳуллоҳ айтади: “Ғўр одам – охири завол бўлган дунёга алданган одамдир. Оқил эса неъматлари тугаб-битмайдиган кунлар саодатига эришиш учун оз кунлар давом этадиган азобга сабр қилиб яшайдиган кишидир”.

Қуръонда “Уларнинг устиларида яшил сундусдан (юпқа ипакдан) ва истобрақдан (қалин ипакдан) кийимлар бор ва кумуш билакузуклар-ла ясанганлар ва Роббилари уларни пок шароб билан суғорар” (Инсон сураси, 21-оят) дея зикр қилинган одамлар билан “Уларга оловдан кийим бичилди” (Ҳаж сураси, 19-оят) дейилган одамлар орасида осмон билан ерчалик фарқ бор!

Дунёда Аллоҳни рози қиладиган амаллар қилайлик ва шунга муносиб кийим кияйлик, шунда Аллоҳга йўлиққанимизда Ўзи бизга бизни рози қиладиган кийимларни кийдиради.

Доктор Ҳассон Шамси Пошонинг "Метин қоялар" китобидан

Ғиёсиддин Ҳабибуллоҳ, Неъматуллоҳ Исомов таржимаси.

Савол: Намоздан кейинги ихтиёрий зикрларда қаъдада ўтирган ҳолатни ўзгартирмай ўқиш керакми ёки оёқни бошқачасига ўзгартириб ўтирса ҳам бўладими?

Жавоб: Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳим.
Намоздан кейинга зикрларни киши ўзига қулай ҳолатда ўтириб олиб қилаверади. Чунки бу борада бирор тақиқ йўқ. Асосийси, зикрларни қалб ҳузури билан қилса, бўлгани. Бошқа ихтиёрий зикрларда ҳам ҳукм шундай.

Бироқ Имом Термизий Абу Зарр розияллоҳу анҳудан ривоят қилинган ҳадисда Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Ким Бомдод намозидан кейин, оёғини йиққан ҳолида қолдириб, гапирмасдан олдин ўн марта “Лаа илаҳа иллаллоҳу, ваҳдаҳу лаа шарийка лаҳу, лаҳул мулку ва лаҳул ҳамду, юҳйи ва юмийту ва ҳува аъла кулли шайин қодийр” деса, унга ўн ҳасанот ёзилур, унинг ўн хатоси ўчирилур, унинг ўн даражаси кўтарилур. Ўша куни у барча ёқимсиз нарсадан ҳимояда бўлур ва шайтондан сақланур. Ўша куни уни гуноҳ ҳам тутмас, магар Аллоҳ таолога ширк келтирмаган бўлса”, деганлар.

Ким бомдод намозидан кейин оёғини ёзмасдан мазкур зикрларни айтса ушбу фазилатларга эга бўлади. Валлоҳу аълам.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси Фатво маркази.

Понеділок, 08 Январь 2024 00:00

700 та китоб ёзган олим

Жалолиддин Суютий (849-911)

Олимнинг тўлиқ исми Абдураҳмон ибн Абу Бакр Жалолиддин бўлиб, она диёрлари бўлмиш Мисрнинг жанубидаги Асют шаҳрига нисбат берилиб, Суютий деб номланди.

Ҳадис, тафсир, тилшунослик, тарих, адабиёт, фиқҳ ва бошқа кўплаб илм соҳаларининг моҳир билимдони бўлган қомусий олимлардан саналади. Ҳижрий 849 (милодий 1445) йилда Қоҳирада туғилди ва шу шаҳарда ўсиб-улғайди.

Имом Суютий Шом, Ҳижоз, Яман, Ҳиндистон ҳамда Ғарбий Африканинг бир қатор мамлакатларига сафар қилди. Мисрда бир қанча нуфузли мансабларда фаолият кўрсатган. 40 ёшида барча мансаблардан воз кечиб, қолган умрини китоб ёзишга бағишлади. Бутун умри давомида 600 га яқин китоб ёзгани ривоят қилинган. Мисрлик машҳур профессор Аҳмад Шарқовий ўзининг "Жалол Суютий кутубхонаси" китобида алломанинг ёзган асарлари 725 тага етишини қайд этган.

Олимнинг машҳур асарлари:

  • “Ал-жомеъ ал-кабир фий аҳадийсин Назийр ал-Башийр”;
  • “Ал-жомеъ ас-сағир фий аҳадийсин Назийр ал-Башийр”;
  • “Ал-итқон фий улумил Қуръон”;
  • “Ад-дуррул мансур фит тафсир би-л-маъсур”;
  • “Танвирул ҳаваалик фий шарҳи Муваттоил Имами Малик”;
  • “Ал-хосоису вал-муъжизот ан-Набавийя”;
  • “Табақот ал-ҳуффоз”;
  • “Табақот ал-муфассирин”;
  • “Буғятул вуъот фий табақот ал-луғавиййин ван-нуҳот”;
  • “Ал-фарийда алфия фин-наҳв”;
  • “Алфия фий мусталаҳил ҳадис”;
  • “Ал-лаолиул маснуъа фил аҳадисил мавзуъа”;
  • “Тафсирул Жалолайн”. Ушбу тафсир Жалолиддин Маҳаллий билан ҳамкорликда ёзилган.

Бундан ташқари бир қанча шеърий девонлари ҳам бўлган. Аллома Жалолиддин Суютий ҳижрий 911 (милодий 1505) йилда Қоҳирада вафот этган.

Муфтий Иброҳим Десаи раҳимаҳуллоҳнинг "Ҳадис илмига кириш" китобидан олинди.

Понеділок, 08 Январь 2024 00:00

Болангизга бола бўлинг

Киши жамиятда қандай мавқеда бўлишидан қатъи назар болаларига нисбатан бола бўлиши керак. Улар билан вақт ўтказганда тадбиркорми, косибми, деҳқонми, шифокорми, бинокорми, ким бўлса бўлсин, ўзлигини унутиб болаларнинг муҳитига мослаша олиши керак. Керак бўлса, болаларнинг ўйинларини улар билан қўшилиб ўйнаши лозим. Бу нарса фарзанд билан ота-она орасидаги ришталарни янада мустаҳкамлайди. Орада деворлар пайдо бўлишига йўл қўймайди.

Аммо баъзилар бундай қилиш ота-онанинг фарзандлар олдидаги ҳурматини туширади деб ўйлашади. Афсуски, қайнонам шундай фикрлайдиган кишилар тоифасидан эдилар. Болалар билан ўйнаган вақтларим менга кўп дакки берардилар. Ёш болалар ичига кириб ўйнаш ўз ҳурматини оёқости қилишдир дердилар. Катта одам болалар олдида виқор билан турса, ҳурмати жойида бўлади, акс ҳолда, болалар унинг гапини бир тийинга ҳам олмайдиган бўлиб қолади деб ҳисоблардилар.

Лекин мен қайнонамнинг гапларига, менга ҳар икки куннинг бирида берадиган танбеҳларига сабр қилар эдим. Уларга қаттиқ гапирмасдим. Айниқса болаларнинг олдида юмшоқ оҳангда гапириб, қайнонамнинг гапларини тилда бўлса ҳам маъқуллаб қўярдим. “Сен болалар билан ўйнаб ақлинг ҳам болаларникидек бўлиб қолибди деб” дилимга озор берсалар ҳам доим яхши муносабатда бўлишга ҳаракат қилардим. Фарзандларимга, айниқса, қизларимга ёмон ўрнак бўлмай дердим.

Қайнонам менга шунча дашном беришларига қарамасдан фарзандларим билан бирга ўйнашдан, уларга ўз дунёқарашлари билан муомала қилишдан тўхтамадим. Аллоҳнинг инояти ила болаларим гапимни икки қилишмас, нима буюрсам ўша заҳоти бажаришарди. Одоб-ахлоқлари жойида эди. Ўйин билан жиддий гапимнинг фарқига боришарди. Шукрки, қайнонам айтганларидек мени назар-писанд қилмайдиган, қулоқсиз бола бўлишмади. Қайнонам кун сайин кўзни қувонтирадиган одоб билан ўсаётган невалраларини кўриб менга олдингидек танбеҳ бермай қўйдилар.

Бир куни болалар билан одатдагидек, “Мен бу ердаман” ўйинини ўйнаётгандик. Бу ўйин қоидаларига кўра, бир бола кўзини боғлаб бошқаларни қидиради. Бошқа болалар эса “Мен бу ердаман” деб кўзи боғланган болани чалғитиб кулишади, ҳазил-ҳузул қилиб қочишга ҳаракат қилишади. Бу жуда қизиқ ўйин. Бир пайт ўйинга берилиб кетиб бир чеккада кузатиб турган қайнонамни пайқамай қолибман. Энди гап эшитсам керак деб турсам, қайнонам жилмайиб “Мен ҳам сизлар билан ўйнай” деб ҳаммамизни ҳайрон қолдирдилар. Болалар ҳам ўйиноарига кутилмаган “ўйинчи”нинг қўшилганидан қувониб дарров бувисининг кўзларини боғлашди. Кейин “мен бу ердаман”лаб бувисини кулдириб, югуртириб роса чарчатишди.

Ҳозир қайнонам жуда ўзгариб, болажон бўлиб қолганлар. Ўша кундан кейин менга болалар билан ўйнаш ҳақида умуман танбеҳ бермай қўйдилар. Мен ошхона ишларидан бўшаб, болалар билан ўйнашга келсам, бувиси аллақачон улар билан ўйинни бошлаб юборган бўладилар. Шундай пайтларда қайнонамнинг дашномларига қўрс-қўпол жавоб қайтармай сабр қила олганим учун Роббимга шукрлар айтаман. Менга сабрни қайнонамга эса ҳақиқатни кўрадиган басират кўзини тортиқ қилган Аллоҳга ҳамдлар бўлсин!

Доктор Абдуллоҳ Муҳаммад Абдулмуътининг

Фарзанд тарбиясида 700 та сабоқ” китобидан

Ғиёсиддин Ҳабибуллоҳ, Камронбек Ислом таржимаси.

Мақолалар

Top