Аллоҳ таоло ҳар бир жонзотга ризқ беришни кафолатлаган бўлса-ю, аммо инсон ризқи ҳақида қайғуриб ҳар томонга елиб-югуриши қалб касалликларидан саналади. Энг хатарлиси – бундай касалликка чалинган одам Роббиси унинг зиммасига фарз қилиб юклаган ибодатларни адо этиш ҳақида ўйламайди, ташвишланмайди.

 Муолажа услуби

Шуни доимо эсда тутиш керакки, Аллоҳ таоло инсонларнинг ризқини олдиндан белгилаб қўйган. Ҳар бир ишга Қодир Аллоҳ таолонинг ушбу ваъдасини унутманг: “Сизларни яратган, сўнгра сизларни ризқлантирган, сўнгра вафот эттирадиган, сўнгра (қиёматда) тирилтирадиган зот Аллоҳдир. (Келтираётган) ширкларингиз ичида шу (мазкур)лардан бирортасини қила оладигани борми?! Аллоҳ уларнинг келтираётган ширкларидан пок ва юксакдир” (Рум сураси, 40-оят).

Шундай экан, Аллоҳ таоло ягона Яратувчи – Холиқ эканига иймон келтирганимиздек, Унинг Ўзи ризқ берувчи – Раззоқ Зот эканига ҳам қатъий ишончда бўлишимиз керак.

Муҳаммад ибн Абдуллоҳ менга ривоят қилади: “Ҳотим ал-Асом раҳимаҳуллоҳ айтади: “Шайтон ҳар куни эрталаб менга бундай пичирлайди: “Бугун нима овқат ейсан? Нима киясан, қаерда ухлайсан? Мен унга: “Ўлим – менинг овқатим, кафан – кийимим ва қабрим тўшагимдир”, деб жавоб бераман.

Абу Абдураҳмон ас-Суламийнинг

“Нафс иллатлари ва уларнинг муолажаси” китобидан

Даврон НУРМУҲАММАД таржимаси.

1. Намозга эрта бориш.

Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам айтадилар: “Одамлар азонда ва биринчи сафда нима борлигини билганларида эди, унга фақат қуръа ташлаш билан эришишдан бошқа илож бўлмаса, албатта қуръа ташлар эдилар. Таҳжир[1]да нима борлигини билганларида, унда кимўзар қилар эдилар. Хуфтон ва Бомдод намозларида нима борлигини билганларида, эмаклаб бўлса ҳам келган бўлар эдилар” (Имом Бухорий ривояти).

2. Масжидга бориш дуосини ўқиш.

اللَّهُمَّ اجْعَلْ في قَلْبِي نُوراً، وفي لِسانِي نُوراً، وَاجْعَلْ في سَمْعِي نُوراً، وَاجْعَلْ في بَصَري نُوراً، وَاجْعَلْ مِنْ خَلْفِي نُوراً، وَمِنْ أمامي نُوراً، وَاجْعَلْ مِنْ فَوْقي نُوراً وَمِنْ تَحْتِي نُوراً، اللَّهُمَّ أعْطِني نُوراً

“Аллоҳумма, ижъал фий қолбий нурон ва фий лисаний нурон, важъал фий самъии нурон, важъал фий басории нурон, важъал мин холфий нурон ва мин амаамий нурон, важъал мин фавқий нурон ва мин таҳтий нурон. Аллоҳумма аътиний нурон”

“Аллоҳим! Қалбимда нур қилгин, тилимда нур қилгин, қулоғимда нур қилгин, кўзимда нур қилгин, олдимдан нур қилгин, ортимдан нур қилгин, устимдан нур қилгин, остимдан нур қилгин. Аллоҳим, менга нур ато этгин” (Имом Муслим ривояти).

3. Сакинат ва виқор билан юриш.

Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам айтадилар: “Иқоматни эшитсангиз, намозга сакинат[2] ва виқор[3] билан юриб келинглар” (Имом Бухорий, Имом Муслим ривояти).

4. Масжидга пиёда бориш.

Фақиҳлар масжидга боришда шошмасдан, қадамни яқин-яқин босиб боришнинг суннат эканини айтганлар. Токи юриб борувчининг савоби янада кўп бўлсин.

Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Сизларни Аллоҳ у билан хатоларни ўчирадиган, даражотларни кўтарадиган нарсага далолат қилмайинми?” дедилар. Саҳобалар розияллоҳу анҳум: “Айтинг, ё Расулуллоҳ”, дедилар. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Масжид сари қадамни кўпайтириш” дедилар (Имом Муслим ривояти).

5. Масжидга киришда Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламга салавот айтиш.

6. Масжидга киришда дуо ўқиш:

اللَّهُمَّ افْتَحْ لِي أَبْوَابَ رَحْمَتِكَ

“Аллоҳумма ифтаҳ лий абваба роҳматик”

“Аллоҳим! Менга раҳматинг эшикларини очгин”.

Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам айтадилар: “Сизлардан бирортангиз масжидга кирса, Набий соллаллоҳу алайҳи васалламга салом йўлласин ва

“Аллоҳумма мағфир лана зунубана вафтаҳ лана абваба роҳматик”

“Аллоҳим! Менга раҳматинг эшикларини очгин”, десин (Имом Насоий ривояти).

7. Масжидга ўнг оёқ билан кириш.

8. Биринчи сафда туришга ҳаракат қилиш.

Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Одамлар азонда ва биринчи сафда нима борлигини билганларида эди, унга фақат қуръа ташлаш билан эришишдан бошқа илож йўқ бўлса, албатта қуръа ташлар эдилар”, дедилар (Имом Бухорий ривояти).

Бунда ўзгаларга озор бермаслик, ёши катталарни ҳурмат қилиш шарт қилинади.

9. “Таҳийятул масжид” (масжид ҳурмати) намозини ўқиш.

Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Сизлардан бирортангиз масжидга кирса, икки ракат намоз ўқимасдан ўтирмасин”, деганлар (Имом Бухорий, Имом Муслим ривояти).

Агар ўтириб олганидан кейин ёдига тушса, ўша заҳоти туриб, ўқиб олса ҳам бўлади. Аммо макруҳ вақтлар бундан мустасно.

10. Масжиддан чиқишда дуо қилиш.

اللَّهُمَّ إني أسألُكَ مِنْ فَضْلِكَ

“Аллоҳумма инний асалука мин фазлик”

“Аллоҳим, фазлингдан сўрайман”.

Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Қачон бирингиз масжиддан чиқса, “Аллоҳим, фазлингдан сўрайман”, десин» дедилар (Имом Муслим ривояти).

11. Чап оёқ билан чиқиш.

Анас ибн Молик розияллоҳу анҳу айтади: “Масжидга кирганингда аввал ўнг оёқни, чиққанингда аввал чап оёқни босишинг суннатдандир”.

Даврон НУРМУҲАММАД

[1] Намозга эрта келиш.

[2] Оҳиста, хотиржам ҳаракъат қилиш, беҳуда нарсалардан тийилиш.

[3] Кўзни тийиш, овозни кўтармаслик, ҳар тарафга алангламаслик.

Масжидлар – намозларни жамоат билан адо этадиган жой. Бу ер Аллоҳнинг тоати ва зикри билан машғул бўлинадиган маконлар бўлгани учун улар «Аллоҳнинг уйлари» дея васф қилинади.

Қуръони каримда масжидларнинг фазли ва аҳамияти ҳақида кўплаб ояти карималар келган.

Масжидларни обод қилувчилар васфи

 “Аллоҳнинг масжидларини фақат Аллоҳга ва охират кунига иймон келтирган, намозни тўкис адо этган, закотни (ҳақдорларга) ато қилган ва ёлғиз Аллоҳдангина қўрқадиган зотларгина обод қилурлар. Ана ўшалар ҳидоят топувчи зотлар бўлсалар, ажабмас” (Тавба сураси, 18-оят); 

Масжидлар фақат Аллоҳники

“Албатта (барча) масжидлар Аллоҳникидир. Бас, (масжидларда) Аллоҳ билан бирга яна бирон кимсага дуо-илтижо қилманглар!” (Жин сураси, 18-оят); 

Масжидга борувчиларни дунё ишлари Аллоҳга ибодатдан чалғитолмайди

 “(У чироқ) бир уйларда (яъни, масжидларда ёқилурки), Аллоҳ уларни баланд кўтариб (бино) қилинишига ва уларда Ўзининг номи зикр қилинишига изн берган (яъни, амр қилган) эди. У (масжидларда) эртаю кеч У Зотни поклайдиган кишилар борки, уларни на тижорат ва на олди-сотди Аллоҳни зикр қилишдан, намозни тўкис адо этишдан ва закотни (ҳақдорларга) ато этишдан машғул қила олмас” (Нур сураси, 36–37-оятлари).

Аллоҳнинг ердаги уйлари

Абу Саид Худрийдан ривоят қилинган қудсий ҳадисда Аллоҳ таоло айтади: «Еримдаги уйларим масжидлардир. Ундаги Менинг зиёратчиларим масжидларни обод қилувчилардир» (Абу Нуайм ривоят қилган).

Аллоҳ таолога маконларнинг яхшиси масжидлар

Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳу ривоят қилишларича, Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Аллоҳ таолога маконларнинг яхшиси масжидлар, ёмонроғи бозорлардир», дедилар (Имом Муслим ривоят қилган).

Расули акрам соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Масжидлар тақводор зотларнинг жойларидир», деганлар (Имом Муслим ривоят қилган).

Юқоридаги ояти карима ва ҳадиси шарифлардан маълумки, масжидларни фақат иймонли ва амалли кишиларгина обод этадиган, фақат Аллоҳники ва Унинг ердаги уйлари бўлган ва Аллоҳ таолога маконларнинг энг яхшиси бўлган жойдир. 

Демак, ҳар бир мусулмон ва муслима бундай улуғ масканни икром-эҳтиром қилиши, унинг қадрига етиши, масжидлар ҳақида фақат яхши гумонда бўлиши, уларда макруҳ саналган амалларни қилмаслиги ва уларнинг тозалиги ва ободлиги борасида қайғуриши лозим экан.

Баҳриддин Хушбоқов

1. Аллоҳга яқинлашишга интилмайдиган қалбдан;
2. Аллоҳга хизмат қилмайдиган ва бўйсунмайдиган танадан;
3. Аллоҳ ризоси кўзланмаган муҳаббатдан;
4. Аллоҳга яқинлаштирмайдиган, дунё ва абадий ҳаёт учун фойда бермайдиган ишдан;
5. Аллоҳга яқин қиладиган солиҳ амалларни бажариш ва гуноҳларга тавба қилиш учун сарфланмайдиган вақтдан;
6. Аллоҳга итоатсиз кишидан қилинган умиддан.
7. Фойдасиз фикрлар билан банд бўлган ақлдан;
8. Амалиётга татбиқ қилинмаган билимдан;
9. Мақсадсиз ва сидқидилдан қилинмаган ҳаракатдан;
10. Бефойда сарфланувчи бойликдан.

Аллоҳнинг зикрига бепарво қалб, солиҳ амалларсиз ўтказилган вақт энг катта зарардир. Ўткинчи дунё ҳавасларига берилган кишининг қалби ғафлатда қолади. Вақтни бекорга сарфлаш эса бора-бора пушаймонлик келтиради. Шу боис инсон фойдасиз нарсалардан четланиб, ҳар бир хатти-ҳаракатини Аллоҳ ризоси учун қилса, икки дунё саодатига мушарраф бўлади, иншоаллоҳ.   

Баҳриддин ХУШБОҚОВ, 

таржимаси

Бу касалликка чалинган одам ўзгаларнинг мақтови, олқишига эришиш учун ташқи кўринишини безаш билан овора бўлади. Бунинг учун у бутун куч-ғайрати, вақти ва мол-давлатини сарфлайди. Аммо, нафсининг поклиги ҳақида қайғурмайди, хато-камчиликларини тузатишга бирор ҳаракат ҳам қилмайди. Ваҳоланки, инсон қалби Аллоҳ таолонинг назари тушадиган қароргоҳдир.

 
Муолажа услуби

Бу касалликдан даволаниш учун – инсоннинг қанчалик ҳурмат қилиниши ва эъзозланиши бу фақат Аллоҳнинг иродаси билан бўлишини англаб етиш керак. Одамларнинг унга бўлган муносабати ва муҳаббати фақат Қодир Аллоҳга боғлиқдир. Яна шуни унутмаслик керакки Аллоҳ таоло банданинг қалби ва хаёлида содир бўлаётган ҳамма нарсани билиб туради.

Шунинг учун, инсонни ташвишга соладиган биринчи нарса бу – унинг ички дунёси бўлиши лозим. Аллоҳ таоло бундай марҳамат қилади:

“Албатта, Аллоҳ сизларни кузатиб турувчидир” (Нисо сураси, 1-оят).

Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Аллоҳ таоло ташқи суратингизга қарамайди. Қалб ва амалларингизга қарайди”, деганлар (Имом Муслим ривояти).

Шунинг учун, банда қалбини поклашга ва одамларнинг эмас, балки Роббининг муҳаббатига эришишга ҳаракат қилиши лозим. Шунда Аллоҳнинг ҳам, одамларнинг ҳам муҳаббатига сазовор бўлади. Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Қачон Аллоҳ бир бандага муҳаббат қилиб қолса, Жаброилни чақириб: “Мен фалончига муҳаббат қилдим. Сен ҳам унга муҳаббат қил”, дейди. Шунда Жаброил унга муҳаббат қилади ва осмонда нидо қилиб: “Аллоҳ фалончига муҳаббат қиладир. Сиз унга муҳаббат қилинг!” дейди. Аҳли осмон ҳам унга муҳаббат қилади...», дедилар (Имом Бухорий, Имом Муслим, Имом Термизий ривояти).

Абу Абдураҳмон ас-Суламийнинг

“Нафс иллатлари ва уларнинг муолажаси” китобидан

Даврон НУРМУҲАММАД таржимаси.