Миллий матбуот марказида Имом Бухорий халқаро илмий-тадқиқот марказининг 2022-2026 йилларга мўлжалланган Янги Ўзбекистоннинг тараққиёт стратегиясини “Инсон қадрини улуғлаш ва фаол маҳалла йили”да амалга оширишга доир Давлат дастурининг жорий йил биринчи чорагидаги ижроси юзасидан бажарилган ишларига бағишланган матбуот анжумани ўтказилди.

ЎзА хабарига кўра, мавзу юзасидан Имом Бухороий халқаро илмий-тадқиқот маркази директори Шовосил Зиёдов батафсил маълумот берди.

Таъкидланганидек, Давлат дастурининг 267-бандига мувофиқ ушбу марказга буюк аждодларимизнинг бой илмий-маънавий меросини кенг тарғиб этиш мақсадида юртимиздан етишиб чиққан алломалар асарларининг халқчил таржимасини амалга ошириш, улар асосида илмий ва оммабоп рисолалар яратиш вазифаси белгилангани бўлиб, мазкур банд ижроси бўйича жорий йилнинг биринчи чорагида тизимли ишлар амалга оширилди.

Жумладан, айни пайтда Ўзбекистон халқаро ислом академиясида Имом Бухорий, Имом Мотуридий, Имом Термизий халқаро илмий-тадқиқот марказлари мутахассисларидан иборат ишчи гуруҳ шакллантирилди.

Ишчи гуруҳ томонидан таржима қилинадиган асарлар рўйхати шакллантирилмоқда.

Шу вақтгача шакллантирилган рўйхат асосида асарларни босқичма-босқич таржима қилишга эътибор қаратилмоқда. Хусусан, Абдулҳамид ибн Ҳумайд Кеший “Муснади Кеший” асарининг 1- ва 2- жилдлари ва Алоуддин Косонийнинг “Эътиқоди Косоний” асари нашрга тайёрланди.

“Муснади Кеший” асарининг 3-жилди, Имом Термизийнинг “Эътиқоди аҳлис сунна”, Абу Азабанинг “Равзатул баҳийя” асарлари таржимаси ва таҳрир ишлари ниҳоясига етказилди ва 2022 йил 8 февраль куни Дин ишлари бўйича қўмита, Ўзбекистон халқаро ислом академияси, Ўзбекистондаги Ислом цивилизацияси маркази, Ўзбекистон мусулмонлари идорасига соҳа мутахассисларидан хулоса ва тақриз олиш учун тақдим этилди.

Шу билан бирга “Сунани Доримийдан сайланма ҳадислар” китобининг таржима ва таҳрир ишлари ниҳоясига етказилиб, 2022 йил 24 март куни Дин ишлари бўйича қўмита, Ўзбекистон халқаро ислом академияси, Ўзбекистондаги Ислом цивилизацияси маркази, Ўзбекистон мусулмонлари идорасига хулоса ва тақриз учун тақдим этилди.

Абу Лайс Самарқандийнинг “Баҳрул улум” ва Сайид Абдулмажид Ғаврийнинг “Ҳадис илми истилоҳлари” асарлари таржималари ҳамда Имом Бухорийнинг “Тарихус сағир” асарлари таҳрири давом этмоқда. Жорий йил якунига қадар жами 15 та асарнинг халқчил таржимасини амалга ошириш режалаштирилган.

Давлат дастурининг навбатдаги бандига кўра, Марказ томонидан Имом Бухорий асарларида тараннум қилинган юксак одоб-ахлоқ, илмга муҳаббат, Ватанга садоқат сингари эзгу қадриятларни тарғиб этиш мақсадида Ўзбекистон Республикаси Ташқи ишлар вазирлиги билан биргаликда Италия, Швейцария, Туркия, Бирлашган Араб Амирликлари ва бошқа давлатларда Имом Бухорий асарлари мисолида ислом санъати кўргазмасини ташкил этиш белгиланган.

Жорий йилнинг ноябрь ойида ўтказилиши режалаштирилган мазкур кўргазмага қизғин тайёргарлик ишлари доирасида Ташқи ишлар вазирлигига кўргазмани ўтказиш бўйича тузиладиган Ташкилий ишчи гуруҳига номзодлар тақдим қилинди. Ўз навбатида вазирлик томонидан ҳам мазкур тадбирни хорижий давлатларда ташкил этиш бўйича икки нафар ходим бириктирилди.

Марказнинг ўзида эса кўргазмани ўтказиш бўйича 16 нафардан иборат бўлган Ташкилий гуруҳ шакллантирилди. Марказ томонидан “Bukhari Creative Agency LLC” ташкилоти билан биргаликда кўргазма концепцияси ишлаб чиқилди.
Бундан ташқари марказнинг қўлёзмалар билан ишлаш ва музей бўлими 3 нафар илмий ходимлари жорий йил 15 январдан 16 февралгача Туркия қўлёзма асарлар бош бошқармаси китоб шифохонаси ва архив ишлари бошқармасида илмий сафарда бўлиб қайтди.

Сафар давомида Ислом ҳамкорлик ташкилотининг Ислом тарихи, санъати ва маданиятини тадқиқ қилиш марказига ташриф буюриб, бўлим бошлиғи, тарих фанлари доктори, профессор Аширбек Мўминов ва Ташкилий ишлар бўйича координатор Самет Ялчин билан учрашув бўлиб ўтди. Унда Имом Бухорий асарлари мисолида ислом санъати кўргазмасини ўтказиш бўйича режалаштирилаётган ишлар муҳокама этилди. ИРСИКА томони икки ташкилот ҳамкорлигида жорий йилда ўтказиладиган кўргазмалар ва халқаро конференцияларни ҳамкорликда ташкил этишга доим тайёр эканини билдирди.

Матбуот анжуманида оммавий ахборот воситалари ходимларининг саволларига батафсил жавоб қайтарилди.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси матбуот хизмати

— Таҳорат устига таҳорат олса, 10 та савоб ёзиладими?

— Таҳорати йўқ киши намоз ўқишдан олдин таҳорат олиши фарз. Агар таҳорати бўлса, таҳоратини янгилаши мустаҳабдир.

Абу Ғутайф ал-Ҳузалий ривоят қилади: “Мен Абдуллоҳ ибн Умарнинг олдида эдим. Пешинга азон айтилганда, таҳорат қилиб намоз ўқиди. Асрга азон айтилганда ҳам таҳорат қилди. Мен ундан бунинг сабабини сўраганимда, у: “Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Ким таҳорат устига таҳорат қилса, Аллоҳ унга ўнта ҳасана (савоб, яхшилик) ёзади”, деганлар”, деб жавоб берди” (Абу Довуд ва Байҳақий ривояти. Ривоят санади заиф).

Кимнинг таҳорати бўла туриб, яна таҳорат қилса, Аллоҳ таоло унга ўнта яхшилик ёзади. Буни уламолар турлича талқин қилишган. Баъзилар: “Унга ўн марта таҳорат қилганлик савоби ёзилади”, деса, бошқалар бу ишни қилганларга ўнта савоб ёзилишини айтишган. Нима бўлганда ҳам, таҳорат устига таҳорат қилиш билан банда мақоми кўтарилиши ва ажр-савоби кўпайиши шубҳасиз.

Муҳаммад Айюб домла Ҳомидов

O'zbekiston24

Ўмон Султонлигининг етакчи газетаси “Asdaa Oman” шогирдим т.ф.н. Муслим Атаевнинг араб тилидаги “Имом ал-Уструшаний ва унинг илмий мероси” номли мақоласини эълон қилди.

ЎзА хабарига кўра, “Имом ал-Уструшаний ва унинг илмий мероси” мақоласи ҳақида гапирилар экан, мазкур мақолани унинг муаллифидан айри ҳолда кўриб бўлмайди. Бу ўринда мақола муаллифи, унинг шахсини ҳам эътиборга олиш жоиз бўлади.

Тадқиқотчи сифатида Муслимга хос бўлган бош хусусият шундаки, у умрини қадимги уструшан, яъни Жиззах деб аталган маконнинг аллома зотларини топиш, уларнинг амалга оширган ишларини ҳозирги авлодларга етказиш, хусусан, Маждуддин ал-Уструшаний ҳаёти ва илмий меросини қайта тиклаш ишига бус-бутун бахшида этган инсон, десак муболаға бўлмайди.

Мазкур мақоланинг ютуғи шундаки, мавжуд илмий хулосалар мисқоллаб йиғилган жуда катта статистик далиллар асосида жамланган. Имом Уструшаний ҳазратларининг меросини илмий ўрганиш олимнинг бутун фикри ва зикрини батамом эгаллаб олган.

Муслим илмий ўрганиш даврида ўзидаги мавжуд эҳтиёжларини умуман унутиб қўяди, мақсадга бутун вужуди билан киришиб кетади. Аслида Муслимнинг ҳақиқий ҳаёти Уструшаний ва унинг даврида кечади. Муслим илм “дарди”га ҳақиқий чалинган, илм билан “оғриган” инсон. Муслим учун нима еяпти, нима кийяпти – умуман аҳамият касб этмайди. Иложи бўлса, ухламайди, дам олмайди. Унинг фикрида фақат мана шундай улуғ ислом алломаларини қидириб топиш, уларнинг номларини қайта тиклаш яшайди.

Муслим учун унинг қилган хизматлари бир оддий банда сифатида ўз эътиқоди, Яратган олдидаги мажбуриятини бажариш, холос. Шунинг учун Муслим чарчамай ишлайди. Шу жиҳатдан Муслимни бетакрор ва фидойи, мавзуси ичига “муккасидан кетган” тадқиқотчи, дейиш тўғри бўлади.

Муслим Атаев фақиҳ Маждуддин ал-Уструшаний ҳаёти ва фаолиятини тарихий манбалар асосида ўрганди, тарихий маълумотларни тартибга солди ва тизимлаштирди, уларни ўзаро қиёсий таҳлилдан ўтказди.

Муслимнинг шошмай, илмий тадқиқот фаолиятининг ўзидан мириқиб, турли унвонлар кетидан қувмай ишлаши таҳсинга сазовордир. Хотиржам меҳнат қилиш ҳар бир масалада чуқур ўйланган, илмий асосланган хулосалар ва муҳими илм самараси бўлган бир неча нашрларни имкониятини берди.

Муслим ҳақиқатан ҳам “игна билан қудуқ қазиди”. Аммо қилаётган меҳнати мана шундай самара беришини англамай ишлади. Охир оқибат эса илм ўз самараларини берди. У маслаҳат олишдан чўчимади. Олимларнинг эшигини қоқаверди. Уни бундай қилишга илм мажбур қилади. “Нима учун шундай?”, “Нима сабабдан?!” каби саволлар Муслимга тинчлик бермайди. У ахборот қидиришдан чарчамайди. Ишни пухта қилади. Агар ишнинг пухталигига таъсир этувчи бирор омил чиқиб қолса, эринмай уни ҳал этади. Шу боис кўпчилик машҳур олимларимиз Муслимнинг олим сифатида улғайиш, ўсиш жараёнларини яхши билади ва ўз кўмагини ундан аямайди.

Умуман олганда Муслим Атаев сўнгги ўн йиллик умрини Маждуддин ал-Уструшанийнинг илмий мероси, хусусан “Жомиʼ аҳком ас-сиғор”, “Китоб ал-фусул”, “Ал-Асъила ва-л-ажвиба” каби асарларни тадқиқ этишга бағишлади. Ҳозирги кунда Муслим Атаев Ўзбекистон халқаро ислом академиясида таянч докторант сифатида ҳурматли олим сиёсатшунослик фанлари доктори, профессор Зоҳидилло Мунавваров раҳбарлиги остида докторлик ишини ёзмоқда.

Шайх Абдулазиз Мансур,
Ўзбекистондаги ислом цивилизацияси маркази директори ўринбосари