Хотира – муқаддас ва азиз туйғу. Хотирлаш эса инсон ўз яқинларини қадрлаши, ҳаётдан кўз юмганларни эслаши ва уларнинг хақига хайрли дуолар қилишидир. Халқимизда “қадр этган, қадр топар”, деган нақл бор. Ҳақиқатдан ҳам, инсон ўзгалар билан самимий муносабатда бўлиб, ҳурмат-эҳтиром кўрсатса, ўзи ҳам атрофдагиларнинг шундай муносабатига сазовор бўлади. Ватан равнақи, халқ осойишталиги учун хизмат қилган эл фидойилари эса эзгу амаллари сабабли умрбод кишилар ёдидан ўчмайдилар. Номлари ҳамиша эъзоз билан тилга олиниб, хотиралари мангуликка муҳрланади. Халқи осойишталиги, юрти тинчлиги учун умрини бахшида этган, ёди қалбларда мангуликка муҳрланган ана шундай бебаҳо инсон, Ўзбекистон Республикасининг Биринчи Президенти Ислом Каримовдир.

2017 йил 30 январь куни Ўзбекистон мусулмонлари идораси тасарруфидаги таълим муассасаларида марҳум Юртбошимизни ёд этиш мақсадида жойларда тадбир ва кечалар бўлиб ўтди. Тадбирда сўз олганлар, ўтган 25 йил давомида Ўзбекистон ҳар жиҳатдан барқарор давлат даражасига етгани, шунингдек, юрт тинчлиги, халқ фаровонлиги йўлида амалга оширилган кенг кўламли ислоҳотлар ҳақида атрофлича тўхталиб ўтдилар.

Дархақиқат, бунга биргина, мамлакатимизда диний эркинлик, барча дин вакилларига бир хил шароитлар яратилгани, аждодларимиз асарларини авлодларга етказиш учун кенг кўламда олиб борилган ишлар мисолида ҳам яққол кўриш мумкин.

Шунингдек, ўтган 25 йил давомида аждодларимиз номларини улуғлаш, бой маданий меросларини чуқур ўрганиш, улар абадий ором топган масканларни обод манзилларга айлантириш борасида беқиёс ишлар амалга оширилди. Эътироф этиш жоизки, бундай хайрли ишлар бугун ҳам изчил давом эттириляпти.

Тадбир сўнгида, барча таълим муассасалари устоз ва талабалари томонидан хатмул Қуръонлар ниҳоясига етказилиб, Ватанининг гуллаб-яшнаши, халқи озодлиги, фуқаролари тинч-тотувлигини таъминлаш учун бутун ҳаётини  сарфлаган марҳум юртбошимиз Ислом Каримовнинг муборак руҳларига бахшида этилиб, ҳақларига дуои хайрлар қилинди. 

Таълим ва кадрлар тайёрлаш бўлими

Аждодлар руҳига ҳурмат халқимизнинг энг олий фазилатларидан биридир. Ўзбек халқи ватани, халқининг фаровонлиги, тинчлиги йўлида жон фидо этган фарзандларини ҳеч қачон унутган эмас.

Жорий йилнинг 30 январь куни Ўзбекистон Республикасининг Биринчи Президенти Ислом Абдиғаниевич Каримов таваллудининг 79 йиллигига бағишлаб Навоий вилояти Навбаҳор тумани “Армижон” жоме масжидида “Хотира абадий – қадр муқаддас” мавзуида хотира тадбири ўтказилиб, хайрия дастурхони ёзилди.

Эрта тонгдан 18-умумтаълим мактаб ҳовлисига жам бўлган маҳалладошларга ош тортилиб,  Юртбошимиз ҳаққига Қуръон тиловат қилинди. Шундан сўнг, мактабнинг мажлислар залида мактаб ўқувчиларининг бадий чиқишлари намойиш этилди. Жажжи болажонлар тилидан айтилган Ўзбекистон Республикасининг Биринчи Президенти ҳақидаги шеър ва қўшиқлар йиғилганларни бефарқ қолдирмади.

 Тадбирдан кўзда тутилган мақсад, Республикамизнинг Биринчи Президенти Ислом Абдиғаниевич Каримовнинг руҳларини шод этиш, ёшларимиз қалбида ватанпарварлик, яхшилик руҳиятини сингдириш, энг улуғ неъмат, тинчликнинг қадрига етиш, уни асраб авайлашга даъват этишдан иборат.

Зеро, Биринчи Президентимиз таъкидлаганларидек: “Агар биз аҳил бўлсак, эл юрт манфаати йўлида бир тану бир жон бўлиб яшасак, ўзимиздан сотқин чиқмаса, ўзбек халқини ҳеч ким, ҳеч қачон енга олмайди”.

Наимов Орифбой,

Навбаҳор тумани “Армижон”

жоме масжиди имом-хатиби.

2017 йил 30 январь куни Ўзбекистонни мустақил давлат сифатида дунё саҳнасига олиб чиққан буюк йўлбошчи, давлатимизнинг биринчи Президенти, марҳум Ислом Абдуғаниевич Каримовнинг таваллуд топган куни муносабати билан Самарқанд шаҳрида хотира тадбири бўлиб ўтди.

Тадбирда Ўзбекистон Республикаси Президенти Шавкат Мирзиёев иштирок этди. Шунингдек, Ўзбекистон мусулмонлари идораси раиси, муфтий Усмонхон Алимов ҳазратлари, вилоят ҳокимлиги, Самарқанд вилояти вакиллиги, шаҳар ва туман бош имом-хатиблари, жамоат бирлашмалари, таълим муассасалари каби бир қатор ташкилотлар вакиллари қатнашди.

Йиғилганлар дастлаб, Самарқанд шаҳридаги “Ҳазрати Хизр” мажмуида Ўзбекистон Республикасининг Биринчи Президенти Ислом Каримов қабрини зиёрат қилишди. Қуръони карим тиловат қилинди. Сўнг раҳматли биринчи Президентимизнинг руҳини шод этиш мақсадида ташкил этилган эҳсон дастурхони ёзилди. Унда муфтий Усмонхон Алимов ҳазратлари йиғилганларга Ислом Каримов ҳақида, у кишининг Ўзбекистон халқи учун қилган буюк хизматлари ҳақида сўзлаб, доимо бу сиймони ёд этиш, ортидан яхши дуолар қилиш, охиратини обод этишни Яратгандан сўраш ҳар бир фуқаронинг бурчи эканини алоҳида таъкидладилар. Шунингдек, муфтий ҳазратлари Пайғамбаримиз Муҳаммад мустафо (соллаллоҳу алайҳи ва саллам)дан ривоят қилинган: “Инсонларнинг яхшиси умри узун бўлиб, амали гўзал бўлганидир”, деган мазмундаги ҳадиси шарифни айтиб, раҳматли биринчи Президентимиз ҳам ҳаётлари давомида жуда кўп яхши ишларни қилганлари, ортларидан бугунги Ўзбекистондек озод ва обод юртни қолдириб кетганлари хусусида сўзладилар.

Муфтий ҳазратлари муҳтарам Президентимиз Шавкат Мирзиёев томонларидан олиб борилаётган ишлар, хусусан, аҳоли учун янада қулай шарт-шароитлар барпо этиш, бунёдкорлик ва ободонлаштириш ишларини жадал олиб борилаётгани кенг халқ оммасини жуда ҳам мамнун этаётганини алоҳида қайд этдилар. Шунингдек, жойлардаги аҳоли билан дин пешволари учрашувларида бу нарса яққол намоён бўлаётгани ҳамда халқимиз муҳтарам Шавкат Мирзиёевдан рози эканини қўшимча қилдилар.

Эҳсон сўнггида қориламиз томонидан якунига етказилган хатми Қуръон дуоси қилинди. Биринчи Президентимизнинг қилган барча эзгу хизматлари савоби қабрларига нур ўлароқ ёғилиши, охиратлари обод бўлишини ҳамда муҳтарам Президентимиз Шавкат Мирзиёевнинг олиб бораётган ишларига муфтий ҳазратлари улкан муваффақиятлар тилаб, дуои хайрлар қилдилар.

Шу куни Қорақалпоғистон Республикаси, Тошкент шаҳри ва барча вилоятлардаги меҳнат жамоалари ва маҳаллаларда Ислом Каримов таваллуди куни муносабати билан хотира кечалари ўтказилиб, эҳсон берилди.

Жумладан, азим пойтахтимиздаги муҳташам “Наврўз” кошонасида ҳам марҳум Президентимиз ёдига бағишлаб, эҳсон дастурхони ёзилди. Унда ҳам қори йигитларимиз томонидан хатми Қуръонлар ўқилди, муфтий ҳазратлари томонидан марҳум Юртбошимиз ҳақига дуолар қилинди ҳамда муҳтарам Президентимиз Шавкат Мирзиёев томонидан амалга оширилаётган истиқболли ислоҳотларга улкан зафарлар тиланди.

 Зайниддин ЭШОНҚУЛОВ,

Самарқанддаги “Имом Бухорий” жоме масжиди имом-хатиби

“Қадимги аждодларимиз – комил инсон ҳақидаги бутун бир ахлоқий талаблар мажмуасини, замонавий тилда айтсак, шарқона ахлоқ кодексини ишлаб чиққанлар”.

Ислом КАРИМОВ

Ўзбекистон Республикасининг

Биринчи Президенти

Мавлоно Жалолиддин Руминийнинг “Маснавийи Маънавий” асарида ёритилган қарашлар, кузатишлар ва ҳаётий тажрибалар ўқувчини руҳий ва ахлоқий камол топишига, жамиятда эса соғлом ва покиза муҳитни юзага келтиришига беқиёс ҳисса қўшади. Румий теран нигоҳ билан дунёга назар ташлайди. У инсонни қандай бўлса шундайлигича ўрганади. Кишининг қалб қўридаги энг нозик, энг гўзал яширин сирларини ошкор қилади.

Румий инсоннинг нафси, ҳирси сабабли келиб чиқадиган ёвузликларни таҳлил қилиб, улардан қутулиш, покланиш йўлларини баён этади. У одамлар бир-биридан бойлиги, ирқи, дини, насли-насаби билан эмас, балки комиликка интилиши билан фарқ қилади, дейди. Унинг фикрича, инсон комилликка ўз меҳнати, қобилиятига яраша эриша олади.

Олим қарашларида севги бутун борлиқни ҳаракатга келтирувчи куч ҳисобланади. Кишининг ўз касбига, яқинларига, она ватанига муҳаббати ҳақиқий ишқ йўлидаги босқичлардандир.

Жалолиддин Румий ишқ-муҳаббат ва севгини, заррин нурини таратиб турган қуёшга ўхшатади. Лекин ўз-ўзига бино қўйишни ўзини зиндонга ташлаш, деб билади. Буюк олим инсонга, аёл зотига бўлган муҳаббатни қадрлайди. Зеро, инсон ўзига ўхшаган инсонга муҳаббат қўйиши билан инсонийлик моҳиятини англаб етади, дейди.

Аёл – ҳаёт давомчиси бўлиб, у пайғамбарларни, валийларни, авлиёларни, подшоҳларни, комил инсонларни ва ер юзидаги барча инсонларни дунёга келишига сабабчи зот. Башарият онанинг меҳр нуридан камол топиб, комиллик сари одимлайди.

Манбаларда келтирилишича, Жалолиддин Румий тўнғич ва севимли ўғли Султон Валидни муршидининг қизи Фотимабонуга уйлантириб қўяди. Фотима бону шоирга яқин шогирд бўлгани учун, ўз фарзанди каби қадрли ва суюкли эди. Шу сабабли, Румий тўйдан сўнг, ўғлига шундай мазмунда мактуб йўллайди: “Ўғлим, кўзим ва кўнглимнинг нури Фотимабонуни асраб-авайла, уни сенга топширдим, зеро бу сен учун буюк синов ва омонатдир. Унга адолат билан муомала қил, ҳиммат-ҳимоятингни ному-номуси ёруғ ва мусаффо бўлсин десанг, аёлинг билан кечган ҳар кунинг тўй, ҳар тунинг никоҳ оқшоми бўлгай. Уни ҳамиша қалбинг тузоғи билан овла, энди ҳеч қачон овлашга ҳожати йўқ бир ўлжа, деб қарама. Зеро, бундай ўйлагувчилар енгил-елпи назарли кишилардир”. Отасининг ушбу мактубини ўқиб, ундаги насиҳатга амал қилган ўғил турмуш ўртоғи билан бахтли ҳаёт кечиради.

Хулоса қилиб айтганда, Жалолиддин Румий қарашларидаги комилликка етакловчи фазилатлар ҳар бир йигит ва қиз учун жуда муҳим тарбиявий аҳамиятга эгадир.

Ҳусанбой ШЕРМАТОВ,

Тошкент шаҳар “Ҳазрати Умар”

жоме масжиди имом-хатиби.

Юрт тинчлиги, осмон мусаффолиги, турмуш фаравон, қут-баракали эканлиги ва турли табиий офатлар, кўнгилсиз ҳодисаларнинг йўқлиги, ушбу юртдаги оилаларнинг тинчлиги, ўзаро меҳр-муҳаббатли ва улар ўртасидаги силаи-раҳмнинг борлигида десак, асло муболаға бўлмайди.

Аммо баъзи бир оилаларни кўрамиз ёки эшитамиз-ки арзимас сабаб ила ажралиш ёки хотинига “талоқ” қўйиш ҳолатлари учраб турибди. Энг афсусланарлиси, бу ҳолат кейинги вақтларда кўпайиб бормоқда.

Эр-хотин орасидаги муомала аввало, муҳаббат, севги, раҳм-шафқат асосида бўлиши талаб этилади. Шунинг учун ҳам, баъзи тушунмовчилик туфайли дарҳол бир-бирига зулм қилишга ўтиш керак эмас. Ҳазрати Умар (розияллоҳу анҳу) хотинига муҳаббати йўқ бўлиб қолгани учун уни талоқ қилмоқчи бўлган одамга: “Шўринг қурсин! Оила муҳаббат учун қурилмаганми? Риоя қани? Масъулият қани? деб қаттиқ танбеҳ берган эканлар.

Исломда никоҳ Аллоҳ таолонинг исми ва Пайғамбаримизнинг суннатлари ила қурилган муқаддас риштадир. Шундай экан, уни шунчаки ёки арзимас сабаб ила бузиб бўлмайди.

Абу Ҳурайра (розияллоҳу анҳу)дан ривоят қилинади: Пайғамбаримиз (соллаллоҳу алайҳи ва саллам): “Ким Аллоҳга ва охират кунига имон келтирган бўлса, қўшнисига озор бермасин ва аёлларга доимо яхшилик  қилинг! Чунки улар қовурғадан яратилгандирлар. Албатта, қовурғанинг энг эгри жойи юқори қисмидир. Агар уни тўғрилайман деб уринсанг, синдирасан. Агар уни тек қўйсанг, эгрилиги бўйича қолур. Бас, аёлларга доимо яхшилик қилинг!” дедилар (Имом Термизий ривояти).

Айбсиз инсон, жумладан, хато қилмайдиган аёл киши ҳам йўқ. Беайб ёлғиз Аллоҳ таолонинг Ўзидир. Аллоҳ таоло аёл кишини ўзига хос табиат билан яратган. Аёл киши хотин бўлиши, она бўлиши ва бу заифаларга тегишли масъулиятларни адо этиши лозим. Шунинг учун ҳам, аёл кишида тез ва таъсирли меҳр кўрсатиш қобилияти бўлиши зарур. Бунинг акси ўлароқ, унда тез аччиқ чиқиш ва оғир нарсани кўтара олмаслик сифати ҳам юзага келган. Аёл киши ўз жинсига мос келадиган машаққатлардан юз ва ундан ҳам ортиқ эркак киши кўтара олмайдиган нарсани кўтариши мумкин, аммо ўзига хос бўлмаган қийинчилик, салгина қўпол муомала, бир оғиз ноқулай сўзни кўтара олмаслиги аниқ. Эр ушбу ҳолатларнинг ҳаммасини ҳисобга олган ҳолда хотинига яхши муомалада бўлиши лозим.

Шунинг учун юқорида келтирилган ҳадисда аёлларга доимо яхшилик қилинг дейилмоқда. Халқимизда ушбу маъно “аёл киши яхши сўзнинг гадоси” деган ҳикматли сўз билан ифода қилинган. Бундан аёл кишига нисбатан унинг муомаласига қараб эмас, балки, доимо яхши муносабатта бўлиш кераклиги келиб чиқади.

Шунинг учун, аёлдан содир бўладиган ҳар бир нарсани тафтиш қилиб, унинг бошқача бўлиши учун уриниш маслаҳат берилмайди. Балки аёл табиатига мансуб нарсаларни ўз ҳолида қолдириб, сабр қилиш афзал бўлади. Ана шунда уриш-жанжаллар камаяди, оиланинг бузилиш хавфи йўқолади. Акс ҳолда: “уни тўғрилайман деб уринсанг, синдирасан”, дейилмоқда. Аёл кишидан содир бўлган ҳар бир эгриликни тўғрилаш учун уриниш яхши натижага олиб келмайди, балки оила бузилиши мумкин.

Демак, аёл кишидан содир бўлган, бўладиган камчиликларга сабр қилиб, у билан яхши яшашга уриниш эрнинг вазифасидир.

Аёл кишига доимо яхшилик қилиш, унга гўзал муомала қилиш ҳақида динимизда тавсиялар жуда кўпдир. Муқаддас манбаларда эрларга хитоб қилиб, аёлларингиз билан доимо яхшиликда яшангиз, деган амр маъносидаги оятлар бор. Бу эса, яхши муомала, озор бермаслик, ҳаққини поймол қилмаслик, ширинсўзлик, қилган яхшиликларни миннат қилмаслик кабиларда намоён бўлади.

Ў. МАҲМУДОВ,

Хожа Бухорий ўрта махсус ислом билим юрти ўқув ишлари бўйича мудир ўринбосари.