Мир Араб ўрта махсус ислом билим юрти мударриси

Тожиддинов Абдусамад

Оиша розияллоҳу анҳодан ривоят қилинади: «Мен намоз ўқиётганимда ҳузуримга Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам кириб қолдилар. Ҳожатлари бор экан. Мен кеч қолдим. Шунда у зот: "Эй Оиша! Сен жамловчи дуо жумлаларини лозим тут", дедилар. Мен тугатиб бўлганимдан кейин: "Эй Аллоҳнинг Расули! Жамловчи дуо жумлалари қайси?" дедим.
У зот бундай дедилар: "Аллоҳим! Мен Сендан яхшиликнинг ҳаммасини сўрайман. Тез келадиганини ҳам, кечга қоладиганини ҳам. Ўзим биладиганимни ҳам, ўзим билмайдиганимни ҳам. Аллоҳим! Мен Сендан ёмонликнинг ҳаммасидан паноҳ сўрайман. Тез келадиганидан ҳам, кечга қоладиганидан ҳам. Ўзим биладиганимдан ҳам, ўзим билмайдиганимдан ҳам. Ва Сендан жаннатни ва унга яқинлаштирадиган сўз ҳамда амалларни сўрайман.
Ва мен дўзахдан ва унга яқинлаштирадиган сўз ва амаллардан паноҳ сўрайман. Ва Муҳаммад соллаллоҳу алайҳи васаллам Сендан нимани сўрасалар, ўшани сўрайман. Муҳаммад соллаллоҳу алайҳи васаллам Сендан нимадан паноҳ сўрасалар, ўшандан паноҳ сўрайман. Менга қазо қиладиган бўлсанг, унинг оқибатини яхши бўладиган қилгин», деб айтгин».

Шарҳ: Демак, Оиша онамиз розияллоҳу анҳо намоздан кейин кўпрок, узоқроқ дуо қилиб қолганлар. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам эса ҳамма нарсани бирма-бир санаб, айтиб ўтирмай, уларни жамловчи дуоларни қилиш афзаллигини айтмоқдалар ва ўша дуоларни ўргатмоқдалар. Шунинг учун асосан ояти карималарда, ҳадиси шарифларда келган дуоларни қилиш керак экан. Ана шунда Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам таълим берганларидек, суннатга мувофиқ дуо қилган бўламиз, иншааллоҳ.

"Одоблар хазинаси" китобидан.

Маданият вазирлиги, Маданий мерос департаменти, Бухоро вилояти ҳокимлиги ҳамда Бухоро вилояти маданий мерос бошқармаси томонидан қадимий “Ғиждувон қўрғони” қайта тикланмоқда.
ЎзА хабарига кўра, айни пайтда “Қўрғон” ва “Чорсу” маҳаллалари негизида “Туризм маҳалласи”ни ташкил этиш ишлари олиб борилмоқда.
– XIX асрга оид “Бозори қаймоқ”, “Болойи Қассобон”, “Бобораҳимбой” масжидлари ҳамда XVI асрга оид “Эски тош ҳаммом” объектида амалга оширилаётган реконструкция ва реставрация ишлари якунланди, – дейди вилоят маданий мерос бошқармаси ходими Азиз Жўраев. – Аҳоли ва хорижий сайёҳлар ташриф буюришига тайёрланди.
“Бозори Қаймоқ” масжиди олдидаги майдонда ташриф буюрувчилар учун қулай шароитлар яратиш мақсадида 2 та миллий архитектура анъаналарига хос услубдаги айвонлар ўрнатилди. Ғиждувон тумани қадимий “Қўрғон” маҳаласи ҳудудида жойлашган XVI асрга оид “Эски тош ҳаммом” объектини асл тарихий ҳаммом сифатида фойдаланишга тайёрлаш ишлари якунланиб, қайтадан ўз фаолиятини бошлади.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси матбуот хизмати

ОЗ-ОЗ ЎРГАНИБ ДОНО БЎЛУР...

*   *   *

Заҳируддин Муҳаммад Бобур хазиналари

*   *   *

МУБАЙЯН ВА НАСРИЙ БАЁНИ

*   *   *

ИЙМОН-ЭЪТИҚОД  КИТОБИ

*   *   *

НАЗМ

Аросат аҳликим, булардин ўтар,

Дўзах устида кўпругега етар.

Иничка қилдин, қиличдин итик,

Борчаға лозим андин ўтмаклик.

Жину инсону мўъмину кофир,

Бўлғай ул кўпруг устига ҳозир –

Ки, оёқ қўйса кофир, ул дамда

Ерини кўргай ул жаҳаннамда.

Ўткучи ўт ичида ғарқ ўткай,

Мўъмин андин мисоли барқ ўткай.

Баъзи эл елдегу гаҳе қушдек,

Баъзи элга кўрунгай ул тушдек.

Кимгаким бўлса заъфлиғ иймон,

Ўтмаги андин ўлмағай осон.

Бири эмаклабу бири юруб,

Йиқила, қўпа, бир пўйа уруб.

Баъзи аввал қадамда-ўқ боргай,

Баъзи ўртасиға етиб, ҳорғай.

Баъзи охир қадамда йиқилгай,

Йиқилиб, дўзах ичра тиқилғай.

НАСРИЙ БАЁН

Сирот (кўприги) баёни

Аросат  аҳли,  яъни  қиёмат  аҳли  бу  мавқелардан  ўтгандан  кейин, дўзах устига қурилган кўприкка етадилар. У кўприк қилдан ингичка, қиличдан ўткирдир, барчага ундан ўтиш лозимдир. Жинми, инсонми, мўъминми, кофирми – ҳаммалари у кўприк устига ҳозир бўладилар.

Кофир у кўприкка оёқ қўйса, ўша дамда жойини жаҳаннамда кўради. Ўтадиган киши олов ичида ғарқ бўлиб ўтади, лекин мўъмин киши ундан худди чақмоқдек (тез ва бехавф) ўтади. Баъзи мўъминлар елдек, баъзилари қушдек (елиб) ўтади, баъзиларга эса у худди тушдек кўринади (қандай тез ўтганини билмай қолади).

Кимнинг иймони заиф бўлса, у кўприкдан ўтиши осон бўлмайди. Бири эмаклаб, бири юриб, йиқилиб-туриб, бири пўйа уруб – йўртиб юриш билан  ўтади. Баъзилари биринчи қадамдаёқ қулайди, баъзилари ўртасига етганда ҳориб-чарчаб қолади. Баъзилари охирги қадамда йиқилади, йиқилиб, дўзах ичига тиқилади.

ИЗОҲ. Сирот хусусидаги ояти карима ушбудир (маъноси): «Сизлардан (Сиротдан ўтиб олиши учун) унга кирмайдиган (учрамайдиган) ҳеч ким  йўқдир.  (Бу)  Раббингиз  зиммасига  олган  қатъий  ҳукмдир»  (19/ Марям сураси, 71-оят).

Ибн Касир, II, 461-462;  Байзовий: «Бу ҳодисани: «Денгиз кўпригидан ўтиш учун денгизга кирмайдиган киши йўқ» деган шаклдаги бир мисол билан шарҳлаш мумкин. Йўқса: «Ҳар ким жаҳаннамга боради» дея олмаймиз. Бу ўриндаги ифода ҳар ким жаҳаннамга учрайди, фақат жойи ўша ер бўлганлар кўприкдан ўта олмайди. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам бу оятнинг шарҳи сўралганида бундан кейинги оятни ўқиганлар» (“Файзул-Фурқон”).

Кейинги оят – Марям сураси, 72-оят маъноси: “Кейин муттақий бўлган (ибодат ва итоат билан гуноҳлардан сақланган) кишиларни қутқарурмиз (жаннатга киритурмиз).[1] Золимларни эса у ерда (жаҳаннамда) тиз чўккан ҳолларида қолдирурмиз”.

Насрий баён ва шарҳ муаллифи:

Мирзо КЕНЖАБЕК

[1] Байзовий.

2021 йил “Ёшларни қўллаб-қувватлаш ва аҳоли саломатлигини мустаҳкамлаш йили” муносабати билан диний-маърифий соҳада фаолият юритаётган барча таълим муассасаларида давра суҳбатлари, маънавий-маърифий учрашувлар ҳамда талабалар билан очиқ мулоқотлар бўлиб ўтмоқда.

Жорий йил 9 февраль куни пойтахтимизда жойлашган "Кўкалдош" ўрта махсус таълим муассасасида ана шундай мулоқотлардан бири ташкил этилди.

Тадбирда Дин ишлари бўйича қўмита таълим бўлими бошлиғи Б.Рустамов ва Ўзбекистон мусулмонлари идораси Таълим ва илмий тадқиқот бўлими бошлиғи С.Шерхонов иштирок этди. Давра суҳбати очиқ мулоқот шаклида бўлиб ўтди. Мулоқотда соҳа ходимлари олдида турган долзарб вазифалар, диний-маърифий соҳада амалга оширилаётган ишлар ҳақида сўз борди. Шунингдек, талаба ёшлар келажакда соҳада фаолият юритадиган мутахассис сифатида ҳар томонлама диний ва дунёвий билимларни пухта егаллашлари таъкидланди. Сир эмас, бугун глобал ахборот маконида турли кучлар ўз манфаатлари учун кураш олиб бормоқда. Интернетнинг имкониятларидан кенг фойдаланишни тарғиб қилар эканмиз, унинг фойдали жиҳатларига эътибор қаратиб, зарарли томонларидан огоҳликка чақиришимиз зарур. Турли манбаси номаълум сайтларда одам ақлини чалғитувчи, айниқса ёшларимизни тўғри йўлдан оздирувчи, яширин ғоялар мавжудлигини тушунтириб бориш зарурлиги ҳам мулоқотда алоҳида қайд этилди.

Учрашув давомида талабалар томонидан берилган саволларга мутасаддилар батафсил жавоб бердилар.

Дин ишлари бўйича қўмита Ахборот хизмати