muslim.uz

muslim.uz

Тошкент давлат шарқшунослик университети олими, профессор Шорустам Шомусаров Бутунжаҳон араб тили иттифоқи Марказий кенгаши аъзолигига Марказий Осиё минтақасидан сайланди. Бу ҳақда ЎзАга университет матбуот хизмати маълум қилди.

Ўзбек олими Ш.Шомусаров Бутунжаҳон араб тили иттифоқининг Марказий кенгаши аъзолигига Марказий Осиё минтақасидан сайланиши ва дунёнинг энг кучли 24 арабшуноси рўйхатида туриши Тошкент шарқшунослик мактабига бўлган катта эътирофдир.

Ливан пойтахти Байрут шаҳрида жойлашган Бутунжаҳон араб тили иттифоқи 1988 йилда дунёдаги барча мамлакатлар араб тили мутахассисларини араб тилини барқарор ривожлантириш мақсадида Араб давлатлари лигаси томонидан ташкил этилган.

2020 йил 1 декабрда Ливаннинг Байрут шаҳрида Иттифоқнинг 3-давра сайловлари бўлиб ўтди. Дунёнинг турли минтақаларидан янги аъзолар, шу жумладан, Марказий кенгашнинг янги 24 аъзоси қаторида ўзбекистонлик олим Шорустам Шомусаров ҳам сайланди.

Маълумот ўрнида, Ўзбекистонда араб ва турк халқлари оғзаки ижодини корпоравистик ўрганиш бўйича янги мактаб яратаётган олим, филология фанлари доктори, профессор Ш.Шомусаров Тошкент давлат шарқшунослик университетининг араб филологияси кафедраси мудири сифатида фаолият юритиб келмоқда. Унинг монографиялари ва мақолалари Марокаш, Миср, Саудия Арабистони, Қатар, Сурия, Россия, Озарбайжон, Қозоғистон ва бошқа давлатларда нашр этилган.

 
uza.uz
الأحد, 14 شباط/فبراير 2021 00:00

Набий алайҳиссаломнинг дуолари

Муғийра ибн Шўъба розияллоҳу анҳунинг мавлолари Варрод розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади:

«Муғийра Муовияга: «Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам қачон намозларидан фориғ бўлиб, салом берсалар:

«Лаа илааҳа иллаллоҳу ваҳдаҳу ла шарийка лаҳу лаҳул мулку ва лаҳул ҳамду ва ҳува ала кулли шайъин қодийр. Аллоҳумма ла манеъа лима аътойта ва ла муътия лима манаъта ва ла янфаъу зал жадди минкал жадду», дер эканлар», деб хат ёзди». Бешовларидан фақат Термизий ривоят қилмаган.

Шарҳ: Муовия ибн Абу Суфён розияллоҳу анҳу халифалик вақтларида машҳур саҳобий Муғийра ибн Шўъба розияллоҳу анҳудан Набий соллаллоҳу алайҳи васалламнинг намоздан фориғ бўлиб, салом берганларидан кейин ўқийдиган дуолари ҳақида хабар беришини сўраганларида у киши шу ривоятда келтирилган маънодаги хатни ёзган эканлар.

Дуонинг маъноси: «Аллоҳдан ўзга ибодатга сазовор Зот йўқ. Унинг Ўзи ёлғиздир, шериги йўқдир. Мулк Уникидир. Ҳамд Уникидир. У ҳар бир нарсага қодирдир. Аллоҳим, Сен берган нарсани ман қилувчи йўқ. Сен ман қилган нарсани берувчи йўқ. Сендан бўлган иқобни қайтарувчи йўқ».

Кўпчилик кишилар ушбу набавий дуони ёдлаб олиб, ўқиб юрадилар. Билмаганлар уни ёдлаб олсалар, яхши бўлади.

«Ҳадис ва ҳаёт» китобидан

Ўзининг азиз китобида “Сўнгра китобни бандаларимиздан танлаб олганларимизга мерос қилдик” дея марҳамат қилган Аллоҳ таолога ҳамдлар бўлсин.

Ўзлариниг муборак ҳадиси шарифларида “Қуръон аҳли Жаннат аҳлининг орифларидир” дея марҳамат қилган саййидимиз, ҳабибимиз, набиййимиз Муҳаммад соллаллоҳу алайҳи васалламга салом ва саловатларимиз бўлсин.

Жорий йилнинг 13 февраль куни Имом Бухорий номидаги Тошкент ислом институтида аёл-қизлар ўртасида Қуръони Карим мусобақаси бўлиб ўтди.

Мусобақа 3 йўналишда ўтказилди:

1.Ҳифз: 30 пора ёд олганлар ўртасида;

2.Ҳифз: 10 пора ёд олганлар ўртасида;

3.Тиловат.

Қуръони Карим мусобақасини 2018 йилги Республика Қорилар мусобақаси тиловат йўналиши ғолибаси Қуръон тиловати билан бошлаб берди. Шундан сўнг билим юрти ректори У.Ғафуров мусобақани очиб бердилар.

ТИИ ректори У.Ғафуров бошчилигидаги ҳакамлар Жаҳонгир қори Неъматов, Аҳмадхон қори Рашидов, Валихон қори Азимбаев ва Жаҳонгир қори Убайдуллоҳлар иштирокчиларни баҳолаб бордилар.

Ўз йўналишлари бўйича ғолибликни қўлга киритган иштирокчиларга билим юрти раҳбарияти томонида диплом ва қимматбаҳо эсдаллик совғалар топширилди.

Ғолиблар:

1.Ҳифз йўналиши: 30 пора:

Биринчи ўрин – Раимкулова Бибихадича;

Иккинчи ўрин – Мираҳмадова Ҳуснора;

2.Ҳифз йўналиши: 10 пора:

Биринчи ўрин – Журабоева Моҳигул

Иккинчи ўрин – Абдуллаева Робия

Учинчи ўрин -Кадиркулова Рисолат

3.Тиловат йўналииши:

Биринчи ўрин –  Норхўжаева Нилуфар

Иккинчи ўрин –  Ўринова Лутфия

 Учинчи ўрин – Азизова Зилола

                   

ТИИ Матбуот хизмати

 

Бисмиллаҳир-Роҳманир-Роҳийм.

Аллоҳ таъолога сўнгсиз ҳамду санолар бўлсин. Ҳазрати Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) жанобимизга чексиз салоту саломлар бўлсин.

Шукрким, султонлари олим, олимлари султон бўлган бир халқнинг фарзандларимиз.

Улуғ шоир, қомусий  аллома, маърифатли фақиҳ Заҳируддин Муҳаммад Бобурнинг жаҳонга машҳур “Бобурнома” (“Тузуки Бобурий”) асари хилма-хил илмлар уммони, шеърлар “Девон”и мажоз ва ҳақиқатлар гавҳари, “Волидия” рисоласи назмий таржимаси Шоҳ Бобур маънавий ҳолининг ҳужжати ва ҳазрати Хожа Убайдуллоҳ Аҳрор билан ўзи ўртасидаги маънавий иртиботлар василаси, “Мухтасар” асари шеър санъатининг аруз вазни баҳрларига бағишланган ва мумтоз шоирларнинг кўплаб шеърий парчалари билан зийнатланган илмий китоб, “Мубайян” асари эса Темурийлар даври ижтимоий, оилавий, диний маданиятининг кўркам ифодасидир.

“Бобурнома”нинг Мирзо Абдурраҳим ибн Байрамхон томонидан форс тилига таржима қилиниши асар ўз вақтида қадр-қиммат топганининг натижасидир.[1] 

 

Бобур Мирзо ҳижрий 888 йил, муҳаррам ойининг 6-куни, жумъа кунида (1483 йил, 14-февралда) туғилган.

Тарихчи аллома Абдулҳай Лакҳнавий-Ҳасаний “Нузҳат ул-хавотир” (“Хотиралар сайри”) асарида ёзади: «У зотнинг исмини  ҳазрати Хожа Убайдуллоҳ Аҳрор ўзлари Заҳируддин Муҳаммад деб қўйганлар, лекин туркий халқлар орасида Бобуршоҳ деб машҳур бўлган»[2].

 

Тарихий ёдномаларда Заҳируддин Муҳаммад Бобурнинг шоҳлик, саркардалик ва олимлик истеъдоди алоҳида таъкид билан қайд этилган. Жумладан, XVI аср тазкираларининг нодир намуналаридан бўлган Ҳасанхожа Нисорийнинг «Музаккири аҳбоб» («Севимли зотлар ёдномаси») асарида: «Заҳируддин Муҳаммад Бобур подшоҳ ибн Мирзо Умаршайх  ибн Султон Абусаид Кўрагон ибн Султон Муҳаммад Мироншоҳ Мирзо ибн Амир Темур Кўрагон зикри» дея махсус бир боб ажратилган. Унда довюраклиги ва жасурлиги учун ёшлигидан «Бобур» («шер») деган лақаб олган Бобур Мирзо истеъдодининг турли қирраларини тавсиф этиб, уни: «Чиғатой султонларининг энг сараси ва зўр шижоатлиси эди...» [3], деб таърифлайди.

Шундан сўнг муаллиф Бобурнинг маънавий ҳоли, шоирлик истеъдоди ва фақиҳлик қобилияти ҳақида сўзлаб: “Подшоҳнинг Нақшбандия (тариқати) олий хонадонига иродат нисбати бор эди. Юқори шон-шавкатли бобоси ва салтанат нишонли отасининг ҳазрати Хожа Аҳрорга иродати бўлган. Бобур подшоҳ ҳам бу улуғлар хонадонига нисбатан иззат-икромни соатма-соат оширар ва бирор дақиқа бу ишни канда қилмас ва ғафлатда қолмас эди”, дейди.

Ҳасанхожа Нисорий яна: “Бобур подшоҳнинг фазилатлари бисёр ва камолотлари бешумордир. Аруз хусусида ёзган рисоласи («Рисолаи аруз») бир денгиздирки, ичи жавоҳиру дурдоналар билан тўладир. Фиқҳ масалаларини яна бир рисолада мубаййан қилган (очиқ баён этган)ки, ёзувчиси донишмандлигидан нишонадир. Туркий ва форсийда яхши шеърлари бордир. Ўшал фиқҳ рисоласининг номи ҳам «Мубайян»дир»

 

[1]Абдулҳай Лакҳнавий-Ҳасаний “Нузҳатул-хавотир” (“Хотираларсайри”).  Лубнон/Байрут, “Дорул-Ибн Ҳазм” нашриёти, 1999 йилда нашр бўлган, 315-бет.

[2] Абдулҳай Лакҳнавий-Ҳасаний “Нузҳат ул-хавотир” (“Хотиралар сайри”).  Лубнон/ Байрут, “Дорул-Ибн Ҳазм” нашриёти, 1999 йилда нашр бўлган, 314-бет.

[3] “Нузҳат ул-хавотир”, 315-бет.

Мирзо КЕНЖАБЕК

Видеолавҳалар

Top