Илм шундай нарсаки уни олган ва унга амал қилган инсонни бу дунёда роҳат у дунёда саодатга эришишига сабаб бўлади.

Ислом мусулмонларга илм олиш ва тараққиёт йўлида юришни фарз қилган. Чунки инсон шахсиятини илмдан бошқа нарса тўғри йўлга сола олмайди ва тараққиётга ҳам эриштира олмайди. Илмга қизиқтириш борасида Аллоҳ таоло Қуръони Каримда шундай марҳамат қилади: 

“Сен: “Биладиганлар билан билмайдиганлар тенг бўлармиди?!” деб айт. Албатта, ақл эгаларигина эсларлар” (Зумар сураси, 9-оят). 

Тарихчиларнинг ёзишича Мирзо Улуғбекдан “Сиз нега сиёсатдан кўра илмга кўпроқ қизиққансиз?” – деб сўраганларида, шундай жавоб берган экан: “Мен илмнинг қудратини бобом Амир Темур ҳазратларидан билдим. Бир сафар бобомнинг тиззасида ўтирар эдим. Баногоҳ ҳузури муборакка бир киши кирди. Бобом шошиб ўрнидан турди. Мен унинг тиззасидан тушиб кетдим. Бобом бунга парво ҳам қилмасдан, ҳалиги одамни қарши олишга ошиқди. Кейин билсам, ўша киши бобомга бир пайтлар илм ўргатган устози экан. Олимлик мартабаси подшоликдан ҳам улуғроқ эканини ўшанда билганман. Шунда кўнглимда олим бўлиш ҳаваси уйғонган эди...”

Манбаларда келтирилишича Мирзо Улуғбекнинг энг кўп қилган дуолари ва Қуръондаги уни руҳлантирувчи оятлардан бири бу:

“Роббим, илмимни зиёда қилгин” (Тоҳа сураси, 114-ояти) бўлган экан. Дуолари мустажоб бўлганлигини бугун башарият англаб уларнинг номини тарихга муҳрладилар.

Аллоҳ таоло Ўзининг ҳузурида олимлар бошқалардан кўра юқори даражада туришларини Қуръони карима очиқ-ойдин баён этган: “Аллоҳ сизлардан иймон келтирганларни ва илмга берилганларнинг даражаларини кўтарур” Мужодала сураси, 11-оят). 

Аллоҳим бизларга хайрли ва фойдали илм ато эт! 

Манбалар асосида Саидаброр Умаров тайёрлади

Туркиянинг Истанбул шаҳрида ”Sanki Yedim Camii”номли масжид бор. Бу туркчадан таржима қилинганда "Егандек бўлдим масжиди" маъносини англатади. Бир кишининг ибратомус ихлоси ва чексиз қаноати эвазига қурилган бу масжид тарихида авлодлар учун гўзал ибрат бор. 

Йигирма йил давомида йиғилган пуллар               

ХVII асрда Усмонлилар даврида Истанбулнинг Фотиҳ минтақасида Хайриддин афанди номли бир киши истиқомат қилар еди. Ўша даврда фақат султон ёки йирик амалдорлар томонидан қурдириладиган масжидларни кўриб ҳавас қилар, қани энди у ҳам ўз ҳисобидан масжид қуришдек улкан савобли ишни қилишга имкон бўлса, деб, орзу қилар еди.

Масжид қуриш фикри хаёлига келганидан сўнг, бу унинг ҳаётидаги энг катта мақсад ва иштиёққа айланди. Aммо бунинг учун на давлати, на бир молиявий аҳволи тўғри келар эди.

 Aтрофидаги одамлар бу орзусидан воз кечишини айтишса-да, у фикридан қайтмасди. Шунда у ўзининг ҳар қандай истак-хоҳишларини чеклаб, пулларини тежаш йўлини топади.

Қаҳрамонимиз қачон бозорнинг олдидан ўтса ва нафси бирор меваними, гўштними, ҳалвони хоҳлаб қолса "егандек бўлдим" деб шунга етадиган пулни бир сандиққа ташлаб қўяверар экан.

 Ойлар, йиллар ўтсада, у ўзини лаззатли таомлардан маҳрум қилиб бораверибди. Суягини тик тутиб турадиган овқатгагина қаноат қилиб бораверибди. Сандиқ эса секин-аста пулга тўлиб бораверибди.

Шу тарзда у 20 йил давомида йиғган пуллари билан кичик масжид қуриш учун маблағ жамлайди ва Зейрек туманида унга кўрсатилган жойда орзусидаги кичик масжидни барпо этади. Маҳалла аҳли бу кишининг қиссасидан хабардор бўлгач масжидни "Егандек бўлдим" деб номлашибди.

Биринчи жаҳон урушини кўрган масжид

Масжид Биринчи жаҳон уруши пайтида, Ункапани минтақасидаги кучли ёнғин пайтида катта зарар кўрган. 1959 йилга қадар қаровсиз қолган бино, маҳалла аҳли йиғган пуллар евазига капитал таъмирдан чиқарилди. Масжид бугунги кундга қадар фаолият юритмоқда.

Ҳозирда масжиднинг ички майдони 100 квадрат метр бўлиб, бир вақтнинг ўзида 200 га яқин киши ибодат қилиши мумкин. Битта оқ рангга бўялган минораси бор.

Масжид тарихини ёзиб қолдирган тарихчилар айтадиларки, агар Истамбулга йўлингиз тушса ва Фотиҳ минтақасига борсангиз эски уйлар орасида кичкина масжидни кўрасиз. Бу масжид Хайриддин афандининг ихлосига, зуҳдига далолат қилади. У киши фақирлигига қарамасдан абадий ҳаёти учун доимий ажр бориб турадиган гўзал садақайи жория қолдирди.

 Унга дунё лаззатлари "мени енг" деб нидо қилганида уларга қараб "егандек бўлдим" деб жавоб қилди ва бу қаноати эвазига иншааллоҳ ўзига жаннатдан бир қаср тайёрлаб кетди!

Зоиржон Содиқов тайёрлади

Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм.
Аллоҳ таолога битмас-туганмас ҳамду санолар бўлсин.
Пайғамбаримизга мукаммал ва батамом салавоту дурудлар бўлсин.

Рамазон ойида ўзининг вақтини ва молини Аллоҳнинг тоатига сарфлаган ақлли мусулмон ўзига энг муҳим саволни бериши керак, бу ҳам бўлса «Рамазон ойидан сўнг нима қиламан?» деган саволдир.

Эй биродар билингки, Аллоҳ таоло яхшилик эшикларини йил давомида осон ва енгил ҳолда очиб қўяди. Бахтли инсон бу яхшиликлардан ўз насибасини олишга шошилган инсондир. Шунинг учун Аллоҳдан муваффақият сўраган ҳолда қуйида ўзимга ва биродарларимга Рамазондан кейинги баъзи яхшилик эшикларини эслатиб ўтишни хуш кўрдим:

Кечалари қоим бўлишни давом эттириш

Намоз бу банда ва унинг Роббиси ўртасидаги риштадир. Агар мусулмон таровеҳ намози ва Рамазоннинг охирги ўн кунлигидаги ибодатларга одатланган бўлса Рамазондан кейин ҳам кечалари намоз ўқиш унга осон бўлади. Кечаси банда ўз Роббиси билан ёлғиз қолади. Бундан фойдаланиб унга истиғфор айтади ва Аллоҳдан дунё ва охират ҳожатларини сўрайди. Эй биродар, агар кечаси тура олмасангиз уйқудан аввал бир неча ракат намоз ўқинг ва билингки кечаси ибодат қилиш солиҳлар ва Аллоҳга мухлис бўлган зотлар одатидур. Бу ҳақда Аллоҳ таоло Қуръони каримда шундай марҳамат қилади: “Уларнинг ёнбошлари ўрин-жойларидан йироқ бўлур (яъни, тунларни ибодат билан ўтказишиб, оз ухлайдилар). Улар Парвардигорларига қўрқув ва умидворлик билан дуо-илтижо қилурлар ва Биз уларга ризқ қилиб берган нарсалардан инфоқ-эҳсон қилурлар”. (Сажда сураси, 16-оят).

Ва яна бир оятда: “Албатта тақводор зотлар (у Кунда) Парвардигор ўзларига ато этган нарсаларни (ажр-мукофотларни) қабул қилган ҳолларида жаннатлар ва чашмалар устида (бўлурлар). Зеро, улар бундан илгари (яъни, ҳаёти дунёдалик чоғларида) чиройли амаллар қилгувчи эдилар. Улар кечадан озгина (фурсатгина) кўз юмар эдилар. Ва саҳарларда улар (қилган саҳву-хатолари учун Парвардигордан) мағфират сўрар эдилар. (Ваз-Зориёт сураси 15-19 оятлар).

Оиша розияллоҳу анҳодан ривоят қилинади:

Албатта Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам оёқлари қаваргунча кечаси қоим бўлардилар. Шунда Оиша розияллоҳу анҳо: Эй Расулуллоҳ нега ундай қиласиз ахир Аллоҳ сизнинг олдингию кейинги гуноҳларингизни мағфират қилганку – деди. у зот, шукр қилувчи банда бўлмишни яхши кўрмайманми» дердилар. Ёшлари улғайганда ўтириб ўқирдилар, рукуъ қилишни ҳоласалар ўрниларидан туриб рукуъ қилардилар.

Бухорий ва Муслим ривоят қилган.

Яна бир ҳадисда Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам шундай дедилар: “Саломни таратинг, таомни тарқатинг, инсонлар ухлаб ётганда кечаси намоз ўқинг, саломатлик-ла жаннатга кирурсиз”.

Термизий ривоят қилган.

Яхши-ёмон кунларда кўп дуо қилиш.

Рамазон ойида ифтор вақтида дуо қилишга ўрганган мусулмон Рамазондан кейин ҳам йил давомида дуони канда қилмаслиги керак. Шунингдек ҳар-бир мусулмон банда Аллоҳ таолога холисона яхши-ёмон кунларда қилинган дуоларни қайтармаслигини билиши керак. Бу нарсани Аллоҳ таоло қуйидаги сураларда баён қилди: “(Эй Муҳаммад алайҳиссалом), бандаларим сендан мен ҳақимда сўрасалар, мен (уларга) яқинман. Менга дуо қилган пайтларида дуогўйларнинг дуосини ижобат қиламан. Бас, улар ҳам менинг даъватимга жавоб қилсинлар ва менга иймон келтирсинлар. (Шунда) шояд тўғри йўлни топсалар”. (Бақара сураси 186 – оят). “Ёки музтар-ночор одам дуо-илтижо қилган вақтида (дуосини) ижобат қиладиган ва (унинг) мушкулини осон қиладиган ҳамда сизларни ернинг халифа-эгалари қиладиган Зотми?! Аллоҳ билан бирга яна бирон илоҳ борми?! Камдан-кам эслатма-ибрат олурсизлар!” (Намл сураси 62 – оят). “(Эй инсонлар), Парвардигорларингиз: "Менга дуо-илтижо қилинглар! Мен сизларга (қилган дуоларингизни) мустажоб қилурман. Албатта Менга ибодат қилишдан кибр-хаво қилган кимсалар яқинда бўйинларини эгган ҳолларида жаҳаннамга кирурлар", деди.” (Ғофир сураси 62 – оят).

Нуъмон ибн Башийр розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади:

Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам “Дуо бу ибодатдур”- дедилар. саҳиҳ Абу Довуд.

Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади:

Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам “Банда Аллоҳга сажда ҳолатида энг яқин бўлади, (шу ҳолатда) дуони кўпайтиринглар”- дедилар.

Муслим ривоят қилган.

Қуръон тиловати ва уни ёд олиш.

Рамазонда Қуръонни тиловат қилиб унинг баъзи қисмларини ёд олишни одат қилган биродарим, бу ишингизга йилнинг бошқа даврида ҳам амал қилинг. Ўзингизга Қуръонни маълум қисмини тиловат қилиб унинг баъзи қисмини имконингиз қадар ёд олишни белгилаб олинг. Аллоҳ таоло бу амалнинг фазилати ҳақида Қуръони каримда шундай дейди:

“Албатта Аллоҳнинг Китобини (Қуръонни) тиловат қиладиган, намозни тўкис адо этадиган ва Биз уларга ризқ қилиб берган нарсалардан махфий ва ошкора инфоқ-эҳсон қиладиган зотлар ҳаргиз касод бўлмайдиган олди-сотдидан (яъни, улардан яхши амал ва инфоқ-эҳсон, Аллоҳдан ижру-мукофот бўлишидан) умидвордирлар, зеро, (Аллоҳ) уларнинг ажрларини комил қилиб берур ва Ўз фазлу-карамидан уларга яна зиёда (мукофотлар) ҳам берур. Албатта У Мағфиратли ва ўта Шукр қилгувчидир (яъни, озгина яхши амал учун кўп мукофот ато қилгувчидир)”. (Фотир сураси, 29-30 оятлар).

Абу Умома Ал-Боҳилийдан ривоят қилинади:

Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламни - “Қуръонни ўқинглар, чунки у қиёмат куни эгасига шафоатчи бўлиб келади” деганларини эшитдим. Муслим ривоят қилган.

Абдуллоҳ ибн Масъуд розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади:

Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам “Кимда ким Аллоҳ таоло китобидан бир ҳарф ўқиса битта яхшилик ёзилади ва бу яхшилик ўн мислига кўпайтирилади, Алиф Лом Мийм харф демайман, лекин Алиф харф, Лом харф, Мийм харф” дедилар.

Термизий ривоят қилган.

(Давоми бор)

Манба: islamtoday.net

Муҳаммадали таржимаси

Манба: https://islom.uz

Етмиш беш кун. Бу кунлар давомида замин аҳли қатори бизнинг юртимизда ҳам мусибат – пандемия “булут”лари халқимиз саломатлигига хавф солиб турибди ва афсуски бу давом этмоқда.

Бир муддат мутахассислар ва шифокорлар талабига биноан уйда қолдик, тозаликка жиддий эътибор қаратдик, ўзимизни турли нафсимиз буюрган истаклардан тийган эдик Аллоҳ таоло мушкулотимизни бироз енгиллатиб, вабони йироқлатгандек бўлди. Аммо, енгилликларни нотўғри тушунгандек, гўё касаллик тугади дегандек бепарво бўлдикми...

Сўнги хафта давомида касалликка чалинганлар сони яна орта бошлади. Сергак торттирадиган томони шундаки касаллик маҳаллий аҳоли орасида ҳам аниқланмоқда.

Карантин. Бу сўз айни дамда ҳаётимизнинг бир қисмига айланиб улгурди. Кичик ёшдаги фарзандингиз кўчага чиқаиб ўйнайлик деса, карантин деб жавоб берасиз. Аёлингиз бозорга бориайлик деса карантин дейсиз. Ўғлингиз ўртоқларининг ёнига чиқайин деса яна карантин дейсиз. Хуллас, оилангиз ва ўзингиз учун карантин анчагина чеклов бўлмоқда. Бундай ҳол дилингизни хира қилиши  аниқ. Лекин, бир ўйлаб кўрсак карантин бизнинг саломатлигимиз, ҳаётимиз учун сув билан ҳаводек ўта зарур нарса эканлигини ҳис этамиз.

Сабр. Шу дамда биз учун фақатгина сабр ёрдамчи ва нажот йўли бўла олади. Чунки, мусулмон учун сабр Аллоҳ таоло мақтаган ва Пайғамбар алайҳиссалом тавсия этган хислатларнинг энг аълосидир.

Уламолар айтади:

• Сабр нафсни қайғу ва аччиқланишдан, тилни шикоятдан ва аъзоларни ташвишдан тутиб туришдир.
• Сабр нафснинг гўзал ахлоқларидан бири бўлиб қилиниши инсонга зарар етказадиган ишлардан тийилишдир.
• Сабр Қуръон ва Суннат аҳкомларига қатъий амал қилишдир.
• Сабр бало етганда чиройли одоб ила туришдир.
• Сабр мусибат етганда, изтироб пайтида қалбнинг собит туришидир.
• Сабр бизнинг мутлақ Аллоҳга таслим бўлишимиздир.

Демак, биз яхши кунларимизда бўлгани каби мусибат чоғларида хам сокинлик ила, тафаккур ва тадаббур билан сабр қилмоғимиз лозим.

Сабрнинг ўзи етарлими? Йўқ албатта. Асосий қиладиган ишимиз Аллоҳдан балоларни тезроқ аритиши учун ёрдам сўрашимиз керак. Зеро, Аллоҳ таоло Ўз Каломи Қуръони каримнинг Бақара сураси 45 оятида мушкул вазиятда нима қилишимиз ҳақида таъкидлаган:

“Сабр ва намоз ила ёрдам сўранг. Ва, албатта, у нафси синиқлардан бошқаларга жуда катта ишдир”.

Демак, Аллоҳдан ёлвориб, ибодатларимизда юртимизга тинчлик ва халқимизга офият сўраб дуо қилишимиз керак экан.

Шундан сўнг ҳам синов-имтиҳон давом этса, бунинг ҳикмати борлигини идрок қилиб, ҳамма нарса Аллоҳнинг хоҳиши билан бўлишига иймон келтирамиз. Аллоҳнинг раҳмати ва офияти етишини кутамиз.
Аллоҳ таоло “Луқмон” сурасининг 17 оятида шундай марҳамат қилади:

“Эй ўғилчам, намозни тўкис адо қил, яхшиликка буюриб, ёмонликдан қайтар ва ўзингга етган мусибатга сабр қил. Албатта, булар азм этилажак ишлардандир”.

Ҳадиси шарифлардан бирида эса Абу Саъид розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: “Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Ҳеч кимга сабрдан кўра яхшироқ ва кенгроқ ато берилмаган”, дедилар”. Бешовлари ривоят қилган.

Азизлар! Давлатимиз раҳбари бошчиликларида халқимиз саломатлиги ва пандемия шароитидаги ижтиомий-иқтисодий ҳолатларини яхшилаш бўйича туну-кун ҳукумат томонидан турли тадбирлар амалга оширилаётган бир пайтда, бизнинг ҳавойи нафсимиз ва истакларимизга қулоқ солиб, зерикишни баҳона қилиб, кўча-кўйда заруратсиз юришимиз, ошна-оғайингарчилик, сайру-саёҳат, чигал ёзди, ўйин-кулгуларга берилишимиз нечоғлик тўғри бўлар экан?

Ахир ким кафолат беради ёнимиздаги шеригимизнинг вирусга чалинмаганига ёки кўча кўйда вирус юқтириб олмаслигимизга...

Яна бир муддат САБР қилайлик! Инша Аллоҳ ҳаммаси изига тушади. Бутун дунё шу қаторда бизнинг давлатимиз ҳам мазкур вабога қарши жиддий курашмоқда. Биздан эса фақат уйда қолиш, ортиқча кўчага чиқишдан тийилиш ва нафсимизга кўпам қулоқ солмаслик талаб этиляпти холос!

“Амал қилгувчиларнинг ажри қандай ҳам яхши! Улар сабр қилган ва Роббиларигагина таваккул қиладиган зотлардир” (Анкабут сураси 58-59 оятлар)

Манбалар асосида Саидаброр Умаров тайёрлади