Неча асрлардан буён халқимиз Ислом дини ривожига ўзининг муносиб ҳиссаси қўшиб келади. Бу ҳақиқатни бутун мусулмон дунёси ва жаҳон жамоатчилиги яхши билади ва тан олади. Шукрлар бўлсинким, бундай дин олимлари давомий бўлиб келмоқда.

Шу кунларда Бирлашган Араб Амирликларининг Абу Даби шаҳрида бўлиб ўтаётган Мусулмон донишмандлар кенгаши йиғилиши бўлиб ўтди. Юртимиз аҳли учун ушбу йиғилиш тарихий аҳамиятга эга бўлди. У ҳам бўлса, Ўзбекистон мусулмонлари идораси раиси, муфтий Шайх Нуриддин Холиқназар ҳазратлари ушбу Кенгашга қабул қилинганлари эълон қилинганидир.

Мусулмон донишмандлари кенгаши раиси, Миср Араб Республикаси Бош имоми, ал-Азҳар мажмуаси раҳбари Шайх Аҳмад Тоййиб жаноблари Шайх Нуриддин Холиқназар ҳазратларини ушбу нуфузли кенгаш аъзолигига қабул қилиш ҳақидаги қарорни ўқиб эшиттирар экан, ўз сўзида Марказий Осиё минтақасида ҳозирги кунда фаолият олиб бораётган кўплаб уламолар орасидан фақатгина Ўзбекистон муфтийси аъзо қилинганига алоҳида урғу қаратгани эътиборга моликдир.

Йиғилишда иштирок этган дунёнинг етакчи ва таниқли уламолари ҳам Шайх Нуриддин Холиқназар ҳазратларини Мусулмон донишмандлар кенгашига қабул қилинганлари тарихий воқеа бўлганини таъкидлаб, юртимиздаги диний-маърифий соҳадаги ислоҳотларни юксак эътироф этдилар. 

Муфтий ҳазратларининг ушбу кенгашга қабул қилиниши юртимиз мусулмонлари ҳамда динимиз манфаати йўлида олиб бораётган барча меҳнатларига муносиб эътироф бўлди. Бу ҳам ўтган даврда мамлакатимизда диний-маърифий соҳада олиб борилаётган ислоҳотларнинг халқаро эътирофи, халқимизнинг Ислом дини ривожига қўшган ҳиссаси ҳамда Шайх Нуриддин Холиқназар ҳазратларининг Аллоҳ таолонинг фазли ҳамда ёрдами билан 35 йилдан зиёд вақт мобайнида Ислом дини маърифатини кенг ёйиш ва мўмин-мусулмонлар эҳтиёжини таъминлашдаги сермаҳсул меҳнатлари самарасидир.

Ушбу хабар элимиз қатори биз Самарқанд аҳли ва вилоятдаги барча диний соҳа вакилларини мамнун этди. Самарқандлик уламо ва устозлар ҳамда барча диний соҳа вакиллари номидан ушбу мўътабар вазифа билан муфтий ҳазратларини қутлаб, Аллоҳ таолодан у кишига Мусулмон донишмандлар кенгаши ҳамда динимиз ва мусулмонлар хизматидаги фаолиятларида улкан муваффақиятлар сўраб қоламиз. 

Зайниддин домла Эшонқулов,
Самарқанд вилояти бош имом-хатиби

Ўзбекистон мусулмонлари идораси раиси ўринбосари Муҳаммадолим домла Муҳаммадсиддиқов, Тошкент ислом институти “Таҳфизул-Қуръон” кафедраси мудири Жаҳонгир қори Неъматов, “Қуръони карим ва тажвид ўқув курслари” бўлими бошлиғи Жаҳонгир қори Рўзиев Жиззах вилояти Жиззах ва Зомин шаҳридаги “Қуръони карим ва тажвид” ўқув курси фаолиятини кўздан кечирдилар.

Диний соҳа раҳбар ва масъулларига вилоят бош имом-хатиби Меҳмонали домла Жабборов ва вакиллик ходимлари ҳамроҳлик қилди.

Ўқув курси биносида ўқитувчи ва тингловчилар билан учрашув ўтказилди. Унда Муҳаммадолим домла ва Жаҳонгир қори муҳим мавзуда мавъиза қилиб берди.  

Тадбир якунида тингловчиларга Жаҳонгир Неъматовнинг “Алиф-Йо” китоби ҳадя қилинди.

1. Зомин шаҳридаги “Қуръони карим ва тажвид” курси: 

Жиззах вилояти, Зомин тумани, Ғ.Ғулом МФЙ, Ш.Насриддинов кўчаси

Lokatsiya (https://goo.gl/maps/VSmStLDXxq3Htvya9)

☎️ (97) 328-63-40, (93) 294-83-53

2. Жиззах шаҳридаги “Қуръони карим ва тажвид” курси: 

Жиззах шаҳар, Сайлжойи маҳалласи, Умидобод кўчаси

 Lokatsiya (https://goo.gl/maps/CW3waYMutiFCM8FA6)

☎️ (97) 325-72-43

Ўзбекистон мусулмонлари идораси

Матбуот хизмати

Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳ васаллам: “Бешикдан то қабргача илм талаб қилинглар”, деганлар. Бу амр умумий бўлиб, ёш-у кексаларга баробардир.

Демак, илм талаб қилмоқ учун маълум бир ёш тайин қилинмаган ва ҳар ким ҳар-хил ёшда илмни таҳсил қилиш имконига эга. Оқил инсон эса ана шу имкониятдан унумли фойдаланади. Бундан ташқари, илм излаш чегара билмас ҳузур бағишлайди.

Ҳасан ибн Зиёд фиқҳ илми билан шуғулланишни бошлаганида саксон ёшда эди. Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳ васаллам асҳобларининг кўплари кекса бўлса-да, Исломни қабул қилиб, сўнгра илм таҳсили билан машғул бўлганлари ҳаммамизга маълум. Аммо имкониятга қараб ёшликдан таҳсилни бошламоқ мақсадга мувофиқ.

Толибнинг фаҳми етадиган, англаб олишига яқин, енгилроқ бўлган сабоқдан бошлаш керак. Агар ўтган машойихларнинг услубларини кўллаб дарс берилса, энг тўғри йўл ва фойдалироқ бўлар эди, – дейди Шайхул Ислом, буюк имом Шарафуддин ал-Уқайлий (р.а.) ҳазратлари. Чунки улар таълимни бошловчига кичик-кичик, кенг ёритилган манбаларни ихтиёр қилганлар. Зеро, бу ёд олиш, тушуниб олишга ҳам енгил ва қулай бўлиб, малол ва оғир келишдан узоқдир. Дарс ўзлаштириб, пишиқ такрорлагандан кейин, янги сабоқни улаб кетмоғи шартдир. Дарсни узиб қўйишдан сақланиши зарур. Талаба дафтарига ўзи тушунмайдиган нарсани зинҳор ёзмасин! Чунки бу толиқишни, кейинроқ эса эринчоқликни келтиради. Зеҳнни кетказади ва вақтни зое ўтмоғига сабаб бўлади.

Дарс тайёрлашлик учун энг қулай вақт саҳар вақти ва шом билан хуфтон намозининг ўртасидир. Чунки саҳарда инсоннинг зеҳни, фикри ўткир ва тиниқ бўлади ҳамда бутун олам сукунатга, тинчликка шўнғиган бўлади. Бу ҳолат эса толиби илмга илҳом бахш этади.

Албатта, толиби илм шу икки вақт билангина кифояланиб қолмасдан, балки бутун вақтини имконияти борича, дарс тайёрлашга бахшида қилиши лозимдир. Агар бир дарси унга малол келса, бошқаси билан машғул бўлсин, униси малол келса, яна бошқаси билан. Муҳаммад ибн Ҳасан Раҳматуллоҳи алайҳ тун бўйи ухламас эдилар. Ёнларида доимо дафтар бўлиб, агар бир дарс малол келса, бошқасига қарар, буниси ҳам малол келса, ёзиш билан машғул бўлар эдилар. Ёнларида доимо сув ҳам турар эди, агар уйқу ғолиб келса, сув билан уйқуларини кетказар эдилар.

Маълумки, инсон ҳаёти ўлчовлидир. Вақтнинг қадрига етган, уни ҳурмат қилган киши ўзини, ўз умрини ҳурмат қилган ҳисобланади. Ҳар ким ҳар вақтда ўзи ўйлаган ишни бажара олмайди. Зотан баъзида пайдо бўлиб қоладиган бўш вақтларда ўша битира олмаган ишларни бажариб олишга имкон туғилади. Мўмин киши мана шундай бўш вақтларни ҳам Аллоҳнинг неъмати деб билмоғи лозим. Аксинча, вақтга бепарво бўлиш умрнинг заволидир.   

Имомиддин домла Бобоқулов,

 Имом Термизий ўрта махсус ислом

таълим муассассаси ўқитувчиси

Cавол: Соҳиби узрга тегишли қандай ҳукмлар бор?

Жавоб: Бисмиллаҳир роҳманир роҳийм.

Соҳиби узрга тегишли ҳукмлар қуйидагилар:

1. Соҳиби узр ҳар бир фарз намоз вақти учун янги таҳорат олади ва ушбу таҳорати билан мазкур фарз намозининг вақтида истаганича намоз ўқийверади. Қачонки ушбу намознинг вақти чиқса, унинг таҳорати синган ҳисобланади ва кейинги фарз намози учун яна қайтадан таҳорат олади.
   
   
2. Соҳиби узрнинг бомдод намози учун олган таҳорати қуёш чиқиши сабабли ботил бўлади. Аммо қуёш чиққанидан кейин таҳорат олган бўлса ва узридан бошқа таҳоратни синдирувчи иш содир бўлмаса, унинг таҳорати пешиннинг вақти чиққанидагина синади. Чунки соҳиби узрнинг таҳоарати вақт кириши билан эмас, балки намознинг вақти чиқиши билан синган ҳисобланади.
   
   
3. Бир киши масалан: пешин намози вақтининг ярмида тиши қонашни бошласа ва пешиннинг охирги вақтига қадар қон тўхтамаса, сўнг у таҳорат қилиб, пешинни ўқиса, кейин асрнинг вақти кирса ва янги таҳорат олиб, асрни ўқиса, сўнг аср вақтининг ярмида ёки охирида қони тўхтаса, ушбу одам пешинни ҳам, асрни ҳам қайтадан ўқийди. Чунки унинг узри тўлиқ бир фарз намозининг вақтини қоплаб олмагани учун, ҳар иккала намозни ҳам бетаҳорат ўқиган бўлади. Агар мазкур ҳолатда унинг қони асрнинг охирги вақтигача ҳам тўхтамай давом этса ва шомни вақти кирганида ҳам қон оқиши давом этса, у ҳолда унинг ўқиган пешини ҳам асри ҳам жоиз ҳисобланади.
   
   
4. Соҳиби узр бир фарз намозининг охирги вақтига яқин таҳорат олса ва таҳорат олаётганида ёки ундан кейин бетаҳоратлик етмаса, яъни узри тўхтаб турса, мазкур таҳорати билан кейинги намозни ўқиса бўлади. чунки вақтнинг чиқиши аслида таҳоратни синдирувчи амал эмас, балки соҳиби узрнинг таҳорати вақт чиқиши туфайли синади, дейилишининг сабаби шуки унинг собиқ таҳоратсизлиги юзага чиқади.
   
   
5. Соҳиби узрга узридан бошқа ҳадас, яъни таҳоратни синдирувчи иш етса, у ҳолда унинг таҳорати синади ва бошқа таҳорат олиши шарт бўлади.
   
   
6. Соҳиби узр узри йўқ кишиларга имомлик қила олмайди.
   
   
7. Соҳиби узр ўзи билан узри бир-хил кишига имомлик қилса бўлади. Аммо узри бошқа бўлса, ёки узри оғирроқ бўлса, ўзидан узри енгил кишига имомлик қилса бўлмайди.
   
   
8. Соҳиби узр имкон қадар узрини тўхтатишга ҳаракат қилиши керак. Масалан: қон оқаётган жойни боғлаб, ёки бирор нарса ёпиштириб бўлса ҳам, бетаҳоратликни тўхтатишга ҳаракат қилиши керак. Шу каби тик турса бетаҳоратлик етадиган ва ўтирса тўхтайдиган бўлса, ўтириб намоз ўқийди. Агар рукуъ ва сажда қилса, бетаҳоратлик етадиган бўлса, имо-ишора билан намоз ўқийди. Ўтириб имо-ишора қилса, таҳорати кетиб, тик турган ҳолатда имо-ишора билан ўқиса, таҳорати синмайдиган бўлса, тик туриб имо-ишора билан ўқийди. Чунки намозни таҳоратсизлик билан ўқишдан кўра, унинг баъзи рукнларини тарк қилиб бўлсада, таҳорат билан ўқиш авлодир.
   
   
9. Соҳиби узр кийимига теккан нажосатни ювса, намозни ўқигунича яна нажосат бўладиган бўлса, масалан: сийдик томиб турган бўлса, либосини ювгани билан, яна сийдик томиб, нажосат бўладиган бўлса, у ҳолда кийимини ювиши лозим бўлмайди. Аммо бошқа жойига теккан нажосатларни ювиши лозим бўлади.

 Ўзбекистон мусулмонлари идораси Фатво маркази.