"Шайх Зайниддин" жоме масжиди имом-хатиби

Яҳё домла Абдураҳмонов

Тобеин авлодидан Абдуллоҳ ибн Луҳай ал-Ҳавзоний ҳикоя қилади:

Ҳалабда Расули акром соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг муаззини  Билол Ҳабаший билан учрашдим. Ундан:

– Эй Билол! Пайғамбар алайҳиссалом тирикчилигини қандай ўтказардилар? Шу ҳақда менга гапириб бер, – дедим.

Билол қуйидагиларни сўзлаб берди:

– Пайғамбар алайҳиссаломнинг кўп нарсалари йўқ эди. У зотнинг нубувватлари бошланган кундан бошлаб то боқий дунёга кўчгунларича уй ишларига мен қарашардим. Ёнларига яланғоч мусулмон келиб қолса, дарҳол мени чақирардилар. Мен эса пуллари бўлмаган вақтда Расули акромнинг номидан бирор кишидан қарз олардим-да, яланғоч одамга кийим олиб кийдирардим ҳамда қорнини туйдирардим.

Бир куни мушриклардан бири менга: “Билол, мен ўзимга тўқ одамман. Қарз олишинг керак бўлиб қолганда бошқалардан сўраб юрма, тўғри менинг олдимга кел, мен бераман”, деди.

Мен унинг айтганини қилдим. Бир куни таҳорат олиб, азон айтиш учун ташқарига чиққандим. Ўша чоқ мен қарз олган мушрик ёнида бир неча тужжорлар билан келаётганини кўрдим. Мени кўрди-да:

– Эй Ҳабаш! – деб овоз берди.

Мен:

– Эшитаман, – дедим.

Менга ёқимсиз тиржайган ҳолда яқинлашди ва хунук сўзни айтиб сўкинди. Ортидан:

– Олган қарзингнинг вақти тўлишига неча кун бор, биласанми? – деди.

– Вақти яқинлашиб қолди, – дедим.

– Тўрт кун қолди. Ўшанда олган қарзинг эвазига сени тутиб қул қиламан. Мен у пулни сенга ҳурматли бир зот бўлганинг учун ёки орқангда турган одам обрўли бир одам бўлгани учун бермадим. Менинг қулим бўласан, деб бердим. Худди олдинги каби яна қўй боқишда давом этасан, – деди у.

Бундай вазиятга тушган инсон қандай ғамга ботса, мен ҳам шундай ғамга ботдим. Хуфтон намозини ўқиганимиздан сўнг Пайғамбар алайҳиссалом оиласининг ёнига кетдилар. Орқаларидан бориб, у зотни зиёрат этмоқчилигимни билдирдим. Изн бердилар. Ҳузурига кирганимдан сўнг:

– Ота-онам сизга фидо бўлсин, ё Аллоҳнинг Расули! Қайси куни бир мушрикдан қарз олган эдим-ку, ўша мушрик менга бугун шундай-шундай деди, деб бўлган гапларни айтиб бердим. Энди нима қиламиз, менда ҳам, сизда ҳам унинг қарзни тўлашга етадиган пул йўқ, У кимса мени қул қилиб, қафасга солишни истамоқда. Аллоҳ таоло сизга бу вазиятдан қутуладиган бир имкон юборгунига қадар менга изн беринг, Исломга кирган қабилаларнинг бирига бориб яшириниб юрай, – дедим.

Расули акром:

– Шундай қилишни истасанг, кета қол, – дедилар.

Расулуллоҳнинг олдиларидан чиқиб уйимга келдим. Йўлга чиқиш учун қиличимни, тўрвамни, пойафзалимни, қалқонимни тайёрладим. Тонгга яқин йўлга тушишни ният қилдим. Шу чоқда бир кишининг тўғри мен тарафга қараб келаётганини кўрдим.

Одам:

– Билол! Сени Расули акром чақиряптилар, – деди.

Пайғамбар алайҳиссаломнинг олдиларига бордим. Не кўз билан кўрайки, устларига жуда кўп юк ортилган тўртта туя  ерга чўктирилган ҳолда турибди. Пайғамбар алайҳиссаломнинг олдиларига киришга изн сўрадим.

Пайғамбар соллаллоҳу алайҳи ва саллам:

         – Мужда, Билол! Аллоҳ таоло сенга қарзингни тўлашга имкон юборди, – дедилар. Аллоҳга ҳамду сано айтдим.

Расули акром яна:

         – Ташқарида чўктирилган тўртта туяни кўрдингми? – дедилар.

         – Кўрдим, ё Расулуллоҳ! – дедим.

         – Ўша туялар ҳам устидаги юклар ҳам сеники. У юкларда кийим-кечаклар ва озиқ-овқатлар бор. Уларни менга Фадақнинг раиси ҳадя этди. Уларни олгин-да қарзингдан қутул! – дедилар.

         Мен у зотнинг айтганларини қилиб, туяларнинг устидаги юкни туширдим, ҳайвонларни боғладим. Сўнгра бомдод намозини ўқишга кетдим. Бомдодни ўқиб бўлганимдан сўнг Бақиъ даҳасига бордим. Қўлимни қулоғимга қўйиб: “Пайғамбар алайҳиссаломда кимнинг омонати бўлса келсин”, дея жар солдим. Сўнгра Расули акромда кимнинг қарзи бўлса ҳаммасини тўладим. Охирида озгина нарса ортди. Кун оғиб қолган эди. Тўғри Масжиди Набавийга бордим. Қарасам, Расулуллоҳ ёлғиз ўзлари ўтирибдилар. Салом бердим.

         –  Нима қилдинг, қарзлардан қутулиб олдингми? – деб сўрадилар.

Мен:

– Аллоҳ таоло Расулининг зиммасидаги барча қарзларни тўлади, ҳеч бири қолмади, – дедим.

– У молдан бирор нарса ортдими?

– Ҳа, ортди.

– Ундай бўлса, мени уларнинг юкидан халос қилишни ўйла. Сен мени бу молларнинг машаққатидан қутқармагунингча оиламнинг ёнига кета олмайман.

Аллоҳнинг севикли Пайғамбари хуфтон намозини ўқиб бўлганимиздан сўнг мени чақирдилар ва:

– У молларни нима қилдинг? – деб сўрадилар.

– Ёнимда турибди. Уларга эҳтиёжи бор бирор кимса чиқмади, – дедим.

Ўша тунда Расули акром уйларига кетмадилар, Масжиди Набавийда ётиб қолдилар.

Эртаси куни оқшомга яқин иккита отлиқ киши келди. Мен уларнинг эҳтиёжлари бўлган кийим ва озиқларни уларга бердим. Хуфтон намози ўқилганидан сўнг Расули акром мени яна чақирдилар ва

– У молларни нима қилдинг? – деб сўрадилар.

Мен:

– Ё Расулуллоҳ! Аллоҳ таоло сизни у молларнинг мажбуриятидан қутқарди, – дедим. Пайғамбар алайҳиссалом у моллардан буткул халос бўлганига севиндилар ва Аллоҳга такбир келтириб, ҳамду сано айтдилар. Сўнгра аёлларининг ёнларига бориш учун уйларига қараб кетдилар, мен ҳам ортларидан юрдим.

Аёлларини бир-бирма бир зиёрат этиб, уларга салом бердилар, сўнгра кечани ўтказадиган аёлининг уйига кирдилар”.

Билол ҳикоясини бундай тамомлади:

“Расули акромнинг тирикчилиги ҳақида сўраган саволингнинг жавоби шудир”[1].

Профессор, доктор Меҳмет Яшар КАНДЕМИРнинг “Саҳобадан 101 хотира” китобидан

Таржимон: Дамин ЖУМАҚУЛ

[1] Абу Довуд, Харож, 33, 35 (Албоний, Саҳиҳи сунани Абу Довуд, II, 262-263); Баззор, Муснад (ношир. Маҳфузурраҳмон Зайнуллоҳ), Байрут-Мадина 1409, IV, 216-218; Табароний, ал-Муъжамил-кабир (Салафий), I, 363-365; Ибн Ҳиббон, ас-Саҳиҳ (Арнаут), XIV, 261-264; Албоний, Саҳиҳи Маворид из-замаън, II, 492-495

2023 йил 7 март куни Ўзбекистон мусулмонлари идораси Самарқанд вилояти вакиллигининг ташаббуси ҳамда йиллик иш режасига асосан турли ташкилотлар билан ҳамкорликда ташкил қилинган навбатдаги сайёр йиғилиш Қўшработ туманида ўтказилди. Унда вилоятдаги 16 та шаҳар ва туман бош имом хатиблар ҳамда тумандаги 14 та масжид имом-хатиблари ва ноиблар ҳамкор ташкилот масъуллари ҳамроҳлигида тумандаги 21 та маҳаллага тарқалиб, жойларда аҳолининг кам таъминланган ва нотинч оилаларга ташриф буюрди. Шунингдек, маҳалла марказларида уюшмаган ёшлар билан суҳбатлар ташкил қилинди. Ҳар бир маҳалладаги фуқаролар сони, ижтимоий ҳолати ва муаммолари таҳлил қилинди. Шу билан бир қаторда, вилоят ишчи гуруҳи Қўшработ туманидаги 14 та масжидда пешин намозини ўқиб, йиғилган намозхонларга “Шукр қилиш фазилати”, “Ёшликни ғанимат билинг”, “Аллоҳга таваккул нима дегани?”, “Тинчлик қадри”, “Фарзандларимиз келажагига беэътибор бўлмайлик”, “Ёшлар келажагимиз”, “Ота-онага яхшилик қилиш улуғ савоб”, “Интернетдан фойдаланиш одоблари”, “Ёт ғояларга алданманг”, “Илм олиш фазилатлари” ва шу каби долзарб мавзулар юзасидан маърузалар қилдилар ҳамда намозхонларнинг муаммо ва таклифларини тингладилар.
Ушбу тадбирлар давомида умумий ўрганилган маҳаллалар сони 21 та бўлиб, шундан 13 тасида муаммолар борлиги аниқланди ва барчаси ижрога йўналтирилди. Шунингдек, кам таъминланган 102 оилага ўн миллион беш юз минг сўмлик моддий ёрдам кўрсатилди.
Шундан сўнг, ушбу сайёр учрашувда иштирок этган диний соҳа ходимлари билан таҳлилий йиғилиш бўлиб ўтди. Унда Қўшработ туманидаги маҳаллаларда ўрганилган муаммолар, диний соҳадаги ютуқ ҳамда камчиликлар муҳокама қилинди. Шунинг билан бир қаторда, диний соҳа ходимларига раҳбарлар томонидан масжидларни Рамазон ойига тайёрлаш, масжидларда кутубхона ташкил қилиш ва кенг оммага китобхонликни тарғиб қилиш, аҳоли билан янада яқинроқ ишлаш ҳамда жойларда диний вазиятни соғломлаштириш бўйича керакли кўрсатма ва топшириқлар берилди.
Қолаверса, йиғилиш қатнашчилари иштирокида “Яшил макон” умуммиллий лойиҳаси доирасида ҳам тадбир ташкил қилинди. Тумандаги “Давриқўрғон” жоме масжиди ҳудудида диний соҳа ходимлари томонидан 100 дан зиёд маназарали дарахт кўчатлари экилди ҳамда мазкур боққа “Домла Абдуолим” номи берилди.
Мазкур тадбирлардан сўнг, Аллоҳдан юртимиз тинчлиги, осмонимиз мусаффолиги, юртбошимизнинг олиб бораётган ишларига зафарлар сўраган ҳолда хайрли дуолар қилинди.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси
Самарқанд вилояти вакиллиги ахборот хизмати

Мазҳабсизлик тарафдорлари ўзларини бир қанча турли номлар билан атайдилар:

Таъкидлаш жоизки, Набий алайҳиссалом ҳаётлик даврларида саҳобалар муайян шаръий масала чиқиб қолса, у зотнинг ўзларига мурожаат қилиб, ечимини топганлар. Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи ва саллам вафотларидан сўнг саҳобалар шаръий саволлар бўйича мужтаҳид даражасида бўлган саҳобалардан фатво сўраганлар. Тобеинлар саҳобалар тутган йўлни тутиб, мужтаҳидларга эргашганлар.
Машҳур аллома Ибн Ражаб “Кўплаб мазҳаблар орасида фақат тўрттасининг сақланиб қолгани, асрлар давомида инсонларни турли зиддиятлар ва ихтилофлардан ҳимоя этишда асос бўлган”, деб ёзган.

Уламолар мазҳабларга эргашиш – Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг қуйидаги ҳадисига амал қилишдир, деб таъкидлайдилар: “Агар ихтилоф ни кўрсангиз, ўзингизга кўпчилик томонини лозим тутинг” (Имом Можа, риояти).

Ислом уламолари шаръий ҳукмни ва унинг далилини билмайдиган мусулмон одам (муқаллид) мужтаҳид олимга тақлид қилиши лозимлигини таъкидлайдилар. Бунга Қуръондаги ушбу оятни далил сифатида келтириш мумкин: “…Агар билмасангиз зикр аҳлларидан сўранг” (Наҳл сураси, 43-оят). Уламолар оят Китоб ва суннатга қайтиш шаклида эмас, балки аҳли зикрларга эргашишликка буюриш кўринишида нозил бўлганига эътибор қаратадилар.

Мазҳабларда Қуръон, суннат, ижмо ва қиёсдан далил сифатида фойдаланишнинг ўзига хос қоидалари, усул ва тамойилларига асосланган муайян тизим мавжуд. Масалалар тизимли равишда ҳал бўлган. Мазҳабсизларда эса ҳеч қандай ижтиҳод усул ва қоидалари йўқ бўлиб, “Қуръон ва суннатга мурожаат қиламиз” қабилидаги далилсиз даъво билан ҳукмлар берилмоқда. Мақсадига, раъйига ва нафсига тўғри келган далилларни олиб, қолганларини ташлаш эса ёмон оқибатларни келтириб чиқармоқда.

Бемазҳаблар омма, мусулмонлар орсида кўплаб нотўғри талқин қилинган ақидавий ва фиқҳий масалаларни тарқатмоқдалар. Ваҳоланки, бу масалалар аҳли сунна вал жамоа олимлари томонидан аллақачон ҳал қилинган.

Шундай экан, барчамиз бир мазҳабни маҳкам ушлаб, унга амал килайлик.

Косонсой тумани "Қўқумбой" жоме масжиди имом-хатиби Хайруллоҳ Абдуллаев

В Лувре завершилась выставка «Великолепие оазисов Узбекистана. На пересечении караванных путей».
Это был масштабный и трудоемкий проект, посвященный культурному и историческому наследию Узбекистана. На подготовку выставки ушло четыре года. Более 70 редчайших экспонатов из керамики, дерева, металла, настенной живописи были отреставрированы для показа в знаменитом парижском музее. Всего было представлено 138 предметов из музеев Узбекистана.
Впервые богатое культурное наследие региона было представлено в одном из крупнейших музеев мира. С момента открытия 23 ноября 2022 года выставку посетило более 260 тысяч человек.
Как передает УзА, Фонд развития культуры и искусства Узбекистана в своем телеграм-канале выражает благодарность всем специалистам, участвовавших в реализации этого важного проекта.
Напомним, что среди экспонатов выстаики особое место занимал Катталангарский Коран VIII века — одна из важнейших рукописей исламского мира. Катталангарский Коран имеет важное религиозное значение для ислама и мусульман и относится к тем ценностям, которые составляют культурное и историческое наследие всего человечества. Долгое время Коран хранился в мечети Лангар-ота в Камашинском районе Кашкадарьинской области. В исламском мире он считается одной из старейших рукописей Мусхафа. К восстановлению этого уникального документа были привлечены эксперты из Национальной библиотеки Узбекистана им. А.Навои, Фонда развития и культуры Узбекистана, Управления мусульман Узбекистана. Процесс реставрации был сложным и кропотливым. Работы были выполнены реставраторами всемирно известного музея Лувр Аксель Делё и Аурелией Стрети. В мире существует лишь один экземпляр Катталангарского Корана. На выставке были представлены две страницы из Корана, и посетители смогли увидеть его уникальную каллиграфию и миниатюры.

Пресс-служба Управления мусульман Узбекистана