Дарёлар билан денгизларнинг ёнма-ён оқиши Ер юзида кенг тарқалган ҳодисадир. Ушбу мақоладаги расмларда шундай ҳодисалардан намуналар кўрамиз. Уларнинг зичлиги, тузининг оз-кўплиги, ҳарорати бир-бирига аралашиб кетмайди.

Ушбу расмда Бразилиядаги  Риу Негру ҳамда Солимойнс дарёларининг қўшилиш жойи сариқ стрелка билан кўрсатилган. Улар 5 километрдан кўпроқ масофагача ёнма-ён оқади, аммо сувлари аралашиб кетмайди. Ҳар бири турли ҳажмга, ҳароратга эга.

Ўнг тарафдаги дарё тоғ тупроқлари ва унинг қолдиқлари билан тўйингани учун жигарранг кўринмоқда. Чап томондаги дарё эса ўрмон тарафдан келаётгани сабабли ўсимликлар чириндилари билан тўйингани учун қорамтир рангда кўринмоқда.

Сув ўзига ўхшаган бошқа сув билан ёнма-ён оқса-да, бир-бирига қўшилмаслигига сабаб нима? Уларни нима бир-биридан ажратиб турибди? Нега улар сувнинг зичлиги, ҳарорати ва тузининг оз-кўплиги жиҳатидан бир-бирига аралашиб кетмайди. Бу саволга бундан ўн тўрт аср олдин Қуръони карим жавоб бериб қўйган.

Аллоҳ таоло марҳамат қилади:

مَرَجَ الْبَحْرَيْنِ يَلْتَقِيَانِ بَيْنَهُمَا بَرْزَخٌ لَّا يَبْغِيَانِ

“Дарё-денгизларни бир-бири билан учрашадиган қилиб қўйди. Ўрталаридаги тўсиқдан ошиб ўтолмаслар”. (Шўр денгиз билан чучук сувли дарё ўртасида бир тўсиқ бўлиб, улар бир-бирларига аралашиб кетмайди деган маънони англатади.) (Роҳман сураси, 19-20-оятлар).

Ҳа, азизлар! Уларнинг ўртасида тўсиқ бор. Аллоҳ таоло дарё-денгизларнинг орасига тўсиқ жойлаштириб қўйган. Шунинг учун сувлар мазкур тўсиқдан ошиб ўтолмайди.

Маълумки, денгиз сувлари шўр, дарё сувлари чучук бўлади. Улар ёнма-ён оқади. Аммо унинг шўрлиги бунга, бунинг чучуклиги наригисига ўтиб, аралашиб кетмайди. Ҳатто уларнинг табиати, ўсимликлари ҳам ўзига хос бўлади. Бу ҳолат мана бу оятда яна ҳам очиқроқ айтилган.

Аллоҳ таоло марҳамат қилади: 

  وَهُوَ الَّذِي مَرَجَ الْبَحْرَيْنِ هَذَا عَذْبٌ فُرَاتٌ وَهَذَا مِلْحٌ أُجَاجٌ وَجَعَلَ بَيْنَهُمَا بَرْزَخاً وَحِجْراً مَّحْجُوراً

“У икки денгизни-буниси чучук-ширин, униси шўр-аччиқ қилиб оқизиб қўйган ва ораларига кўринмас тўсиқ ҳамда очилмас сарҳад қилган Зотдир”. (Барча уммонлар ва денгизлар шўр, дарёлар чучук. Дарёлар оқиб бориб сувини денгизларга, уммонларга қуяди. Аммо бу билан денгиз суви чучук бўлиб қолмайди, дарё суви шўр бўлиб қолмайди. Зотан, дарёларнинг суви ҳам денгиз ва уммонлардан буғланиб кўтарилган сувдан иборат.) (Фурқон сураси, 53-оят).

Ер юзида бу каби икки сув манбаининг учрашиб, ёнма-ён оқиш жойлари кўп. Қуйида уларни бирма-бир келтирамиз.

 Қизил денгизни Арабистон денгизи билан боғлайдиган Бобул Мандаб бўғози.

Ўрта Ер денгизини Мармара денгизи билан боғлайдиган Дарданелл бўғози. 

 Мармара денгизини Қора денгиз билан боғлайдиган Босфор бўғози

Ўрта Ер денгизини Атлантик уммони билан боғлайдиган Гибралтар (Жабали Ториқ) бўғози ва ҳоказолар.

Ер юзида чучук сув захираси жуда ҳам оз. Дунёдаги барча сувларнинг 97.5 фоизини уммон ва денгизларнинг шўр сувлари ташкил этади. Фақатгина 2.5 фоизи чучук сувдир. Улар ер ости сувлари, қорлар, ёмғирлар, тоғ чўққиларидаги музлар, дарёлар, кўллар, кичик булоқлар ва ҳаводаги сув буғларидан иборатдир. 

Абдуддоим Каҳелнинг мақоласидан

Нозимжон Иминжонов таржимаси

Қуйида келтириладиган фикрлар, ҳикматлар ижтимоий тармоқлардаги турли саҳифалардан олиб таржима қилинган. Бундан ташқари саҳобаи киромлар, улуғ олимлар, Яқин Шарқ, Осиё, Европа ва Америка мутафаккирларининг бир қатор фикрлари ҳам берилган.

*****  

Ақл кичрайгани сари ғурур, мақтаниш зиёда бўлади.

«Тарих мухрлаган сўзлар» 

***** 

Ҳатто муздан покроқ, қордан оппоқроқ бўлсанг ҳам сен ҳақингда чақимчилик қилишларидан қочиб қутулолмайсан.

Шекспир

***** 

ҚУРЪОН ТИНГЛАЙЛИК!

Қуръони Каримни тинглашдан олдин тинглайдиган сурангизнинг тафсирини, маънолар таржимасини ўқиб чиқинг! Кейин кўзингизни юмиб, диққат билан тингланг! Тинглаш олдидан биров ҳалақит бермайдиган шароит қилиб олинг, токи хушуъ тарқалиб кетмасин! Ўқилаётган оятлар ҳақида тафаккур қилинг! Ўқиган тафсирни кўз олдингизга келтиринг! Инша Аллоҳ, қалбингизда туғилганингиздан бери туймаган лаззат ва хотиржамликни, ҳайбат ва қўрқувни ҳис этасиз! 

***** 

ИМТИҲОН ДУНЁСИ

Эй Одам боласи! Молу дунёинг қани?! Дўстларинг қани?! Мансабинг қани?! Қариндошларинг қани?! Кибринг қани?! Фарзандларинг ва оиланг қани?! Ушбу лаҳзада сени ким ҳимоя қилади?! Саволга жавоб беришга тайёрмисан?! Қабрда шафоатчинг бўлган Қуръонни ўқиб, амал қилдингми ёки ташлаб қўйдингми?! Ҳимоячинг бўладиган солиҳ амалларни тайёрладингми?! Намоз ўқувчилардан бўлдингми?! Эй Аллоҳ! Бизга қабр азобидан нажот бер!

*****

Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васалламнинг исмларига ҳурмат

Америкада таниқли кимсаларнинг номи беш қиррали юлдуз шаклининг ичига ёзиб, ердаги йўлакчага қайд этилган.

Боксчи Муҳаммад Алининг номи эса деворга илиб қўйилган. Боксчи Пайғамбаримиз Муҳаммад соллаллоҳу алайҳи васаллам исмларининг ҳурматидан, уни ерга, йўлакка қўйдирмаган. 

Интернет материалларидан тўплаб, таржима қилувчи

 Нозимжон Иминжонов

Кеча, 22 октябрь куни Фарғона давлат университетида тадбир бўлиб ўтди. Тадбирда университет устоз ва талабалари ҳамда Ўзбекистон мусулмонлари идораси раиси ўринбосари шайх Абдулазиз Мансур ҳазратлари ва вилоят бош имом-хатиби Салимжон қори Қодировлар иштирок этди.

Меҳмонлар дастлаб «Фарғона давлат университети музейи»га ташриф буюриб, у ерда сақланаётган мамлакатимиз тарихига оид нодир манба ва ашёларни кўздан кечирдилар.

Шайх Абдулазиз Мансур ҳазратлари билан университет устозлари ва талабалари иштирокида учрашув бўлиб ўтди.

Ўзбекистон мусулмонлари идорасининг Фарғона вилоятидаги вакили, вилоят бош имом-хатиби Салимжон қори Қодиров шайх ҳазратларининг ҳаёт йўллари, илмий фаолиятлари ҳақида гапириб:

– Шайх ҳазратлари барчамиз учун устоздирлар. У киши нафақат дин илмида, балки дунё илмларини ҳам теран тушунадиган, тарих ва адабиётга ҳам қизиққан, шеъриятни идрок этадиган, ҳаётда ҳам ўзларининг олийжаноб фазилатлари ила барчамизга ўрнак бўладиган олимдир, десак муболаға бўлмайди. Айниқса, шайх ҳазратлари араб ва рус тилларини мукаммал билган, шу сабаб ҳам айни вақтда Қуръони каримнинг маъноларига рус тилида шарҳ ёзаётганлари ҳам эътиборга лойиқдир. Қолаверса, Аллоҳ таоло бу кишига кўплаб фазилат ва илм қатори илҳом ҳам ато қилган десак тўғри бўлади, – дея эътироф этди.

Фарғона давлат университети ректори Р.Мақсудов – бу йил билим даргоҳи устозларидан ташкил топган кенгаш қарорига асосан «Фахрий профессор» унвони ташкил этилганини маълум қилиб, ҳурмат ва эҳтиром билан мазкур унвонни Ўзбекистон мусулмонлари идораси раиси ўринбосари шайх Абдулазиз Мансур ҳазратларига топширди.

Тадбир сўнггида сўз олганлар, хусусан, Ўзбекистон журналистлари ижодий уюшмаси Фарғона вилояти бўлими раҳбари М.Обидов Фарғона Давлат Университети томонидан шайх ҳазратларига «Фахрий профессор» унвонининг берилиши – бу тарихий воқеа бўлгани, бу ҳам бўлса юртимизда илм-фан соҳасида юртбошимиз томонидан олиб борилаётган кенг кўламли ислоҳотлар самараси, ўйлайманки, бу унинг илк дебочаси бўлиб, насиб қилса, ҳали бу каби хайрли ишларимиз давомли бўлади, дея таъкидлади.

Маълумот учун, шайх Абдулазиз Мансур ҳазратлари – 1944 йили Фарғона вилоятининг Фарғона туманида таваллуд топган. 1975–1979 йиллари «Имом Бухорий» номидаги Тошкент Ислом институти (Олий маъҳад)да таҳсил олди. Олий маҳадни битиргач, “Совет Шарқи мусулмонлари” журнали таҳририятида масъул котиб бўлди.

1980–1981-йиллари Судан Республикаси Ислом университетида таҳсилни давом эттирди. 1982–2006 йиллари диний идора Фатво бўлими мудири, Абу Райҳон Беруний номидаги Шарқшунослик институтида илмий ходим, “Мовароуннаҳр” нашриёти мудири, Вазирлар Маҳкамаси ҳузуридаги Дин ишлари бўйича қўмита бўлим бошлиғи, Ўзбекистон Республикаси Президентининг давлат маслаҳатчиси, Тошкент Ислом университети проректори каби масъул лавозимларда хизмат қилди. 2006 йилдан буён Ўзбекистон мусулмонлари идораси раисининг ўринбосаридир.

Шайх Абдулазиз Мансур амалга оширган “Қуръони карим маъноларининг таржима ва тафсири” қайта-қайта нашр қилинди. Устоз “Саҳиҳи Бухорий”ни таржима ва шарҳ қилиб, икки жилдда нашр эттирган. Шайх Абдулазиз Мансур Ўзбекистон мусулмонлари идораси ҳузурида тузилган диний адабиётлар нашри бўйича махсус ҳайъат раисидир.

Халқаро Ислом фиқҳи академияси, Мусулмон олимлари олий ҳайъати аъзоси. Кўплаб мақолалар, китоблар муаллифи.

ЎМИ Матбуот хизмати

ЎМИ Матбуот хизмати

Бугунги кунда аксар инсонларнинг дину диёнатдан йироқлашиб кетишларининг сабабларини ўрганган олимлар қуйидаги хулосаларини баён қилдилар:

1) Руҳиятга бепарво бўлиб, бор эътиборларини тана гўзаллиги-ю, ташқи кўринишларни сайқаллашга қаратишларидир.

Аллоҳ таоло инсонни тана ва руҳдан иборат қилиб яратди. Айрим инсонлар бизни эзгуликларга ундаб турадиган, Аллоҳга қурбат ҳосил қилишимизга сабаб бўладиган руҳиятни озиқлантириш ўрнига, танани роҳатига қаратдилар. Уларнинг асосий мақсади еб-ичиш, ҳузур-ҳаловатда яшаш, кайфу-сафодан иборат бўлиб қолди. Ҳолбуки, Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг вафотларидан олдин айтган васиятларини унутдилар.

«الصلاة الصلاة وما ملكت أيمانكم»

Намозга эҳтиёт бўлинг! Намозга мустаҳкам бўлинг! Қўл остингиздагиларга яхши муносабатда бўлинг!

Ҳолбуки, намоз руҳий озуқаларнинг энг асосийсидир.

Бизнинг руҳимизни озиқлантирадиган намозларимиз қай аҳволда?!

2) Ақида (эътиқоднинг) заифлиги ва шаръий илмларга беэътиборлик.

Асри саодатда яшаб ўтган саҳобаи киромлар билан бизнинг бугунги кундаги аҳволимизни таққосласак, Аллоҳ таолонинг шариатидаги ҳукмларга амал қилиш, амрини бажо келтириш ва қайтарганларидан сақланишда жуда катта фарқни кўрамиз. Бунинг асосий сабаби, уларнинг мустаҳкам эътиқодларидир.

Бизнинг ақидамизнинг аҳволи қандай?!

Шаръий илмга эътиборимиз қандай аҳволда?! Ҳолбуки, Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам биз Ислом умматини шариат илмларини пухта эгаллашга чақирмадиларми?! Ул зот ўзларининг муборак ҳадиси шарифларида:

 «مَن يُرِدِ اللهُ به خيرًا يُفَقِّهْهُ في الدِّينِ»

(صحيح البُخاري؛ برقم: 71)

 «Кимгаки Аллоҳ яхшиликни ирода қилса уни динда фақиҳ қилиб қўяди», деганлар (Имом Бухорий “Саҳиҳ” 71-рақам, “Фатҳул Борий”)

3) Ислом дини ҳақида нотўғри тушунчанинг шаклланиши.

Жамиятда айрим кишиларнинг Ислом ҳақидаги хато эътиқодлари шундай шаклланиб қолганки, уларнинг фикрича дин фақат расм-русумлардангина иборат бўлиб, у фақат масжидда, унинг на инсонга, на жамиятга, на борлиққа алоқаси бор, деган ботил эътиқод бутун вужудларига сингиб кетган. Ҳолбуки, Ислом манбаларида, инсонни ҳаётига тегишли юз мингдан ортиқ мавзу ва масалаларни ўз ичига олган фиқҳ қитоблари мавжуддир. Аллоҳ ўзининг динида баён қилмаган бирор нарсанинг ўзи йўқ.

{وَنَزَّلْنَا عَلَيْكَ الْكِتَابَ تِبْيَانًا لِكُلِّ شَيْءٍ}

[النحل:89]

 Сизни эса (Эй Муҳаммад), ана улар (ўз умматингизга) гувоҳ қилиб келтирурмиз. Сизга ҳамма нарсани баён қилиб берувчи ҳидоят, раҳмат ва мусулмонлар учун башорат бўлган Китоб (Қуръон)ни нозил қилдик. (Наҳл сураси 89-оят).

4) Керагидан ортиқ даражада дунё билан машғул бўлиш.

Дунё муҳаббати, мол-мулкка ўчлик, ҳукмронликка интилиш, машҳурлик васвасаси ва ҳоказолар…

Буларнинг барчаси инсонни диёнатдан узоқлашишига сабаб бўладиган омиллардир

5) Кўнгилочар нарсаларнинг кўпайиб кетиши.

Айниқса, ҳозирги техника асрида инсонларни ўзига асир қилиб олган, вақтларини еб битираётган “ўргимчак тўри”, телевизор, телефон, турли ижтимоий тармоқлар. Бу каби умр заволи бўлган “кўнгил овунчоқларини” яна узоқ давом эттириш мумкин…

Буларнинг барчаси охиратни унитишимизга сабаб бўлади.

6) Содир этилган гуноҳ маъсиятлар сабаб Аллоҳнинг раҳматидан ноумид бўлиш.

Ҳаққа қайтишда инсонга рўбарў бўладиган хатарлардан бири Шайтоннинг доим аввалги гуноҳлар инсон билан Аллоҳнинг ўртасида ғов бўлади деган гумонни урчитаверишидир.

Аллоҳ таоло ўзининг муборак каломида шундай марҳамат қилади.

{إنَّ اللَّهَ لاَ يَغْفِرُ أَن يُشْرَكَ بِهِ وَيَغْفِرُ مَا دُونَ ذَلِكَ لِمَن يَشَاء وَمَن يُشْرِكْ بِاللَّهِ فَقَدِ افْتَرَى إِثْمًا عَظِيمًا}

[النساء:48].

Аллоҳ Ўзига ширк келтирилишини кечирмас. Ундан бошқани Ўзи хоҳлаган кишидан кечирадир. Ким Аллоҳга ширк келтирса, шубҳасиз, улкан гуноҳни тўқибдир (Нисо сураси 48-оят).

7) Охират кунига бўлган ишончнинг озлиги.

Таассуфки, аксар инсонлар бу ҳақиқатни ҳис қилмайдилар. Агар қайта тирилиш, маҳшар куни, Аллоҳнинг ҳузурида тик туриб ҳисоб бериш ҳақида фикр юритганларида эди, ҳеч қачон Аллоҳнинг чегараларини босиб ўтмаган бўлар эдилар.

8) Шайтонга қарши курашмай қўйиш.

Аллоҳ махлуқотларини яратган кунидан бошлаб шайтон (алайҳил лаъна) Одам ва унинг наслини ҳалокатга дучор қилишни ўзига мақсад қилиб олган.

{إِنَّمَا يَدْعُو حِزْبَهُ لِيَكُونُوا مِنْ أَصْحَابِ السَّعِيرِ}

[فاطر:6]

 Албатта, шайтон сизларга душмандир, бас уни душман тутинглар! У ўз фирқасини (ўзига эргашганларни) дўзах аҳлидан бўлишга даъват қилур (Фотир сураси 6-оят).

Шайтоннинг васвасалари ва у нобакорнинг инсон хаёлига келмаган минг бир ҳийла-найрангларига учиб охиратдаги саодатни қўлдан бой бермаяпмизми?!

Тошкент тумани “Холмуҳаммад ота” жоме масжиди
имом-хатиби Авазхўжа Бахромов манбалар асосида тайёрлади