Савол: Ассалому алайкум, охирги йилларда "липосакция" жарроҳлик амалиётининг ўтказилиши кўп кузатилмоқда. Динимизда инсон танасидаги ортиқча ёғларни жарроҳлик амалиёти орқали олиб ташланиши ҳақида нима дейилади?

Жавоб: Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳим. Ва алайкум ассалом ва раҳматуллоҳи ва баракатуҳу. Ислом динининг асосий тамойилларидан бири бири бу бандалар ҳаётида вужудга келадиган танглик ва қийинчилик каби машаққатларни кўтарилганлигидир. Аллоҳ таоло буни бандаларига бўлган меҳр-шафқатининг чексизлиги сабаб жорий қилган. Шариат қоидаларидан бирида

 “المشقة تجلب التيسير” (“Машаққат енгиллик келтиради”) дейилса, бошқасида "الضرر يزال" (“Зарар кетказилади”) дейилади. Шунинг учун ҳам фақиҳлар ўзлари томонидан баён қилинган ҳукм ва фатволарнинг аксарида ана шу тамойил ва қоидаларни асос қилиб олишган.

Бугунги кундаги инсонлар турмуш тарзи катта ўзгаришларга дуч келди. Меҳнат жараёни, овқатланиш одатлари, дори ва озуқа моддалариинг ранг-баранглиги шулар жумласидандир. Кун бўйи компьютер қаршисида ўтириб ишлаш ҳамда озиқ-овқат ва дори-дармонлар таркибидаги айрим гормонларга ўхшаш моддаларнинг мавжудлиги натижасида инсонлар тана вазнининг ортиб кетиши каби турли-туман муаммолар келиб чиқмоқда. Маълумки, семизлик туфайли одамда юрак қон-томир ва бошқа касалликлар келиб чиқиши осонлашади.

Динимиз кўрсатмаларига амал қилиб яшаш ортиқча вазн муаммосига олиб келмайди. Чунки Ислом инсонни меъёрида ва соғлом овқатланиш (рўза тутиш, парҳез) ҳамда жисмоний хатти-ҳаракатларни кўпайтиришга тарғиб қилади. Имом Термизий ва бошқа муҳаддислар Миқдод ибн Маъдийкарибдан ривоят қилган ҳадисда

المقداد بن معدي كرب - رضي الله عنه - قال: سمعتُ رسول الله - صلى الله عليه وسلم - يقول: ما ملأ آدمي وعاء شرًّا من بطن، بحسب ابن آدم أكلات يقمن صلبه، فإن كان لا محالة فثلث لطعامه، وثلث لشرابه، وثلث لنفسه.

Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам айтадилар: “Одам боласига тўлдириш учун қорнидан кўра ёмон идиш йўқ. Инсонга қаддини кўтарадиган луқмалар кифоя. Агар иложи бўлмаса, қориннинг учдан бири таоми, учдан бири ичимлиги ва учдан бири нафаси учундир”.

Ушбу ҳадисда меъёрида таомланишга тарғиб бўлса, Имом Муслим ва бошқалар Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳудан қилган ривоятда Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам жисмоний фаолликка чақириб бундай дедилар:

عن أبي هريرة  قال: قال رسول الله ﷺ: المؤمن القوي خير وأحب إلى الله من المؤمن الضعيف وفي كل خير، احرص على ما ينفعك، واستعن بالله ولا تعجز... رواه مسلم

"Кучли мўмин кучсиз мўминдан яхшироқ ва Аллоҳга маҳбуброқдир, лекин ҳар иккисида ҳам яхшилик бор. Сенга фойдали бўлган ишларга ҳарис бўлгин ва (ишингда) Аллоҳдан ёрдам сўрагин, лекин ҳаргиз ожизланмагин!".

Бироқ ортиқча вазнга мойиллик ёки танага эътиборсизлик туфайли инсонда семириш юзага келса ва у саломатликка хавф сола бошлаган пайтда бугунги кунда тиббиётда вужудга келган янги турдаги липосакция деб номланган жарроҳлик амалиёти орқали гавдани коррекция қилишга рухсат берилади. Бу амалиётда оздириш ва диета билан ҳаракат қилганда кетмаган жойлардан ортиқча ёғлар олиб ташланади ва зарар кетказилади. Зеро, Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам:

قال النبي صلى الله عليه وآله: تداووا فإن الله عز وجل لم ينزل داءً إلا وأنزل له شفاءً

"Даволанинглар, Аллоҳ таоло бирон дард берган бўлса, албатта унинг давосини ҳам берган", деганлар.

Лекин шуни яхши билишимиз керакки, динимиз кўрсатмаларига амал қилмай яшаб, пала-партиш овқатланиш ёки камҳаракатлик билан инсон ўзига-ўзи ортиқча вазнни йиғиб олиб, бундай муолажаларга мурожаат қилишгача етиб бориши Аллоҳ таоло инсонларга омонат сифатида берган тана аъзоларининг шукрини адо қилиш бўлмайди.

Аъзолардан ташқари жон ҳам инсонга бир омонатдир. Жонни берувчи Аллоҳдир, вақти келганда бу омонатни қайтариб олади. Ўз-ўзини ўлдирган кишилар ва ўлимга олиб борувчи касалликка дучор қилувчилар Аллоҳнинг бу омонатига хиёнат қилганлари учун катта гуноҳкор бўладилар. Шунинг учун жисмимизни турли касалликлардан эҳтиёт қилиш, уни саломат сақлашга ҳаракат қилишимиз ҳам омонатни сақлаш ҳисобланади.

Шу ўринда, Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васалламнинг охирги замон умматлари тўғрисидаги башоратларини ўз ичига олган ҳадисни эслатиб ўтиш ўринли.

عن عِمْرَانَ بْن حُصَيْنٍ رضي الله عنه أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قَالَ : إِنَّ خَيْرَكُمْ قَرْنِي ، ثُمَّ الَّذِينَ يَلُونَهُمْ ، ثُمَّ الَّذِينَ يَلُونَهُمْ ، ثُمَّ الَّذِينَ يَلُونَهُمْ . قَالَ عِمْرَانُ : فَلَا أَدْرِي أَقَالَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ بَعْدَ قَرْنِهِ مَرَّتَيْنِ أَوْ ثَلَاثَةً . ثُمَّ يَكُونُ بَعْدَهُمْ قَوْمٌ يَشْهَدُونَ وَلَا يُسْتَشْهَدُونَ ، وَيَخُونُونَ وَلَا يُؤْتَمَنُونَ ، وَيَنْذِرُونَ وَلَا يُوفُونَ ، وَيَظْهَرُ فِيهِمْ السِّمَنُ.

Имрон ибн Ҳусойн розияллоҳу анҳудан ривоят қилади. Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам дедилар: “Сизларнинг энг яхшингиз менинг асримда яшаганларингиз. Сўнг улардан кейин келганлар. Сўнг улардан кейин келадиганлар. Сўнг улардан кейин келадиганлар. (Шу ерда Имрон айтади: Расулуллоҳ соллоллоҳу алайҳи васаллам ўз асрларидан кейин икки асрни санадиларми, учта асрни тилга олдиларми, аниқ билмиман). Сўнг улардан кейин гувоҳликка чақирилмаса ҳам гувоҳлик берадиган, омонатдорлиги йўқ бўлиб, хоинлик қиладиган, назр қилиб унга вафо қилмайдиган одамлар келади. Уларда семизлик пайдо бўлади”.

Албатта, бу ҳадисда хилқат жиҳатидан эмас, балки пала-партиш овқатланиш, еб-ичиш ва маишатларга керагидан ортиқча берилиб кетиш оқибатида келиб чиқадиган тана оғирлиги ҳақида гап кетади. Исломда ҳеч қачон хилқатдаги айб туфайли инсон камситилмайди. Лекин семизлик яхши хислат эмаслигидан огоҳлантириш бор.

Демак, инсон эҳтиётсизлик туфайли ушбу турдаги амалиётга киришадиган бўлса, дастлаб у Аллоҳга тавба қилиб, амалиётдан кейин суннатга мувофиқ тартибли ҳаёт кечириши талаб этилади.

Айни вақтда шуни эслатиб ўтмоқчимизки, танадаги ортиқча вазн хавфсиз бўлишига қарамай шунчаки гавданинг ташқи кўринишини янада мукаммал кўринишга келтириш учун бундай амалиётга қадам қўйиш Аллоҳ таолонинг қуйидаги сўзига биноан ҳаром қилинган амалиётлар сирасига кириб қолади:

وَلَآَمُرَنَّهُمْ فَلَيُغَيِّرُنَّ خَلْقَ اللَّهِ وَمَنْ يَتَّخِذِ الشَّيْطَانَ وَلِيًّا مِنْ دُونِ اللَّهِ فَقَدْ خَسِرَ خُسْرَانًا مُبِينًا

"(Шайтон айтди:) “Уларга буюраман – Аллоҳнинг яратганларини ўзгартирадилар”. Кимки Аллоҳни қўйиб, шайтонни дўст тутса (унинг айтганларини бажарса), демак, у аниқ зиён қилибди” (Нисо сураси, 119-оят).

Шунингдек, мазкур турдаги амалиётларнинг зарари семизликдан етадиган зарарга тенг ёки ундан кўп бўлган ҳолатларда ҳам қилиш мумкин эмас.

Кўпроқ аёлларда учраб турадиган яна бир муаммо ҳомиладорликдан кейинги асоратлар ёки бошқа сабабларга кўра қоринни “фартук”ка ўхшаб осилиб қолишини йўқотиш учун қилинадиган абдоминопластика деб аталувчи жарроҳлик амалиётининг ҳукми ҳам ҳудди мана шу шартлар билан жоиз бўлади, яъни шартларнинг ҳаммаси ёки улардан бири топилмаганда ҳаром бўлади. Бунда осилиб қолиб, инсонга машаққат етказаётан қоринни кесиб олиб ташланади. Валлоҳу аълам.

Саиджамол МАСАЙИТОВ,

Ўзбекистон мусулмонлари идораси

Фатво бўлими мудири ўринбосари

Мир Араб ўрта махсус ислом билим юрти мударриси

Тожиддинов Абдусамад

Покистоннинг етакчи ахборот агентликларининг «Islamabad Post»ва «Pakistan Economic Net» веб-сайтларида Ўзбекистоннинг республикадаги зиёрат туризмини ривожлантириш борасидаги саъй-ҳаракатларига бағишланган мақолалар хорижда кенг мақсадли аудитория орасида фаол тарғиб этилди.
Ўқувчиларнинг диққат-эътибори яқинда Халқаро ислом академиясида Ўзбекистоннинг хориждаги элчилари билан бўлиб ўтган учрашувга қаратилиб, унда мамлакатимизда зиёрат туризмини ривожлантириш билан боғлиқ долзарб масалалар муҳокама қилинди.
Таъкидландики, ҳозирги кунда янгиланиб, ҳар томонлама дунёга фаол очилаётган Ўзбекистонда туризмни ривожлантириш хорижликларни республикамизнинг жаҳонга машҳур диққатга сазовор жойлари, тарихий-маданий масканларига жалб этиш борасидаги муҳим қадамлардан биридир.
Бунда Ўзбекистоннинг бой тарихий, маънавий ва маданий меросига алоҳида эътибор қаратилмоқда.
"Имом Бухорий, Имом Термизий, Имом Мотуридий, Баҳоуддин Нақшбанд, Маҳмуд Замахшарий, Ибн Сино, Беруний, Форобий ва бошқа мусулмон оламининг машҳур алломалари замонавий Ўзбекистон ҳудудида яшаб ижод қилдилар, уларнинг мақбаралари мамлакатда зиёрат туризмини ривожлантиришда муҳим роль ўйнайди", - деб ёзилади нашрларда.
Шу ўринда Туркия, Индонезия, Малайзия, Россия, Покистон, Хитой, Ҳиндистон, Япония, Европа ва Араб мамлакатлари фуқаролари орасида Ўзбекистонга зиёрат туризмига қизиқиш жуда юқори экани алоҳида таъкидланади. Бу ва бошқа манфаатдор давлатлар билан ҳамкорликни жадаллаштириш ва мустаҳкамлаш орқали бу йўналишда яхши натижаларга эришиш мумкин.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси матбуот хизмати

«Huquq» газетасининг 42-сонида чоп этилган «Сериал – вақт кушандаси(ми)?» сарлавҳали мақолада бугунги куннинг долзарб муаммолари, жумладан, юртимиз телеканалларида намойиш этилаётган хориж сериаллари эфир соатининг кўплиги, улардаги қаҳрамонлар кийими хижолатомуз аҳволда эканлиги, ушбу ҳолатлар ҳамда қадаҳлар акс этган саҳналар хиралаштириб берилаётгани, бу эса томошабин онгига салбий таъсир кўрсатиши ёритилган.

Шу мавзуда устозимиз шайх Муҳаммад Юсуф Муҳаммад Содиқ ҳазратлари бундай деган эди: «Афсуски, бу ҳозир тўғриланиши керак бўлган долзарб мавзулардан бири. Буюк алломалар юрти бўлган жойларда одамлар аждодларимиздан эмас, балки улар қаттиқ қайтарган нарсалардан ибрат олиши ачинарли ҳол. Яъни одамлар динимиз қайтарган нарсалардан ибрат олишмоқда.

Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади. «Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Ким бир қавмга тақлид қилса, у ўшалардандир” деган» (Имом Абу Довуд ва Имом Насаий ривояти).

Шарҳ: ўз қавми, ўз дини ва урф-одати туриб, бошқаларнинг турмуш тарзини, кийиниш ва ҳаётдаги бошқа нарсаларини устун қўйиб, жон-жаҳди билан уларга ўхшашга ҳаракат қилиш одамга ўз таъсирини ўтказмай қолмайди. Ўша одам «ҳар кимга ниятига яраша» қоидасига биноан ўзи тақлид қилган қавмдан бўлади. Кофирларга ўхшашни орзу қилиб уринган бўлса, кофирлардан бўлади. Фожирларга ўхшашга ҳаракат қилган бўлса, фожир бўлади ва ҳоказо…

Ислом уммати Аллоҳ таоло юборган таълимотларнинг энг мукаммалига, ҳар бир замон ва маконга муносиб таълимотга раво кўрилган. Ҳақ таоло бу умматни бошқа барча умматлар устидан шоҳид қилиб, ҳар бир нарсада ўзига хосликни бериб қўйган. Шу боис ҳам бу умматга ўзидан бошқаларга ўхшашга ҳаракат қилиш, Аллоҳ таоло осмондан туширган нарсани қўйиб, бошқа миллатлар ердан чиқарган нарсаларга ҳавас қилиши мутлақо тўғри келмайди.

Юқоридаги ҳадисда фақат кийим ҳақида эмас, балки умуман ташқи қиёфани қандай тутиш кераклиги ҳақида ҳам сўз кетмоқда. Демак, ташқи қиёфа маданиятида ҳам ҳар ким ўзлигини, яъни эркак эркаклигини, аёл аёллигини, мусулмон мусулмонлигини унутмаслиги керак. Худди шундай мусулмонлар бошқа миллатларга хос бўлган, уларни мусулмонлардан ажратиб турадиган нарсаларга тақлид қилмасликлари лозим».

Муновий розияллоҳу анҳу айтади: «Ҳаё икки хил бўлади: нафсоний ва иймоний. Биринчиси барча инсонларда яратилган бўлади. Унга авратни очишдан ёки одамлар ҳузурида жинсий яқинлик қилишдан ҳаё қилиш кабилар киради. Иккинчиси эса мусулмоннинг Аллоҳдан қўрқиб ҳаром ишлардан тийилишидир».

Гуноҳларнинг ёмонликларидан бири ҳаёни кетказишидир. Ҳаё – барча яхшиликларнинг асоси. Унинг кетиши барча яхшиликларнинг кетишидир. Гуноҳлар аста-секин ҳаёни заифлаштириб, бир йўла йўқ қилиб юбориши ҳам мумкин.

Ойнаи жаҳонда бериб борилаётган фильмларнинг баъзилари инсон психологияси, ақли ва қалбига салбий таъсир қилмоқда. Бу эса жамиятда янги жиноятлар содир бўлишига олиб келмоқда.

Маълумки, инсон икки, бир-бирига зид бўлган руҳ ва нафс жам қилинган ягона мавжудот ҳисобланади. Шундай экан, салбий оқибатларга етакловчи фильмлар инсонда ёмон оқибатларни келтириб чиқаради. Энг хатарлиси ёш йигит-қизлар бундай фильмларни ота-онаси билан кўриши ва фильм қаҳрамонларига ўхшашга ҳаракат қилишидир.

Менимча, инсон маънавий-руҳий озуқа оладиган тарихий, ёшларни ватанга муҳаббатли бўлишга чорловчи фильмларни кўпайтириш керак. Халқимизнинг маънавий иммунитетини кучайтириш лозим. Фильмлар оммага намойиш қилинишдан олдин уламолар ва турли соҳа вакиллари муҳокамасида тасдиқланиши зарур деб ўйлайман. Зеро, «Маслаҳатли тўй тарқамас» деб бежиз айтилмаган.

Жасур РАУПОВ,
Тошкент вилояти бош имом-хатиби

Имом Термизий раҳматуллоҳи алайҳнинг “Сунани Термизий” асарларига Ҳабибур Роҳман Ал-Хойрободий ҳазратлари “Мискуш шазий” номли шарҳ битмишлар. Ҳазрат ушбу китобларида бир ҳадисни шарҳлаб, қизиқ ва ибратларга тўла бир воқеани келтирадилар. Ўша ибратли воқеани сизларга ҳам айтиб бергим келди...

“Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: “Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам айтдилар: “Имомдан илгари бошини кўтаргувчи киши Аллоҳ унинг бошини эшакнинг бошига ўхшатиб қўйишидан қўрқмайдими?!” (Ҳасан-Саҳиҳ ҳадис).

Ушбу ҳадисни шарҳлаб Ҳазрат қуйидагиларни айтадилар: “Баъзи муҳаддислар ҳикоя қилиб берадилар. Улардан бири ҳадис илмида донғи ва шуҳрати овоза бўлган бир шайхнинг ҳузурига Дамашққа қараб йўл олади. Шайхнинг даргоҳига етгач, унинг талабаси бўлиш бахтига эришади. Талабалик вақтларида ҳадисларни мукаммал тарзда ўрганиб, шайхнинг “ҳадис мактаби”ни битириб чиқади.

Шунча йиллар ўтса ҳамки, шогирд бирор марта устозининг юзини кўрмаган, чунки устози ниқоб тутиб юрар эди. Ҳеч ким уни юзини кўролмасди. Бояги шогирд бошқа толиби илмларга қараганда устозига ўзини жуда яқин тутар, хизматини ҳам қилар, унга қаттиқ ихлос кўрсатар эди. Унинг самимий муносабати ва ҳадис ўрганишга кучли иштиёқини кўрган устоз қадрли шогирдига бир кун ўз сирини очди – юзидан ниқобини тортди. Не кўз билан кўрсинки, устозининг юзи эшакнинг юзига ўхшаб турар эди. (Аллоҳу Акбар!) Устоз сўзлади: “Эй, ўғлим, сен менинг ҳолимга тушиб қолмаслик учун мен қилган хатони қила кўрмагин! Мен “Имомдан илгари бош кўтармаслик” ҳақидаги ҳадисни ўқиганимда, имомдан олдинга ўтиб кетувчининг оқибати ҳақиқатда шунақа бўлармикин, дея ишонқирамай қарадим ва намоздаги амалларда имомдан олдинга ўтиб кеттим. Мана, кўриб турганингдек, юзим шу ҳолга келиб қолди”. Устозини диққат билан тинглаган софдил шогирд Аллоҳга дуо қилди ва унга шифо тилади. Аллоҳ таоло шогирднинг устозига қилган дуосини ижобат айлади – шайх яна асл ҳолига қайтди”... (Лаа ҳавла ва лаа қуввата илла биллаҳ!)

Ушбу ҳадис ва унинг ажиб шарҳида бир қанча ибратлар бор.

Жанобимиз Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам Аллоҳ таолонинг ҳақ ва ростгўй Пайғамбаридирлар. Ҳеч қачон ҳавои нафсдан сўзламайдилар. У зот соллаллоҳу алайҳи васалламнинг сўзларига асло шак қилиб бўлмас. Ишонмаслик ва тажриба қилиб кўриш оқибати эса юқоридаги шайх қиссасида ўтди.

Энди тасаввур қилинг-а, кимнингдир бошига ушбу шайхнинг ҳолатидек кулфат тушса, дейлик бирортамиз шу имтиҳонга дучор бўлсак, нима қилар эдик?! Қилаётган касбимиз, олаётган илмимиз ҳам кўзимизга кўринмай, дод солиб, йиғлаб, ҳолатимиздан ўтакамиз ёрилиб, телба бўлиб қолсак керак?! (Аллоҳ сақласин!) Хўш, шайх қандай йўл тутган эди? Аввало шайх хато қилганини англади ва дарҳол тавба қилди.

Сўнгра, ўзини йўқотмади. Аллоҳдан яхши гумонда бўлди. Хунук юзига ниқоб тортиб бўлсада, яна ўз ишини давом эттирди. Тарки дунё қилмади. Чунки у Ҳабибимиз соллаллоҳу алайҳи васалламнинг ҳадислари, уларни ўрганиш ва ўргатиш шарафини англаган, бунинг учун бутун умрни сарф этишни мақсад қилганди. Шу ҳолида бўлса ҳам таълимни давом эттирди. Сирини, дардини бировга билдирмади. Биргина хатосини дея, ортга қайтмади. Яхши ҳамки ортга қайтмагани ва Аллоҳдан яхши гумонда бўлгани! Аллоҳ таоло унга самимий ва мухлис бир шогирдни рўбаро этди. Агар ўз ҳолидан уялиб илмни ташлаб кетганида, балки ҳеч қачон бу йигитни учратмас, мустажоб дуосига эришмас эди. Қилинган хатоларга тавба қилиш, Ҳақ таолодан яхши гумонда бўлиш ҳамда илм учун умрни бахшида этиш кишининг яхшилик устида эканлигига бир белгидир.

Яна ўйлаб кўрайлик, биз ихлос қилган устозимиз, дейлик бирор домламиз қандайдир хато қилса, ҳаётда, оиласида биз ўйлагандек бўлиб чиқмаса, нима деймиз? Тахминан қуйидагича: “Суф-е, ҳали шу одамга эргашиб, гапини тинглаб юрибман-ми? Оддий одамлардан фарқи йўғакан. Яна домла эмиш...” дея хафсаламиз пир бўлади. Ихлосимиз ўша ондаёқ сўнади.

Не самимиятким, юқоридаги ҳадис толиби Дамашққа сафар этди. Узоқ йиллар бир шайхнинг этагидан тутди. Тахминан биз ўқийдиган ўрта ва олий таълимни устозининг даргоҳида тамомлади. Битирувдан кейин ҳам ёнида анча йиллар қолиб кетди. Шунча муддат устозидан: “Нега ниқоб тақиб олдингиз?” деб сўраб ҳам кўрмади. Сабабини билиш учун пайт ҳам пойламади. Устоз айтмагунча, билишга интилмади. Шайх ниқобини ечгач, шунча йил ёнида юргани бир “эшак нусха” бўлсада, уни тарк этмади ва ихлосини қўлдан бой бермади. Аксинча, Аллоҳга муножаат айлаб, устозининг ҳақига дуо қилди. Шайхнинг бу содиқ шогирди аслида илм ва ҳадис талабида устозига муҳаббатли эди. Кимдан эмас, нимани ўрганаётганига аҳамият берар эди.

Ҳақиқий шогирдлар шундай бўлса керак: устозининг бору йўғни, каму кўстини қабул қилиб, унинг ҳаққига дуо қилади. Мукаммалик кутмайди. Ўрганган илмига амал қилади. Муаллимнинг таълимини қадрлайди. Ўзи айтишни хоҳламаган сирларини сўрамайди, бировлардан билишга интилмайди. Мақсад – илм ўрганиш, устоз ёки имомни ўрганиш эмас!

Бу дунёда илм олиш ва уни таълим беришдан кўра шарафли вазифа бўлмаса керак. Айниқса, Аллоҳнинг каломи ва Пайғамбаримиз Муҳаммад Мустафо соллаллоҳу алайҳи васалламнинг ҳадислари ҳамда уларга алоқадор барча илмларнинг қадри ва фазли жуда баланддир. Буни муаллимлар ҳам, толиби илмлар ҳам тенг англашлари, Аллоҳ қўйган мақомларидан юз ўгирмасликлари, шу ўринга муносиб бўлишлари, илм бериш ва олиш машаққатига сабр қилишлари, устоз ва шогирд фақатгина Аллоҳ ризоси учун муҳаббат қилишлари даркор.

Аллоҳим, бизни илм йўлида яшайдиган холис қулларингдан айла! Хайрли илм ва солиҳ устозлар ила неъматлантиргин...

Нилуфар САИДАКБАРОВА,

Тошкент ислом институти ўқитувчиси.