Коронавирус туфайли юртимиз ва кўплаб дунё мамлакатларида миллионлаб одамлар уйларида ертаю кеч қўноқ топган. Бу кўпчилик билан ишлаб ўрганган кишилар учун осон бўлмаётгани тайин.
Ушбу муддатдан унумли фойдаланиш мумкин. Бунга 10 йил уйида ўтирган буюк ислом олими ал-Ҳасан ибн ал-Ҳаймиянинг ҳаёти ёрқин мисол бўлади. Бу ҳақда Islamic Self Help нашри маълумот берди.
Ҳасан ибн ал-Хаймия оптика, астрономия, математика, метеорология, визуал идрок ва илмий усул соҳаларига катта ҳисса қўшган машҳур мусулмон олимлардан бири. У 965 йилда Ироқдаги Исломнинг олтин асрида туғилган, Бағдод олимларидан чуқур илм ўрганиб, ёшлигидаёқ машҳур олим бўлиб етишган.
Кунларнинг бирида Миср ҳукмдори Ибн ал-Хаймияни Мисрга таклиф қилиб, ундан Нил дарёси бўйида тўғон қуришни сўрайди. Бу борадаги режа ва имкониятларни ўрганиб чиққан олим бу ишнинг иложсиз экани, лойиҳани амалга ошириш учун технологиялар йўқлигини айтади. Ҳукмдор бу хулосадан норози бўлиб, олимни ўн йил уйида чиқармай ўтиришга буюрди.
Ибн ал-Хаймия умидсизликка тушмади, балки ҳар қандай вазиятдан унумли фойдаланим мумкинлигини тушунди. У вақтини ўқиш, тадқиқот ва тажрибалар ўтказиш, турли хил илмий тушунчаларни ўрганишга сарфлади ва катта ютуқларга эришди. У оптика билан боғлиқ катта кашфиёт қилди. Ушбу соҳада энг яхши манбалардан бири бўлган “Оптика” номли китоб ёзди.
Ушбу кашфиёт одамларга кўзнинг қандай ишлашини тушунишга, илк камералар моделини ишлаб чиқишга ёрдам берди, кўзойнак ихтиро қилинишига сабаб бўлди. Шунингдек, бугунги кунда ҳам қўлланиладиган илмий усуллардан бирини ишлаб чиқди. Буларнинг барчаси у уйида туриб қилди.
Ибн ал-Хаймия ҳаёти ва фаолияти ҳеч қачон вақтни беҳуда сарфламаслик ва вақт, шароитдан етарлича маҳсулдорликка эга бўлишни ўрганиш мумкин. Албатта, ўн йил кўп муддат. Аммо бир неча ҳафталик уйимиздаги карантин вақтида ҳам кўп ишлар қилишимиз мумкин.
Шу ўринда карантин вақтидан унумли фойдаланиш бўйича баъзи маслаҳатлар билан ўртоқлашамиз:
1. Китоб ўқиш;
2. Онлайн курслар орқали илм ўрганиш;
3. Китоб ёки мақола ёзиш;
4. Имонимизни мустаҳкамлаш, ўзингимиз ва бошқалар учун дуо қилиш;
5. Тафаккур ва фикрлашга вақт ажратиш;
6. Оиламиз билан вақтни мароқли ўтказиш, уларнинг тарбияси билан шуғулланиш;
7. Янги ғоялар устида ишлаш. Бундан бошқа кўплаб ишларни қилиш имконига эгамиз.
Ибн Аббос розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: Расулуллоҳ соллоллоҳу алайҳи васаллам дедилар: “Икки неъмат борки, кўп одам уларни бой бериб қўяди: соғлиқ ва бўш вақт” (Саҳиҳ ал-Бухорий 6049).
Азизлар, бўш вақтингиздан унумли фойдаланинг! Эҳтимол, шу вақт ўзингизни англашингиз, бутун умр ёдингизда қоладиган ажойиб хотираларга эга бўлишингиз, инсоният учун янги кашфиётлар қилишингиз мумкин. Балки бу вақт ичида сиз қалблар ва илм-фан кашфиётчисига айланарсиз!

Ўзбекистон мусулмонлари идораси Матбуот хизмати

Яқинда зиёрат туризмини ҳамкорликда ривожлантириш масаласида юртимизда бўлиб қайтган Покистондаги Нақшбандия тариқати издошлари етакчиси Муҳаммад Накиб ур-Раҳмон Ўзбекистон халқига мурожаат йўллади. Бу ҳақда “Дунё” АА хабар берди.
Муҳаммад Нақиб ҳазратлари ўз сўзида мамлакатимизнинг бой маданий-тарихий ва маърифий қадриятларини, зиёрат туризми салоҳиятини юқори баҳолаш билан бирга, Ўзбекистон коронавирус пандемияси билан боғлиқ вақтинчалик қийинчиликларни муваффақиятли енгиб ўтишига ишонч билдирди.
Покистонлик уламо мурожаатида жумладан бундай деди: “Ўзбекистонда Ислом дини меросининг улуғворлиги ва бугун мамлакатда амалга оширилаётган кенг қамровли ислоҳотлар, жумладан, зиёрат туризми салоҳияти ва яратилаётган қулайликлар мени ҳайрат ва ҳаяжонга солди. Ўзбекистон раҳбарияти ва халқини оғир дамларда қўллаб-қуввтлаш учун дуодаман”.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси Матбуот хизмати

Бугунги кунда глобал долзарб муаммога айланган каронавирус инфекциясининг олдини олиш, унинг давосини топиш бўйича бутун дунё олимлари изланиш олиб бормоқда. Мутахасислар ҳозирда ушбу касалликка қарши энг яхши даво – унинг олдини олиш, яъни юқтирмаслик эканини, айтишмоқда. Демак, айни пайтда бор эътиборимизни карантин тартиб-қоидаларига тўла амал қилишга қаратишимиз зарур экан.
Соғлиқни сақлаш вазирлиги, Ахборот ва оммавий коммуникациялар агентлиги, Ўзбекистон Ёшлар иттифоқи ва Миллий масс-медиани қўллаб-қувватлаш ва ривожлантириш жамоат фонди ҳамкорлигида ташкил этилган koronavirusinfouz канали фойдаланувчилари орасида “Сиз қаердасиз?” / “Где вы сейчас?” саволлари асосида cўровнома ўтказилди. Унда қарийб 600 мингга яқин киши иштирок этди. Ўзбек тилида 370 мингдан кўпроқ, рус тилидагисида эса деярли 220 минг киши қатнашди.
Якуний натижаларга кўра, иштирокчиларнинг асосий қисми, яъни 64 /65 фоизи «Уйда, карантин режимида» экани, шунингдек, 26 фоиз фойдаланувчи ишдалиги, 10 фоиз атрофидаги киши эса масофадан туриб ишлаётгани маълум бўлди.
“Албатта, реал ижтимоий ҳаётдаги ҳолат сўровномадагидан бироз бошқачароқ бўлиши ҳам мумкин. Бироқ ишончимиз комилки, юртдошларимизнинг асосий қисми карантин талабларига тўла риоя этмоқдалар ва уларга бунинг учун раҳмат айтамиз”, дейилади koronavirusinfouz канали хабарномасида.
Динимизда карантинга тарғиб
Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Агар бир жойда вабо тарқалганини эшитсангиз, у ерга борманглар. Агар ўзингиз турган жойга вабо келса, у ердан қочиб чиқиб кетманглар!” деганлар (Имом Бухорий ва Имом Муслим ривояти).
Мўмин-мусулмон одам бундай пайтда ўзининг эҳтиётини қилиши, имкон қадар хавфсиз жойда бўлишга интилиши зарур. Бундай жой эса уйимиздир.
Карантинда ўтирганлар оладиган ажу савоблар
Пайғамбар соллаллоҳу алайҳи ва саллам айтдилар: “Қай бир кишига тоъун (пандемия) етса ва уйида сабр билан ва савоб умидида ўтирса ҳамда ўзига Аллоҳ ёзганидан бошқа нарса етмаслигини билса, илло унга шаҳиднинг ажричалик савоб бўлади” (Имом Бухорий ривояти).
Таниқли уламоларимиз бу ҳадисни шарҳлаб: “Бу ҳамма сабр қилган, савоб умид этган ва таваккул қилган кишиларга тааллуқлидир, улар вабодан хоҳ вафот этсин, хоҳ этмасин, дейишмоқда.
Ибн Ҳажар Асқалоний айтадилар: “Ҳадиснинг мантуқи шуни тақозо қиладики, ким мазкур сифатлар билан тавсифланса, гарчи вабодан ўлмаса ҳам, унга шаҳиднинг ажри ҳосил бўлади”.
Демак, савоб нияти ва омонлик умидида уйимизда муқум бўлсак, нафақат ўзимиз ва оила аъзомизни юқумли касалликдан асраган, балки улкан мақом ажу савобига эга бўлар эканмиз.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси Матбуот хизмати

Устоз Салоҳиддин домла Шарипов