Теҳрон IQNA (Халқаро Қуръон янгиликлари агентлиги) маълумотига қараганда, Буюк Британиядаги Ислом ривожланиш ва тадқиқот институти рамазон ойининг бошида Қуръони каримни функционал тушуниш учун “Қуръони каримга саёҳат” мавзуида ўқув курсини ташкиллаштиради.

19-27 май кунлари ўтказилиши режалаштирилган ўқув курси қуйидаги мавзуларда бўлади:

Қуръон таълимотига асосланган шахс ривожланишининг 99 тамойили;

Қуръоннинг узоқ вақт ёдда қолишига ёрдам берувчи Қуръони карим қиссалари;

Қуръони каримнинг 114 сурасининг қисқача талқини;

Қуръон ҳақидаги билимларни кундалик ҳаётда қўллаш амалиёти;

Қуръони каримдаги атамаларнинг 1000 тасини ўрганиш.

Халқаро алоқалар бўлими

Шукри вузуъ намози 

Одатда таҳорат қилиб бўлгандан сўнг ўқиладиган намоз “Шукри вузуъ” (таҳоратнинг шукри) дейилади. 

Уқба ибн Омир ал-Жуҳаний розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: 

“Пайғамбар соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Қай бир одам яхшилаб таҳорат қилсаю, қалби ва юзи ила иқбол қилган ҳолда икки ракат намоз ўқиса, албатта унга жаннат вожиб бўлади”, дедилар”.

Имом Абу Довуд ривоят қилган.

“Мўминнинг меърожи” китобидан 

ЎМИ Матбуот хизмати

Ҳожат намози 

Абдуллоҳ ибн Абу Авфо розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: 

«Пайғамбар соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Кимнинг Аллоҳга ва Бани одамдан бирортасига ҳожати бўлса, яхшилаб таҳорат қилсин, сўнгра икки ракат намоз ўқисин. Кейин Аллоҳга сано ва Пайғамбар соллаллоҳу алайҳи васалламга саловат айтсин. Сўнгра: «Ҳалийму Карим Аллоҳдан ўзга ҳеч илоҳи маъбуд йўқ. Улуғ Аршнинг Роббиси Аллоҳ покдир. Оламларнинг Роббиси Аллоҳга ҳамдлар бўлсин. Мен Сендан: раҳматингни вожиб қилувчи, мағфиратингни тақозо қилувчи нарсаларни ва ҳар бир яхшиликдан ғаниматни, ҳар бир ёмонликдан саломатлик сўрайман. Менинг ҳеч бир гуноҳимни қўймай мағфират қилгин, ҳеч бир ғамимни қўймай кушойиш эт, Ўзинг рози бўлган ҳеч бир ҳожатимни қўймай, албатта чиқаргин. Эй Арҳамар Роҳимийн», десин», дедилар» 

Имом Термизий ва Ибн Можа ривоят қилган.

Намоздан фориғ бўлгач ушбу дуони ўқийди:

لَا إِلَهَ إِلَّا اللهُ الْحَلِيمُ الْكَرِيمُ، سُبْحَانَ اللهِ رَبِّ الْعَرْشِ الْعَظِيمِ، الْحَمْدُ لِلَّه رَبِّ الْعَالَمِينَ: أَسْأَلُكَ مُوجِبَاتِ رَحْمَتِكَ، وَعَزَائِمَ مَغْفِرَتِكَ، وَالْغَنِيمَةَ مِنْ كُلِّ بِرٍّ، وَالسَّلَامَةَ مِنْ كُلِّ إِثْمٍ، لَا تَدَعْ لِي ذَنْبًا إِلَّا غَفَرْتَهُ، وَلَا هَمًّا إِلَّا فَرَّجْتَهُ، وَلَا حَاجَةً هِيَ لَكَ رِضًا إِلَّا قَضَيْتَهَا يَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِينَ.

«Лаа илааҳа иллаллоҳул ҳалиймул карийм. Субҳааналлоҳи роббил ъаршил ъазийм. Алҳамду лиллааҳи роббил ъааламийн. Асъалука мужибаати роҳматика ва ъазоима мағфиротика вал ғониймата мин кулли биррин, вас-салаамата мин кулли исмин, лаа тадаъ лий занбан илла ғофартаҳу, ва лаа ҳамман илла фаррожтаҳу, ва лаа ҳаажатан ҳия лака ризон илла қозойтаҳа, йаа арҳамар роҳимийн!».

Термизий ривоят қилган.

Маъноси: «Ҳалим ва Карим Аллоҳдан ўзга илоҳ йўқ. Улуғ арш Робби Аллоҳни поклаб ёд этаман. Оламлар Робби Аллоҳга ҳамд бўлсин. Раҳматингга мустаҳиқ қилувчиларни, мағфиратингни вожиб этувчиларни, ҳар бир яхшиликда ғаниматни ва ҳар бир гуноҳдан саломат бўлишни сўрайман. Менда бирор гуноҳ қолдирмасдан мағфират қилишингни, бирор ғам қолдирмасдан очиб юборишингни ва Ўзинг рози бўладиган бирор ҳожат қолдирмасдан раво қилишингни сўрайман, эй раҳм қилгувчиларнинг Раҳмлиси».

Қуйидаги дуо ҳам ҳожат намозининг дуоларидандир:

اللَّهُمَّ إِنِّي أَسْأَلُكَ وَأَتَوَجَّهُ إِلَيْكَ بِنَبِيِّكَ مُحَمَّدٍ نَبِيِّ الرَّحْمَةِ، يَا مُحَمَّدُ، إِنِّي تَوَجَّهْتُ بِكَ إِلَى رَبِّي فِي حَاجَتِي هَذِهِ فَتَقْضِي لِي، اللَّهُمَّ شَفِّعْهُ فِيَّ

«Аллоҳумма инний асалука ва атаважжаҳу илайка бинабиййика Муҳаммадин набиййир роҳмати, йаа Муҳаммаду, инний таважжаҳту бика илаа роббий фий ҳаажатий ҳаазиҳи фатақзи лий. Аллоҳумма, шаффиъҳу фиййа»

Имом Аҳмад ривоят қилган.

Маъноси: «Аллоҳим, мен Сенга юзланиб, Сендан пайғамбаринг, раҳмат набийси Муҳаммад алайҳиссалом билан васийла қилиб сўрайман. Эй Муҳаммад алайҳиссалом, мен бу ҳожатим раво бўлиши учун сиз билан Роббимга юзландим Аллоҳим, у кишини менга шафоатчи қил».

Имом Ибн Ҳажар бу намозни шанба куни саҳар ўқиб, талаби ҳожат қилиш мандубдир, чунки Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам, ким шанба куни эрталаб талаби ҳожат қилса, талаби ҳал бўлади. Унинг ҳожати равон бўлишига мен кафилман, деб марҳамат қилганлар, деган. Албатта, дуонинг арабча матнини ёдлаб олган яхши.

“Мўминнинг меърожи” китобидан олинди

ЎМИ Матбуот хизмати

Ўзбекистон Республикаси Президенти Шавкат Мирзиёев бугун, 17 март куни Самарқандга келди. 

Давлатимиз раҳбари 2017 йил апрель ва ноябрда ҳам бу ерга келиб, вилоятни ҳар томонлама ривожлантириш, ижтимоий объектлар қуриш бўйича кўплаб вазифалар қўйган эди. 

Ташриф доирасида ана шу вазифалар ижроси таҳлил қилинади, янгилари белгилаб берилади. 

Ҳар доимгидек, ташрифнинг биринчи кунида асосан туманларга бориш, вилоят фаоллари ва мутасадди раҳбарлар иштирокида йиғилиш ўтказиш режалаштирилган. 

ЎМИ Матбуот хизмати

Бисмиллаҳҳир роҳманир роҳим

 يَا بَنِي آدَمَ قَدْ أَنْزَلْنَا عَلَيْكُمْ لِبَاسًا يُوَارِي سَوْآتِكُمْ وَرِيشًا ۖ وَلِبَاسُ التَّقْوَىٰ ذَٰلِكَ خَيْرٌ ۚ ذَٰلِكَ مِنْ آيَاتِ اللَّهِ لَعَلَّهُمْ يَذَّكَّرُون

“Эй Одам болалари, батаҳқиқ, сизларга авратларингизни тўсадиган либос ва зийнат либосини нозил қилдик. Тақво либоси, ана ўша яхшидир. Ана ўшалар Аллоҳнинг оят-белгиларидир. Шоядки, эсласалар” (Аъроф сураси, 26-оят), деб марҳамат қилган Раббимизга;

Мўминнинг либоси Аллоҳ ва Расули хоҳлагандек чиройли, ўзига мос ва лойиқ бўлмоғи лозимлигини ўргатган Набий соллаллоҳу алайҳи васалламга дуруду салавотлар бўлсин.

Яратганга шукрки, фасли навбаҳор келиб, атроф чароғон бўлди, дарахтлар гулга бурканди, майсалар бўй чўза бошлади. Ана энди эгнимиздаги кийимларимиз ҳам ўзгаради. Айниқса, ёшларимиз баҳорий либослар кийиб гулга монанд бўлади. Ушбу ҳодиса муносабати билан кийиниш одоби ҳақида икки оғиз сўз юритишни ният қилдик.

Кийим инсон танасини бегона назардан, совуқдан, иссиқдан тўсиш учун кийилади. Ҳарҳолда, оломон маданияти кийиниш маданиятини чилпарчин қилиб ташлагунга қадар шу тушунча асосида кийинилар эди.  Инсонларнинг қайси динга мансуб экани ибодатида кўрингани каби қайси миллатга мансублиги кийимида ўз ифодасини топарди. Масалан, ҳеч қайси миллатнинг бош кийими ўзбекнинг дўпписига ўхшамайди. Шунинг учун бошига дўппи кийган одамни дунёнинг қайси томонида учратсангиз ҳам “бу ўзбек” дейсиз. Марҳум шоиримиз Эркин Воҳидов айтганидек, “Қайга борсанг бошда дўппи ғоз юрарсан, гердайиб,/ Бошида тоғлар кўтарган кўкси осмон ўзбегим”.

Миллатларнинг кийимларидаги ўзига хосликлардан яна бири, миллатлар яшаётган маконлар иқлимига ҳам боғлиқ. Иссиқ ўлкалар халқлари юпқа ва кенг-мўл кийимлар кийса, совуқ ўлкалар аҳолиси қалин ва қават-қават кийинади. Кийимнинг узун-калталиги масаласига келсак, мусулмонлар ва славян халқлари одми ва узун кийинган, аёллар бошига рўмол ўраб юрган.

Аммо дунё мамлакатларининг интеграциялашуви кучайиб, маданиятлар тўқнашуви бошлангач, одамларнинг кийимлари ҳам ўзгара бошлади. Катта ва ёш авлод ўртасидаги фикрлаш доирасининг фарқи ушбу жараёнда ҳам кўзга ташланади. Катта авлодга, хусусан, собиқ шўро давридаги ёшларнинг кийиниши ёқмаган. Ўзбекистон халқ шоири Эркин Воҳидовнинг “Ҳозирги ёшлар” деган шеърида бу ҳол қуйидагича тасвирланган:

Кийимлар-чи…

Қизиқ буларнинг диди.

Ола-чипор кўйлак…

Нимаси кўркам?

Рост айтсам, унчалик ёқмаган эди

Оталарга бизнинг чарм камзул ҳам…

Халқимиз ҳар доим чиройли ва орасита кийинишни одат қилган. Кийими янги бўлмаса ҳам озода ва дазмолланган бўлган. Кийими доғ-дуғ ёки кир-чир бўлган кишини учратса унга: “Анди бўлсанг ҳам ганди бўлма”, дея дакки берган. Кейинги вақтларга келиб одамларнинг турмуш шароити фаровонлашиб бориши, маданиятлар қоришуви натижасида миллий кийимлар деярли миллий байрамларда тўйу тантаналарда кийиладиган бўлиб қолди. Инсонлар янги-янги модалар яратиб, ўша модалар бўйича кийинадиган бўлди.  Бу борада моддий жиҳатдан тараққий этган давлатларда яратилган модаларга, таниқли шахслар, “юлдуз”ларга, фильм қаҳрамонларига тақлидан кийиниш урф бўлди.

Замондошларимиз қимматбаҳо брендлар, чет элда ишлаб чиқарилган кийимларни кийишга ружу қўйди. Бошқалардан ажралиб туриш учун кийим танлаш, айниқса, ёшлар ва аёллар орасида шу даражага келдики, улар танасини бегона кўзлардан яшириш учун эмас, бегона кўзларга бўрттириб кўрсатиш учун кийим танлай бошладилар...

Нафсиламри, кийим одамнинг аввало танасини ёпиш, қолаверса, иссиқдан, совуқдан асраш учун кийилиши лозимлигига кейинги йилларда айрим ёшлар жуда енгил қараяпти. Чунки қизларнинг енг ўрнига боғичли, елкалари очиқ кўйлак, эркакларнинг ҳам енгсиз футболка, тиззасидан юқори "шортик”лар кийиб юрганига кўзимиз тушади.

Тўғрисини айтганда, ўшалар ўзлари бу ишларини қулайлик, гўзаллик ва нималар деб ўйласа, ўйлаб юришар-у, аммо униси ҳам, буниси ҳам бошқа одамларнинг кўзига тасқарадек кўринади, Айниқса, эркак ёки аёл кишининг энгашган чоғида бели очилиб кетганига кўзи тушиб қолса, одамнинг кўнгли беҳузур бўлиб қайт қилиб  юборишига бир баҳя қолади. Бундай ҳолатлар кўпчиликнинг назаридан четда қолмаслиги, ёқимсиз одатларга чек қўйишга ҳаракат қилмоғимиз лозим.

Ҳозир, ўзи бировга ундай кийин, бундай кийин, дейишга журъат ҳам қилмайди одам. Бир дўстимиз айтади. “Автобусда кетаётсам қаршимда бир ёши олтмишлардан ошган киши ўтириб қолди. Қарасам, кепкасини тескари кийиб олган экан. Мен намоз-памоз ўқиганда орқасига ўгириб олиб кейин эсидан чиқиб қолган бўлса керак деб ўйлаб, “Ака, кепкангиз тескари бўлиб қолибди”, деган эдим. Менга чақчайиб, бутун нафратини башарасига йиғиб туриб: “Сенинг нима ишинг бор, қандай хоҳласам, шундай кияман, тушундингми?”  деди. Бундай муомалани кутмаганим учун нима дейишимни билмай мулзам бўлиб қолдим”.

Бироқ, индамай турсангиз ҳам ярашмайди. Ёшларга ярим яланғоч кийиниш, ўта тор кийимлар аввало инсон соғлиғига зарарлигини, қолаверса, миллийлигимизга зид эканини тушунтириш, тўғри йўл кўрсатишнинг таъсирчан усулини топиш керак, жилла қурса, шунга уринсак ҳам ёмон бўлмайди. Гапларимиз улардан бирортасига таъсир қилиб қолса, шунинг ўзи ҳам катта гап.

Халқимизнинг асрлар давомида шаклланган, миллий қадриятлар даражасига кўтарилган кийиниш одобига доир урфлари борки, бугунги авлод вакиллари уларни ҳар қанча ўрганса, ибрат олса, арзийди. Хусусан, кийимлар баданни ёт нигоҳлардан асраши учун кийилади ва уйга, тўй-маъракага, ишга кийишга мўлжалланиб сотиб олинади. Шунингдек, кийимни тоза, яхши сақлашга ҳам эътибор қаратилади. Бош кийим ҳеч қачон ерга қўйилмайди, кийимни босиб ўтиш одобсизлик саналади.

Бизнинг кийимларимиз тури бошқа кўплаб миллат вакиллариникидан кўп. Масалан, доимий иссиқ ўлкаларда яшовчилар биз кийган қишки либосларимизни киймайди; доимий совуқ бўладиган ўлкалар аҳолисида эса бизнинг ёзги кийимларимиз бўлмайди. Биз эса йилнинг тўрт фаслига мўлжаллаб кийим киямиз. Шунинг ўзи кифоя эмасми!

Одатда кийимларимиз иқлимга мос, ярашиқли ва табиий матолардан тикилса, ҳар ким ўз гавда тузилишига қараб бичим танласа, қандай яхши. Қисқа қилиб айтганда, ҳар бир шахснинг кийиниш маданиятига қай тарзда амал қилиши – унинг маънавиятини кўрсатиб турувчи кўзгудир. Ҳар ҳолда остона ҳатлаб кўчага чиқаётган одам ўзи ҳақида одамларда ёмон таассуротлар қолдирмасликка, кийиниш одобига риоя этишга ҳаракат қилгани маъқул.

Дамин ЖУМАҚУЛ

ЎМИ Матбуот хизмати