www.muslimuz
Қуръони карим хатмоналари юртимизни илоҳий файзга тўлдирди
Улуғ ойнинг энг ғанимат онлари – Лайлатул қадр кечаларига ҳам етиб келдик.
Бугун диёримиздаги 350 та жомеда хатми Қуръонлар ўз ниҳоясига етди. Шу билан бугунги кунга қадар масжидларда якунланган хатми Қуръонлар сони 700 дан ортди. Қолаверса, минглаб юртдошларимиз ўз хонадонларида имкониятлари етганича Қуръон хатм қилдилар. Бугун мана шу хатмларнинг савоби зиёда бўладиган онларда юртимиз илоҳий файзга тўлди.
Ғафлатда қолманг! Тақдирлар белгиланадиган кеча – Лайлатул қадр кечаси
Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм.
Аллоҳ таолога беадад ҳамду санолар бўлсин
Севикли Пайғамбаримизга салавоту дурудлар бўлсин.
“Лайлатул Қадр” қандай кеча? Лайлатул қадр – “белгилаш кечаси” деган маънони англатади. Йил давомида қилинадиган турли амаллар, ҳукм, топиладиган ризқ, бир сўз билан айтганда тақдир белгиланадиган кечадир.
Бу кеча ҳақида Аллоҳ таоло: «… минг ойдан яхшироқдир» (Қадр сураси, 3-оят) деб марҳамат қилган.
1000 ой – салкам 84 йилга тенг.
84 йил – тахминан 30. 295 кунга тенг.
Лайлатул Қадр кечаси қачон бўлади? Абул Олия розияллоҳу анҳу ривоят қилади: “Бир аъробий севикли Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васалламнинг ҳузурларига келиб, “Қадр кечаси қачон бўлади?” деб сўради. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Қадр кечасини Рамазоннинг илк ва энг сўнгги ҳамда тоқ кечаларидан изланглар!” дедилар (Имом Абу Довуд ривояти).
Онамиз Оиша розияллоҳу анҳо ривоят қилган ҳадисда эса Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Қадр кечасини Рамазон ойининг охирги ўн кунлигидан қидиринглар”, (Имом Бухорий, Имом Муслом ривояти) деганлар.
Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам қадр кечаси борасида: “У 27-ёки 29-кечадир. Ушбу кеча ерда фаришталар сони майда тошлардан ҳам кўп бўлади”, дедилар (Имом Аҳмад ривояти).
Лайлатул қадр кечасининг қандай аломатлари бор? Ибн Аббос розияллоҳу анҳумодан ривоят қилинади: Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: “У очиқ, иссиқ ҳам, совуқ ҳам бўлмаган кеча. Унинг тонгида қуёш қизғиш, заиф бўлиб чиқади”, (Ибн Хузайма ривояти) дедилар.
Бу кеча Аллоҳ таолонинг амри билан фаришталар ҳар бир осмондан ва “Сидратул мунтаҳо”дан (яъни, Жаброил алайҳиссалом масканидан) ерга тушади, тонг отгунча инсонлар ҳақига дуо қилади. Қуръони каримда бундай дейилади: “У (кеча)да фаришталар ва Руҳ (Жаброил) Парвардигорларининг изни билан (йил давомида қилинадиган) барча ишлар (режаси) билан (осмондан ерга) тушарлар. У (кеча) то тонг отгунича саломатликдир” (Қадр сураси, 4–5-оятлар).
Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам Лайлатул қадр кечасини қандай ўтказар эдилар? Оиша онамиз розияллоҳу анҳо ривоят қиладилар: “Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам Рамазоннинг охирги ўн кунлиги келса, кечалари ухламас эдилар ва уйдагиларни ҳам ибодат қилишга уйғотар эдилар” (Имом Бухорий, Имом Муслом ривояти).
Лайлатул қадр кечасида гуноҳлар мағфират этилади. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Ким Лайлатул Қадр кечасини имон ва ихлос билан бедор ўтказса, унинг шу кечагача содир этган барча гуноҳлари мағфират қилинади”, (Имом Бухорий, Имом Муслим, Имом Термизий ривояти) дедилар.
Лайлатул қадр кечаси қандай амалларни адо этиш лозим?
- Хуфтон ва бомдод намозларини жамоат билан ўқинг. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Ким хуфтон намозини жамоат билан ўқиса, гўё кечанинг ярмини бедор ўтказибди. Ким бамдод намозини жамоат ила адо қилса, гўё кечанинг барчасида намоз ўқибди”, деганлар (Имом Муслим ривояти).
- Дуо қилинг. Оиша онамиз розияллоҳу анҳо: “Ё Расулуллоҳ агар Қадр кечасини топишга муваффақ бўлсам нима деб дуо қилай?” деб сўрадилар.
Шунда Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам ушбу дуони ўқишни айтдилар:
اللَّهُمَّ إِنَّكَ عَفُوٌّ كَرِيمٌ تُحِبُّ الْعَفْوَ فَاعْفُ عَنِّي
"Аллоҳумма иннака аъфуввун кариймун туҳиббул аъфва фаъфу аънний"
"Аллоҳим, албатта, Сен кечиргувчисан, кечиришни яхши кўрасан. Гуноҳларимни кечиргин" (Имом Термизий ривояти).
Муҳими, бу кечани ибодат, зикр, тиловат ва бошқа хайрли амаллар билан ўтказиш лозим.
Аллоҳ таоло қиёматга қадар келадиган барча мўминларнинг гуноҳини мағфират этсин. Ҳидоятида бардавом қилсин!
Даврон НУРМУҲАММАД
Ғанимат кеча
Тавсия
Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам: “Ким Қадр кечасида имон-эътиқод билан Аллоҳ таоло розилиги учун тоат-ибодат қилса, олдинги гуноҳлари кечирилади”, деганлар (Имом Бухорий, Имом Муслим ривояти).
Муборак кечага етиб, унда бериладиган мукофотлардан баҳраманд бўлиш ҳар бир мусулмоннинг орзуси. Шундай экан, бу фазилатли тунни қандай ўтказамиз? Аввало, кечани тетик ҳолатда ўтказиш учун пешиндан сўнг бироз мизғиб олинг, ифторда ҳам енгил таомланинг. Қадр кечасини манфаатли ўтказиш учун қуйидаги тавсияларга диққат қилинг.
Истиғфор айтинг. Ваҳба Зуҳайлий раҳматуллоҳи алайҳ қуйидагиларни ёзган: “Фаришталар шу кеча ердаги турли-туман тоат-ибодатларни кўради ва гуноҳкор бандаларларнинг мағфират сўраб, ёлвориб илтижо қилаётганларини эшитади ҳамда бир-бирига: «Келинглар, Раббимизга бизнинг тасбеҳларимиздан кўра севимли бўлган овозларни эшитамиз», деб ерга тушадилар”. Демак, шу кунгача қилган гуноҳларингиз учун чин дилдан тавба қилиб, ҳидоят сўраб дуо қилинг.
Қуръон ўқинг. Аллоҳнинг каломини ўқиш, тинглаш, ўрганиш ва унга амал қилиш зарурий ишдир. Каломуллоҳ айни шу кечада умматга нозил бўлди. “Албатта, Биз уни (Қуръонни «Лавҳул-маҳфуз»дан биринчи осмонга) Қадр кечасида нозил қилдик” (Қадр сураси, 1-оят).
Қурбингиз етганича Қуръон ўқиб, тадаббур қилинг. Оятлар борасида фикр юритиб, Аллоҳ таоло уларда ирода этган мазмунларни англашга ва фаҳмлашга ҳаракат қилинг.
Намоз ўқинг. Савоби улуғ тундан унумли фойдаланиб, нафл намозларини ўқиб олишга ҳаракат қилинг. Муҳими, намознинг адади эмас, балки чин ихлос билан ўқилганидир.
Салавот айтинг. Қадр кечасида Пайғамбаримиз алайҳиссаломга салавот айтиш билан банданинг гуноҳлари ўчирилади, даражаси кўтарилиб, дуолари ижобат бўлади. Имом Аҳмад ибн Ҳанбал ва Имом Ибн Можа ривоят қилган ҳадисда Омир ибн Робиъанинг отаси бундай деган: «Пайғамбар соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг “Ким менга салавот айтса, фаришталар унга ҳам менга айтган салавоти баробарида салавот айтиб турадилар. Банда салавотни хоҳласа, оз айтсин, хоҳласа, кўп”, деганларини эшитдим».
Дуо қилинг. Қадр кечасида қилинган дуолар ижобат бўлади. Пайғамбаримиз алайҳиссалом бу кунда махсус дуони ўқишни тавсия қилганлар. Ойша онамиз розийаллоҳу анҳо: “Ё Расулуллоҳ, агар Қадр кечасини топишга муваффақ бўлсам, нима деб дуо қилай?” деб сўрадилар. Шунда Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам ушбу дуони ўқишни айтдилар: “Аллоҳумма, иннака аъфуввун, кариймун, туҳиббул аъфва, фаъфу аънний” (“Аллоҳим, албатта, Сен кечиргувчисан, кечиришни яхши кўрасан. Гуноҳларимни кечиргин”) (Имом Термизий ривояти).
Шунингдек, ўзингиз ва зурриётларингизнинг икки дунё саодатига эришиши, Аллоҳ таолонинг севимли бандалари қаторида бўлишни сўраб ихлос билан дуо қилинг.
Ўзингизни ислоҳ этинг. Хато, камчиликларингизни бартараф қилиш йўлларини ўйланг. Хулқингиз ва нафсингизни тафтиш этиб, ижобий томонга ўзгартиришни мақсад қилинг.
Аллоҳ таоло ушбу ойда тутаётган рўзаларимиз, ўқиётган таровеҳ намозларимиз, қилаётган ифторликларимиз, садақоту эҳсонларимизни Ўз даргоҳида қабул этиб, Қадр кечасининг савобларидан баҳраманд бўлишни барчамизга насиб айласин.
Робия ТОҲИРОВА тайёрлади.
Рўзадорнинг одоблари
Рўзадор киши ҳалим бўлиши, ўзгалар билан уришиб тортишмаслиги, жаҳли чиққан вақтда ҳам ўзини қўлга ола билиши рўзанинг одобларидан ҳисобланади. Бу ҳақида пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам шундай хабар берганлар:
عَنْ أَبِى هُرَيْرَةَ رَضِىَ اللهُ عَنْهُ، أَنَّ النَّبِىَّ صَلَّى اللهُ عَلَيهِ وَسَلَّمَ قَالَ: » الصِّيَامُ جُنَّةٌ إِذَا كَانَ أَحَدُكُمْ صَائِمًا فَلاَ يَرْفُثْ وَلاَ يَجْهَلْ فَإِنِ امْرُؤٌ قَاتَلَهُ أَوْ شَاتَمَهُ فَلْيَقُلْ إِنِّى صَائِمٌ إِنِّى صَائِمٌ «. رَوَاهُ اَبُو دَاوُدَ.
Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: “Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Рўза қалқондир. Қачон бирортангиз рўзадор бўлса ёмон гап гапирмасин, жоҳиллик қилмасин. Агар бирор киши у билан урушса ё уни ҳақорат қилса: “Мен рўзадорман, мен рўзадорман”, десин”, дедилар”. Абу Довуд ривоят қилган.
Ҳадиси шарифдаги “қалқон” дея таржима қилинган “жуннатун” калимаси луғатда “тўсувчи”, “ҳимоя қилувчи” каби маъноларни англатади. Шунга кўра уламолар ушбу калимадан қандай маъно кўзлангани ҳақида қуйидагиларни айтганлар:
– Рўза, гуноҳ маъсиятлардан ҳимоя қилувчидир. Чунки у туфайли рўзадор танасидаги шайтон юрадиган йўллар бўлган таом ва қон йўллари тораяди. Ана шу эътибордан рўза уни гуноҳлардан ҳимоя қилувчи бўлади;
– Рўза, дўзахдан тўсувчидир. Чунки иймон ва савоб умидида тутилган рўза рўзадорнинг олдинги гуноҳлари мағфират қилинишига сабаб бўлади. Ана шу эътибордан у дўзахдан тўсувчи бўлади.
Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам сўзларининг давомида рўзадорга “ёмон гап гапирмасин”, дея тайинлаганлар. Яъни, бировни ҳақоратлаш, биров устидан кулиш, лаънат айтиш ва фаҳш гапларни гапириш каби шариат ман қилган гаплардан қайтарганлар. Демак, рўзадор киши ҳалим бўлиши, ўзгалар билан уришиб тортишмаслиги, жаҳли чиққан вақтда ҳам ўзини қўлга ола билиши рўзадорнинг одобларидан ҳисобланади.
Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам рўзадорнинг яна бир сифатини таъкидлаб “жоҳиллик қилмасин”, деганлар. Яъни, рўзадор шариат ман қилган нотўғри сўзларни гапирмасин ва нотўғри ишларни қилмасин. Шунга кўра рўзадор кишини биров уришиб ҳақорат қилган тақдирда ҳам: “мен рўзадорман, мен рўзадорман” дейиши ва унинг ҳақоратига “жавоб” қайтаришдан ўзини тийиши лозим. Ана шунда у рўзанинг ҳурматини сақлаган ҳамда мазкур ҳурмат сабабли ўзига жоҳиллик қилаётган беодоб кимсани ҳам одобга чақирган бўлади.
Демак, рўзадор киши агар мазкур ҳолатларга тушиб қолса, эшитиладиган даражада “мен рўзадорман, мен рўзадорман” дейиши керак. Ана шунда, аввало, ўзининг рўзадор эканини ёдга олиб, шунга муносиб бўлишга ҳаракат қилади. Қолаверса, унга жоҳиллик қилаётган кимсага ҳам рўзанинг ҳурмати туфайли унинг беадабчилигига сабр қилишини, ёмонлигига яраша жавоб бермаслигини билдириб қўяди.
Эътибор бериладиган бўлса аслида рўза бўлмаган пайтларда ҳам уни қилиш мумкин бўлмаган ишлардан рўзада таъкидлаб қайтарилган. Бунинг ҳикмати ҳақида уламолар шундай деганлар: “Инсон бир нарсадан узлуксиз бир ой ўзини сақласа, ўша нарса унинг одатига айланиб мазкур муддатдан кейин ҳам доимо ундан сақланадиган бўлиб қолади”.
Шу маънода ҳозирги кунимизда ҳам айрим муҳим хавфсизликларни инсонларнинг одатларига айлантириш мақсадида баъзи ойларни “ҳаракат хавфсизлиги ойлиги”, ёки “ёнғин хавфсизлиги ойлиги” каби номлар билан аталаётгани барчага маълум бўлган оддий ҳақиқатдир.
Зеро рўзадан кўзланган асосий мақсад бошқа пайт истеъмол қилиш мумкин бўлган ейиш-ичиш каби нарсалардан сақланишдангина иборат эмас, балки нафсни жиловлаш малакасини ҳосил қилишдир.
Демак Рамазон ойида мазкур қайтариқларнинг таъкидланиши фақатгина унинг бошқа ойлардан афзал эканини билдириб қўйиш учун эмас, балки бу ойда одатга айланган ишлар бошқа барча ойларда ҳам бардавом бўлиши учундир. Шунга кўра Рамазонда ўзлаштирилган сифатларни одатларига айлантириб олганларнинг оилаларида ва бундай оилалардан ташкил топган жамиятда тинчлик, тотувлик ва хайру барака бутун йил бўйи давом этади.
Аллоҳ таоло барчаларимизни дунёда гуноҳлардан, охиратда дўзахдан қалқон бўладиган даржадаги рўза тутиш бахтига муваффақ қилсин.
Оламлар Роббисига ҳамду санолар, Пайғамбаримиз Муҳаммад Мустафога ҳамда у зотнинг оилаларию саҳобаларига салавот ва саломлар бўлсин!
Абдулқодир Абдур Раҳим
Янгиликлар
