O'zbekiston24

Салафи солиҳлар асри бошиданоқ ягона исломий жамоат ҳалқаси “аҳли сунна вал жамоа” деб номланади. Ўша ягона исломий жамоат ҳалқаси марказидан янги исломий жамоатнинг янги ҳалқасини тўқиб пайдо қилиш ҳукми хусусидаги саволларни жунбишга келтиради.

Хўш, мазкур янги жамоат ўзининг янги ҳалқасини пайдо қилишининг ҳукми нима? Унинг бугунги исломий воқеалик борасидаги ҳамда исломий даъват хусусидаги таъсирлари қандай?

Биз ўзимиз учун салафи солиҳлар асрини йўл(имизни) ёритувчи машъала қилиб оладиган бўлсак, у ҳолда мазкур янги исломий мазҳаб ўзи учун бу лақабни “ихтиро” қилиб олишга олиб борадиган жоизлик топа оламизми? Ваҳоланки, у ўзи жар солаётган нарса ҳақ, бошқалар тарафини эса ботил, дея кўради.

• “Салаф” калимасининг луғат ва истилоҳдаги маънолари

• Салафи солиҳийнлар ўзларининг қисқагина даврларида, халаф узоқ даврларда қилган тараққиётидан кўпроғини қилдилар

• Тараққиёт (шариатнинг замон ва маконга муносиблиги) ва сабот (ўзгармас масалалари)нинг ҳар иккисида салафи солиҳийнга эргашмоқнинг мезони нимадан иборат?!

“Салаф” калимасидан унинг луғавий маъноси ирода қилинган бўлса, у ҳолда бу калима нисбий маънони ифодалаб, у узлуксиз бўлмиш даврларнинг галма-гал алмашиб келиши имконини беради. (Бу борада) у худди (араб тилидаги) “қоблу” (аввал) маъноси билан баробардир. Зеро ҳар қандай замон, унинг ортидан келувчи замонга нисбатан аввалги, яъни “салаф”, ундан аввал ўтган замонга нисбатан эса “халаф” кейинги ҳисобланаверади.

Аммо ушбу калима, ўзида юқорида ўтган маънодан бошқа собит, истилоҳий маънони ҳам ифодалайдики, у ана шу маънодан бошқа маънога ўтиб ҳам кетмайди, (бошқа маънога) кўчирилмайди ҳам.

“Салаф” калимаси, ҳадиси шариф эътиборига кўра, далолат жиҳатидан, исломий асрларнинг энг афзали, иқтидо ва эргашишга энг лойиқроқ бўлган (даврга) нисбатан ишлатилади.

Ушбу калиманинг қатъий қарор қилинган истилоҳий маъноси, бу саййидимиз Муҳаммад саллаллоҳу алайҳи ва саллам уммати бўлмиш, бу ислом уммати умрининг дастлабки уч асридир. Мазкур истилоҳий маънонинг қўлланишинг (асосий) масдари Абдуллоҳ ибн Масъуд розияллоҳу анҳу орқали икки шайх ривоят қилган Расулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи ва салламнинг қуйидаги сўзларидир. Расулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи ва саллам айтадилар:

“Инсонларнинг хайрлиси менинг асрим аҳли, кейин уларга яқин бўлганлар, сўнгра уларга яқин бўлганлар. Сўнгра шундай қавмлар келадики, уларнинг гувоҳликлари қасамларидан, қасамлари эса гувоҳликларидан ўзиб кетади." (Яъни, гувоҳлик бериш ва қасам ичиш масаласига шу қадар масъулиятсиз ёндашадиларки, улар гувоҳликни енгил санаб қасам ичаверадилар.)

Расулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи ва саллам кетма кет, тартиб билан зикр қилиб, уларга “хайрли” дея гувоҳлик берган уч аср (аҳли) дан мурод кимлардир? Улардан мурод, ўша асрларда яшаган мусулмонлар мажмуасими? “Хайрли” ҳукми, улар орасидаги баъзи бирларининг ёки уларнинг кўпчилигининг ҳолатидан қатъий назар, ўша асрдагилар мажмуаси ҳақида айтилганми? Ёҳуд “хайрли”лар дея, уларнинг бирортаси ҳам истисно қилинмаган ҳолда уларнинг барчаси дохил бўладиган, ана ўша (аср) мусулмонларидан бўлган ҳар бир шахс эътибор қилинадими?!

Бу ҳақидаги ихтилоф маъруф ва машҳурдир. Жумҳур уламолар наздида, салоҳият ҳамда истиқоматдаги даражаси ҳамда тафовути турлича бўлишига қарамасдан “хайрият” баҳоси бу уч аср аҳлидан бўлган ҳар бир шахс ҳақида собитдир.

Муҳаммад Аюб Фахриддинов

O'zbekiston24

Бир неча йилдан буён хориж давлатлари диний идораларидан келган таклифлар асосида уламо ва қориларимиз чет мамлакатларда диний-маърифий тадбирларда иштирок этиб, таровиҳ намозларини адо этиб бермоқдалар.

Ана шундай қориларимиздан бири Тошкент шаҳридаги “Минор” масжиди имом ноиби Абдулбасир қори Камолов жорий йилда Россия Федерациясининг Москва шаҳридаги Москва мусулмонлари диний идораси ва Марказий регион "Москва муфтияти"да таровеҳ намозларида Қуръон хатмига ўтиб берди. Унда Москвадаги мўмин-мусулмонлар, хусусан, Москва муфтийси Албир ҳазрат Кирганов, ушбу шаҳарга ўқиш ва ишга борган ватандошлар иштирок этишди.

– Ўзбекистонлик Қуръон ҳофизи Рамазон ойида Москва мусулмонларини хатми Қуръон тиловати билан хурсанд қилди. Ўзбекистон Республикасининг масъул раҳбарлари ва муфтий Нуриддин ҳазрат Холиқназаровга Россия мусулмонлари диний ассамблеяси билан яқин ҳамкорлик қилганликлари учун чуқур миннатдорчилигимизни билдирамиз. Муфтийлик томонидан юборилган Камолов Абдулбасир ва қўшимча равишда таклиф этилган талабалар Муҳаммадсаид Солиқжонов ва Абдулғҳодий Исломжоновлар Москва мусулмонларига ташриф буюрганларида бир ой давомида таровиҳ намозларига Қуръони карим матнини тўлиқ ўқиб беришди. Улар ҳақли равишда мусулмонларнинг севгиси ва ҳурматини қозонишди. Абдулбасир Камолов байрам намозида мусулмонлар олдида нутқ сўзлаб, рус ва ўзбек тилларида Ўзбекистон муфтийсининг табрикномасини эълон қилиб, юртдошларимиз қалбидан жой олди. Мазкур фаолият муҳим ижтимоий-диний хусусиятга эга бўлиб, халқаро мулоқотни мустаҳкамлашга бебаҳо ҳисса бўлиб хизмат қилади.

Қардош мамлакатларимиз мусулмон умматини барпо этиш ва ривожлантириш, Ислом маърифатининг дастлабки асосларини тиклаш ва пайғамбаримиз Муҳаммад соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг ҳақиқий таълимотларини оммалаштиришга қаратилган машаққатли ва баракали меҳнатингиз учун сизга раҳмат айтаман, – деб ёзади Албир ҳазрат Кирганов ўзининг ижтимоий тармоқдаги саҳифасида.

Шунингдек, Абдулбасир қори Камолов ва бошқалар томонидан ифтор дастурхони ва таровиҳ намозлари асносида йиғилганларга маърифий суҳбатлар қилиб берилди.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси Матбуот хизмати

АҚШнинг Флорида штати Орлондо шаҳридаги Ал-Бухорий Ислом марказида Ўзбекистонлик имом-хатиблар мусофир ватандошларимиз билан бирга Рамазон ҳайити намозини адо этишди.

Ҳайит намози асносида уламоларимиз манфаатли мавъиза ва хайрли дуолар қилдилар.

Маълумот учун, АҚШдаги дипломатик ваколатхонамиз ташаббуси ва Ўзбекистон мусулмонлари идораси билан ҳамкорликда шу йилнинг 20 апрелидан 2 майга қадар ўзбекистонлик бир гуруҳ имом-хатибларнинг Америка Қўшма Штатларига ташрифи ташкил этилди.

Ушбу ташриф доирасида имом-хатиблар юртдошларимиз истиқомат қилаётган ва таҳсил олаётган Американинг 6 та шаҳрида бўлдилар. Хусусан, 20 апрель куни Вашингтон шаҳрига, 21 апрелда - Филаделфияга, 22 апрелда - Нью-Йорк, 23 апрель куни – Синсиннатига, 24 апрелда - Чикагога, 25 апрелда эса Орландога ташриф буюришди.

Мазкур вақт давомида Ўзбекистон мусулмонлари идораси вакилларининг ватандошлар, миллий диаспоралар етакчилари билан учрашувлари ҳамда маҳаллий масжидларда ислом динининг қадриятлари, радикализмга қарши курашиш, АҚШда яшовчи ўзбек ёшлари ўртасида экстремистик ғоялар тарқалишининг олдини олиш ҳақида маърузалар билан чиқишлар қилинди.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси Матбуот хизмати