Бутун дунё туркийларининг умумий аждоди сифатида эътироф этиладиган Алп Эр Тўнганинг эҳтимолий қабри Бухоро ҳудудидан топилди, деб хабар бермоқда «Дунё» АА.
Афсонавий шахс Алп Эр Тўнга ёки Афросиёб – туркий халқларнинг умумий аждоди ҳисобланади. Мутахассисларнинг ишонч билдиришича, агар топилманинг ҳақиқийлиги ўз тасдиғини топса, Бухоро бутун туркий дунёнинг диққатга сазовор марказига айланади.
Ўзбекистон Журналистика ва оммавий коммуникациялар университети ректори, сиёсатчи Шерзодхон Қудратхўжа Россиянинг «iReactor» электрон нашри мухбирига берган интервьюсида Афросиёбнинг туркий дунё тарихида тутган ўрни ва мазкур кашфиётнинг қиймати ҳақида айтиб ўтди.
Унинг фикр билдиришича, ўзбек олимлари кўп йиллардан буён буюк аждодлари дафн этилган жойларни аниқлаш бўйича илмий изланишлар олиб бормоқда. Аммо бу мавзунинг оммавий ахборот воситаларида қайта кўтарилгани Ўзбекистон учун республиканинг машҳур шаҳарларини тадқиқ ва тарғиб қилиш нуқтаи назаридан муҳим аҳамиятга эга.
– Бугун мамлакатимизда Учинчи Ренесанс даврига пойдевор қўйилаётган бир пайтда Алп Эр Тўнганинг улуғвор қиёфасини жонлантириш, айниқса, муҳимдир, – деди у. – Сўнгги беш йил мобайнида янги Ўзбекистон ТУРКСОЙ ва Туркий Кенгаш каби халқаро ташкилотларда, жаҳон ҳамжамиятида муносиб ўрин эгаллаш жараёнида фаол иштирок этиб келаяпти. Зеро, ўз илдизларини чуқурроқ англаш тарихий заруриятдир.
Сиёсатчи туркий халқлар ва Турон давлатчилиги, замонавий ўзбек халқи ва ўзбек давлатчилигига асос солган буюк сиёсатчи ва моҳир саркарда, сак қабиласи етакчиси Алп Эр Тўнга образи билан узвий боғлиқлигига ишонади.
– Алп Эр Тўнга шахсиятига тўхталадиган бўлсак, биз, аслида, барча туркий халқлар қаҳрамони-асосчиси, туркийларнинг буюк ва қадимий тарихи ҳақида гапирган бўламиз, – дейди у Россия нашрига берган интервьюсида. – Алп Эр Тўнга нафақат Турон тарихида, балки Ўзбекистоннинг замонавий тарихида ҳам муносиб ўринга лойиқ. Алп Эр Tўнга дафн этилган жойнинг аниқланиши, агар тасдиқланса, Гейнрих Шлиманн томонидан қадимги Троя кашф этилиши билан бир даражада баҳоланади. Ҳар икки ҳолатда ҳам, дастлаб, фақат ярим афсонавий воқеалар тасвирланган қадимий ривоятлар айтилиб келинган. Троя ҳолида ҳам, Афросиёбда ҳам афсонавий қаҳрамонлар ҳақида гап кетган, лекин булар эҳтимол афсоналар эмас, балки тарихий фактлар экани маълум бўлмоқда.
"Бу тарихий топилманинг ўзбек халқи ва унга биродар миллатлар учун аҳамиятини ортиқча баҳолаш қийин эмас. У бутун туркий дунё учун диққатга сазовор жой, куч-қудратга айланиши мумкин. Туркиялик профессор Некати Демирнинг фидокорона қатъияти олдида ва уни қўллаб-қувватлаган барчага таъзим қиламиз. Умид қиламизки, энг ёрқин умидларимиз рўёбга чиқади ва ниҳоят ҳақиқий келиб чиқишимизни баралла айтадиган пайт келади”, – дея таъкидлади Шерзодхон Қудратхўжа.
Ушбу тарихий топилма ҳақида россиялик таниқли телебошловчи Владимир Познер ҳам ўз фикрлари билдирган. У мазкур муҳим янгиликни бевосита жойида кўриш учун Ўзбекистонга тезроқ келишни режалаштираётганини таъкидлади. «Мен собиқ иттифоқ мамлакатлари бўйлаб жуда кўп саёҳат қилган бўлсам-да, аммо ҳозирча Ўзбекистонга бормаганман. Лекин мен, албатта, ушбу серқуёш ўлкани зиёрат қилишни истайман. Мен, айниқса, Бухоро, Хива ва Самарқандни кўрмоқчиман. Ушбу тарихий шаҳарлар ҳар доим мени ўзига жалб қилган», - дейди телебошловчи.
Владимир Познернинг таъкидлашича, унинг Ўзбекистонда бўлган кўплаб дўстлари Марказий Осиёнинг ушбу давлати ҳақида фақат илиқ фикрларни билдирган.
"Уларнинг айтишича, мамлакатда, айниқса, инфратузилма борасида жуда кўп ишлар қилинган. Ўзбекистон шитоб билан тараққий этиб бормоқда. Шу билан бирга, ушбу заминда ўтмиш ва маданият ҳам сақланиб қолган. Булар менга жуда қизиқ. Мен тарихий муҳитда юришни, қадимий маданият билан уйғун бўлишни жуда яхши кўраман. Жуда эҳтиёткорлик билан сақлаб келинаётган қадимий шаҳарлар эса мени ҳар доим ўзига тортади. Ўйлайманки, Ўзбекистон тарихини жуда яхши биладиган тилмоч билан ушбу юрт ҳақида билмаганларимни ўрганардим", - дейди В.Познер.
Ўзбекистон мусулмонлари идораси матбуот хизмати
