muslim.uz
Ҳаммод ибн Салама раҳимаҳуллоҳнинг қаноати
Муқотил ибн Солиҳ Хуросоний ҳикоя қилади: “Ҳаммод ибн Саламанинг ҳузурларига кирдим. Қарасам, уйларида ўзлари устида ўтирган бўйра, ўзлари ўқиётган қўлларидаги Мусҳаф, ичида илмлари (китоб, қалам, сиёҳ) солинган сумка, таҳорат оладиган обдаста бор экан.
Олдиларида ўтирсам, эшик тақиллади. У зот:
“Ҳой қиз, чиқиб қарачи ким экан?” дедилар. Қиз:
“Муҳаммад ибн Сулаймоннинг элчиси экан” деди.
“Унга айт, бир ўзи кирсин” дедилар устоз.
Кейин элчи кириб, қўлидаги мактубни узатди. У зот менга “Ўқи!” дедилар. Унда шундай деб ёзилган эди: “Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм. Муҳаммад ибн Сулаймондан Ҳаммод ибн Саламага. Аммо баъд. Аллоҳ таоло Ўзининг дўстлари ва тоати аҳлининг тонгини хайрли қилганидек, сизнинг ҳам тонгингизни хайрли қилсин! Бир масала чиқиб қолди. Олдимизга келсангиз, ўша масаланинг жавобини сиздан сўрасак. Вассалом”.
“Ҳой қиз, сиёҳ ва қалам олиб кел” дедилар. Кейин менга:
“Мактубнинг орқасини ўгир ва: “Аммо баъд. Аллоҳ таоло Ўзининг дўстлари ва тоати аҳлининг тонгини хайрли қилганидек, сенинг ҳам тонгингни хайрли қилсин! Биз уламоларни бирорта одамнинг олдига бормаганларини кўрдик. Агар бирор масала чиқиб қолган бўлса, ўзинг олдимизга келиб, сўрайдиган нарсангни сўра. Агар келмоқчи бўлсанг, бир ўзинг кел. Отинг ва аскарларинг билан келма. Акс ҳолда, сенга ҳам, ўзимга ҳам насиҳат қилмайман” деб ёз!” дедилар.
Бироз вақт ўтиб яна эшик тақиллади.
“Ҳой қиз, чиқиб қарачи, ким экан?” дедилар. Қиз:
“Муҳаммад ибн Сулаймон экан” деди.
“Унга айт, бир ўзи кирсин” дедилар у зот.
Кейин у кириб, салом бергач, устознинг олдиларига ўтирди. У зотга қараб: “Нега мен сизга қарасам, ичим қўрқувга тўлади?” деб сўради. Шунда имом бундай дедилар: “Мен Собит Бунонийдан эшитганман, у Анас ибн Моликдан эшитган, у эса: “Мен Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг “Агар олим ўз илми билан Аллоҳ азза ва жалланинг розилигини ирода қилса, ундан ҳамма нарса қўрқади. Агар у (илми) билан бойлик тўплашни ирода қилса, унинг ўзи ҳамма нарсадан қўрқади” деяётганларини эшитганман” деган”.
Шунда Муҳаммад: “Мана бу қирқ минг дирҳамни олиб, ўзингизга ишлатмайсизми?” деди. Устоз: “Буни кимлардан олиб зулм қилган бўлсанг, ўша инсонларга қайтариб бер!” дедилар. Муҳаммад: “Аллоҳга қасамки, мен мерос қилиб олган пулларимдан сизга беряпман” деди. Имом: “Менинг бунга эҳтиёжим йўқ. Буларни мендан нари қил, Аллоҳ таоло гуноҳларингни кечирсин!” дедилар. Муҳаммад: “У ҳолда (фақирларга) бўлиб берарсиз” деди. Устоз: “Эҳтимол мен уни тақсимлашда адолат қиларман. Аммо шу пулдан насиба тегмаганлар “Адолат қилмади” дейишади. Буни кўзимдан нари қил, Аллоҳ таоло гуноҳларингни кечирсин!” деб, дирҳамларни олмадилар”.
Ҳоний Ҳожининг “Солиҳлар ва солиҳалар,
зоҳидлар ва зоҳидалар ҳаётидан минг бир қисса”
китобидан Нозимжон Иминжонов таржимаси
90 ёшли аёл Қуръони каримни ёд олди
Ироқ жанубидаги Басра вилоятида истиқомат қилувчи Ҳамдия Жааз Муса хоним 90 ёшида Қуръони каримни тўлиқ ёд олиб, ҳофизи Каломуллоҳ бўлди. Бу ҳақда IQNA хабар берди.
Ҳамдия хоним Басрада 1929 йилда дунёга келган. Қуръони каримни улуғ ёшларда ёд олиш бўйича ўзига хос рекорд ўрнатган хоним ОАВга берган интервьюсида, инсон ёши бу фақатгина рақамлардан иборат эканини айтиб ўтган.
Ҳамдия хоним Ироқ бўйлаб давом этаётган “Мингта ҳофизи Қуръонни тайёрлаш” лоийҳасининг самарасидир. Маълум бўлишича, Ҳамдия хоним ёши улуғ бўлишига қарамай Қуръони карим курсларига мунтазам қатнашган ва топшириқларни ўз муддатида бажаришга улгурган. Мазкур лойиҳа доирасида ҳозирда Ироқнинг ўзида 4600 нафар эркак ва аёл Қуръони каримни ёд олиш курсларига қатнашмоқда.
Ўзбекистон мусулмонлари идораси Матбуот хизмати
Учта давлатда 120 минг дона Мусҳаф тарқатилади
Африка Қуръон нашрлари ва жаҳон мусулмон ёшлари уюшмаси томонидан имзоланган битимга кўра, Африканинг учта давлатига 120 минг дона Қуръони карим нашрдан чиқарилиб, тарқатилади. Бу ҳақда IQNA хабар берди.
Маълум бўлишича, шу кунгача ушбу уюшма томонидан Африка қитъасига 4 миллион дона Қуръони карим тарқатилган. Мазкур лойиҳа ушбу йўналишдаги фаолиятнинг навбатдаги босқичи ҳисобланади.
Ўзбекистон мусулмонлари идораси Матбуот хизмати
Дуо қилишни биласизми?
«Менга дуо қилинг ва сизга ижобат қилурман... »
(Ғофир сураси, 60-оят).
Дуо сўзи арабчадан таржима қилганда - илтижо, сўраш, чақириш, тилаш, исташ каби маъноларни англатиб, банданинг Аллоҳ таолога энг яқин ва энг мақбул ҳолати ҳисобланади. Фуқаҳолар дуони ҳам ибодат санашади.
Ҳар куни Аллоҳ таоло ҳузурига биз бандалар томонидан қилинган миллиардлаб дуолар кўтарилади. Аммо, базида кўпчилигимиз «нега дуоларим қабул бўлмаяпти?» дея куюниб, сиқилиб, сабабларини қидира бошлаймиз. Уламолар, банданинг дуоси Аллоҳ таоло ҳузурида қабул бўлишининг ҳам дуо қилишнинг бир нечта қоидаларини келтириб ўтишган:
- Ҳалол луқма. Яни дуо қилувчининг егулиги ҳалолдан бўлсин.Саъд ибн Абу Ваққос дуолари ижобат бўлмаганидан Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламга шикоят қилди. Шунда жанобимиз унга шундай маслаҳат бердилар: «Эй Саъд, ҳаром (луқмани емак)дан чекингин! Чунки кимнинг қорнига ҳаром луқма кирар экан, унинг дуоси қирқ кунгача ижобат бўлмас»
- Ҳалол-пок либос. Яъни либослари ҳалол ва нажосатлардан пок бўлсин.
- Аллоҳ таоло дуосини қабул этишига шубҳа қилмаслик.Балки ишонч, кўнгил ҳотиржамлиги билан дуо қилсин. Ибн Аббос розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам дедилар: «Ижобатига ишонган ҳолингизда Аллоҳга дуо қилинг! Билиб қўйингки, ғофил ва сўраган нарсасига эътибори йўқ кимсаларнинг дуосини Аллоҳ ижобат қилмас!»
- Хато ва гуноҳларига янгидан тавба қилиш.Чунки, ташқи томонини поклаб ички дунёси (қалби) нопок ва кир бўлган инсоннинг ҳам дуоси ижобат бўлмайди.
- Сўраган нарсасининг талабида шошма-шошарлик қилмаслик.Ижобатига ишонч ва умид билан сабр қилсин. «Дуо қилдим-ку, нега мақсадим хосил бўлмайди?» деб қаноатсиз бўлмасин. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам айтганлар: «Банданинг дуоси ижобат этилади. Фақат гуноҳни сўрамаса, қариндошчилик риштаси узилишини сўрамаса ва шошилмаса…»
- «Истибто» қилмаслик.Яъни мақсад ҳосил бўлишига эҳтиёжсизлигини изҳор қилиб «Ижобат бирор кун бўлар», демасин, балки ўз муҳтожлигини тан олган ҳолда ижобатни умид билан, муштоқ бўлиб кутсин.
- Дуода малолланмалик, чунки малолланувчининг дуоси қабул этилмайди.
- Ижобатни Аллоҳ таолонинг ихтиёрига ташлаб қўймаслик.Яъни худди ўзини муҳтож эмасдай кўрсатиб, «Хоҳласанг мени кечир, хоҳламасанг кечирма, ихтиёринг» деганга ўхшаш дуо қилмасин. Балки Аллоҳга зорланиб, илтижо билан ялиниб-ёлборсин.
- Дуода бардавомлик. Дуони кетма-кет, ҳатто етти мартагача бардавом қилсин.
- Дуодан юз ўгирмаслик. Банда фақат зиёнга кирганидагина эмас, балки неъматларга кўмилиб, роҳат-фароғатда яшаётган чоғида ҳам дуодан юз ўгирмасин.Шундай қилса, бошига мусибат тушганида дуоси тезроқ ижобат этилади.
- Ҳамд ва саловат. Дуодан олдин Аллоҳга ҳамду сано, Расулуллоҳга саловоту саломлар айтсин.Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам шундай дуо қилишни тавсия этганлар.
- Иқрорлик. Гуноҳкор, осий эканини эътироф этиб, ихлос билан дуо қилсин.
- Дуода, оммани, мусулмонлар жамоасини унутмаслик.Улар ҳаққига ҳам яхши дуо қилсин. Шунингдек, ўзини билган ва билмаган барча гуноҳларининг авфини сўраб, барча ҳожатларини раво бўлишини Аллоҳдан талаб қилсин.
- Дуо сўзларини қўшиқ айтгандек оҳангга солиб талаффуз қилмаслик шарт.
- «Ғариб (ажабтовур) дуо» қилмаслик.Яъни, «Эй Роббим, менга жаннатнинг ўнг томонидан оқ рангли, чап тарафидан яшил тусли қаср ато этгин» деганга ўхшаш дуолар.
- Аллоҳ илҳом этган яхшиликларни дуода сўраш.Дуо кўринишини олдиндан тайёрлаб олмасин. Акс ҳолда дуо чин қалб тубидан чиқмайди.
- Дуода «таманни»дан сақланиш.Яъни сўраган нарсасини Аллоҳга топширди-да, уни юзага чиқариш ҳаракатига тушмади. Бепарво ҳолда «Аллоҳдан сўраб қўйганман, У албатта беради, бошқа ҳаракатга ҳожат йўқ» деб, дангасалик қилмасин.
- Дуодан олдин таҳорат ва ғусл олиш.Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам шундай қилишга ўргатганлар.
- Қиблага юзланиб ўзи учун дуо қилишдан бошлаш.
- Қўлларини елка рўбарўсига кўтариб, кафтларни юзи томонга қарата очиб дуо қилиш.
- Чўккалаб ўтирган ҳолда дуо қилиш.
- Дуо вақтида қўлларни тирсак юқорисини кўкрагига ёпиштириб олиш.Ҳудди мискинлар таом сўраб тиланаётган суратда бўлсин.
- Дуода товушини баланд кўтармаслик керак.
- Дуо сўнггида қўлларини юзига суртиш.Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Қачон дуодан фориғ бўлсангиз, юзларингга масҳ қилинглар», деганлар.
- Дуода «омийн» деб дуо қилиш керак.
- Ижобатни ҳис қилганда Аллоҳга ҳамд айтиш.Ижобат вақти ортга сурилганида ҳам, унинг беҳикмат эмаслигини унутмаган ҳолда ҳамд айтсин.
- Дуо учун энг яхши вақтларни танаш.Масалан: жума намозининг азон маҳали, жума кунининг охирги вақтлари, ҳар намоздаги азон ва такбир оралиғи, такбир вақти, чоршанба кун пешин ва аср оралиғи, ҳар кун завол вақти, саҳар вақти, жума кечаси, ражаб ойининг аввалги кечаси, шаъбон ойининг ўн бешинчи кечаси, ийд кечалари, айниқса Рамазон ойи ифтор вақтлари ва қалб эриб юмшаган вақтларни ғанимат билиш керак. Убай ибн Каъб розияллоҳу анҳу Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг ҳузурларида тиловат қилди. Тиловатга қулоқ тутган сахобаларнинг қалблари «сариёғ»дек эриб кетди. Шунда Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Қалблар юмшаган вақтда дуо қилиб қолинглар, чунки у раҳматдир!» дедилар. Аллоҳ таолонинг қудрат ва азаматига шоҳид бўлган вақтлар, беморлик вақтлари, ватанда йироқда бўлган вақтлар, яъни мусофирлик, фарз намозлардан кейинги вақтлар, хатми Қуръон вақтлари, Ихлос сурасини ўқигандан кейин, адади юздан ортиқ мусулмон жамоатида, сажда вақти, тиловатдан кейин, ёмғир вақти, маййит олдида, хўроз қичқирган вақтда, зикр мажлисларида, имом «валаддооллийн» деганда, Каъбани кўрганда кўпроқ дуо қилиб қолсин. Кўрсатиб ўтилган вақтларнинг дуо қилиш учун энг афзал вақтлар экани кўп аҳли илмлар тажрибасида синалгандир.
- Дуо учун табаррук жойларни танлаш.Масалан, пайғамбар ва солиҳларнинг дафн этилган маконлари, Масжидул-Ҳаром, хусусан Байтуллоҳ эшиги ва Мақоми Иброҳим оралиғи.
- Дуода энг муҳим нарсаларни сўраш.Масалан, мағфират, яъни гуноҳларнинг авф этилиши, офият, яъни дину-диёнатда саломатлик, соғлом ақида, муъафат, яъни Аллоҳ сизни бошқалар зиёнидан, бошқаларни эса сизнинг зиёнингиздан асрашини сўраш мақбулдир.
- Қисқа ва лўнда. Дуони учун «жавомеъ», яъни лафзи қисқа, сермаъно сўзларни танласин.Оиша онамиз айтадилар: “Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам «жавомеъ» сўзлар билан дуо қилишни ёқтирар эдилар”.
- Энг афзал дуо кишининг ўзи учун, ота-онаси ва фарзанди учун қилган дуоларидир.
- Шунингдек, кишининг ғойибона биродари хаққига қилинган дуолар ҳам тез ижобат бўлиши айтилган.
- Аллоҳ учун энг маҳбуб дуо:«Эй Аллоҳ, Муҳаммад алайҳиссалом умматини кечиргин, уларга рахм қилгин!» дуосидир.
Қуйидаги инсонларнинг дуосини ғанимат билиб, улардан дуо олишга шошилиш лозим:
- Беморнинг дуоси.
- Адолатли раҳбарнинг дуоси.Чунки ривоятларда айтилишича: «Андаккина адолат олтмиш йиллик ибодат баробаричадир»
- Мусофирнинг дуоси.
- Аллоҳ йўлидаги ғозийларнинг дуоси.
- Ота-онанинг дуоси
- Илмига амал қилувчи тақводор олимнинг дуоси
Шунингдек мазлумлар дуосидан эҳтиёт бўлиш лозим. Ўзи учун ўлим ва бошқа балоларни сўраб дуо қилиш ҳам асло мумкин эмас.
Яна, Фарзанд ва аҳлияларининг зиёнига ҳам дуо қилиш, яъни қарғаш яхши эмас. Шундай инсонлар борки ҳатто унга зулм қилувчиларни ҳам қарғаб дуо қилишмайди. Чунки золимдан чекилган азият бу дунёда оғир бўлса-да, охиратда киши фойдасигадир.
Манбалар асосида Саидаброр Умаров тайёрлади
Пингвинлар ҳаётидан ибрат
Ер шарининг жанубий қутбида жойлашган Антарктиданинг туб “аҳоли”си – дунёдаги энг ювош ва ёқимтой жонзотлар бўлмиш пингвинлар яшайди. Олимларнинг таъкидлашича, пингвинлар қиш фасли келишидан олдин қитъанинг ҳар тарафидан бир томонга қараб ҳаракатланар экан. Чунки улар кетаётган тарафда катта жамоа йиғилади. Пингвин шу кетишда бир неча ҳафта давомида, юз километрдан ортиқ йўл босади. У бу сафарини гоҳида икки оёқда юриб, гоҳида эса қорни билан музда сирпаниб давом эттиради. Сафарнинг сўнггида эса катта майдонда бир неча юз мингга яқин пингвинлар тўпланадилар.
Хўш, бунинг сабаби нима?
Сабаби шуки, бу ҳудудда жажжи пингвинчалар тухумдан ёриб чиқади, шунингдек, ушбу майдон пингвинларнинг қишлаш жойи ҳисобланади. аммо улар босиб келган йўл машаққати қийинчиликнинг бошланиши эди.
Гап шундаки, она пингвинлар тухум қўйишлари биланоқ қишнинг изғиринли кунлари бошланиб кетади. Қишда бу майдонда ҳавонинг ҳарорати - 50° даражадан анча пастга тушиб кетади. Шу билан бирга бундай совуқ ҳавода шамолнинг тезлиги ҳам жуда юқори бўлади. Бундай совуқда тухумлар ва ундан чиққан жўжалар музлаб, ҳалок бўлиши мумкин. Нар пингвинлар ўз модаси қўйган тухумни оёқлари орасига қистириб, юмшоқ патлари билан муҳофаза қилади. Бу пайтда она пингвинлар ов қилиш учун денгизга йўл оладилар. Оталар эса тухумни эҳтиётлаш учун масъулиятни ўз бўйниларига оладилар. Тасаввур қилинг, кучли изғиринда тухум бир муддат ерга, аниқроғи музга қўйилса ёки ота пингвин ҳаракатланмаса, ўша ондаёқ музлайди. Шунинг учун ота тўхтовсиз равишда юриб, тухумнинг музлаб қолмаслиги учун ҳаракат қилади. Нар пингвинлар тўрт ойга яқин вақт давомида ҳеч нарса емайди ва ичмайди.
Баҳор келиши билан тухумлар ичидан полапонлар чиқишади, аммо кичкинтойлар оталарининг пинжиларини тарк этишмайди.
Полапонлар нима билан озиқланади?
Қизиқарли томони шундаки, бир неча ой оч юрган оталар ўзлари қийналсада, кичкинтойлари учун жиғилдонларида таом сақлаб қўйган бўладилар. Пингвинчалар ўша таом билан озиқланади. Бундай фидоийлик ва меҳрни қаерда кўргансиз?
Бу вақтга келиб, она пингвинлар денгиздан қайтиб келадилар. Улар ўтган ойлар давомида ғамлаган озуқаларини келтирадилар ва полапонларини ўша озуқа билан боқадилар. Оналар кичкинтойларни жуфтларидан қабул қилиб олгач, ов сафари навбати оталарга ўтади. Оталар ҳам қоринларини тўйдирганларидан сўнг дарҳол ортга қайтиб, она пингвин билан биргаликда фарзандларини улғайтирадилар.
Қисқа муддатдан сўнг кичкинтойлар ҳам етилиб, мустақил ҳаракатлана бошлайдилар. Мазкур ҳолат башариятга ибрат бўладиган мўъжизадир.
Биз тилга олган онгсиз бир мавжудот инсонлар орасидаги баъзи кимсалар учун дарс бўладиган воқеликдир. Чунки дунёда кўчаларда оч-наҳор, уйсиз ва қаровсиз яшаётган норасидалар ҳамон бор эканлиги ҳеч кимга сир эмас. Нодон ота-онанинг ўйламай қилган хатоси оқибатида қаровсиз тирик етимга айланаётган ёки бесамар урушлар ва турли тўқнашувлар натижасида очликдан, касалликлардан, сувсизлик ва қаҳратондан ҳалок бўлаётган ночор гўдаклар ҳақида эшитганимизда, чегарасиз музликлар бағрида биргина боласини асраш учун ойлаб оч-наҳор қорли бўронларга дош бераётган ақлсиз жонзотларнинг хатти-ҳаракати одамни ўйга толдиради.
Хўш, мазкур пингвинларга бу қадар боласи учун жонкуярлик, меҳр-шафқат, яхшиликни илиниш, машаққатларга бардош беришни ким ўргатди?
Албатта, Роҳман, Роҳийм бўлган Аллоҳ азза ва жалладир!
Зеро, Аллоҳ таоло Қуръони Каримда шундай марҳамат қилади:
قَالَ فَمَن رَّبُّكُمَا يَا مُوسَى قَالَ رَبُّنَا الَّذِي أَعْطَى كُلَّ شَيْءٍ خَلْقَهُ ثُمَّ هَدَى
«У: «Эй Мусо, икковингизнинг Роббингиз ким?» деди. У: «Бизнинг Роббимиз ҳар нарсага ўз яратилишини берган ҳамда уни ҳидоятга солган зотдир», деди» (Тоҳо сураси, 49-50-оятлар).
Унутманг! Аллоҳ таоло яратган махлуқлари борасида тафаккур қилиш Уни таниш, У ҳақида маърифат ҳосил қилишнинг энг қисқа йўлидир.
Аллоҳ таолодан ушбу ўқиганларимизни У ҳақидаги маърифатимиз зиёда бўлишига, ибодатига рағбатимиз ошишига ва фарзанд тарбиясига жиддийроқ эътибор беришимизга сабабчи қилишини сўраймиз.
Фарзандларимизга меҳр беришни ўргатайлик!
Доктор Муҳаммад Ротиб Набулсийнинг мавъизалари асосида
Нозимжон Иминжонов тайёрлади
Янгиликлар
