17-21 апрель кунлари Дубай шаҳри ҳокими, Бирлашган Араб Амирликлари Вазирлар кенгаши раиси, БАА амирининг ноиби Муҳаммад бин Рошид Ол Мактум раҳбарлигида Дубай шаҳрида ўтказилаётган 7-халқаро араб тили анжуманида нутқ сўзлаган Ислом ҳамкорлик ташкилоти бош котиби доктор Юсуф Усаймин, араб тили жаҳонда тарқалган тиллар орасида 4-ўринни эгаллаши, дунёдаги 66 давлат аҳолиси араб тилида сўзлашиши, уларнинг адади 470 миллиондан ортиқ эканини таъкидлади.  

 Доктор Юсуф Усаймин маърузасида ИҲТга аъзо 57 давлатдан 22 тасининг араб давлатлари экани, мазкур давлатларда араб тили Ислом маданияти тамаддуни пойдевори, шунингдек, араб миллатининг фаровонлик омилларидан бўлиб  эътироф этилишини таъкидлаб, БМТ Бош Ассамблеясининг  1973 йилда ўтказилган 28-давра анжуманида араб тилидан жаҳонда БМТ ва унинг турли жойлардаги бўлинмаларида расмий иш юритилувчи олтинчи расмий тил сифатида фойдаланишга қарор қабул қилинганини қўшимча қилди.

Шунингдек, нотиқ араб тилидан 1969 йилда ташкил этилган Ислом ҳамкорлик ташкилоти фаолиятида расмий тил сифатида фойдаланиб келинаётгани, араб тили БМТнинг Таълим, илм-фан ва маданият масалалари бўйича халқаро ташкилоти – ЮНЕСКО ҳамда Африка Иттифоқи ва улардан ташқари бир қатор халқаро ташкилотларнинг ҳам расмий тилларидан бири саналишини айтиб ўтди.

Дубай шаҳрида ўтказилаётган 7-халқаро араб тили анжумани иштирокчиси, Ислом ҳамкорлик ташкилоти таркибидаги Таълим, фан ва маданият масалалари бўйича Халқаро ислом ташкилоти – АЙСЕСКО (ISESCO) бош котиби Доктор Абдулазиз Усмон ат-Тувайжирий  ISESCO га аъзо бўлмаган давлатлар ва дунёдаги мусулмонлар камчиликни ташкил этувчи давлатларда араб тилини ўргатишга ташкилотининг муҳим ҳисса қўшаётганига тўхталди.  Шунингдек, мазкур давлатларда АЙСЕСКО (ISESCO) ташкилоти ташаббускорлигида араб тилини ўргатишга оид кафедралар ва илмий марказлар ташкил этиш, иқтидорли мударрисларни юбориш ва таълим грантлари ажратишга доир ишлар амалга оширилганини айтди. 

 Дубай шаҳри ҳар йили 80та давлатдан 2000га яқин вакиллар иштирокида халқаро араб тили анжуманини ўтказишга мезбонлик қилиб келмоқда. Мазкур анжуманда араб тилидаги 70 дан ортиқ тадқиқот ишлари ва илмий мавзулар муҳокама этилади. 

Халқаро алоқалар бўлими ходими

Илёсхон Аҳмедов тайёрлади

ЎМИ Матбуот хизмати

Қуръони карим мўъжизаси австралиялик Антонионинг ақлини ва қалбини забт этди ва у ҳақ динни топиб мусулмонлар сафидан жой олди. Мусо Антонионинг Исломни қабул қилиши бундай бўлган:

Антонио 17 ёшга тўлганда диний масалага доир саволлар унинг оромини олади. Бу эса унинг турли эътиқодларга оид кўплаб китобларни ўқиб чиқишига сабаб бўлади.  У Қуръони каримга етиб келгунига қадар жуда кўп адабиётларни ўқийди. Фақат Қуръони каримни ўқиганидан кейингина ўзини қийнаётган саволларга жавоб топганига ишонч ҳосил қилади.

У вақт ўтказмасдан исломга киради ва орадан тўққиз йил ўтиб воиз бўлади.

Муса Антонио Шимолий Америка, Осиё ва Австралия мусулмонларига инглиз тилида эфирга узатиладиган “Иқраъ” халқаро телеканалида ишлайди.  У «Исъал аш-шайх» (олимдан сўранг) кўрсатуви муаллифи ва бошловчисидир. Кўрсатувда, асосан, Исломга яқинда кирган мусулмонларнинг саволларига жавоб берилади.

Мусо Антонио Мисрга борганда “Ал-Ахрам” газетаси мухбири  у билан суҳбат уюштиради. Ўша суҳбатда Антонио ўзининг Исломга киришидан олдинги ва мусулмон бўлган кезлардаги ҳаёти ҳамда Ғарбдаги янги мусулмонларнинг турмуш тарзи ҳақида сўзлаб беради.

Қуръони карим билан танишиш

Мен Австарлияда туғилдим ва бутун ҳаётимни шу ерда ўтказмоқдаман. Отамнинг келиб чиқиши италиялик, онам эса ирландиялик. Ёшлик чоғларимданоқ динга оид саволлар мени безовта қила бошлади. Шунинг учун мен турли динларни ўргана бошладим, шунингдек, Исломни ҳам.

Ислом ҳақида ўқишни бошлаган кунларимда шу динга кириш  хаёлимга ҳам келмаган эди.  Аксинча, мен босниялик мусулмон дўстларимнинг ҳар доим Ислом энг зўр дин деб айтган гапларини инкор қилиш учун ушбу дин ҳақида маълумот олишни ният қилган эдим. 

Мен Ислом ҳақида кўпроқ ўқий бошлаганимда унинг насронийлик билан кўплаб умумий жиҳатлари мавжуд эканига гувоҳ бўлдим. Ахир ҳар бир мусулмон Аллоҳ таолога, Унинг пайғамбарлари Иброҳим, Нуҳ, Мусо ва Исо алайҳиссаломларга имон келтиради, тўғрими.

Ўшанда ушбу икки дин ўртасидаги иккита фарқдан бошқа нарса топмадим: Муҳаммад соллаллоҳу алайҳи васаллам ва Қуръони карим.

Исломни ўрганишни бошлаган кезларда Исломдан ақлни шоширадиган ва ҳақни ифодалайдиган нималарнидир топаман деб ўйламаган эдим. “Чўлу биёбонда яшайдиган сомалиликлар, афғонлар, араблар эътиқод қиладиган дин қандай қилиб ҳақ дин бўлиши мумкин”, деб ўйлар эдим мен. Бироқ менинг хом хаёлларимнинг акси бўлиб Ислом ҳақ дин ва соғлом фикрга мос келишини фаҳмладим.

Қуръони карим мўъжизаларининг илмий тасдиғини топаётгани ҳақидаги материалларни ўқиганимдан сўнг Ислом мени ўзига оҳанрабодек торта бошлади. Айнан ана шу Қуръон мўъжизалари менинг онгимни ва қалбимни забт этди ва Исломга киришга даъват қилди. Мени Исломнинг эзгуликка ундаши, чиройли қилишга чақириши ўзига тортгани йўқ. Чунки динларнинг барчаси амалда ана шу ишларга даъват қилади.

Ҳар бир муаллиф ўзининг китобига автография ёзади. Ўйлашимча, Қуръони каримдаги илмий мўъжизаларни ўзида мужассам этган ояти карималар ушбу Каломнинг автобиографиясига ўхшайди ва Қуръони каримни Аллоҳ таоло нозил қилган, Муҳаммад соллаллоҳу алайҳи васалламнинг ижоди эмас.  

Ислом ҳаётимни буткул ўзгартириб юборди

Мен Исломга кирган чоғимда 17 ёшда эдим. Кейин ўрта мактабни тугатдим. Мусулмон бўлганимдан кейин мен вақтимнинг ярмини мазкур динни ўрганишга, қолган ярмини эса ўқишга сарф эта бошладим.  

Мусулмон бўлгунимга қадар мен одатий австриялик оддий болалардан ҳечам фарқ қилмас эдим. Менинг ҳам ҳамма болалардек, учрашиб юрадиган қизим бор эди ва ичкилик ичар эдим...

Турмуш тарзимни тўлиқ ўзгартиришим учун бир йил керак бўлди. Учрашиб юрадиган қизимни қаттиқ севишимга қарамай, у билан алоқани уздим. Чунки у Исломга киришни истамади. Спиртли ичимли ичишни бас қилдим, чўчқа гўштини емай қўйдим ва фақат динимиз рухсат берган ҳайвон гўштларни едим.

Мусулмон дўстларим намоз ўқимасалар-да, мен беш вақт намозни вақтида ўқидим.

Ота-онамнинг муносабати

Мен улардан бир оз вақт Исломга кирганимни яшириб юрдим. Лекин улар вақт ўтиши билан одатларимда ўзгаришлар юз берганини, турмуш тарзим бошқача бўлиб қолганини ва Қуръони каримни кўп ўқиётганимни сезиб қолишди.

Дин – оврўпаликларнинг аксари, хусусан, австралияликлар учун ҳам шунчаки маданиятнинг бир қисми ҳисобланади. Аслида улар ўз динининг талабларини бажармайдилар. Бир куни бувим: “Нега сен турк бўлишга қарор қилдинг?” деб сўраб қолди. Унинг бундай дейишининг сабаби, бувимнинг тушунчасига кўра, Ислом турк маданиятининг бир қисмидир.

Ниҳоят вақти етиб келди. Онамдан менга фақат ҳалол гўштдан овқат пиширишини илтимос қилдим. Буни эшитиб онам: “Уйга ҳеч қачон ҳалол гўшт олиб келмайман!” дея хитоб қилди. Ҳозир эса ҳар куни ҳалол гўштдан таом тайёрлайди.  

Ота-онам Ислом мени фақат яхши тарафга ўзгартирганига гувоҳ бўлганларидан кейин улар ўз фикрларини ўзгартириб менинг қароримни маъқуллашди ва динимга рози бўлишди.

Дўстларимга келсак, улар мен учун росмана хурсанд бўлишди. Энг яқин дўстларимдан бири эса менга эргашиб мусулмон бўлди. Бу ҳодиса мен унга Ислом ҳақида гапириб берганим ва Ислом ҳақида ўқишга китоблар берганимдан сўнг юз берди.

Бир марта ўқитувчиларимиздан  бири менга бундай деб қолди: “Сен жуда ўзгардинг. Илгари муаммо устига муаммо чиқариб юрар эдинг. Энди эса тарбияли, вазмин ва маданиятли йигитга айландинг. Ҳатто сенинг сўзлашиш услубинг ҳам ўзгарди”.

Фақат Ислом ҳақиқий эркинлик бера олади

Исломга киргунимга қадар миямда ҳар доим ҳақиқий эркинлик нима ўзи? деган савол айланиб юрар эди. Ҳар доим ушбу саволга энг оқилона жавобни коммунистлар ва марксистлар топган бўлса керак деб ўйлардим.

Бу идеологияларни ўқир эканман, уларнинг ҳар бири инсонни нима биландир чегаралаб қўйганини сезиб қолар эдим, мутлақо эркинликни ҳеч қайси сиёсий, диний ва мафкуравий мактаб ваъда қила олмас эди.

Ҳатто мутлақ эркинликни ваъда қилувчи анархистларнинг ҳам ўз қоидалари, нормалари, принциплари ва чекловлари бор эди.

Умумий хулоса шу эдики, инсон ўз эҳтирослари, ёқимсиз одатлари ва табиий кўникмаларига эргашиб яшаши мумкин эмас. Ҳамма нарсада тартиб-интизом бўлмоғи керак.

Ҳар бир инсон ўзига қуйидаги саволни бериб кўрмоғи керак: қайси тизим ҳақиқат ва тўғриси? Мен мусулмон эканимдан келиб чиқиб айтаманки, фақат Ислом шахс эрки ва жамият ҳурлигини мувофиқлаштира оладиган энг тўғри тизим.

Ислом ҳар бир нарсага изоҳ беради. Ҳақиқий эркинликни мен Исломда топдим. Исломга кирганингиз заҳоти сиқилишдан, тажангликдан ва беоромликдан халос бўласиз. Қалбингиз дунёнинг ортидан чопмайди ва нафсингизни қалбингиз ва ақлингиз билан енгасиз.

Ислом бизга хабар берадики, ҳисобсиз бойлик билан ҳам инсон бахтли бўла олмайди. Агар унга бир катта водий тўлдириб олтин берилса, ўша бойлик уни хотиржам қила олмайди. Аксинча, у тийиқсиз истак билан иккинчи водийни ҳам истай бошлайди. Ислом арконларини маҳкам ушлаган киши эса намоз ўқиб ўзида хотиржамлик ва эркинликни ҳис қилади, унинг жамики ваҳималари ўзидан ўзи ўтиб кетади. 

Ҳақиқий эркинликни ҳис қилиб яшаган мусулмон бу дунё ҳаёти нима эканини, ўзининг яратилишидан мақсад нима эканини жуда яхши билади ва вафот этганидан сўнг қаерга боришини ҳамма билади. Зеро, адоғи борми, йўқлигини билмасдан қоронғу тунелда пайпасланиб юриб бораётган одам билан чароғон тунелда охирини яққол кўриб дадил юриб бораётган одам ўртасида катта фарқ бор.

Динга янги кирган мусулмонларни қўллаб-қувватлаш

Янги мусулмонлар одатда жамият ва оиланинг уларга нисбатан салбий муносабати қаршисида жуда ҳам заиф бўладилар. Шундай ёшлар борки, ана шу сабабга кўра мусулмон бўлганини ота-онасидан сир сақлаб юрадилар. Кўплаб оилалар Исломга кирган қизларига рўмол ўрашни  ва бошқа амалларни бажаришни тақиқлайдилар. Шунинг учун Ислом ташкилоти Исломга янги кирган ёш қизлар учун  махсус ётоқхона ҳам барпо этди.

Ҳар бир мусулмоннинг вазифаси янги мусулмонга ёрдам кўрсатиш ва уни барча масалаларда қўллаб-қувватлашдан иборатдир. Кўпинча улар оиласини ташлаб чиқиб кетади ва туғишганларидан узилади ва янги дўстлар ахтаради.

Ислом маркази янги мусулмонларни қўллаб-қувватлаш учун зарурий воситаларга эгадир. Муаммо фақат ҳақиқатан ёрдамга муҳтож янги мусулмонни қандай топиш ва унга ушбу ташкилот ёрдамига қандай масалаларда суяниш лозимлигини етказишдан иборатдир.

Муаллиф: Муслим АБДУЛЛАЕВ,

Таржимон: Дамин ЖУМАҚУЛ

ЎМИ Матбуот хизмати

Ҳонконгда масжид қурилиши ўн йиллардан бери ортга сурилмоқда, аммо шаҳарнинг мусулмон аҳолиси масжид яқин кунларда қурилишидан умидвор ҳолда пул йиғишни давом эттирмоқда. Бу ҳақда "nst.com.my" нашрига таянган ҳолда "info.islom" хабар берди.

Ҳонгконгдаги Бирлашган мусулмонлар уюшмасининг фахрий хазиначиси Нади Кастронинг сўзларига кўра, масжид қурилишига атаб ҳар куни хайр-эҳсон қилинмоқда ва уюшма қурилиш бошланиши учун барча саъи-ҳаракатларни амалга ошириб келмоқда. Айни пайтда 300 минг Ҳонконг доллари (38 200 АҚШ доллари) йиғилган. "Биз аста-секин бўлса-да керакли миқдордаги маблағни йиғамиз", дейди у.

Ассоциация бу йил 10 миллион Ҳонгконг долларини (1,27 миллион АҚШ доллари) йиғишни режалаштирмоқда. Мусулмон аҳолиси доимий ўсиб бораётган Шон-Шу ҳудудида масжид қурилиши учун шунча маблағ зарур, бу ерда мусулмон аҳоли сони тинмай ўсиши кузатилмоқда, бироқ ҳалигача ҳеч қандай масжид йўқ.

"Ҳонконгда мусулмонлар сони сезиларли даражада ошди, шунинг учун бизга ибодатларимизни жамоа бўлиб адо этадиган жой керак", дейди Кастро. "Ташкилотимиз фаолияти ижтимоий ёрдам кўрсатишга йўналтирилган. Бизда мактаблар, қариялар уйлари, Ҳонконгдаги мусулмонлар жамоаси узоқ вақтдан бери иштирок этиб келаётган хизматлар бор. Шунинг учун мазкур лойиҳа жуда муҳим. Бу нафақат масжид, балки ижтимоий марказ ҳам бўлади".

Гонконгда 250-300 минг нафар мусулмонлар истиқомат қилади. Уларнинг аксарияти Покистон, Ҳиндистон, Малайзия ва Индонезия каби мамлакатлардан келишган. Хитой мусулмонлари тахминан 40 минг кишини ташкил этади.

Ҳозирги вақтда Ҳонгконгда бешта доимий ва битта вақтинчалик масжид бор, шунингдек, шаҳар бўйлаб ўнлаб мадрасалар, исломий таълим марказлари мавжуд. Зарур биноларнинг етишмаслиги кўп мусулмонларнинг вақтинчалик масжидларда намоз ўқишларига сабаб бўлмоқда.

Шон-шу майдонида масжид қуриш ғояси 1990-йилларда пайдо бўлганди. 2006 йилда Ассоциация ҳукуматдан 9,8 миллион Ҳонконг доллари (1,24 миллион АҚШ доллари) қийматида баҳоланган ер участкасини сотиб олди ва 2011 йилгача лойиҳани якунлаши керак эди.

Аммо маблағ етишмаслиги ва уюшма ичидаги келишмовчиликлар сабабли масжид қурилиши ҳали ҳам бошланмаган. Шу билан бирга, маҳаллий расмийлар лойиҳани келишилган муддатда қурмаганлиги учун мусулмонлар уюшмасига катта жарималар солган.
Саудия Арабистони 2009 йилда масжид қурилиши учун пул ажратишни ваъда қилди. Бироқ тахминан икки йил аввал қироллик ҳукумати жаҳон бозорида нефть нархининг пасайиши ортидан лойиҳани қўллаб-қувватламаслигини айтди.

"2016 йилда улардан иқтисодий қийинчиликларни бошдан кечираётганликлари ҳақида мактуб олдик", деди Кастро. "Биз улар билан музокаралар олиб боришга ҳаракат қилдик, лекин шу пайтгача бирон натижага эришилмади".

Бугунги кунда Ҳонгконгда бешта масжид фаолият юритади. Улар Ковлон масжиди, Чаиван масжиди, Жомия масжиди, Аммар масжиди ва Стенлей масжиди.

ЎМИ Матбуот хизмати

Кеча оқшом Интернетдан зиёрат туризмига оид материалларни қараётиб Туркия сайтларидан бирида туркиялик сайёҳлар учун Ўзбекистон ҳақида эълон қилинган маълумотномани ўқиб қолдик. Унда юртимиз ва халқимиз бандма-банд жуда чиройли таърифланибди. Ўша бандлардан бирида “Ўзбек ёшлари вақтида турмуш қуради ва улар оилага жуда маҳкамдир”; “Улар ўртача учтадан фарзанд кўради”; “Ўзбекистон аҳолиси юз фоиз саводхон, жумладан, аёллар ҳам”, деб ёзибди.

Шу жумлаларни ўқиб хурсанд бўлдик. Зеро, халқимизда оила муқаддас ва оилалар мустаҳкамлиги туфайли элимиз бир бағир. Шунинг учун оила қураётган ёшлар учун катта тўйлар қилиб, элга дастурхон ёзилади. Зеро, ана шу меҳр-оқибат, ҳамжиҳатлик туйғулари тўйларимизда, маросимларимизда намоён бўлади. Тўй бошлаган одам азбаройи севинчи ичига сиғмаганидан, ҳаммани яхши кўрганидан тўйига, эҳсонига бутун олам халқини чорлагиси келади. Аммо бу имконсиз... Рўзғор боши бўлган одам тўй қиламан деб унинг ортидан қийналиб қолмаслиги керак. Агар тўй қилган киши шу тўй сабабли азият кўрадиган бўлса, у бошлаган йиғин тўй эмас, аза бўлиб қолади.

Инсонлар имкониятига қараб тўй ўтказиши баробарида қавму қариндошлари, қўни-қўшнилари, элу улуснинг ҳам имкониятини чамаламоғи даркор. Ана шу жиҳатдан, тўй росмана тўйдек бўлмоғи учун қариндош-уруғлар, дўсту ёрларнинг ўзи кифоя. Тўйни қандай ўтказиш савобли амал эканини Аллоҳ таоло Каломи шарифида:

وَالَّذِينَ إِذَا أَنْفَقُوا لَمْ يُسْرِفُوا وَلَمْ يَقْتُرُوا وَكَانَ بَيْنَ ذَلِكَ قَوَامًا

“Улар (Раҳмоннинг суюкли бандалари) эҳсон қилганларида исроф ҳам, хасислик ҳам қилмаслар, (тутган йўллари) бунинг ўртасида – мўътадилдир” (Фурқон, 67) деб, ҳазрати Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам:

مَنِ اقْتَصَدَ أَغْنَاهُ اللَّهُ ، وَمَنْ بَذَّرَ أَفْقَرَهُ اللَّهُ ، وَمَنْ تَوَاضَعَ رَفَعَهُ اللَّهُ ، وَمَنْ تَجَبَّرَ قَصَمَهُ اللَّهُ

“Ким тежамкорлик қилса Аллоҳ уни бой қилади. Ким исроф қилса Аллоҳ уни фақир қилади. Ким тавозе қилса Аллоҳ уни обрўсини кўтаради. Ким зулм қилса Аллоҳ уни хор қилади”(Имом Баззор “Кашфул астор”), деб белгилаб берганлар.

Ёзаётган мақолаларимизни, сўзлаётган нутқларимизни бошлаётганимиздек, мамлакатимизда инсон манфаатларини ҳимоя қилиш, аҳолининг турмуш фаровонлигини юксалтириш, ёш оилаларни моддий ва маънавий жиҳатдан қўллаб-қувватлаш, соғлом турмуш тарзини қарор топтириш йўлида катта ишлар амалга оширилмоқда.

Ана шу ишларнинг энг каттаси тўй ва маросимларни тартибга солиш масаласидир. Тўйларимиз ва маъракаларимиз шу даражага келдики, бундан одамларимизнинг ўзлари ҳимоя истаб давлат кўмагига – қатъий чоралар кўрилиши эълон қилинишига муҳтож бўлиб қолди.

Нафсиламри, асъаса-ю дабдабалар, узундан-узун машиналар карвони, шовқин-суронлар, ғат-ғутлар, “севги тарихлари”, “куёвнинг қайнона оғзига торт тутишлари (эсласангиз ғижинингиз келиб кетади)”, ҳисобсиз тоғоралар, ҳеч қачон ҳеч ким эгнига илмайдиган сарпо-суруқлар... ҳамманинг жонига тегди.

Одамлар тўйларнинг яқинлари даврасида ихчам, кўнгилга ёқадиган хурсандчилик билан ўтишини истаб нажоткор куч ахтариб қолди.

Аммо ҳамманинг кўнглида зўр бир андиша: “одамлар нима дейди?”

Аслида тўй – бирор воқеа-ҳодисага бағишлаб зиёфат ва ўйин-кулгилар билан ўтказиладиган тантана. Шундай экан, у азиятга эмас, чинакам шодиёнага сабаб бўлмоғи керак. Унинг тўй эгасига қандай жабру азиятга айланиб кетгани барчанинг кўз ўнгида ошкора намоён бўлиб турибди. Шундай эса-да, шулардан яна биргина мисол келтириб қўямиз.

Муҳтарам Президентимиз айтганидек, олдида тўйи бор одам санаторияга бормайди, дўхтирга кўринмайди. меҳнат таътили нима билмайди... соғлигини бой беради. Айни куч йиғиш даврида бўлган боласини танаси талаб қилиб турган егуликлардан қисади, унинг жисмонан росмана куч йиғиб олишига шароит қилиб бера олмайди. Айни ўқиш-ўрганиш даврида бўлган боласини китоб олишидан, тўгаракка қатнашидан қисиб унинг тўлақонли билим олишига имконият ярата олмайди.

Кекса ота-онага муносабат ҳам бундан беҳроқ эмас. Улардан Аллоҳ таоло омонатини сўраб қолса, шунга тадбирли бўлайлик деб яна қисиниш ва йиғиниш, яна уларнинг калорияга бой овқатлари ўрнига илму амал кун ўтарчилик...

Элимиз дуога қўл очганда “тўй тўйга улашсин” деган эзгу тилакни билдиради. Тасаввур қилинг, катта қарздорликни зиммасига олиб тўй қилаётган одамга шу дуо татийдими?..

Ўзбекистон мусулмонлари идорасининг “Тўй, маросим ва маъракаларни меёърида ўтказиш ҳақида” чиқарган Фатвосида “Шариатимизда жорий бўлган никоҳ ҳамда ақиқа тўйларини қариндош ва яқин қўшнилар доирасида, дабдабасиз, исрофгарчиликсиз ўтказиш мақсадга мувофиқдир. Зеро, никоҳ тўйидан мақсад шаръий никоҳни эълон қилиш бўлса, ақиқадан мурод жонлиқ сўйиб, Аллоҳга шукрона келтиришдир. Бу икки мақсад озчилик доирасида ҳам ҳосил бўлаверади. Суннат ва мучал тўйларини ўтказиш шариатимизда буюрилмаган”, дейилган.

Шариати ҳукми шундай экан, ўзимизни бунчалик қийнашнинг нима кераги бор! Бундан нима манфаат топамиз. Бизнинг фикримизча, кимўзарчиликка тўй қилишдан ҳам ўзимиз соғлигимизни бой берамиз, ҳам қарамоғимиздаги фарзандларимизни қийнаймиз, ҳам сарфлаган ҳисобсиз маблағларимиздан ҳеч қанча савоб олмаймиз, аксинча, улардан сўраладиган даражада гуноҳга ботамиз. Чунки Фатвонинг давомида “Исроф” дегандан фақат таомнинг ортиб қолиши ёки оёқ ости бўлишини тушунмаслик керак. Балки ноўрин жойга қилинган эҳсон ҳам исрофдир.Чунки хайр-эҳсон ва зиёфат беришдан асосий мақсад муҳтож ва фақирларга моддий ёрдам кўрсатишдир”. деб ёзиб қўйилган.

Ривоят қиладиларки, бир чолу кампир бутун умр йиққан терганига катта туя сотиб олиб, унинг гўштини пишириб, бутун халққа таом тарқатибди. Кечки пайт эса зиёфат дастурхонидан ўзлари учун бирор егулик топа олмабди.

Оломонга нима? Чақирсангиз келиб еб-ичиб кетаверади-да. Шариатимиз буюрмаган суннат тўйларини қилиб, беш тонналаб ош дамлаб минглаб одамларни тўйга чақирган “саховатли” кимсаларни ҳам кўрдик. Ўша довруқли тўйининг тўрида ўтириб ошини еб кетганлар бугун унинг саломига алик олмайди.

Кўпни кўрган нуроний отахону онахонларимиз гапириб беради: ота-боболаримиз тўй ва маъракада ҳаддидан ошмаган, уларнинг ҳаётида кимўзарчиликка дастурхон ёзиш кузатилмаган, тўйларни ихчамгина, ёру дўстлар даврасида одмигина дастурхон атрофида  ўтказган. Ана ўша келин-куёвлар қўша қариб 90-100 ёшни қоралаган, невара-ю эварали бўлиб, орасини ўлим ажратмагунча бир-бирига садоқатли умр йўлдоши бўлиб ибратли умр кечирган.

Ушбу масалага шахсан давлат раҳбари эътибор қаратаётгани, Олий Мажлис Сенати “Тўй-ҳашамлар, оилавий тантаналар, маърака ва маросимлар, марҳумларнинг хотирасига бағишланган тадбирлар ўтказилишини тартибга солиш тўғрисида” қарор лойиҳаси ишлаб чиқилгани, унда Вазирлар Маҳкамасидан бошлаб, жамики вазирликлар ва тегишли ташкилотларнинг вазифаси аниқ белгилаб берилгани тўй ва маросимлар шахсий иш эмас, мамлакат ва миллат тақдирига дахлдор ижтимоий аҳамиятга эга масала эканини кўрсатади. Зеро, халқимизнинг миллий табиатига ярашмайдиган, оилаларнинг моддий аҳволини оғирлаштирадиган, уларнинг турмушини издан чиқарадиган ҳолатларга барҳам беришни бугун ҳаётнинг ўзи талаб қилмоқда.

Хулоса қилиб айтганда, азизлар, ўзимиз ўзимизнинг оёғимизга банд солиб олганмизки, ана шундан халос бўлайлик. Ҳаётимиз бутунлай ўзгариб кетади. тўйу маросимларимиз том маънода халқимизнинг эзгу қадриятларини ўзида мужассам этадиган, одамларимиз ўртасида ўзаро аҳиллик ва меҳр-мурувват туйғуларини мустаҳкамлашга хизмат қиладиган азалий вазифасига қайтади. Илло, бундай тадбирлар эл-юртимизнинг маданияти, маънавий савияси даражасини яққол кўрсатувчи омиллардан биридир.

ЎМИ Матбуот хизмати