Хайр-саховатнинг барча кўриниши, хоҳ у фарз, хоҳ нафл бўлсин, барчаси гуноҳлар ўчирилишига сабаб бўлади. Муоз ибн Жабал розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: “Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: “...Сув оловни ўчирганидек, садақа гуноҳларни ўчиради”, дедилар” (Имом Термизий ривояти).

Бугун юртимизда ижтимоий ҳимояга муҳтож кишиларга меҳр-мурувват, саховат қўллари узатилмоқда, беморларга ҳар томонлама ёрдам берилмоқда. Шунингдек, Меҳрибонлик, Мурувват ва Саҳоват уйларига моддий ва маънавий кўмаклар кўрсатилмоқда.

Яхшилик, меҳр-оқибат, силаи-раҳм ва хайр-саховат каби фазилатлар инсонга зийнат бўлади. Бундай олийжаноб киши эл-юртининг оғирини енгил қилади. Аслида бундай  фазилатлар халқимизнинг азалий хулқ-атвори, ота-боболаримиз жасорати, ҳиммати ва иймон-эътиқодида мужассам. Ушбу умуминсоний қадриятлар Қуръони карим ва Расулуллоҳ саллоллоҳу алайҳи васалламнинг ҳадисларида кўп бора таъкидланган.

Аллоҳ таоло марҳамат қилади: “Ким бир яхшилик қилса, унга ўн баробар қайтарилур. Ким бир ёмонлик қилса, унга фақат қилинганига яраша жазо бўлур. Ва уларга зулм қилинмас” (Анъом сураси, 160-оят); “Садақаларингизни агар ошкора берсангиз, жуда яхши. Бордию, камбағалларга пинҳона берсангиз – ўзингиз учун янада яхшироқдир ва (У) гуноҳларингиздан ўтар. Аллоҳ қилаётган (барча) ишларингиздан хабардордир” (Бақара сураси, 271-оят).

Уламолар садақани инсоннинг имони борлигини тасдиқловчи амал, дейишган. Чунки хайр-эҳсон қилувчи киши ўзига бегона ва ҳеч ҳам манфаат келмайдиган одамга ўзидан орттириб нарса беради.  

Абу Молик Ашъарий розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: «Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Садақа ҳужжат ва далилдир (яъни имони борлигига)”, дедилар» (Имом Термизий ривояти). Хайру эҳсон қилиш, саҳоватли бўлиш орқали иймонимиз борлигини тасдиқловчи ҳужжатни қўлга киритган бўларканмиз.  

Абу Кабша Анморий розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: «Пайғамбар соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Уч нарсага қасам ичаман: “Банданинг моли садақа ила нуқсонга учрамас. Банда бир зулмга учрасаю, унга сабр қилса, албатта, Аллоҳ унинг иззатини зиёда қилур. Банда тиланчилик эшигини очса, албатта, Аллоҳ унга фақирлик эшигини очар”, дедилар.

Ади ибн Ҳотам розияллоҳу анҳудан ривоят қилинган яна бир ҳадисда Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Қайсингиз яримта хурмони садақа қилиб бўлса ҳам, юзини дўзах оловидан асрашга қодир бўлса, шу ишни қилсин”, дедилар (Имом Термизий ривояти).

Киши эҳсонини ота-онадан бошлайди. Сўнг қариндош-уруғ, меҳр-мурувватга муҳтож бўлган етим, камбағал-фақирлар, сафарда азият чекаётган мусофирларга эҳсон қилинади.

Пайғамбаримиз алайҳиссалом: “Мискинга қилинган садақага битта савоб, қариндошга қилинган садақага иккита савоб: бири садақа, иккинчиси силаи раҳм учундир”; “Етимни қарамоғига олган киши билан мен жаннатда мана бундай ёнма-ён турамиз”, дедилар ва кўрсаткич ва ўрта бармоқларини жуфтлаб кўрсатдилар». Бошқа бир ҳадисда: “Бева ва мискинга эҳсон қилиш учун ҳаракат қилган киши Аллоҳ йўлида жанг қилган, туни билан намоз ўқиган ва кун бўйи рўза тутиб юрган киши кабидир” (Имом Бухорий ва Имом Муслим ривояти).

Ушбу ҳадиси шарифлардан ҳар бир мусулмон ўзининг атрофидаги кишиларга меҳрибон, ҳимматли, саховатпеша, садоқатли бўлади, деган фикр келиб чиқади.  

Аллоҳ таоло эҳсон ва садақани, аввало, қариндош, мискин ва йўловчиларга қилишни буюрган. Қуръони каримда марҳамат қилинади: “Қариндошга, мискин ва йўловчига (хайр-эҳсон қилиш билан) ҳақларини адо этинг ва исрофгарчиликка мутлақо йўл қўйманг!” (Исро сураси, 26 оят). 

Исломда инсонийлик юқори қадрланади. Бу ҳамма халқларнинг умуминсоний мулки ҳисобланади. Мусулмон одам ота-онаси, фарзандлари, қўни-қўшниларига ғамхўрлик қилади, кўмакка муҳтож бўлганларга ёрдам кўрсатади.

Аллоҳ таоло дунёдаги барча нарсаларни яратган, шунинг учун мусулмон киши табиат ва ҳар қандай жонзот олдида ўзини масъулиятли ҳис қилади. Ислом эътиқоди мусулмон қалбида яхши ишларни қилиш туйғусини пайдо қилади.

Қуръони каримда марҳамат қилинади: “Албатта, Аллоҳ бир зарра миқдорида (ҳам бировга) зулм қилмагай, Агар (ўша миқдорда) яхшилик бўлса, уни (бир неча баробар) кўпайтирур ва Ўз ҳузуридан улуғ мукофот (жаннат) атоэтур” (Нисо сураси, 40-ояти).

Киши яхшилик қилган инсонга яхшилик қилса – вафодорлик, яхшилик қилмаганга қилса – саховатдир. Агар ёмонлик қилган кишига яхшилик қилиш – айни мусулмонлик қилган бўлади.  

Аллоҳ таоло барчамизни яқинларимиз, муҳтож кишиларга яхшилик қилишда пешқадам бўлишимизни, қиладиган хайр-эҳсонларимизни ихлос ва чин дилдан ато этувчи саҳоватли инсонлардан бўлишимизни насиб айласин, ҳидоят йўлида собитқадам қилиб, икки дунё саодатига мушарраф этсин, Ватанимизни турли самовий ва аърозий бало-қазолардан асрасин, беморларга Ўзи шифои комил берсин!  

Разов Бахраматдин,

Нукус «Имом эшон Муҳаммад» жоме масжиди имом-хатиби

Президентнинг “Ўзбекистон Республикасида зиёрат туризмини янада ривожлантириш ва зиёратчилар учун қулай шарт-шароитлар яратиш чора-тадбирлари тўғрисида”ги фармони лойиҳаси эълон қилинди.
Kun.uz хбарига кўра, Бухоро вилояти ҳокимлиги Вазирлар Маҳкамаси ҳузуридаги Дин ишлари бўйича қўмита, Маданият вазирлиги ва Молия вазирлиги билан биргаликда Бухоро шаҳрида ислом дини тарихи ва мусулмон оламида таниқли шахслар инновацион музейини қуриш ва уни ривожлантириш концепцияси бўйича таклифларни Вазирлар Маҳкамасига киритади.
Молия вазирлиги Бухоро вилояти “Етти Пир” зиёратгоҳлари йўналишида таъмирталаб 36 км масофадаги ички йўлларни таъмирлаш учун 90,5 млрд сўм маблағ манбасини аниқлаб, кейинчалик маҳаллий бюджет маблағлари ҳисобидан қоплаб бериш шарти билан ажратишни таъминлайди.
Бухоро вилоят ҳокимлиги “Етти Пир” зиёратгоҳларига борувчи ички йўлларни 2021 йил 1 июлга қадар тўлиқ таъмирдан чиқарилишини таъминлайди.
Савдо-саноат палатаси Иқтисодий тараққиёт ва камбағалликни қисқартириш вазирлиги ҳамда Туризм қўмитаси билан биргаликда турли зиёратчиларга қадрли бўлган тематик эсдалик маҳсулотларини ишлаб чиқариш тизимини йўлга қўйиш бўйича чора-тадбирларни ишлаб чиқиб, Вазирлар Маҳкамасига киритади.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси матбуот хизмати

Мамлакатимиз тараққиёти ҳар томонлама ўсиб-ўниб келаётган навқирон авлоднинг таълим тарбияси, маънавияти ва маданияти билан чамбарчас боғлиқ. Юртимизда ёшларга қаратилаётган эътибор, ғамхўрлик мамлакатимизда олиб борилаётган сиёсатнинг энг устивор йўналишидир.

Ҳар бир соҳада қўлга киритилаётган марралар, ютуқлар ана шу ғамхўрлик ва қўллаб-қувватлашнинг ёрқин ифодасидир. Ватан тақдирига дахлдор эканлигини ҳис қилиб яшаш ва берилаётган имкониятлардан унумли фойдаланиш ҳар бир Ўзбекистон фарзандининг муқаддас бурчидир.

Замонавий билим ва кўникмаларга эга, мамлакатнинг муносиб келажаги учун жавобгарликни ўз зиммасига ола биладиган баркамол, мақсадга интилувчан ва серғайрат ёшларни тарбиялаш мамлакатни барқарор ва илдам ривожлантиришнинг энг муҳим шартидир.

Айнан шу сабабдан сўнгги йилларда юртбошимиз томонидан  Ватанимиз келажаги бўлган ёшлар масаласига устувор вазифа сифатида катта эътибор қаратиб келинмоқда. Ёшлар масаласи давлат сиёсати даражасига кўтарилиб, жойларда ёшларнинг ижтимоий-иқтисодий фаоллигини оширишга, уларни тадбиркорлик фаолиятига кенг жалб қилишга, ёш тадбиркорларнинг истиқболли ғоялари ва лойиҳаларини рўёбга чиқаришга, шунингдек уларни юксак маънавиятли, зукко, билимдон, юрт тақдирини ўз зиммасига олишга қодир авлод сифатида вояга етказиш учун зарур шарт-шароитлар мухайё қилинмоқда.

Юртбошимиз томонидан 2021 йилни “Ёшларни қўллаб-қувватлаш ва аҳоли саломатлигини мустаҳкамлаш йили” деб эълон қилиниши ҳам мазкур ислоҳотларнинг бевосита давомидир. У киши янги йилни номини эълон қилар экан, “Умуман олганда, ҳар қандай жамият тараққиётида ҳал қилувчи ролни ушбу жамиятнинг келажаги боғлиқ бўлган ёш авлоднинг соғлом ва баркамол ривожланиши ўйнайди. Шунинг учун ислоҳотларимизни кенгайтириш ва самарадорлигини янада ошириш масалаларида биз замонавий билим ва кўникмаларга эга бўлган ғайратли, ташаббускор, ҳар томонлама ривожланган ёшларимизни ўзимизга таянч деб биламиз”, деди.

Муборак ҳадиси шарифда “Ҳеч бир ота ўз фарзандига хулқу-одобдан буюкроқ мерос бера олмайди”, дейилади. (Имом Бухорий “Ал-Адаб ал-муфрад” асари).

Бугунги кунда мамлакатимизда истеъдодли ёшларни қўллаб-қувватлаш мақсадида Президент мактаблари, Темурбеклар мактаби, ижод ва ихтисослаштирилган мактабларда ёшларга берилаётган замонавий таълим-тарбия Янги Ренессанснинг мустаҳкам пойдевори бўлмоқда.

Куни-кеча давлатимиз раҳбарининг ёшлар билан учрашувида илгари сурилган ташаббус ва ғоялар бунинг исботидир.

Айтиш жоизки, ушбу форумда ёшлар учун янги имкониятлар тилга олиндики, бу Янги Ўзбекитондаги ёшларимизнинг дунёқарашини тубдан ўзгартиришга асос бўлди.  Улардан бири кейинги йилдан олий таълим муассасаларига кириш имтиҳонларида энг юқори балл тўплаган 200 нафар ёш учун Президент гранти жорий этилади.

Шунингдек, икки ва ундан ортиқ фарзанди олий ўқув юртида шартнома асосида ўқиётган оилаларга имтиёзли таълим кредити бериш йўлга қўйилади. Ёшларимизнинг нуфузли хорижий олий ўқув юртларида таҳсил олиши учун кўмаклашишга алоҳида эътибор қаратилади.

Жумладан, халқаро таълим дастурлари бўйича энг юқори балларни тўплаган иқтидорли ёшларга имтиҳон топшириш харажатлари тўлиқ қоплаб берилади.

Изланувчи ёшларни рағбатлантириш мақсадида  “Ёш олимлар” инновацион танлови учун 30 миллиард  сўмдан ортиқ маблағ ажратилганининг ўзи ҳам катта имкониятдир.

2021 йилдан бошлаб мактаб ўқувчилари ва олий ўқув юртлари талабалари ўртасида “Бўлажак олим” танловини ташкил қилиш орқали ёшларнинг энг яхши инновацион ҳамда стартап лойиҳаларига 50 миллиард сўм маблағ йўналтириш бўйича кўрсатма берилиши ҳам диққатга сазовордир.

Янги Ўзбекистонда ёшлар сиёсатини замон талабидан келиб чиқиб такомиллаштиришда Президентимиз Шавкат Мирзиёевнинг ташаббусларини алоҳида таъкидлаш лозим. Давлатимиз раҳбарининг ёшлар камолотига қараётган доимий эътибори, айниқса, таълим ислоҳотларида яққол кўзга ташланмоқда.

Хорижий таълим муассасаларидан ўзимиздаги олий ўқув юртларига ўқишини кўчириш, тест жараёнлари, бир вақтнинг ўзида 5 та ОТМда билимини синаб кўриш масалалалари бунинг ёрқин мисолидир.  Албатта, бу кунларни асрлар давомида халқимиз орзу қилган.

Жумладан, жадидларимиздан Маҳмудхўжа Беҳбудий миллат тараққиёти ва истиқболи,Туркистоннинг келажаги ҳақида ўйлар экан, халқни жаҳолат ва нодонлик, эрксизлик ва қашшоқлик ботқоғидан қутқариб олишнинг бирдан-бир йўли илм-маърифатли бўлишдир, деган ҳулосага келган эди.

Беҳбудий эса  халқдан маблағ йиғиб ўқишга, илмга рағбатли бўлган, аммо, ота-онасининг қурби етмайдиган Туркистон ёшларини чет эл дорилфунунларига юбориб ўқитиб, миллатнинг ривожи ва истиқболи учун зарур бўлган муҳандис ва муаллимларга, Оврўпа бозорларида савдо-сотиқ қиладиган, ҳорижликлар тилини биладиган замонавий илмий ҳодимларга эга бўлиш орқали юрт тараққиётини юксалтириш ғоясини илгари сурган.

Жадидлардан  Абдурауф Фитрат ёш авлодни тўлақонли тўғри йўлдан тарбияламасдан жамиятни ислоҳ қилиш, унинг ривожини тараққиёт сари йўналтириш  мумкин эмас деган.

“Тарбия қанча мукаммал бўлса, халқ шунча бахтли яшайди”, дейди донишмандлар.

Жобир ибн Самурадан ривоят қилинган ҳадисда : “Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам): “Бирингизнинг боласига одоб бермоғи, ҳар куни ярим соъ (400 грам) миқдорида садақа қилиб тургандан афзалдир”, дедилар” (Термизий ривояти). Бундан равшан бўладики, фарзандга гўзал хулқ ва таълим-тарбия бериш мол-дунё сарфлаб, садақа қилишдан ҳам савоблироқдир.

Мазкур фикрлардан хулоса чиқарган ҳолда, ёшлар тарбиясига барчамиз масъулликни ҳис қилиб, жамиятимизга хос бўлмаган иллатларга қарши биргаликда курашишимиз лозим.

Ёшлар-ҳар қандай жамиятнинг эртаси. Уларнинг онги учун вайронкор ҳамда маърифатпарвар ғоялар ўртасида кураш давом этаверади. Ушбу ғоявий курашда эса ўзининг эзгу амалий ҳаракатлари билан ёшларнинг ишончини оқлай олган томон ғолиб бўлади. Зеро, баркамол авлод ва юксак ахлоқли ватанпарвар ёшлар бугунимиз ва эртамизнинг ҳақиқий давомчиларидир.

Абдулазиз Бобамирзаев,  

“Ҳидоя” ўрта махсус ислом билим юрти мудири

Президентнинг “Ўзбекистон Республикасида зиёрат туризмини янада ривожлантириш ва зиёратчилар учун қулай шарт-шароитлар яратиш чора-тадбирлари тўғрисида”ги фармони лойиҳаси эълон қилинди.
2021 йилда хизматлар ва сервис соҳаларини ривожлантиришнинг драйверлари сифатида “Ўзбекистон бўйлаб саёҳат қил!” шиори остида ички туризмни оммалаштириш, шунингдек, зиёрат туризмини ривожлантириш, шу жумладан “Умра+” зиёрат дастурини амалга ошириш белгиланади.
Kun.uz хбарига кўра, шундай тартиб ўрнатиладики, унга мувофиқ:
• Рўза ҳайит (Ийд ал-Фитр) ва Қурбон ҳайит (Ийд ал-Адҳа) диний байрамлари, Наврўз умумхалқ байрами, Мустақиллик куни ҳамда Янги йил байрамини нишонлаш даврида қўшимча ишланмайдиган кунлар уч кундан кам бўлмаган муддатга белгиланади;
• ҳар йили 1 декабрга қадар Бандлик ва меҳнат муносабатлари вазирлиги Туризмни ривожлантириш давлат қўмитаси билан биргаликда келгуси йил учун байрам ва қўшимча ишланмайдиган кунлар тақвимини эълон қилиб боради;
• ота-оналар, қариндошлар, қариялар ва устозлар билан биргаликда саёҳат қилишни назарда тутувчи беш иш кунидан кам бўлмаган "оилавий зиёрат таътили" тизими жорий қилинади. Бунда, “оилавий зиёрат таътили” йиллик асосий таътил ҳисобидан тақдим этилади ва жамоавий шартномаларга мувофиқ иш берувчининг розилиги билан амалга оширилади;
• меҳнат жамоалари орасида мамлакат бўйлаб саёҳат қилишларини рағбатлантириш мақсадида “Саёҳат етакчиси” тизими жорий қилинади. Бунда, туризм мавсуми паст бўлган даврда ўз меҳнат жамоаларига саёҳатлар ташкил қилган энг фаол 1 000 нафар “Саёҳат етакчиси”га йил якуни билан Ўзбекистон бўйлаб турли мавзудаги саёҳатлар бепул асосда тақдим этилади;
• мамлакат бўйлаб саёҳатларни рағбатлантиришга қаратилган, шу жумладан бонуслар йиғиб бориладиган, тавсия этиладиган туризм намойиши объектлари тўғрисида маълумотлар акс этган ҳамда саёҳатларни қайд этадиган тизимни назарда тутувчи “Турист паспорти” жорий этилади ва унинг доирасида энг фаол сайёҳлар мукофотланиб борилади;
• 2021 йил 1 мартдан бошлаб Ўзбекистон фуқаролари ва Ўзбекистонда доимий яшовчи фуқаролиги бўлмаган шахслардан жойлаштириш воситасида, улар яшаган ҳар бир кун учун базавий ҳисоблаш миқдорининг 0,5 фоизи миқдорида туристик (меҳмонхона) йиғими жорий қилинади. Бунда, туристик (меҳмонхона) йиғими ички туризмни тарғиб қилиш ва рағбатлантириш, туризм мавсуми паст бўлган даврда жойлаштириш воситаларининг бандлигини таъминлашга қаратилган чора-тадбирларни молиялаштиришга йўналтирилади;
• республиканинг туризм намойиши объектларини кенг тарғиб қилиш, фуқароларни бой табиий, маданий ва тарихий мерос, зиёратгоҳлар билан таништириш ҳамда ички туризмни тарғиб қилишга қаратилган (тижорат мақсадларни кўзламаган) ахборот маънавий-маърифий масалаларга доир ахборотга тенглаштирилади;
• давлат органларининг ижтимоий реклама маҳсулотлари қўмита томонидан ишлаб чиқилган зиёрат туризм объектлари акс эттирилган дизайн тасвири асосида тайёрланади.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси матбуот хизмати