Дунё асли зулматдир! Магар уламолар мажлисигина мустасно.

Ҳасан Басрий

***

Ўзингда йўқ нарса билан ясанишга уринма!

Танилганлар танилмасликни хоҳламагунларигача танилмадилар!

Суфён ибн Уяйна

***

Тиши чиққан болага чайнаб берган ош бўлмас

 Абдулла Қаҳҳор

***

Муҳаббат уйғонган жойда ҳар қандай қонун ва қолиплар чекинади.

Саййид Аброр Умар

***

Кишининг олим бўлишига Аллоҳ таолодан қўрқмоғи, илмсиз қолишига эса амалига мағрурланиши кифоя қилади.

Масруқ

***

Ҳақ таоло ҳар замонда олимларни ўшал замона халқининг амалларига муносиб сўзлар билан гапиртириб қўяди.

Абу Туроб Нахшабий

***

Ихлос билан қилинмаган ҳар қандай иш беҳуда бўлиб, зое кетади.

Маҳмуд аз Замахшарий

***

Фарзандларингиз эмас ўзингизни тарбияланг, улар барибир сизга ўхшашади.

Тарих муҳрлаган сўзлар

***

Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам дедилар: “Ёмон фикрлар нотўғри қарорларнинг сабабидир”.

Имом Муслим ривояти

***

“Эй, инсонлар, гумондан қўрқинглар (бошқа инсон ҳақида ёмон хаёлга борганингизда, сиз ҳеч қандай исботсиз уни гуноҳ қилганликда айблайсиз), бундай гумон – инсон онгининг энг ёмон нутқидир. Қулоқ солманг (билинтирмасдан) ва айғоқчилик қилманг…”

Ҳадис

***

“Эй, иймон келтирганлар! Кўп гумонлардан четда бўлинглар, чунки баъзи гумонлар гуноҳдир”.

Ҳужурот сураси, 12-оят

***

Манбалар асосида Саидаброр Умаров тайёрлади

Ўзбекистон Президентининг «Ўзбекистон Республикасида зиёрат туризмини янада ривожлантириш ва зиёратчилар учун қулай шарт-шароитлар яратиш чора-тадбирлари тўғрисида» фармони лойиҳаси Норматив-ҳуқуқий ҳужжатлар лойиҳалари муҳокамаси порталига жойлаштирилди, деб хабар бермоқда «Дунё» АА.
Қарор лойиҳасида зиёрат туризми йўналишида тўғри тарғиботни йўлга қўйиш ва зиёрат объектлари ҳақида илмий асосланган маълумотларни тақдим этиш мақсадида Зиёрат туризмини ривожлантиришни мувофиқлаштириш назарда тутилган.
Шунингдек, Вазирлар Маҳкамаси ҳузуридаги Имом Бухорий халқаро илмий-тадқиқот маркази, Фанлар академиясининг минтақавий бўлими –Хоразм Маъмун академияси, Имом Термизий халқаро илмий-тадқиқот маркази, Ўзбекистон халқаро ислом академияси ҳузуридаги Имом Мотуридий халқаро илмий-тадқиқот маркази ва Мир араб олий мадрасаси тузилмасида бошқарув ходимларининг белгиланган умумий штат бирликлари доирасида 3 штат бирлигидан иборат «Зиёрат туризмни ривожлантириш илмий бўлими» ташкил этилади.
Зиёрат туризми маршрутларида фойдаланиладиган маданий мерос объектлари ва зиёратгоҳларнинг 2021–2026 йилларда устувор равишда реставрация қилиш дастури тасдиқланади.
Бундан ташқари, ҳужжат лойиҳасида 2020–2021 ўқув йилининг иккинчи ярим йиллиги (баҳорги семестр)дан бошлаб «Ипак йўли» туризм халқаро университетида, 2021–2022 ўқув йилидан бошлаб Тошкент давлат иқтисодиёт университети, Бухоро ва Термиз давлат университетларида «зиёрат туризм», «транспорт логистикаси» ва «креатив саноат» (creative industry) магистратура таълим йўналишларида кадрлар тайёрлаш тизимини йўлга қўйиш белгиланмоқда.
«Умра+Ўзбекистон» зиёрат туризми дастури доирасида саёҳатни амалга оширувчи йўловчилар учун Ўзбекистон Республикасидан учиб кетишда пул тўланмасдан олиб чиқишга рухсат этилган юк оғирлиги қўшимча 10 килограммга оширилади.
Фармон лойиҳасидан Тошкент шаҳри, Олмазор туманидаги Ислом цивилизация маркази жойлашган «Хаст Имом» маҳалласида қадимий ипак қоғози маркази, Имом Мотуридий ёдгорлик мажмуасини зиёрат марказига айлантириш ҳамда атрофдаги 8 нафар буюк уламолар қабрларини тиклаш ва ободонлаштириш ишлари концепциясини ва уни амалга ошириш бўйича “Йўл харитаси» ни ишлаб чиқиб, Самарқанд шаҳрида ислом дини ва минтақадаги мавжуд дин намоёндалари меросини акс эттирувчи тематик хиёбонни яратиш, Бухоро шаҳрида ислом дини тарихи ва мусулмон оламида таниқли машҳур шахслар инновацион музейини қуриш ва уни ривожлантириш концепцияси бўйича Вазирлар Маҳкамасига таклифлар киритиш вазифалари ўрин олган.
Президент фармони лойиҳасига кўра, 2021 йилдан бошлаб дунё бўйлаб ўтказиладиган Қуръон, азон ва ҳадис мусобақаларида Ўзбекистон номидан «Имомлар юртига саёҳат» мукофоти жорий қилинади.
Шунингдек, 2021 йил август ойига қадар Дин ишлари бўйича қўмита, Туризмни ривожлантириш давлат қўмитаси ва Ташқи ишлар вазирлиги дунё бўйлаб ўтказиладиган Қуръон ҳофизлари ва Ҳадис талабалари мусобақалари ғолиблари ўртасида гранд-финални Ўзбекистонда ташкил этиш бўйича ҳукумат фармойиши лойиҳасини ишлаб чиқади.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси матбуот хизмати

Умар ибн Хаттоб розияллоҳу анҳу Саид ибн Омир розияллоҳу анҳуни Ҳимсга волий қилиб юборган эдилар.

Мадинага Ҳимсдан вакиллар келганда, Умар розияллоҳу анҳу улардан ҳимслик фақирлар рўйхатини тузиб беришни сўрадилар.

Рўйхат тузилиб, халифага тақдим этилди. Умар розияллоҳу анҳу рўйхатни кўздан кечираётганларида кўзлари Саид ибн Омир розияллоҳу анҳунинг исмларига тушди. Ҳайрон бўлдилар. Чунки ҳокимнинг исми фақирлар рўйхатида турганди. Одамлардан бу ҳақида сўраганларида, улар ҳокимнинг фақир эканлигини, «Аллоҳ таолонинг ҳузурида бу шаҳар аҳолиси борасида сўраладиган киши бўлсам, бу пулларни нима қиламан» деб маошларини мискинларга тарқатишларини айтишади.

Умар розияллоҳу анҳу Ҳимсга борганларида, аҳолидан ҳокимлари қандай ишлаётгани ҳақида сўрайдилар. Улар Саид ибн Омир розияллоҳу анҳунинг тўртта ишидан шикоят қилишади.

«То чошгоҳ вақтигача олдимизга чиқмайди. Кечқурун бирор кишига жавоб бермайди. Ойда икки кун олдимизга чиқмайди. Баъзида ўзидан кетиб қолиб, ҳушини йўқотади» дейишди.

Бу гапларни эшитиб, Умар розияллоҳу анҳу паст овозда «Эй Аллоҳ, уни энг яхши бандаларингдан деб биламан. Менинг у ҳақидаги фикримни ўзгартирмагин» деган маънода дуо қилдилар.

Шундан сўнг Саид розияллоҳу анҳуни чақиртириб, аҳолининг шикоятини у кишига айтадилар. Саид розияллоҳу анҳу «Чошгоҳ вақтигача олдимизга чиқмайди» деяптилар. Аллоҳга қасамки, бунинг сабабини айтишни ёқтирмагандим. Аҳлим учун хизматкор йўқ. Шунга ўзим хамир қориб, кўпчишини кутаман. Кўпчигач, нон ёпиб, Зуҳо намозига таҳорат олиб, кейин одамлар олдига чиқаман» дедилар. Умар розияллоҳу анҳу «Алҳамдулиллаҳ» дедилар.

Саид розияллоҳу анҳу сўзларида давом этиб, «Кечқурун бирор кишининг мурожаатига жавоб бермайди» деяптилар. Аллоҳга қасамки, бунинг сабабини айтишни ёқтирмагандим. Мен кундузи уларнинг хизматида бўлсам, тунда Роббимга ибодат қиламан» дедилар.

«Ойда икки кун олдимизга чиқмайди» деяптилар. Менинг хизматкорим йўқ. Бундан бошқа кийимим ҳам йўқ. Кийимимни ювиб, қуришини кутаман. Қуригач, кийиб, куннинг охирида уларнинг олдиларига чиқаман» дедилар ҳоким.

«Гоҳида ҳушимдан кетиб қолишимга келсак, мен Маккада мушриклик пайтимда Хубайб ибн Адийнинг ўлдирилишини кўрганман. Қурайш қавми уни ёғочга осиб қўйиб, гўштларини кесиб, «Ўрнингда Муҳаммад бўлишини, ўзинг соғ бўлишни истайсанми?» деб сўраганида, у «Аллоҳга қасамки, мен аҳлим ва болаларим билан бўлиб, офиятда ва дунё неъматлари ичра бўлган ҳолимда, Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламга бир тикон киришини истамайман» деган. Мана шу воқеани, Хубайбга ёрдам бермаганимни эслаганимда, Аллоҳнинг азобидан қўрққанимдан титраб, ҳушимдан кетиб қоламан» дедилар.

Саид розияллоҳу анҳу йиғлаган ҳолларида гапларини тугатганларида, Умар розияллоҳу анҳу ўзларини тутиб туролмадилар, баланд овозда «Саид ҳақидаги фикримни ўзгартирмаган Аллоҳга ҳамд бўлсин» дедилар ва у кишини бағриларига босдилар.

Ибн Асирнинг «Усдул ғоба» асари асосида тайёрланди

Бугунги кунда мамлакатимизда 130 дан ортиқ миллат ва элат вакиллари, 16 та диний конфессия аъзолари бағрикенглик тамойили асосида тинч-тотув яшаб келишмоқда. Турли миллат ва дин вакилларининг ҳар қандай тажовуздан бехавотир ўз ибодатларини эмин-эркин адо этишлари жамият барқарорлигининг муҳим кўрсаткичларидан саналади.
Ўзбекистонда ислом маърифатини тарқатиш, ўтмиш аждодларнинг бой маънавий меросини янада чуқур ўрганиш олиб борилаётган диний-маърифий соҳадаги ислоҳотларнинг асосий йўналишларидан саналади. Бу борада Ўзбекистон Халқаро ислом академияси ва Ислом цивилизацияси марказининг ташкил этилиши, Имом Бухорий ва Имом Термизий, Имом Мотуридий халқаро илмий-тадқиқот марказлари фаолиятини йўлга қўйилиши тарихий аҳамият касб этади.
Ўзбекистон Республикаси Президентининг «Диний-маърифий соҳа фаолиятини тубдан такомиллаштириш чора-тадбирлари тўғрисида»ги фармонида ҳам «жаҳолатга қарши маърифат» деган улуғвор ғоя асосида дин соҳасидаги илмий-маърифий фаолиятни жадал ташкил этиш, бузғунчи ғояларнинг асл моҳияти ва мақсадлари ҳақида аҳоли, айниқса, ёшларнинг хабардорлик даражасини ошириш каби устувор йўналишлар эътироф этилган.
Ўзбекистонда ўтган уч йилда экстремистик гуруҳларга алоқадорлиги учун назоратга олинган 20 мингдан зиёд фуқаро «махсус ҳисоблар»дан чиқарилди. Тақиқланган ташкилотларга адашиб кириб қолган, қилмишига пушаймон бўлиб, тузалиш йўлига қатъий ўтган жазо муддатини ўтаётган 1000 га яқин фуқаро Президентнинг афв этиш ҳақидаги фармонлари асосида ҳар йили озодликка чиқарилмоқда.
Шунингдек, 2019-2020 йилларда ташкил этилган «Меҳр» операцияси доирасида Яқин Шарқнинг жанговар ҳаракатлар олиб борилаётган ҳудудларидан 318 нафар аёллар ва болалар Ватанга қайтарилди. Тақиқланган диний оқимлар сафига қўшилиб қолган фуқароларни жамиятга қайта мослаштириш билан боғлиқ тизимли ишлар мунтазам олиб борилмоқда.
Ўз навбатида, ҳукумат томонидан ислом динини мусаффолигини асраш, уни турли бузғунчи оқимлар ғояларидан айри эканини ёш авлодга сингдиришга қаратилган тадбирлар ҳам ташкил этилмоқда. Бу борада Ўзбекистон Республикаси Президенти Шавкат Мирзиёевнинг БМТ Бош Ассамблеяси 72-сессиясида сўзлаган тарихий нутқи алоҳида эътиборга молик. Юртбошимиз ўз нутқида ислом динини зўравонлик ва қон тўкиш билан бир қаторга қўядиганларни қоралаб, улар билан ҳеч қачон муроса қилиб бўлмаслигини таъкидлаган эди. Бу фикрнинг амалий ифодаси ўлароқ БМТ Хавфсизлик Кенгашининг 2017 йил 21 декабрдаги 2396-сонли резолюциясида: «Терроризм, зўравон экстремизм ҳеч бир дин, миллат ва цивилизация билан алоқадор эмас ва боғлиқ ҳолда талқин қилинмаслиги керак», дея қайд этилди.
Шу билан бирга Ўзбекистон ташаббуси билан ишлаб чиқилган «Маърифат ва диний бағрикенглик» резолюцияси БМТ Бош Ассамблеясининг 2018 йил 12 декабрь кунидаги ялпи сессиясида қўллаб-қувватланиб, бир овоздан қабул қилинди.
Ўзбекистон томонидан илгари сурилаётган бу каби эзгу ғоялар дунёнинг нуфузли сиёсатчилари, давлат ва жамоат арбоблари томонидан кўтаринкилик билан кутиб олинмоқда. Хусусан, БМТнинг Инсон ҳуқуқлари бўйича Бош комиссари Зайд ал-Ҳусайн ўз интервьюсида бугунги динлараро ва миллатлараро нотинчлик бўлиб турган таҳликали замонда Ўзбекистондаги мавжуд динлараро ва миллатларо тотувлик ва диний-маърифий соҳадаги ислоҳотлар турли давлатлар учун ўрнак бўлишга лойиқ эканлигини қайд этиб ўтди.
АҚШнинг Ж.Хопкинс университети ҳузуридаги Марказий Осиё ва Кавказ институти президенти Фредерик Старр ҳамда институт директори Сванте Корнелл “Ўзбекистон: мусулмон дунёсидаги ислоҳотлар учун янги модель” сарлавҳали мақолада “Минтақа исломнинг эътиқодий маркази сифатида қараладиган Яқин Шарқдан қолишмаган ҳолда, тарихий, диний ва интеллектуал асосларига кўра, мусулмон дунёсининг маркази бўлишга ҳақли”, дея таъкидлаган.

Ўз навбатида бу ўзгаришлар республикамизнинг халқаро имижини янада юксалишига замин ҳозирлайди. Жумладан, 2020 йил декабрь ойида АҚШнинг Халқаро диний эркинлик бўйича комиссияси (USCIRF) Ўзбекистонни махсус кузатувдаги мамлакатлар рўйхатидан олиб ташлади. Бу ҳақидаги хабарни АҚШ давлат котиби Майкл Помпео маълум қилган.
Хусусан, Помпео ўз баёнотда диний эркинлик бу инсоннинг ажралмас ҳуқуқи эканини алоҳида таъкидлаб, «Махсус кузатувдаги давлатлар рўйхати»да ўзгаришлар бўлганини айтиб ўтган.
«Сўнгги бир йил ичида Ўзбекистон ҳукумати эришган муҳим, аниқ ютуқларга асосланиб, Ўзбекистонни махсус кузатув рўйхатидан чиқарилганлигини эълон қилишдан мамнунман. Ўзбекистоннинг қонунлари ва амалиётдаги жасоратли ислоҳотлари бошқалар учун намуна бўлмоқда», дея Майкл Помпео республикамиз эришаётган ютуқларни эътироф этиб ўтган.
Қайд этиш лозимки, Ўзбекистон 2006 йилдан 2018 йилгача
«алоҳида хавотирдаги мамлакатлар рўйхати»да эди. Диний эркинликлар борасида амалга оширилаётган ислоҳотлар натижасида мамлакатимиз 12 йилдан сўнг ушбу рўйхатдан чиқарилиб, «Махсус кузатувдаги давлатлар рўйхати»га ўтказилди. Орадан икки йил ўтиб, Ўзбекистон мазкур рўйхатдан тўлиқ чиқарилди. Ушбу жараён республикамизда олиб борилаётган ислоҳотларнинг халқаро эътирофи ва ортга қайтмаслигининг тасдиғидир.

Шукрулло Жўраев,
Ўзбекистон халқаро ислом академияси ҳузуридаги
Имом Мотуридий халқаро илмий-тадқиқот
маркази бош илмий ходими.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси матбуот хизмати

Холид ибн Абдуллоҳдан, у Муҳаммад ибн Амрдан, у отасидан, у бобосидан ривоят қилади: «Амр ибн Осс розияллоҳу анҳу айтади: «Мусулмон аскарларига бошлиқ бўлиб йўлга чиқдим. Искандарияга етиб бордик. Уларнинг бошлиғи: «Менинг олдимга бир кишини чиқаринг, мен у билан гаплашай», деди. Мен: «Унинг олдига мендан бошқа одам чиқмайди», дедим.

Менинг ҳам, унинг ҳам таржимонимиз бор эди. Икковимиз учун бир минбар ўрнатишди. У: «Кимсизлар?» деб сўради. «Биз араблармиз, Байтуллоҳ аҳлиданмиз. Ер торлик қиладиган, одамлар ичида энг қийналиб яшайдиганлардан эдик. Ўлимтик ердик, қариндошлик ришталарини бузган эдик. Одамлар яшаган энг ёмон ҳаётда яшардик. Кейин ўша кунларда энг шарафлимиз ҳам бўлмаган, мол-давлати кўп ҳам бўлмаган одам чиқиб, «Мен Аллоҳнинг сизларга юборган Пайғамбариман», деди. У зот бизни билмаган нарсамизга буюрдилар, ёмон ишларимиздан қайтардилар. Аввалига у зотни менсимадик, ёлғончига чиқариб, рад қилдик. Кейин у зотнинг ёнларига биздан бошқалар чиқиб, «Биз сизни тасдиқлаймиз, сиз билан урушганларга қарши жанг қиламиз», дейишди. Улар ғалаба қозонишди. У зот бошқа араблар билан ҳам жанг қилиб, барчасини енгдилар.

Шаҳар бошлиғи бу гапларни эшитиб, кулди. Сўнг «Пайғамбарингиз рост сўзлабди. Бизга ҳам унга ўхшаш пайғамбарлар келган. Бизлар устимизга подшоҳлар бошлиқ бўлгунича уларнинг динида эдик. Подшоҳлар ичимизда ўз нафсу ҳаволари билан иш тутишди, пайғамбарларнинг буйруғини тарк қилишди. Сизлар ҳам Пайғамбарингизнинг буйруғини тутсангиз, ким билан жанг қилсангиз ҳам фақат ғалаба қозонасиз. Биз каби иш тутсангиз, Пайғамбарингизнинг буйруғини тарк этсангиз, биздан кўп ва биздан кучлироқ бўла олмайсиз», деди».

«Солиҳлар гулшани» китобидан