Ислом дини жамиятда аёлнинг мавқеъини кўтарди. Аёл деганда кўз олдимизда оналаримиз, турмуш ўртоқларимиз, опа-сингилларимиз ва қизларимиз келади. Қуръони каримда аёллар ҳақида алоҳида "Нисо"(Аёллар) сураси келган.

Аллоҳ таоло ўз бандасига хоҳ у эркак бўлсин, хоҳ у аёл бўлсин ҳаммасига бирдай яхшиликни хоҳлайди. Шунинг учун ҳам Ислом динида эркак билан аёлнинг ҳаққи бир хил. Аллоҳ таоло шу ҳақда Қуръонда шундай марҳамат қилади: 

إِنَّ الْمُسْلِمِينَ وَالْمُسْلِمَاتِ وَالْمُؤْمِنِينَ وَالْمُؤْمِنَاتِ وَالْقَانِتِينَ وَالْقَانِتَاتِ وَالصَّادِقِينَ وَالصَّادِقَاتِ وَالصَّابِرِينَ وَالصَّابِرَاتِ وَالْخَاشِعِينَ وَالْخَاشِعَاتِ وَالْمُتَصَدِّقِينَ وَالْمُتَصَدِّقَاتِ وَالصَّائِمِينَ وَالصَّائِمَاتِ وَالْحَافِظِينَ فُرُوجَهُمْ وَالْحَافِظَاتِ وَالذَّاكِرِينَ اللَّهَ كَثِيرًا وَالذَّاكِرَاتِ أَعَدَّ اللَّهُ لَهُمْ مَغْفِرَةً وَأَجْرًا عَظِيمًا

 “Албатта, муслимлар ва муслималар, мўминлар ва мўминалар, давомли итоаткор эркаклар ва давомли итоаткор аёллар, садоқатли эркаклар ва садоқатли аёллар, сабрли эркаклар ва сабрли аёллар, тавозуъли эркаклар ва тавозуъли аёллар, садақа қилгувчи эркаклар ва садақа қилгувчи аёллар, рўза тутгувчи эркаклар ва рўза тутгувчи аёллар, фаржларини сақловчи эркаклар ва (фаржларини) сақловчи аёллар, Аллоҳни кўп зикр қилгувчи эркаклар ва (Аллоҳни кўп) зикр қилгувчи аёллар–ўшаларга Аллоҳ мағфиратни ва улуғ ажрни тайёрлаб қўйгандир”[1].

Аёлларни ҳам эркаклар каби ибодатда ва ажру мукофотда баробар эканлигини Аллоҳ таоло билдирмоқда. Одамлар Аллоҳ наздида энг ҳурматлиси жинс билан эмас, эркаклиги ёки аёллиги билан эмас, балки Парвардигорга бўлган ишончи, ихлоси ва тақвоси биландир: 

إِنَّ أَكْرَمَكُمْ عِندَ اللَّهِ أَتْقَاكُمْ

“Албатта, Аллоҳнингҳузуридаэнгҳурматлигингизэнгтақводорингиздир.”[2]

Демак, эркак бўлсин ёки аёл бўлсин ўз Парвардигорига доимо тақво қиладими тамом, ана ўша банда Аллоҳнинг наздида каромат билан икромланган, дуоси ижобат ва ер юзида азиз бандалардан ҳисобланади.

Аёллардан Худонинг дўстлари авлиёлар бўлган ва бўлади, аммо аёллардан пайғамбар ва подшоҳ бўла олмайди. Чунки бунга уларнинг жисмоний ва фитрий тузилишлари монеълик қилади: 

وَمَا أَرْسَلْنَا مِن قَبْلِكَ إِلاَّ رِجَالاً نُّوحِي إِلَيْهِمْ فَاسْأَلُواْ أَهْلَ الذِّكْرِ إِن كُنتُمْ لاَ تَعْلَمُونَ

“(Эй, Муҳаммад) Биз сиздан (яъни, сизни пайғамбар қилиб юборишимиздан) илгари ҳамфақат сиз каби эркакларни - инсонларнигина ўзимиз туширган ваҳий билан(пайғамбар қилиб) юборганмиз.(Эй мушриклар) агар(бу ҳақда) билмайдиган бўлсангизлар, аҳли илмлардан (яъни Таврот ва Инжилни биладиган кишилардан)сўранглар!”[3]

Аёллардан пайғамбар юборилмаганлигининг ҳикматлари ҳақида қуйидагиларни ҳам айтиш мумкин: Пайғамбарлик оғир юк, машаққатли вазифа. Аёл эса яратилиш жиҳатидан нозик ва заифа бўлгани учун ҳам бундай оғир ва ниҳоятда қийин вазифани бажара олмайди. Чунки пайғамбарлик доимий равишда сабр ва матонатни талаб қилади. Истисносиз барча пайғамбарлар ҳақ динни тушунтиришда турли бало ва мусибатларга дучор бўлишган. Одам алайҳис саломдан Пайғамбаримиз Муҳаммад соллаллоҳу алайҳи васалламгача ўтган барча пайғамбарларга ҳар хил бўҳтон ва ҳақоратлар қилинган. Закариё, Яҳё ва Жиржис алайҳис саломлар эса шаҳид этилган.

Пайғамбарларнинг ҳаммаси барча зулм ва азиятларга сабр ҳамда сабот билан жавоб беришган. Аллоҳ таоло бундай қийин ва оғир вазифани аёллар зиммасига юкламаган. Қолаверса, аёлнинг фитрий тузилиши ҳам бунга монелик қилади.

Бундан ташқари нифос ва яна бошқа ҳолатлари ҳам борки, ҳомиладорлигида иш юритиши бутунлай қийинлашарди. Чунки фарзандини қорни ёки қўлида кўтариб юриш билан бирга қўшинга бошчилик қилиши, жисмонан бақувват бўлиб олдинги сафларда эпчил ҳаракат қилиши лозим бўларди. Буларнинг барчаси аёлнинг пайғамбар бўлишига имкон бермайдиган ҳолатлардир. Вахолангки, бу масъулиятли ишларни аёлларга хос узрлар билан бирга олиб боришнинг имкони йўқ.

Пайғамбарлар Саййиди соллаллоҳу алайҳи васаллам ҳам шу масалага эътибор қаратиб, уларни "динга оид масалаларни тўлиқ адо қилмайдиган ва баъзи нарсаларни идрок эта олмайдиганлар", деб тушунтирганлар. Фарзанди туфайли ибодатлари қусур ва нуқсонли аёл қандай қилиб пайғамбарлик қилсин...

Ҳолбуки, пайғамбар ҳамма нарсада ўрнак, раҳбар ва қусурсиз йўлбошчи бўлиши керак. Зеро ҳамма унинг ҳолатига қараб ўзини тузатади. Аёлларга оид жиҳатлар эса пайғамбар саодатхонасидаги аёллардан ўрганилади.

Ислом аёл кишининг комил инсон эканини, мустақил шахс эканини, мулкка эга бўлиш ҳаққини, ўзи эга бўлган нарсаларни эркинлик билан тасарруф қила олишини, таълим олиш ҳаққини, эътиқод ва ихтиёр эркинлигини, фикр эркинлигини, насиҳат ва амри маъруф, наҳйи мункар қилиш ҳаққини, ўзи хоҳлаган кишига турмушга чиқиш ҳаққини ёки хоҳламаган кишисидан ажраш ҳаққини, ўз исми, лақаби, отаси ва оиласининг исмини сақлаш ҳаққини берган. Аммо бир умматни бошқарадиган пайғамбарлик ёки раҳбарликка ғаризий ожизаликлари монеълик қилади.

“Мир Араб” ўрта махсус ислом

билим юртининг мударриси,

“Масжиди Калон” жомеъ

Масжиди имом хатиби

Мавлонов Жамол

[1]Аҳзоб, 35

[2]Ҳужурот, 13

[3]Наҳл, 47