Инсонлар ўртасида силаи меҳр, кечиримлилик юксак фазилат ҳисобланади. У ёмонликдан қайтариб, яхшилик, эзгуликка даъват этади. Инсон моҳияти яратилишданоқ эзгулик нури билан йўғрилгани олиму уламолар томонидан битилган китобларда ҳам тасдиқлаб келинади. Аммо таълим-тарбиянинг етишмаслиги, жоҳиллик туфайли инсон ҳар хил ўзи истамаган кўчаларга кириб қолиб, ҳаёт шу экан, деган тушунчада адашиб юриши ҳар қандай жамиятда кўплаб учрайдиган ҳодиса. Шундай кезларда унга нисбатан муносабат қандай бўлиши керак? Ўлганнинг устига тепган қабилида уларни четга чиқариб ташлаш керакми ёки афв жоизми? “Агар сизлар (уларни) афв этсангизлар, койимасангизлар ва кечирсангизлар, у ҳолда, албатта, Аллоҳ (ҳам) мағфиратли ва раҳмлидир” (Тағобун, 14). “Яхшилик билан ёмонлик баробар бўлмас, сиз (ҳар қандай ёмонликни) энг гўзал сўзлар билан дафъ қилинг! (Шунда) баногоҳ сиз билан ўрталарингизда адоват бўлган кимса қайноқ — содиқ дўст каби бўлиб қолур” (Фуссилат, 34).
Қуръони Каримдаги бундай ояти карималар инсониятни бу ҳаётда эзгу мақсадларни кўзлаган ҳолда тинч-тотувликда яшашга даъват этади. Албатта, барча ошкора ва хуфия гуноҳ-савобларни кўриб-билиб турувчи Аллоҳдан ҳеч нарсани яшириб бўлмайди. Шу боис, Исломда инсонларга инсонлар томонидан жуда қаттиқ озор бериш масаласига жиддий қаралади. Кимки адоват, гиж-гижлаш, уруш-жанжал йўлидан борса гуноҳкор бўлиб қолгани каби аксинча, бағрикенглик, кечиримлилик туфайли гуноҳлар кечирилади, тинчлик, осойишталикка эришилишига умид қилинади. Агар борди-ю, мана шу жиҳатларни назар-писанд қилмаган ҳолда бировнинг мол-мулкига кўз олайтириб, жонига қасд қилса, ёлғончилик, фирибгарлик иллатларидан воз кечолмай,жамиятга, одамларга яна зарар етказиш йўлида хатти-ҳаракатлар содир этса, бундай кимсаларга қарши жиддийроқ чоралар кўриш зарурлигига ишора этувчи кўрсатмалар ҳам муқаддас динимизда мавжуд. Бағрикенглик, силаи раҳм, кечиримлилик нима эканлигини, ўзгаларнинг марҳаматини тушуниб-англаб етишнинг ўзи ҳам ҳар қандай гуноҳкорни гуноҳлардан фориғланишига ёрдам беради. Аксинча эса, бу дунёда ҳаммаси осон экан, деган тушунчага борган ҳолда тарки одат, амри маҳол — эски қилғиликларини ёдга олиб, уларни такрорлашга уринадиганлар бу дунёда кечирилса ҳам,у дунёда кечирилмайди.
Мен Қирғизистон Республикасининг Ўш вилоятида истиқомат қилсам-да, миллатдошларим ва диндошларим — ўзбек халқининг қувончу шодлиги, қайғу аламидан ҳеч қачон четда бўлган эмасман. Шу маънода, Президент Шавкат Мирзиёев томонидан олиб борилаётган янгича сиёсат, бир хайрихоҳ одам сифатида, мени ҳам кўп қувонтиради. Айниқса, Ўзбекистонда диний соҳага алоҳида эътибор қаратилаётгани қалбимизга нур олиб кирмоқда. Жумладан, Президент Шавкат Мирзиёев ташаббуси ва кўрсатмаси билан Ҳадис илми мактаби фаолияти ташкил этилиши,Ўзбекистон Халқаро ислом академияси, Имом Бухорий номидаги Тошкент ислом институти ва ўқув мадрасаларида ислом илми чуқур ўргатилиши, 120 дан ортиқ масжидларда қурилиш-таъмирлаш ишлари олиб борилаётгани, Шайх Муҳаммад Содиқ Муҳаммад Юсуф мажмуаси бунёд этилиши дунё мусулмонлари учун бебаҳо совға бўлди.
Ўзбекистон Республикаси Президенти мамлакат тарихида илк маротаба 2 минг 700 нафар маҳкумни, жумладан, жазони ижро этиш колонияларидан 956 нафар турли шароитлар туфайли жиноят содир этган, қилмишидан чин кўнгилдан пушаймон бўлган, тузалиш йўлига ўтган, яшаш жойи ва жазони ижро этиш муассасасида ижобий тавсифланган шахсларни афв этиш тўғрисида Ўзбекистон Конституциясининг 25 йиллигини нишонлаш арафасида фармон қабул қилган эди. Бу мамлакатнинг халқаро майдондаги обрў-эътиборини юксак даражага олиб чиқишига сабаб бўлганини эътироф этмоқ зарур.
Ўтган ҳафтада Ўзбекистондан яна бир мужда келди. Президент Шавкат Мирзиёев Жаноби Олийларининг ташаббуси билан муборак Рамазон ойида яна бир савобли амалга қўл урилиб, Сурия заминида уруш ҳаракатларига билиб-билмай аралашиб қолган бир гуруҳ ўзбекистонликлар Ватанига қайтарилди. Бу эзгулик, яъники, адашганларни кечириш ва бошини силаш юксак меҳр-муҳаббат ва покиза имонни талаб этади.
Зеро, одам боласи борки, билиб-билмай хато қилади. Уларнинг бу хатосини ҳадеб юзига солавермасдан, яхшилик, эзгулик йўлига бошлаган инсон катта қалбли, улуғ руҳониятли бўлади. Суриядаги даҳшатли олов ичидан 156 нафар фуқаро, хусусан, 43 нафар аёл ва яна 107 нафар бола жангарилар лагеридан Ўзбекистонга қайтарилди. Муқаддас Рамазон кунлари қилинган бундай хайру саховатда, албатта, улуғлик белгиси мавжуд. Куни кеча имзоланган “Жазо муддатини ўтаётган, қилмишига чин кўнгилдан пушаймон бўлган ва тузалиш йўлига қатъий ўтган бир гуруҳ шахсларни афв этиш тўғрисида”ги Президент Фармони эса бу эзгуликнинг давоми бўлди. Боши деворга теккандан сўнг адашганлигини тушуниб етган одамларни афв этиш муқаддас динимизнинг асосий арконларидан бири саналади.
Қуръони Каримга суянган ҳолда иш юритган соҳибқирон Амир Темур ҳам“Менга ёмонликлар қилиб, бошим узра шамшир кўтарганлар, ишимга кўп зиён етказганларни ҳам, агар улар илтижо билан тавба-тазарру қилиб келсалар, ҳурматлаб, ёмон қилмишларини хотирамдан ўчирдим”, дея бағрикенглик, кечиримлилик фазилатларини юксак даражада эъзозлаганини эсламоқ жоиз. Бинобарин, ояти каримада “Афвни (қабул қилиб) олинг, яхшиликка буюринг, жоҳиллардан эса юз ўгиринг!” (Аъроф сураси, 199-оят) деб марҳамат қилинган.
Албатта, ҳар қандай ёмонликнинг бу ҳаётда ўзига хос жазоси бўлиб, бу дунёда ҳам, нариги дунёда ҳар ким ўз қилмишига яраша мукофот ёки жазо олиши муқаррар. Бу ҳукм Аллоҳнинг зиммасидадир. Шу сабабли, Яратган инсонларнинг бир-бирига нисбатан кечиримлилигини олқишлайди. “Энди ким (интиқом олишга қодир бўлгани ҳолда) афв қилиб (ўртани) тузатса, бас унинг ажри Аллоҳнинг зиммасидадир. Албатта, У зулм қилгувчиларни севмас” (Шўро, 40).
Бутун дунёда Муборак Рамазон ҳайити нишонланаётган мана шу шукуҳли лаҳзаларда бу тарихий воқеадан барча мўмин-мусулмонларгина эмас, жаҳон афкор оммаси хабардор бўлганини айтиб ўтмоқ жоиз. Тарихан олиб қараганда, дунёда Ислом маънавияти ва маърифати барқарорлигига, тарқалишига беқиёс улуш қўшган улуғ олиму уламолар ўзбек заминидан етишиб чиққани туфайли бу юрт ҳамиша мўмин-мусулмонлар орасида муқаддаси саналган. Шавкат Мирзиёев Жаноби Олийларининг бағрикенглик ва кечиримлилик сиёсати Ислом оламида ўша азалий анъаналар бардавомлиги намунаси сифатида қабул қилинди.
Манба: http://xs.uz
