Мичиган штат университети олими олиб борган биринчи тадқиқотига кўра ухлаш хотирадаги хатоларни камайтириши мумкин.“Learning&Memory “ журналининг сентябрь сонида эълон қилинган топилмалар кўпчилик учун амалий аҳамиятга эга талабалардан тортиб, кекса ёшдаги одамларга ўзларининг дори-дармонларини чалкаштириб юборишади дейди Кимберли Фенн бош терговчи ва психология профессори. Ёдингизда бўлсин еки Миянгиз бирор нарсани аралаштириб юбориш осон дейди Фенн. Ушбу тадқиқот шуни кўрсатадики ухлашдан кейин сиз ушбу хотиранинг нотўғри қисмларини танлашингиз мумкин. Феннва Чикаго университети ва Сенти-Луисдаги Вашингтон университети хамкасблари коллеж талабалари гурухларида нотўғри еки нотўғри хотира борлигини ўрганишди. Олдинги тадқиқотлар шуни кўрсатдики уйқу хотирани яхшилайди аммо бу тадқиқот хотира хатоларига биринчи бўлиб эътибор қаратади. Тадқиқот қатнашчилари сўзларнинг рўйхатини кўрсатиш ёки тинглаш орқали ўқитилди. Кейин ўн икки соатдан кейин уларга индивидуал сўзлар кўрсатилди ва олдинги йиғилишда кайси сўзларни кўрган еки эшитганлигини аниқлашни сўрашди. Бир гурух талабалар эрталаб соат 10 да ўқитилган ва эрталаб соат 10 да синовдан ўтган одатдаги уйқусиз кундан кейин. Яна бир гурух кечаси машғулот ўтказдилар ва эрталаб соат олти соатлик уйқудан кейин ўн икки соатдан кейин синовдан ўтдилар. Учта тажриба ўтказилди. Хар бир тажрибада натижалар шуни курсатдики ухлаб ётган ўкувчилар ёлғон хотирада шунчалик кўп муаммоларга дуч келмадилар ва камроқ нотўғри сўзларни танладилар.
Уйку қандай ёрдам беради? Жавоб номаълум деди Фенн аммо у уйқу хотира манбаи кучайиши билан боғлик бўлиши мумкин деб тахмин қилмоқда. Маълумот олинган манба ёки контекст хотира жараёнининг мухим қисмидир. Бошқача қилиб айтганда бирор нарсани эслаб қолиш осонроқ булиши мумкин агар сиз аввал эшитган еки кўрган жойингизни эслаб қолсангиз. Ёки ўқиш давомида кўп ухламаган одамлар кун давомида шунчалик кўп маълумот олганки бу уларнинг хотира қобилиятига таъсир килган дейди Фенн. Кейинги изланишлар керак деди у турли ахоли гурухларини хусусан кекса ёшдаги ёшларни ўрганишни режалаштираетганини айтди. Биз биламизки кекса ёшдаги одамлар одатда ёшларга қараганда ёмонрок хотирага эга. Шунингдек биз бошқа тадқиқотлардан биламизки кекса одамлар сохта хотираларга кўпроқ мойил булишади деди Фенн. Биз қилган ишларни хисобга олган холда уйқу уларга бу нотуғри малумотни рад этишга ёрдам бериши мумкин. Ва бу уларнинг хаёт сифатини яхшилашга ёрдам бериши мумкин.
Имом Бухорий номли
Тошкент ислом институти тиллар кафедраси
инглиз тили ўқитувчиси Қодиров Фаррух
