Ҳазрати Оиша розияллоҳу анҳо онамиздан ривоят қилинган ҳадисда: Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам шундай дедилар:

“Бирортангиз бир иш қилса, Аллоҳ ўша ишни яхшилаб қилишингизни яхши кўради”.

Зеро, ҳар бир ишни энг мукаммал ўринга қўйиб бажариш эҳсондир. 

Ҳадиси шарифлардан бирида Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам шундай марҳамат қилганлар:

“Иш ўз эгасининг қўлидан бошқасига ўтса, қиёматни кутаверинг”.

Ҳар бир ишнинг ўз эгаси – мутахассиси бор. Кучли, билимли, омонатдор ва ҳалол мутахассис ўзига топширилган вазифани маромига етказиб бажаради. Қолаверса касб соҳиби яъни иш эгаси ўз касбини севадиган ва унга умрини бағишлаган бўлади. Айнан мана шу омил касб эгалари учун энг муҳим мезонлардандир.

Зеро, касб танлаш инсон ҳаёти ва тақдирига таъсир этиши мумкин.

Олимларнинг таъкидлашича, ҳар бир инсон касб танлашда ўзининг феъл-атвори, қизиқишларини ҳисобга олиши керак. Касбнинг “обрўли”, “сердаромад” ва “имконияти катта” жиҳатлари эмас, балки ҳар бир инсоннинг феъл-атвори ҳамда дунёқарашига мос келиши – жуда муҳим. Агар аксинча бўлса, ҳар қанча кўп пул тўланмасин, иши унмай, касалликларга чалиниш хавфи шунча кўп бўлар экан. Номақбул иш фаолияти – инсон ҳаётига алькоголь, наркотик моддалари ва урушлардан ҳам кўпроқ хавф солади, дейди олимлар. Бу борада дунё бўйлаб кузатилган статистика қуйидагича:

Ҳар йили ишлаб чиқаришда ва касб касалликларидан 2 миллиондан зиёд инсон нобуд бўлади — шунингдек, уруш ва ҳарбий можаролардан 650 мингга яқин инсон нобуд бўлар экан.

Айниқса, ривожланган мамлакатларда иш учун берилаётган қурбонлар сони юқори. Масалан, ҳар йили бир неча юзлаб япон ўта толиқиш оқибатида тўппа-тўғри иш жойининг ўзида бандаликни бажо келтиради.

Ёкоҳома университети тадқиқотчилариниг ёзишича ҳафтасига ўрта ҳисобда бир нафар одам руҳий зўриқишларга дош бера олмай, депрессия оқибатида турли ноҳушликларга дуч келар экан.

Илгари хавфли касблар ҳақида гап кетганда, журналистика ва кончи-шахтёрлик касблари тилга олинарди. Аслида, бу мезонлар ҳам ўзгарувчандир.

Бизнингча, у ёки бу касбнинг “хавфлилиги”ни аниқлагандан кўра, ҳар ким аввало, ўзига мос касбни танлагани маъқул. Ҳадисда айтилганидек “Иш ўз эгасининг қўлидан бошқасига ўтса, қиёматни кутаверинг”.  Қайси касб эгаси бўлишидан қатъий назар, агар одам ўз ишининг ҳақиқий устаси бўлса, унга бўлган талаб доимо юқори бўлади. Ўз навбатида бундай кишининг соғлиғи, обрўси, кайфияти ва даромади ҳамиша яхши бўлаверади.

Олимлар ўтказган тадқиқотлар натижасига кўра, қуйидаги касб эгалари руйиҳ зўриқишга ўта мойил бўлар экан:

1 – ўрин. Олимлар ва ўқитувчилар. Узлуксиз изланиш, такрорий тадқиқотлар олимларни, ота-оналар, раҳбарият томонидан назорат ва босимнинг кучайиши, болаларнинг қулоқсизлиги ва бир маромдаги иш эса педагоглар асаб тизимини ишдан чиқариши барчамизга маълум.

2 – ўрин. Ижод аҳли – шоирлар, ёзувчилар, журналистлар ва режиссёрлар. Бу касбларнинг эгалари аксарият ҳолларда машаққатли ижод қилиб, вақтида дам олмайдилар. Қолаверса бу тоифа кишилари мақтовга ўч ва танқидни суймайдиганлар тоифасига киради. Бундан ташқари, уларга бироз манманлик хусусияти хос бўлиб, бу ҳам ортиқча асаббузарлик келтириб чиқаради.

3 – ўрин. Жамоатчилик фаоллари – телебошловчилар, сиёсатчилар ва шоу-бизнес вакиллари. Сабаби – турмуш тарзидан қатъи назар, улар жамоатчилик олдида доим яхши кайфиятда бўлишга мажбур.

Тадқиқот натижаларига кўра, сўнгги ўрин хизмат кўрсатиш соҳаси ходимларига тааллуқли. Баъзи инжиқ мижозларнинг талаблари бу соҳа вакилларининг силласини қуритиб юборади.

Аммо, нима бўлганда ҳам ҳар бир инсон ўзига муносиб, ишидан завқланадиган касб ёки ҳунарни эгаллагани мақсадга мувофиқдир. Шунда, жамият ҳам ривожланиб, мамлакатмиз янада тараққий этади.

         Манбалар асосида Саидаброр Умаров тайёрлади