Қуръони карим оятлари маъноларини тўғри ва аниқ тушуниб етиш учун бир қанча илмларни билиш зарур. Ана шу илмлардан бири балоғат илмидир. Балоғат илмининг асосий вазифаси Қуръони карим маъноларини тўғри тушуниш ва тафсир қилишга хизмат қилади.
Қуръони карим мўжизадир. Унинг назми ҳар бир сўзи, ҳар бир калимаси, ҳар бир сураси назм ва маъно жиҳатидан инсониятни ожиз қолдиради.
Балоғат илми илми баён, илми маъоний ҳамда илми бадиъ қисмлардан иборатдир. Бадиъ илмининг ўзи икки қисмга бўлинади:
- Ал-мухассиноту-л-лафзийя – “лафз гўзалликлари”. Бу қисмда оят калимага ҳусн бўлган жиҳатлар ўрганилади.
- Ал-мухассиноту-л-маъновийя – “маъно гўзалликлари”. Бунда оятнинг маъносига ҳусн бўлган жиҳатлар ўрганилади.
Балоғат илми асосчиси Абу Ёқуб Юсуф Саккокий “Мифтоҳу-л-уълум”асарида маъно гўзалликларга таврия, муқобала, ҳусну-т-таълил, тибоқ (мутобақа, иттидод), мушокала, муроату-н-назир, музоважа, лафф ва нашр, жамъ, тафриқ, тақсим, жамъ маъа тақсим, жамъ маъа тафриқ ва тақсим, ийҳом, тавжиҳ, суқу-л-маълум масоқа ғайриҳ (бошқаларда тажоҳулу-л-ориф), иътирод, иститбоъ, илтифот, тақлилу-л-лафз кабиларни киритган.
“Бадойеъу-с-санойеъ”, Тарғиб ва таҳзийб”,
“Эъробул Қуръан ва байануҳу”, “Дурусул балоғо” асарлари асосида
Ўзбекистон халқаро ислом академияси
Матншунослик ва адабий манбашунослик магистранти
Санобар МУХАМЕДХОДЖАЕВА тайёрлади.
