Уламолар ниятни руҳга, амални жисмга қиёслаб, ният бўлмаса амал суратдан бошқа нарса эмас, дейишган. Шу боис, улуғлар амални ниятсиз бошламаганлар. Ислом оламидаги кўпгина беназир асарлар “амаллар ниятга боғлиқдир”, “ҳар кимга ният қилгани бўлади” каби муборак ҳадислар билан бошланади. Хусусан, асарлари жаҳон маданияти ва маърифати дурдоналари бўлган Жалолиддин Румий “Ичиндаги ичиндадир” асари “Олимларнинг ёмони амирларни зиёрат қилгани, амирларнинг яхшиси олимларни зиёрат этганидир...” ҳадиси билан, Шайх ибн Атоуллоҳ Сакандарийнинг “Ҳикамул атоийя” китоби эса “Тойилиш вужудга келганда умидсиз бўлиш амалга суянишнинг аломатларидандир” ҳикмати билан бошланади. Тафаккур қилинса, бу асарларнинг муқаддимаси моҳияти ният билан боғлиқ.
Муҳаммад Содиқ Муҳаммад Юсуф ҳазратлари “Хислатли ҳикматлар шарҳи” тўпламини “Бандаларига нафсларини поклашни ва хулқларини сайқаллашни фарз қилган Аллоҳ таолога битмас-туганмас ҳамду санолар бўлсин!” дея бошлайдилар.
Аслида “Бисмиллоҳсиз бошланган ишнинг охири кесикдир” деган ҳадис ҳам банданинг ниятига бориб тақалади. Ҳаётда кунда, кун ора ниятнинг нақадар аҳамиятли эканига гувоҳ бўламиз.
Фарзандини ёлғиз боши билан вояга етказган бир опа тўрт-беш йил олдин “Вақти-соати келиб, қизимнинг ўқишга киришига яраб қолар”, деб жамғарган пулини савдогарга фоиз ҳисобидан бериб қўйган экан. Қарангки, ўша қизнинг тўплаган бали давлат ҳисобидан ўқийдиган ёки шартнома асосида таълим оладиган гуруҳнинг эмас, қўшимча шартнома (супер контракт) эвазига ўқийдиган гуруҳнинг рўйхатида турибди-да. Опа ҳисоблаб кўрса, ўтган йиллар ичида пули болалаб-болалаб етмиш миллионни “пайдо қилибди”. У судхўр шеригининг олдига шошди. Шерик эса бундан икки-уч йил бурун касодга учраб, қарзлар ботқоғидан чиқолмай қолганди. Ёрти ниятли опа қанчалик чиранмасин, ундан пулини ололмади. Оқибатда, ўзи ўйлаган мезондан дақиқроқ ва қатъийроқ низомларнинг борлигига, ишнинг натижаси ният билан хайрли бўлишига тан берди.
Энди мана бу воқеани мулоҳаза қилайлик:
...Бундан анча йиллар аввал бир никоҳ ўқилди. Мулла Дўстмуҳаммад домла (Аллоҳ раҳмат қилсин) ақдни боғлашдан олдин маҳрни икки миллион этиб белгиладилар. Ҳамма ҳайратланди (Ўша пайтда икки миллион анча катта пул эди). Сўнг лафзларини жамоатга ҳавола этиб, уларнинг изни билан Аллоҳ ризолиги учун бир миллиондан, Расули Акрамнинг (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) розилик, шодлик ва хотиротлари юзасидан беш юз мингдан, ўша ерда жамланган ва жамланмаган мўминларнинг ҳурмати риоясидан икки юз эллик мингдан кечиб юбордилар. Маҳр пули икки юз эллик минг сўм қолди.
Бу воқеадан сўнг қўлдан катта миқдордаги пул бой берилгани учун келин бўлмишнинг қариндошларидан баъзилари куйинди, аммо келиннинг ўзи никоҳ арафасида шунча яхшиликни қўлга киритибман-а, деб хурсанд бўлди. У аёл ҳалигача ўша воқеани шукрона, миннатдорчилик билан эслайди.
Муслима Ҳусниддин қизи
