Ҳар лаҳзада Ерга фазода сузиб юрган кўплаб метеоритлар, астероидлар ҳужум қилади. Улар Ернинг атмосфера қобиғини ёриб киришга уринади. Лекин бу қобиқ уларни қайтариб туради. Космик жисмлар ҳаво қобиғи билан ишқаланиши натижасида ёниб кетади ва Ерга етиб келолмайди. Шунинг учун биз уларни деярли сезмаймиз.
Ернинг қаво қобиғи ерга таҳдид қилувчи ҳар қандай жисмни ёндириб юборади. Шунингдек, Ер атмосфераси Қуёшдан келувчи “Қуёш шамоли” деб аталадиган ўта зарарли жисмлар, нурлар ва хатарли кучга эга бўлган ультрабинафша нурларининг Ерга етиб келишининг ҳам олдини олади. Мабодо мазкур нурлар Ерга етиб келадиган бўлса, барча жонли мавжудотларни куйдириб, ҳаётни издан чиқариши мумкин.
Олимлар яқин йиллар ичида Ернинг магнит майдони борлигини кашф этдилар. Бу майдон атмосферадан юқори жойлашган бўлиб, атрофдаги барча космик хатарлардан Ерни ҳимоя қилиб турувчи “улкан том” ҳисобланади. Бу магнит майдон Ернинг магнитосфераси деб аталиб, минглаб километрларга чўзилиб кетган ва ажойиб тарзда Қуёшнинг ҳалокатли нурларига қаршилик кўрсатади. Ушбу магнит майдон асосида ҳосил бўлган камар фанда “Ван Аллен камари” деб аталади.
“Ван Аллен радиация камари” – Зарядланган зарраларнинг Ернинг магнит майдонида тутилган камарларидир. Юқори нурланишнинг биринчи барқарор тасмаси 1500 километр баландликдан бошланади ва 5000 километр баландликкача узайиб боради. Иккинчи камар ҳам худди шундай. Юқори рентген нурлари 13000дан 19000 километргача баландликка жойлашган. Ернинг магнит майдонида пайдо бўлган Ван Аллен радиация камари Қуёшнинг ҳаракатига жавобан кенгаяди ва сиқилади. Бу радиация камари 1958 йил кашф этилган. Юқоридаги суратда Ернинг магнит майдонида ҳосил бўлган “Ван Аллен радиация камари”ни кўриб турибсиз.
Бундай ҳимоя қобиғи Қуёш тизимидаги сайёралар ичида фақат Меркурий ва Ерда бор бўлиб, Меркурийнинг магнит майдони Ерникидан 100 марта заифдир. Ернинг магнит майдони ва атмосфераси жуда кучли бўлиб, Ерни зарарли нурлардан ҳимоя қилиш билан бирга Ерда ҳаёт давом этиши учун зарур бўлган нурларни керакли миқдордагина ўтказар экан.
Бу Аллоҳ таолонинг бандаларига раҳматидир. Улар эса Унинг оятларидан, мўъжизаларидан юз ўгиряптилар. Аллоҳ таоло Қуръони Каримда Ерни ҳимоя қилиб турувчи атмосфера, магнит майдон ва улкан белбоғ ҳақида бундан ўн тўрт аср олдин айтиб қўйган. У Қуръонда шундай деган:
وَجَعَلْنَا السَّمَاء سَقْفاً مَّحْفُوظاً وَهُمْ عَنْ آيَاتِهَا مُعْرِضُونَ
“Осмонни сақланиб турувчи том қилиб қўйдик. Улар (мушриклар) эса, уларнинг аломатларидан юз ўгирувчилардир” (Анбиё сураси, 32-оят).
Субҳаналлоҳ!
“Космосдан ернинг кўринмас қалқони топилди”
мақоласи ва интернет маълумотларидан
Нозимжон ИМИНЖОНОВ
таржимаси
