Бир куни Ҳотами Той улуғ ва давлатманд инсонларни меҳмонга чақирди. Зиёфат бошланган, меҳмонлар суҳбатлашиб хурсанд бўлиб ўтиришган маҳал бошида эски салла, эгнида юпун кийим, камбағаллиги шундоқ кўриниб турган бир киши кириб келди. Уни кўрган меҳмонлар ҳайрон бўлиб қолишди. Баъзилар унга нописандлик назари билан қаради. Аммо Ҳотам бу фақир одамга ўзгача лутф ва карам кўрсатиб, қўлини кўксига қўйиб, эҳтиром ила давранинг энг тўрига ўтказди. Ҳотамнинг кўрсатган эҳтиромидан ҳамма ҳайрон бўлиб:
– Бу инсон ким, бунча эҳтиром қилурсиз? – деб сўрадилар. Уларга ним табассум билан боққан Ҳотам:
– Сизларни қадру қимматингиз, мансабу ҳурматингиз ва мақомингизга қараб жой бердим. Бу жандапўш, камтар, тавозели инсонни менинг саховатим ва карамим тўрга ўтказди.
Эй азиз фарзанд! Олий мукофот мансаб, мартаба, бойликка қараб ўлчанмайди, балки у мўминнинг тавозеш, камтарлиги ва Ҳаққа бўлган қаттиқ ишончи ва муҳаббати баландлиги билан ўлчанади. Барча авлиёлар Аллоҳ таолонинг висолига ошиқ бўлганлар. Унинг висолига етиш учун дунё роҳатини меҳнат ва машаққатларга алмаштирганлар. Натижа эса, албатта, Ёрнинг васлига етиши аниқ. Ўша Ёр муҳаббати ва ихлоси ошиқнинг қиёмат кунида улуғ мақомга сазовор бўлишига бош омил бўлади. Инсон Ҳақнинг муҳаббати билан яшаб, умрини ҳалол меҳнат, ихлосли тоат-ибодат қилиб, риё ва шуҳратпарастликдан кечиб, нафсини жиловлаб ўтса, албатта, маҳбубнинг висолига етмоғи муқаррардир.
Шермурод Тоғайнинг “Қасамини бузган қиз” китобидан