Инсоният ҳаётидаги тараққиётини илм-фансиз тасаввур қилиб бўлмайди. Бирор соҳа йўқки, илмсиз равнақ топган бўлса. Шу боис Аллоҳ таоло илм ўрганишга интилишни ҳар бир мўмин-мусулмон зиммасидаги фарз этиб қўйган. Қуръони каримнинг илк нозил бўлган ояти ҳам “Ўқи” деган амр бўлди. Аллоҳ таоло илм излашни ва ўрганишни мусулмон бандаларига қатъий буюрган. Қуръони каримнинг бир неча оятлари бунга далолатдир. Аллоҳ таоло айтади: “…Аллоҳ сизлардан имон келтирган ва илм ато этилган зотларни(баланд) даража (мартаба)ларга кўтарур. Аллоҳ қилаётган (барча яхши ва ёмон) амаларингиздан хабардордир” (Мужодала сураси, 11).

Юқоридаги оятларда Аллоҳ таоло илмни улуғ неъмат ва юқори даража ва камолот сифатида зикр қилади, олиму фозиллар ва билимдонлар даражаси юқори эканини билдиради, банда қанчалик кўп илм олса, тафаккури кенгайса Аллоҳдан шунчалик қўрқадиган бўлишини баён этади. Илм излаш ва унга эга бўлиш ҳақида Пайғамбаримиз Муҳаммад алайҳиссалом жуда кўплаб ҳадиси шарифлар ривоят қилинган: Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам шундай марҳамат қилганлар: “Илм Чинда (Хитойда) бўлса ҳас, уни излаб топиб эгаллангиз” (Ибн Аддий ва Байҳақий ривояти).

Қуйидаги ҳадиси шарифда олиму боамалнинг даражаси обиддан ҳам баланд экани, илм улуғ фазилат экани таъкидланади. Шунда Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам ҳузурида бири обид ва бири олим бўлган икки киши зикр этилди. Шунда Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Олим кишининг обидга нисбатан фазли менинг ораларингиздаги қуйи табақа вакилига нисбат фазлим кабидир”, деб марҳамат қилдилар. Сўнг у зот алайҳиссалом: “Дарҳақиқат, Аллоҳ, Унинг малоикалари осмон ва ер аҳллари, ҳатто инидаги чумоли ва денгиздаги балиқлар ҳам одамларга яхшилик ўргатувчи олимларни дуо қилишади”, дедилар.

Муҳаммадхон СУЛТОНХОНОВ

тайёрлади