Буқаламун ўзи тушиб қолган табиий шароитга қараб тусини, рангини, кўринишини тез ўзгартира олиши билан маълум ва машҳур. Бундан ташқари кўплаб ҳайвонлар, қушлар, амфибиялар (сувда ва қуруқликда яшовчилар, масалан, қурбақа, тошбақа, калтакесак, илон кабилар) ва ҳашаротларда ҳам мана шундай хусусият бор. Улар душмандан ҳимояланиш, бирор хавфдан сақланиш ёки муваффақиятли ов қилиш, ўлжани чўчитиб юбормаслик, унга ўзини сездирмаслик мақсадида тусини, терисининг рангини ўзгартириб, ўзи турган жойга, масалан, қор, дарахт, барг, шох-шабба, майса, қуриган ўсимлик, лой, хазон, тош, қум, харсангтош, сув турган муҳитга мослашади ва шу тариқа душман ва ўлжа кўзига кўринмасликка уринади. Буни фан тилида “Мимикрия”, “Маскировка” (тақлид қилиш) деб аталади. Бир турдаги ҳайвонларнинг турли рангларда кўриниши Аллоҳ таолонинг қудратига далолат қилувчи белгилардандир.
Аллоҳ таоло Қуръони Каримда шундай деб марҳамат қилган:
وَمِنَ النَّاسِ وَالدَّوَابِّ وَالْأَنْعَامِ مُخْتَلِفٌ أَلْوَانُهُ كَذَلِكَ إِنَّمَا يَخْشَى اللَّهَ مِنْ عِبَادِهِ الْعُلَمَاء إِنَّ اللَّهَ عَزِيزٌ غَفُورٌ
“Шунингдек, одамлардан, ҳайвонлардан ва чорвалардан ҳам турли ранглардагиларини чиқардик. Аллоҳдан бандалари ичидан фақат олимларигина қўрқарлар. Албатта, Аллоҳ азиз ва ўта мағфиратли зотдир”. (Аллоҳ таолонинг қудратини ҳис этиб, уларнинг яратувчиси борлигини англаб етиб, ақли билан Аллоҳни топган ва ундан қўрққан одамгина олим ҳисобланади. Аммо мазкур махлуқотларнинг тарихи, тузулиши, таркибидаги моддалари, хусусиятлари ва бошқа турли маълумотларини тўлиқ ўрганиб, уларни яратган зот Аллоҳни танимаган ва ундан қўрқмаган одам ўта жоҳил ҳисобланади.) (Фотир сураси, 28-оят).
Қуйида ўзининг тақлид усулини қўллашга усталиги билан машҳур бўлган бир қанча ҳайвонларни келтирамиз. Расмга алоқадор изоҳ ўша расмнинг устига ёзилган.
Харсангтош орасидаги олмахон
Дарахт олдида турган бойўғли
Дарахт ковагида турган бойўғли
Барг ичидаги қурт
Тошлоқ жойда кетаётган ўргимчак
Дарахтдаги калтакесак
Хазон устидаги бақа
Мослашувчан қуртлар
Дарахтдаги капалак
Ўлжасини пойлаётган леопард
Дарахтдаги ўргимчак
Денгиз оти
Шохдаги буқаламун
Қуриган майсалар орасидаги импала (кийикнинг бир тури)
Дарахтга тирмашаётган бақа
Дарахт шохлари орасидан кузатиб турган жирафа
Оқ куропаткалар
Баргсимон ҳашарот
Баргдаги капалак
Дарахтдаги капалак
Тошлоқ жойда ётган шақилдоқ илон
Гул устидаги ўргимчак
Қутб қуёни
Қутб бўрилари
Қутб айиғи
Шимол буғуси
Қутб бойўғлиси
Интернет материаллари асосида
Нозимжон ИМИНЖОНОВ
тайёрлади
