muslim.uz

muslim.uz

Ислом дини ҳар қандай шароитда ҳам экстремистик ва террорчилик каби кескин ҳаракатларни амалга оширишга рухсат бермайди. Унинг таълимотига кўра, ноҳақ қон тўкилиши кимнинг қони бўлишидан қатъи назар, энг оғир гуноҳ ҳисобланиб, унинг жазоси ҳам оғир экани маълум. Бугунги кунда ўзини фуқаро сифатида англаётган барча юртдошларимиздан турли кучлар томонидан қилинаётган фитналар, турли тажовузлар моҳиятини тўғри ва теран англаш талаб этилади. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам бизларга фитналар тўғрисида жуда кўп бора айтиб, ундан эҳтиёт бўлиш лозимлигини таъкидлаганлар. 

Солим (ибн Абдуллоҳ ибн Умар) ривоят қиладилар: Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам минбар ёнида  туриб: “Фитна ана у тарафдан, шайтон шоҳи (ёки қуёш тожи) чиқадиган томондан содир бўлади”, — дедилар”. Ваҳоланки, ҳозирги кунда дунёнинг турли минтақа ва ҳудудларида авж олаётган қарама-қаршилик, жумладан, Яқин Шарқда, Ироқ ва Сурия мамлакатларида бўлаётган қонли тўқнашувлар, мусулмон дунёсидаги турли мазҳаб ва оқимлар ўртасида кучайиб бораётган ўзаро низо ва зиддиятлар, бегуноҳ одамларнинг қурбон бўлаётгани барчамизни ташвиш ва хавотирга солмасдан қўймайди. Шу ўринда қуйидаги ҳадиси шарифга диққат қилинг. Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: «Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Одамлар бошига бир замон келурки, унда қотил нима учун қатл қилганини ва мақтул нима учун қатл қилинганини англамайди», – дедилар». Муслим ривоят қилган. 

Аллоҳ таоло барчаларимизни турли фитналардан ва ундай фитналарни ташкиллаштирувчи фитначилардан эҳтиёт бўлишимизга чорлаб, Анфол сурасининг 25-оятида шундай дейди: “Сизлардан фақат золимларгагина хос бўлмаган (балки ҳаммаларингизга оммавий бўладиган) фитна (азоб)дан сақланингиз ва билиб қўйингизки, Аллоҳ жазоси қаттиқ (зот)дир”. 

Расули акрам соллаллоҳу алайҳи васаллам ҳам бу каби фитналардан эҳтиёт бўлиш лозимлигини таъкидлаб: “Фитналар содир бўлганда тик тургандан кўра ўтирган афзалдир, тик турган эса юриб кетаётгандан, юриб кетаётган эса югуруб кетаётгандан афзалдир, кимки фитнага аралашиб қолса, ҳалокатга учрайди ва кимки ундан паноҳ топса, дарҳол яширинсин!” – дедилар. 

Бугун инсоният ғоявий урушлар, маънавий зиддиятлар, бир ҳовуч зўравон ғояларнинг дунёни қайта тақсимлашга қаратилган ўйинлари авж олган бир вазиятда яшаяпти. Ҳозир зулм ва истибдод, террор ва бузғунчиликлар, ахлоқсизлик ва маънавий инқирозлар ҳар қачонгидан хатарли тус олмоқда. Мусулмонлар бундай шароитларда ҳар қачонгидан ҳушёр ва огоҳ бўлишлари, дўст киму, душман кимлигини яхши ажрата олишлари, ғанимлар фитнасига учмасликлари, ёвуз кучлар қўлидан қўғирчоқ бўлиб қолиб, диндошлари ва миллатдошлари қотилига айланмасликлари зарур. Чунки ҳар бир фитна ва фасод иш ортида ғаразли мақсадлар, манфаатдор кучлар турганини бир лаҳза ҳам унутишга ҳаққимиз йўқ. 

Дарҳақиқат, инсон огоҳ бўлсагина ўзининг келажагига ақл билан теран назар ташлайди, келиши ёки содир бўлиши мумкин бўлган фитна-фасод, хавф-хатарни олдини олиш ва бартараф қилиш ҳаракатида бўлади. Аксинча, ғофил, бепарво ва лоқайд бўлган кимса эса атрофида нималар бўлаётганига ҳам эътибор бермай, охир оқибат турли бало ва мусибатларга дучор бўлади. Пайғамбаримиз Муҳаммад саллоллоҳу алайҳи васаллам ҳаёт вақтларида асло вужудга келмаган, аммо келажак асрларда вужудга келиши мумкин бўлган, халқ ва миллатлар бирлиги ва осойишталигига таҳдид солувчи фитна-фасод, бузғунчиликлар ҳақида хабар бериб: “Умматимдан қайси бири умматимга қарши чиқса, унинг яхши ва ёмонини фарқига бормаса, мўминига зиён тегишидан ўзини тиймаса, берган ваъдасига вафо қилмаса, у менинг умматим эмас!”-дея огоҳ этган эдилар. 

Абдуллоҳ ибн Масъуд розияллоҳу анҳу ривоят қиладилар: “Расулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи васаллам бизга қарата: “Мен вафот қилганимдан кейин асара (Мол-дунё тўплаб манманлик қилмоқ)нинг ҳамда ўзларингиз нафратланадиган бошқа ишларнинг гувоҳи бўласизлар,” – дедилар. Саҳобалар: Ё Расулуллоҳ, бизга нима деб амр қиласиз? У зот: “Амирларингизнинг фармоишларига итоат этинглар ва Аллоҳ таоло олдидаги бурчингизни бажо келтиринглар!” – дедилар”. Мазкур ҳадиси шарифдан маълум бўладики, жамият орасида турли фитналар бошланганда халқ учун энг тўғри йўл – юрт раҳбарига, ҳокимларга итоат этиш, фармонларини бажаришдир. Чунки, одатда юрт раҳбаригина халқ тинчлигини таъминлаб бериш ва фуқароларнинг фаровон ҳаёт кечириши учун жон куйдирар экан. 

Хулоса шуки, жонажон юртимизни турли хил фитна, ғаразли хуруж ва ёт ғоялардан, ҳимоя қилиш ҳамда уларнинг асл мақсадларини биринчи навбатда ўсиб келаётган ёш авлодга шунингдек, барча фуқароларимизга тушунтириш муҳим эканлигини ҳар биримиз чуқур ҳис этишимиз керак. 

Дин ниқоби остидаги ҳар хил оқим ва фирқаларнинг диний-экстремистик руҳдаги ақидалари барқарор ҳаётимизга таҳдид солаётгалигини бот-бот такрорлаб, ватандошларимизни лоқайдлик, бефарқликдан йироқ бўлган ҳолда мавжуд вазиятдан огоҳликка чақиришга ҳар биримиз бурчлимиз. Зеро, донишмандлар “бепарво – пушаймонда, эҳтиёткор – омонда” дея бежиз айтишмаган.

 

Х.Матякубов

Хонка туман бош имом-хатиби

Пойафзалга масҳ тортиш – суннат. Рамазон ойи кечаларида ўқиладиган таровеҳ намози – суннат. Ҳар қандай солиҳ ва фожир мўминга иқтидо қилиб намоз ўқиш жоиз. Мўъмин кишининг қилган гуноҳлари унга зарар қилмайди демаймиз. Яна уни дўзахга киритмайди ҳам демаймиз. Лекин уни абадий қолдиради ҳам демаймиз. Лекин у ерда абадий қолдиради ҳам демаймиз, ҳатто у фосиқ бўлган тақдирда ҳам. Аммо дунёдан имонли кетган бўлиши шарт.

Барча савобли ишларимиз қабул қилинур ёки гуноҳларимиз кечирилур ҳам демаймиз. Лекин айтамизки, ҳар ким қайси бир савобли ишни барча шарт­шароити билан уни бузиб қўядиган айблардан холи ҳолда адо этган бўлса ҳамда дунёдан шу тарзда ўтган бўлса, албатта, Аллоҳ таоло унинг эзгу ишини зое кетказмайди. Балки уни қабул этади ва унга яраша савоб ёзади.

Ширк ва куфрдан бошқа гуноҳларни қилган ва тавба қилмай туриб дунёдан мўъмин ҳолда ўтган кишининг иши Аллоҳнинг хоҳишига ҳавола – хоҳласа жазо беради, хоҳласа афв этиб, асло дўзах азобига дучор этмайди. Риёкорлик ва манманлик билан қилинган ҳар бир хайрли ишнинг савоби бекор қилинур.

 

(Имом Аъзам Абу Ҳанифа раҳматуллоҳи алайҳнинг

“Фиқҳи акбар” китоби)

 

Вторник, 26 Ноябрь 2019 00:00

Тарбия – келажакка сармоя

Тарбия ҳақида Имом Ғаззолийнинг «Иҳёу улумуд дин» китобида бундай дейилади: «Бола – ота-она қўлидаги омонат. Унинг қалби турли нақш ва расмлардан холи. Қандай нақш солинса, қабул қилади, нимага мойил қилинса, мойил бўлаверади. Агар яхшиликка ундалса ва ўргатилса, саодатли бўлади. Ота-онаси ҳамда одоб, таълим-тарбия берган устозлар унинг савобига шерик бўлди. Агар ёмонликка ундалса, ҳалок бўлади».

Бундан роппа-роса бир аср олдин маърифатпарвар бобомиз Абдулла Авлоний тарбия ҳақида куйиниб бундай деган: «Тарбияни кимлар қилур? Қайда қилинур? деган савол келадур. Бу саволга жавобан: биринчи – уй тарбиясидур. Бу Оналарнинг вазифасидур. Иккинчи – мактаб ва мадраса тарбиясидур. Бу Оталар, муаллим, мударрис ва ҳукумат вазифасидур.

Менга савол берурлар: Қайси оналарни айтурсиз? Билимсиз, боши пахмоқ, қўли тўқмоқ оналарниму? Ўзларида бўлмаган тарбияни қандай берурлар? Қайси ота? Тўйчи, улоқчи, базмчи, дўмбирачи, карнайчи, сурнайчи, илм қадрини билмаган, илм учун бир пулни кўзи қиймаган, замондан хабарсиз оталарними айтурсиз? Аввал уларни ўзларини ўқутмаклик керакдур.Бу сўзлар кишини юрагини эзар, бағрини ёндирур...»

Ёшлар тарбиясини ―ҳаёт-мамот масаласи‖, деб таърифлаган мутафаккир нақадар ҳақ эканини барчамиз яхши биламиз. Чунки тарбияси мўрт ёшлардан жамият, маҳалла ёки оила учун ҳеч қандай наф йўқ. Ёшларнинг ҳаётда адашиши, тузатиб бўлмас хатолари тарбияда йўл қўйилган хато ёки бефарқликнинг аччиқ инъикосидир.

Бу борада олиб борилган изланишларнинг аксари шуни кўрсатмоқдаки, тарбияда, аввало, ота-онанинг ҳиссаси катта. Бежиз Пайғамбаримиз Муҳаммад соллаллоҳу алайҳи ва саллам: “Ҳеч бир ота-она фарзандига гўзал тарбиядан кўра қимматлироқ мерос қолдира олмайди”, демаган.

Шу ўринда ҳаётий бир ҳақиқатни айтиб ўтиш мақсадга мувофиқдир. Чунончи, ота-онасидан кўра бобо-бувиси қўлида улғайиб, уларнинг панду насиҳатларини олиб улғайган боланинг тарбияси мустаҳкам бўлади. Буни аниқроқ тасаввур қилиш учун шаҳарлардан кўра кўпроқ қишлоқларда улғайган бола бардошли, қатъиятли, иродаси мустаҳкам, маънавияти юксак бўлади. Бу билан шаҳарлик ёшларни айбламоқчи эмасмиз. Шаҳарларда ҳам бобо-бувисининг тарбиясини олиб, ҳаммага ибрат бўлаётган болалар бисёр.

Ҳар не бўлса-да, тарбияга асло беэътибор қараб бўлмайди. Машҳур ихтирочи Томас Эдисоннинг ҳаётига оид қизиқ маълумотни келтириш ўринлидир.

...Томас болалик уйидан кўчар чоғи бир пайтлар кийимлари сақланган шкафнинг юқорисидан онасининг севимли қизил ғилофли жомадони чиқди. Томас уни эҳтиёткорлик билан стол устига қўйиб очди. Онасига тегишли буюмлар орасидан чиққан сарғиш қоғозни олди. Мактуб остига унинг муаллимаси имзо чеккан экан. Бу имзо Томасга онаси билан боғлиқ хотирани эслатиб юборди.

У пайтда Томас биринчи синфда ўқирди. Ўша куни у муаллима унга онасига бериши зарурлигини тайинлаган мактубни волидасига келтириб берди. Хатга кўз ташлаётган онаизорнинг ғамгин кўзларида ёш айланди, сўнг фарзандини бағрига олди.

– Муаллимам нима деб ёзган экан? – қизиқиб сўради ўғил онасидан.

– У сени ўта қобилиятли эканингни, бу мактаб сенга тўғри келмаслигини айтиб, мендан сени бирор нуфузли мактабга ўтказишимни сўрабди, – дея  жилмайишга ҳаракат қилиб жавоб қайтарди она.

Жомадондан топилган мактубни Томас ўқиб ҳайратга тушди:

  • Ўғлингиз руҳий касал. Илтимос, уни ихтисослашган бошқа бирор мактабга жойлаштирсангиз. Ҳурмат билан муаллима. XIX ва XX асрнинг тенгсиз даҳоларидан бири Томас Эдисоннинг киприклари бехосдан намланди. Онасининг қанчалар оқила аёл бўлганига яна бир бор амин бўлди:
  • Менинг барча ютуқларим сабабчиси онамдир. У мени тушунар, ўз орзу-ҳавасларим йўлидан боришимга имкон яратган эди, – дея хотирлайди у.

Бугун АҚШ ялпи ички маҳсулотининг 16 фоизини айнан Эдисон кашфиётлари ташкил этаётгани гўзал тарбиянинг мевасидир.

Мухтасар айтганда, буюк ҳамюртимиз Абу Али ибн Сино фарзанд тарбияси ҳақида: «Ёш бола таълим-тарбия оладиган жойда одоб-ахлоқли, туриш-турмуши намунали болалар бўлиши лозим. Зеро, ёш бола ҳар бир нарсани уларга тақлид қилиб ўрганади ва улар билан дўст бўлади», дея таъкидлаган.

 

Миродил МИРЖАЛИЛОВ,

Қибрай тумани бош имом-хатиби

 

Вторник, 26 Ноябрь 2019 00:00

Ҳозирги даврда нималар бўляпти?

  • Уйлар катталашди, аммо оилалар кичрайди.

Уйларимизни ҳашаматли қилиб, баланд-баланд қуряпмиз. Аммо оила аъзолари ўртасида меҳр, оқибат, мурувват камайди.

  • Тиббиёт ривожланди, бироқ касалликларнинг тури кўпайди.

Тиббий ускуналар, жиҳозлар ривожланиб боряпти, аммо йилдан йилга касалликларнинг турлари кўпайяпти.

  • Одам Ойга етиб борди, аммо ён қўшнисининг ҳолидан бехабар.

Инсоният космосга парвоз қилмоқда. Аммо ён қўшнимиз оч қолаётганидан, қишда совқотаётганидан хабаримиз йўқ.

  • Пуллар кўпайди, аммо хотиржамлик йўқолди.

Пулларимиз кўп, уй, машина ва бошқа қиммат жиҳозлар сотиб оляпмиз. Аммо хотиржамлик кам. Ношукрлик бор.

  • Донолик юксалиб боряпти, лекин ҳис-туйғулар камайиб кетяпти.

Ҳамма илмий жиҳатдан ўсиб борса-да, бир-бирини, воқеаларни, ўқиган нарсаларини ҳис қилиш кам.

  • Билим-маърифат ошди, аммо ҳикмат озайди.

Илм оляпмиз, аммо илмга амал қилиш суст.

  • Йўл-йўлакай қўшилиб оладиган дўстлар кўп, бироқ ҳақиқийлари жуда кам.

Ҳақиқий дўстлар кам. Кўплари пул, мансаб, обрў учун улфат бўлиб олган.

  • Соатлар турли дизайнда ишлаб чиқарилмоқда, аммо кўп нарсага вақт топа олмаймиз.

Қиммат соатларни тақамиз. Кўриниши, шакли, ҳажми турлича. Аммо кўп нарсага вақтимиз етмайди.

  • Одамлар йилдан-йилга кўпайиб бормоқда, бироқ одамийлик йўқолиб бормоқда.

Ер юзи бўйича аҳоли сони ортиб боряпти. Аммо ўзаро меҳр, инсонийлик йўқолиб боряпти.

Эй Роббим! Аҳволимизни ислоҳ қилгин ва бизга гўзал хотима бергин!

 

Нозимжон Ҳошимжон тайёрлади

1-қисм

Яқинда бир танишим билан суҳбатлашиб қолдим. Суҳбат жараёнида мавзу ўз-ўзидан иш жойи ва қанча маош олишига бориб тақалди. У бир ойда икки миллионга яқин пул топиши ва иши ўзига ёқишини айтди. Лекин шунга қарамай уй-рўзғоридан орттира олмаётгани ва уйланиш учун Россия ёки Қозоғистонга ўхшаш бирор чет давлатда ишлаб, пул топиб келишини айтди. Мен унинг бу гапидан қаттиқ таъсирландим. Наҳотки энди тўй ўтказиш учун бегона давлатга боришга эҳтиёж сезилса, наҳотки битта тўй қилиш шунчалик қиммат бўлса. Бу муаммонинг ечими қаерда? Бир неча саволлар хаёлимдан ўтди бир зумда. Хўш, чиндан ҳам аслида шундайми ёки ўзимиз қийинлаштириб юбордикми? Шу он Расулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи ва салламнинг муборак ҳадислари ёдимга тушди:

Анас розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: “Набий саллаллоҳу алайҳи васаллам Абдурроҳман ибн Авф розияллоҳу анҳуда сариқлик аломатини кўриб: “Бу нима?” дедилар. “ Эй Аллоҳнинг Расули, данак оғирлигидаги тиллога бир аёлга уйландим.”, деди у. “Аллоҳ сенга барака берсин. Бир қўй сўйиб бўлса ҳам тўй қилгин”, дедилар”. (Бешовлари ривоят қилишган)

Эътибор беряпсизми тўй учун фақатгина бир қўй сўйишни айтяптилар. Ваҳоланки Абдурроҳман ибн Авф розияллоҳу анҳу энг бой саҳобалардан бўлганлар. Агар тўйда хоҳлаганча харажат қилиш керак бўлганда Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам бу бой саҳобани шунга буюрардилар.

Бошқа бир ҳадисда эса Набий саллаллоҳу алайҳи васаллам: “Никоҳнинг энг баракалиси чиқими енгилроғидир”, деганлар. Демак бундан кўриниб турибдики, муаммонинг илдизи ўзимизда экан. Биз қанча кўп харажат қилганимиз сари шунга яраша ташвишимиз ҳам ортиб бормоқда. Биргина набавий ҳадисга амал қилмаслигимиз оқибатида ўзимизни қийин аҳволга солиб қўймоқдамиз. Тўғриси ҳам шундай эмасми, Сиз нима дейсиз..!?

“Ҳидоя" ўрта махсус ислом билим юрти

ўқитувчиси Юсуфхон Шодиев

Мақолалар

Top