2018 йил 12 май куни Хитой ислом уюшмаси раиси шайх Ҳасан Янг Фа Минг бошчилигидаги делегация Ўзбекистон мусулмонлари идорасига ташриф буюрди. Меҳмонларни Шайх Абдулазиз Мансур бошчилигидаги бир гуруҳ мутасаддилар кутиб олиб, ўзаро фикр алмашдилар.

Шайх Абдулазиз Мансур меҳмонларни ташриф билан қутлаб, муҳтарам Президентимиз ташаббуслари билан диний-маърифий соҳани ривожлантириш ва Ислом маърифатини кенг ёйиш борасида қилинаётган ишлар ҳақида гапириб ўтди. Шунингдек, Диний идора фаолияти, диний таълим муассасалари, Имом Бухорий ва Имом Термизий халқаро илмий-тадқиқот марказлари, жойлардаги калом, ҳадис, фиқҳ, ақида, тасаввуф илмий мактаблари фаолияти ҳақида сўзлаб берди.

Хитой ислом уюшмаси раиси шайх Ҳасан Янг Фа Минг самимий қабул учун миннатдорлик билдириб, жумладан шундай деди:

– Аввало, барчангизни яқинлашиб келаётган муборак Рамазон ойи билан муборакбод этаман. Маълумки, Ўзбекистон ва Хитой халқлари азалдан ижтимоий-маданий, савдо-сотиқ масалаларида ҳамкорлик қилиб келишган. Буюк ипак йўли орқали икки мамлакат ўртасида амалга оширилган ижобий алоқалар асрлар оша бизни боғлаб келмоқда. Ҳозирда давлатларимиз ўртасидаги алоқаларни ривожланиб бораётгани – бизни янада яқинлаштирмоқда, бу эса жуда қувонарли ҳол. Ўзбекистон – Имом Бухорий, Имом Термизий, Мотурий ҳазратларини тарбиялаб, Ислом оламига тақдим этган бебаҳо замин экани маълум. Бугун, бутун ислом олами улар билан фахрланиши ҳам ҳеч кимга сир эмас.

У ўз сўзида давом этиб, ҳозирда Хитойда истиқомат қилаётган мусулмонларга ҳукумат томонидан яратилаётган шарт-шароитлар ва уларга берилаётган эътибор ва имкониятлар ҳақида ҳам тўхталиб, шундай деди:

–  Хитой кўп миллатли мамлакат бўлиб, ҳозирда 50 дан ортиқ миллат ва элат, турли дин вакиллари истиқомат қилишади. Хитойда 30 миллионга яқин мусулмон бўлиб, асосан уларни хуэй, уйғур, қозоқ, қирғиз, ўзбек, татар, тожик, дунсян, салар ва боан каби миллатлар ташкил этади. Мусулмонларнинг деярли ярми Шинжон-Уйғур автоном туманида яшайди. Бугунги кунда Хитойда 30 000 дан зиёд масжид, 10 та Ислом ўқув билим юртлари мавжуд.

Ҳукумат томонидан барча дин ва миллат вакилларига бирдек эътибор берилади. Бағрикенглик ва адолат қонунларда ҳам ўз ифодасини топган.

Барча дин вакилларининг фаолияти Дин ишлари бўйича қўмита томонидан мувофиқлаштириб борилади. Ислом дини фаолиятидаги ташкилотлар эса Хитой Ислом Ассоцацияси томонидан бошқарилади. Мазкур бошқармада 70 нафарга яқин ишчи ходимлар фаолият олиб боради. Фатво ишларида ҳанафия мазҳабига, ақидада эса мотурудия йўналишига амал қилинади. Хитой Халқ Республикасидаги  мусулмонларнинг 99 % ни ҳанафия мазҳабигилар ташкил этади.

Бугунги кунда олимларимиз халқаро анжуманларда ҳам фаол иштирок этиб келишяпти. Ўзимизда ҳам бу турдаги конференциялар ташкил этилмоқда. Масалан, 2016 20-21-июль кунлари Хитой Халқ Республикасининг Урумчи шаҳрида халқаро симпозиум бўлиб ўтди. Мазкур симпозиумда 150 дан зиёд делегатлар иштирок этишди. Жумладан, Ўзбекистон вакилларининг иштироки бизни жуда қувонтирди. Келажакда ҳам бу йўналишдаги ҳамкорликларимиз давом этади, иншоаллоҳ. Биз доим Ўзбекистон мусулмонлари идораси билан ҳамкорликка тайёр эканимизни билдирмоқчиман. Ўз навбатида, Ўзбекистон мусулмонлари идораси уламоларидан иборат делегацияни Хитой давлатига таклиф этаман ва кенг қамровли алоқаларни бошлаш ҳар томонлама манфаатли бўлишини билдираман. Сўзимнинг якунида бугунги самимий қабул учун барчангизга ўз миннатдорлигимни изҳор қиламан.

Дин ишлари бўйича қўмита раиси ўринбосари Нуриймон Абулҳасан бугунги мураккаб даврда мўмин-мусулмонлар аҳил-иноқ бўлиб яшашлари, динимизни турли таҳдидлардан ҳимоя қилиш, айниқса, экстремистик ғояларга қарши илмий-асосли раддиялар бериш зарурлигини таъкидлади.

Ислом цивилизацияси маркази директори ўринбосари Фирдавс Халилов давлатимиз Раҳбари ташаббуси билан ташкил этилган Ислом цивилизацияси марказининг асосий мақсади, Ислом маданияти ва маърифатини кенг ёйиш, нодир асарларни жамлаш ва ўрганиш ҳамда мана шундай илмий-маънавий меросни тарғиб этиш орқали Ислом динининг асл моҳиятини бутун дунёга етказиш эканини қайд қилди.

Ўзбекистон халқаро ислом академияси проректори Баҳром Мамадиев давлатимиз Раҳбари ташаббуси билан Ўзбекистон халқаро Ислом академияси ташкил этилгани, унда Қуръон илмлари, ҳадис, ақида, тасаввуф ва эҳтиёж мавжуд бўлган бошқа соҳалар бўйича малакали диний кадрлар тайёрланиши замирида жуда улкан натижаларни мақсад қилинганини билдирди.

Учрашув дўстона ва самимий руҳда ўтди. Мулоқот якунида меҳмонларга Диний идора томонидан совғалар тақдим этилди.

ЎМИ Матбуот хизмати

Қўшни Қозоғистон Республикасида муқаддас Рамазон ойи бошланадиган санаси аниқ бўлди. Бугун, бош муфтий томонидан Қозоғистон халқига видеомурожаат йўлланди.

Унда, Қозоғистондаги астрономик тадқиқотлар билан шуғулланувчи идоралар маълумотларига асосланиб, 17 май санаси Рамазоннинг биринчи куни экани маълум қилинди.

Бу йилги Рамазон рўзасининг бошланиш санаси барча қўшни давлатларда бир кунга белгилангани қўшни республикалар уламоларининг ўзаро ҳамкорликдаги фаолиятларининг ижобий самараси, деб айтиш мумкин.

Аввалроқ, қўшни Тожикистонда ҳам Рамазоннинг 17 май куни бошланиши маълум қилинган эди.

Ушбу видеолавҳада Қозоғистон мусулмонлари идораси раиси, бош муфтий Серикбай ҳожи Ўразнинг мурожаати билан танишишингиз мумкин.

ЎМИ Матбуот хизмати

Ўзбекистон президентининг 2018 йил 16 апрелдаги ПФ-5416-сонли «Диний-маърифий соҳа фаолиятини тубдан такомиллаштириш чора-тадбирлари тўғрисида»ги Фармонида Ўзбекистон мусулмонлари идораси ҳузуридаги «Вақф» хайрия жамоат фондини ташкил этилиш билан боғлиқ тадбирлар белгиланган.

Ўзбекистон Республикаси Адлия вазирлиги Жамоатчилик билан алоқалар бўлими хабар беришича, шунингдек, Фармонда тегишли идораларга фуқаролардан закот, фитр ва бошқа хайрия маблағлари сифатида тушадиган маблағлар «Вақф» хайрия жамоат фондининг алоҳида ҳисоб рақамида тўпланиши ҳамда замонавий ахборот технологияларидан фойдаланган (шу жумладан, Интернет тармоғи орқали онлайн кузатиш имкониятини яратган) ҳолда маблағларнинг тушиши ва сарфланишида тўлиқ шаффофликни таъминлаш бўйича амалий кўмак бериш топширилган. 

Шу муносабат билан, Адлия вазирлиги томонидан Ўзбекистон мусулмонлари идораси ҳузуридаги «Вақф» хайрия жамоат фонди давлат рўйхатидан ўтказилди.

Инсоннинг илмни қандай қабул қилиши, шубҳасиз унинг ёшига боғлиқ. Илм ўрганишнинг йўллари ва усуллари кўплиги, инсон учун унинг ёшига мувофиқ эгаллашда енгиллик туғдиради. Бунда услуб ва ёшни тўғри мувофиқлаштириш муҳим ўрин тутади. Илмни эгаллай олмаслик ва уни тафаккур қила олмаслик аксар ҳолда ана шу мутаносибликнинг йўқлигидан юзага келади. Ўқув муассасаларида ўқувчининг ёш меъёрига қарамасдан дарсликлар танланиши ва нотўғри услублардан фойдаланилиши илм савиясининг тушиб кетишига ҳамда ўқувчиларда у ёки бу фанга қизиқишнинг сўнишига олиб келади. Мактаб ва мактабгача таълим муассасаларида бу муаммо анча сезиларли даражада кўзга ташланади. Бу икки даргоҳ боланинг илм олиш дебоча манзили бўлиб, таълимнинг тўғри йўлга қўйилиши шу даргоҳлардан бошланиши лозим. Бунинг учун ҳар бир фаннинг ўзига хослигидан келиб чиқиб ёндашиш муҳим ўрин тутади.

Боланинг тафаккурида кўриш, тинглаш ва эслаб қолиш томонлари кучли бўлади. Болалар асосан катта ва рангли шаклдаги ҳарф ва суратларни яхши қабул қилишади. Бунда улар ҳарфни ҳам, суратни ҳам кўриб, қулоғи орқали эшитиб уларнинг номларини эслаб боради. Боланинг тафаккурида турли тилларни фарқлаш ҳали ривожланмаганлиги учун, у бир неча тилни (таъкидлаш жоизки, бир неча тилни бола чалкаштириб юбормайди) баробар эгаллаб бориши мумкин. Албатта, бола кўрган ва эшитган нарсасинигина олиб қолади ва юздан ошиқ сўзларни эслаб қолиши мумкин. Тажрибаларда бундан ҳам кўп натижалар кузатилган. Муҳими шундаки, бу узвийликни тўхтатмаслик керак. Чунки, кўрмаётган ва эшитмаётган нарсасини унутиш бола учун кўп вақтни олмайди. Қанчалик тез эгаллаган нарсасини, шунчалик тез унутади. Албатта, бу машаққатли йўлда илк устоз боланинг ота-онаси ҳисобланиб, илм саройининг илк ғиштларини улар қўядилар.

Мактаб боланинг қандай шаклланишида асосий ўрин тутадиган восита бўлиб, у ерда эришилган ютуқ ёки йўл қўйилган ҳар бир камчилик боланинг шаклланишида ўз натижасини кўрсатмай қолмайди. Бунда устоз, белгиланган дарслик ва қўлланиладиган услубнинг ўрни беқиёс. Устозда ўз фанига ва ўқувчиларига муҳаббати бўлмаса, дарслик ўқувчининг ёшига ва халқ менталитетига мос бўлмаса ҳамда услуб тўғри танланган бўлмаса, ўқувчи мактабни тамомлаганда, худди бўш хонанинг у эшигидан кириб бу эшигидан чиққандек бўлади. Оқибатда, бошланғич таълимни ололмаган боланинг ўрта-махсус ва олий таълим даргоҳларида таҳсил олиш сифатини тасаввур қилиб кўриш қийин эмас.

Бошланғич синфлардан сўнг дарс секин-аста жиддийлашиб боради. Дарслик муҳим манба бўлгани сабабли ҳар бир синф босқичи учун уни тўғри танлай билиш ютуқ даражасини белгилаб беради. Дарслик танлашда, албатта, бу хорижий тил эканини ва у она тилининг қабул қилинишидан тубдан фарқ қилинишини эътиборга олиш муҳим. Афсуски, мактабларда ана шу томонлар ҳисобга олинмай, хорижий тил эгасининг она тили китоби каби дарсликлар танланиб, оқибатида бизнинг ўқувчиларнинг хорижий тилни эгаллай олмасликларига сабаб бўлаётган ҳоллар ҳам йўқ эмас. Натижада, мактабни битирган болада хорижий тил бу қандайдир эгаллаб бўлмайдиган довон деган тушунча ҳосил бўлмоқда. Ўрта-махсус ўқув юртлари тилни давом эттириш ўрнига, аввал ўқувчида шу қўрқувни бартараф этиш ва сўнгра тилни ўргатишга вақт сарфлашларига тўғри келаяпти.

Илм олишда узвийлик бўлса, ҳар бир илм даргоҳи бериши лозим бўлган илм даражасини беришга эришса, болада илмга муҳаббат уйғота олинса, албатта, илм боғидаги ниҳоллар барг очиб, улкан мевали дарахтларга айланиши шубҳасиз.

Рашидбек ЭРНАЗАРОВ

Хоразм вилояти Боғот тумани бош имом-хатиби.      

Қуръон Аллоҳнинг Каломи. У Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васалламга берилган энг катта мўъжизадир. Қуръоннинг суралари, оятлари, жумлалари, лафзлари ва ҳатто лафздаги ҳаракатлари ҳам мўъжизадир. Ушбу мақолада Қуръоннинг лафзидаги мўъжизалардан бирини кўриб чиқамиз.

Аллоҳ таоло Қуръони Каримда шундай деган:

فَادْخُلُواْ أَبْوَابَ جَهَنَّمَ خَالِدِينَ فِيهَا فَلَبِئْسَ مَثْوَى الْمُتَكَبِّرِينَ

“Бас, жаҳаннам эшикларидан, унда абадий қолгувчи бўлган ҳолингизда киринг! Бас, мутакаббирларнинг қайтар жойи қандоқ ҳам ёмон!” (Наҳл сураси, 29-оят).

Қуръони Каримда фақатгина шу оятда فَلَبِئْسَ  (фалабиъса) калимаси “лом” ҳарфи билан келган. Чунки, Аллоҳ таоло бу оятда ўзлари адашиб, бошқаларни ҳам адаштирган кимсалар ҳақида гапирган. Улар ҳақида мана бу оятда бундай деган:

لِيَحْمِلُواْ أَوْزَارَهُمْ كَامِلَةً يَوْمَ الْقِيَامَةِ وَمِنْ أَوْزَارِ الَّذِينَ يُضِلُّونَهُم بِغَيْرِ عِلْمٍ أَلاَ سَاء مَا يَزِرُونَ

“Қиёмат куни ўз гуноҳларини тўлалигича ва жаҳолат ила йўлдан адаштирган кишиларнинг гуноҳларидан кўтаришлари учундир. Огоҳ бўлинг! Улар кўтарган нарса қандоқ ҳам ёмон!” (Мазкур кофирлар куфрлари, Қуръонга иймон келтирмай юрганлари ва одамларни Қуръондан тўсганлари учун етарли жазо оладилар. Қиёмат кунида улар ўз гуноҳларини тўлалигича кўтарадилар, яъни, шунга яраша жазога йўлиқтириладилар. Бунга қўшимча равишда, ўзлари жаҳолат ила Қуръонга қарши ташвиқот олиб бориб йўлдан адаштирган кишиларнинг гуноҳларидан баъзисини ҳам кўтарадилар. Унга яраша қўшимча жазо ҳам оладилар. Ўз гуноҳларига бошқаларнинг гуноҳларини ҳам қўшиб кўтарадилар.) (Наҳл сураси, 25-оят).

Ўша кофирлар иккита залолатни (ўзларининг залолатлари ва бошқаларни ҳам йўлдан адаштиришларини) жамлаганлари сабабли Аллоҳ таоло уларга бўладиган жазо қаттиқ эканини таъкидлаш учун (биъса) сўзига “лом” ҳарфини қўшиб қўйди. Чунки, араб тилида “лом” ҳарфи феълга қўшилса, ўша ишнинг қатъий равишда, аниқ содир бўлишини билдиради, таъкидлайди.

Қуръони Каримдаги бошқа оятларда эса بِئْسَ (биъса) калимаси “лом” ҳарфисиз келган. 

Шайх Солиҳ Туркийнинг “Мин роваиъил Қуръан”

номли мақоласидан

Нозимжон ИМИНЖОНОВ

таржимаси