Денгизда сузиб бораётган бир кема тўлқинга бас келолмай ғарқ бўлибди. Фақат тўрт кишигина омон қолибди. Тўлқинлар уларни кимсасиз оролга олиб бориб қўйибди.

Уч кун ўтгач улардан бири осмондан олтин ҳам, кумуш ҳам ёғмаслигини тушуниб етгач тўлқинларни енгиб ўтишга ярайдиган кичкина қайиқ ясашга киришибди.

Унинг таклифи иккинчи одамга ҳам ёқибди ва қайиқ ясашга ёрдамлашибди.

Учинчи киши эса ясалган қайиқ тўлқинлар орасига кириб олдинги кема каби тўнтарилиб кетишидан қўрқиб жойида ўтираверибди, қутқарув верталётлари келгунига қадар кутишни маъқул кўрибди.

Тўртинчи киши эса бу олий интилишни мазаҳ қилибди, менсимабди. Бундай ҳаракатлар фикрлашига таъсир қилмаслиги учун улардан узоққа кетиб қолибди.

Икки кун ўтиб биринчи ва иккинчи одам тўлқинлардан кечи ўтиб, қирғоққа етиб боришибди.

Яна икки кун ўтиб қутқарув верталётлари оролга етиб бориб, учинчи одамни қутқаришибди.

Орадан бир ой ўтар-ўтмас жаҳон миқёсидаги ширкатлардан бири биринчи кишининг қарашларини маъқуллаб уни ишга таклиф қилишибди ва катта одам бўлиб кетибди

Ҳалиги оролда қайиқ ясашда ёрдамлашган иккинчи кишини ҳам эсдан чиқармабди, уни ўзига шерик қилибди. Икковлари ҳам муваффақиятли кишиларга айланишибди.

Учинчи киши эса ҳаётини оддий суратда ўтказибди.

Ижтимоий тармоқларда бу хабарни эшитган бир донишманд одам воқеага қуйидаги тўртта гап билан комментария ёзибди:

“Буюклар имкониятларни юзага келтирадилар. Муваффақиятлилар унинг қимматини кўтарадилар, баланд баҳолайдилар. Оддий одамлар уни қилишдан қўрқадилар. Муваффақиятсизлар эса унинг устидан куладилар!”.

Кунлар ўтиб биринчи одам тарихга кирибди, иккинчиси муваффақиятли ҳаёт кечирибди, учинчиси кунларини худди қуёш чиқиб-ботиши каби оддий ўтказибди, тўртинчиси эса ҳали ҳануз қидирилмоқда экан!

Энди савол: сиз булардан қайси бирисиз?

Доктор Ҳассон Шамси Пошонинг "Метин қоялар" китобидан

Ғиёсиддин Ҳабибуллоҳ, Неъматуллоҳ Исомов таржимаси.

Саудия Арабистони ҳукумати 2024 йилги ҳаж зиёратига тайёргарлик кўриш билан бир қаторда ҳаж мавсумида мусулмон зиёратчиларни жойлаштириш учун Макка шаҳрида 166 та бинога лицензия берди.

Ҳаж уй-жой қўмитаси кейинги ойгача бинолар учун кўпроқ аризаларни қабул қилади. Биноларни рўйхатга олиш жараёни беш мингтадан ошиб кетиши кутилмоқда.

Шунингдек, қўмита ҳар бир бино эгасидан уларнинг конструкцияларини муҳандислик идоралари томонидан тасдиқланишини ва бинонинг талабга жавоб беришига ишонч ҳосил қилишини сўради.

Эслатиб ўтамиз, 2023 йилда 2 миллионга яқин зиёратчи ҳаж ибодатини адо этган бўлса, бу йил бундан ҳам кўпроқ зиёратчилар ташриф буюриши тахмин қилинмоқда.

Пандемиядан кейин вазият барқарорлашгани сабабли Саудия Арабистони ҳаж мавсуми учун янги қоидаларни ошкор қилди. 

Саудия Арабистонининг ҳаж вазири Тавфиқ Ал-Рабиаҳнинг сўзларига кўра, мамлакатлар учун жойлар биринчи келганлар учун банд қилинади. Шартномани муддатидан аввал тугатган мамлакат энг яхши жойларни танлашда устунликка эга бўлади.

Расмийлар юқори сифатли хизматлар ва муаммосиз жараённи таъминлаш учун мамлакатларга 2024 йилги ҳажга тайёргарликни бошлашни таклиф қилди.

Шуни ҳам таъкидлаш жоизки, ҳаж ибодатига визалар бериш 2024 йилнинг 1 мартидан бошланиб, шу йилнинг 29 апрель куни тугайди. 2024 йилда ҳажга тайёргарлик анча осонлашади. Онлайн ариза бериш тизими йўлга қўйилади. Бу эса ўз навбатида зиёратчиларга керакли маълумотларни юклаш ва ўзларига қулай вақтда Ҳажга рўйхатдан ўтиш имконини беради. 

CАВОЛ: Витр намозини ўкилгани ҳолда таҳажжуд ўкишни хоҳлаб тунда таҳажжуд намозини ўкиса, витр намози қайта ўқиладими?

ЖАВОБ: Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳим.
Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: "Кечасидаги охирги намозингизни витр қилинглар", деганлар (Имом Насоий ривояти).

Ушбу ҳадисга кўра, кечаси таҳажжуд намозига туриши аниқ бўлган киши витр намозини таҳажжуд намозидан кейинга кечиктириши мустаҳаб амал саналади.

Агар кечаси таҳажжуд намозига туриши аниқ бўлмаса, ухлаб қолиш хавфи бўлса, витр намозини ётишидан аввал ўқигани афзал. Агар витр намозини ўқиб ётганидан кейин ярим тунда таҳажжуд намози учун турса, витрни қайта ўқиши шарт эмас. Валлоҳу аълам.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси Фатво маркази.

Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: “(Қиёматда) Одамлар Тиҳома тоғи каби (катталикдаги) яхшиликлар билан келишади. Аллоҳ уларнинг амалларини тўзиган чангдек қилиб қўяди (яъни, уларнинг яхшиликларини пучга чиқаради)”, дедилар.

Шунда Савбон розияллоҳу анҳу: “Ё, Расулуллоҳ, биз улардан бўлмаслигимиз учун уларни бизга таърифлаб беринг”, деди.

Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Улар cизларнинг биродарларингиз, кўринишлари ҳам cизларга ўхшаган одамлардир. Улар ҳам cиз каби тунлари ибодат қилади. Лекин улар Аллоҳ ҳаром қилган нарса билан холи қолишганда чегарани бузадилар” (яъни, ёлғиз қолган вақтларида Аллоҳ қайтарган ишлардан тийилмайдилар), дедилар (Ибн Можа, Имом Табароний, Абул Фазл ривояти).

Нега ёлғиз қолсангиз гуноҳ ва шаҳвоний ишларни қиласиз?! Ахир ўша ишларингизни оилангиз билишларини истамайсизку. Эшикни ёпиб олиб, одамлардан уялиб, беркиниб гуноҳ қилмоқчи бўласиз, лекин Роббингиздан, У Зот қайтарган ишни қилишдан уялмайсизми?

Аллоҳ кузатиб турганини, қилаётган ҳар бир амалингиздан хабардор эканини унутасизми? Аллоҳ таоло бундай марҳамат қилади: “Ҳолбуки, сизнинг устингиздан кузатиб турувчилар бордир. Улар ҳурматли ёзиб турувчилардир. Улар нима қилаётганингизни биладир” (Инфитор сураси, 10–12-оятлар).

Гуноҳ қилаётган тана аъзоларингиз зиёнингизга гувоҳлик берганда, қўлларингиз гапиртирилганда, оёқларингизга забон берилганда, маҳшар майдонида бутун инсоният жамланганда айбларингиз ошкор қилинганда қаерга қочасиз, нима деб жавоб берасиз?

Қуръони каримда бундай дейилади: “Бугунги кунда уларнинг оғизларига муҳр урамиз. Нима касб қилганларини Бизга қўллари сўзлар ва оёқлари гувоҳлик берур!” (Ёсин сураси, 65-оят).

Қиёмат куни аъзоларингиз сўзлаётганда ҳолатингиз қандоқ бўлиши ҳақида фикр юритиб кўринг. Аллоҳ қайтарган ишларни қилганингиз, ҳаром нарсаларга боққан нигоҳларингизга қанчалик ҳасрат-надомат қиласиз. Фаҳш ва беҳаё гапларингиз учун ҳам шунчалик пушаймон бўласиз.

Елкангиздаги икки фаришта номаи аъмолингизга қилган ҳар бир амалингизни ёзадилар. Вафот этсангиз, китобингиз ёпилур, аммо у билан энди маҳшар майдонида қўлингизга тутқазилган учрашасиз. Шунда Аллоҳ сизга бундай дейди: “Китобингни ўқи, бугунги кунда сен ўзингга ўзинг ҳисобчиликка кифоя қилурсан” (Исро сураси, 14-оят).

Гуноҳлар оқибатини ўйласангиз, уларни тарк этасиз. Унутмангки, ғам-қайғу, маҳзунлик, тушкунлик, қалб торлиги ҳамда Аллоҳ таолодан йироқ бўлишнинг барчаси гуноҳларингиз туфайлидир.

Ҳар қандай гуноҳдан қутулиш учун гуноҳга олиб борувчи сабаблардан йироқ бўлинг. Саждада кўзёш тўкинг ва Аллоҳдан ёрдам сўранг. Албатта, бу иш жидду жаҳд ҳамда сабр-тоқатни талаб этади.

Билингки, ҳар қандай саъй-ҳаракатингиз асло беҳуда кетмайди, заррача қилган яхши амалингизни Аллоҳ таоло улкан яхшиликлар билан мукофотлайди. Аллоҳ таоло Қуръони каримда бундай марҳамат қилади: “Бизнинг (йўлимизда) жидду жаҳд қилганларни Ўз йўлларимизга ҳидоят этурмиз. Албатта, Аллоҳ чиройли амал қилувчилар биландир” (Анкабут сураси, 69-оят).

Яна шуни унутмангки, Аллоҳ таоло қилган тавбангизни имтиҳон қилиш, синаш учун яширинча бажариладиган гуноҳларни осонлаштириб қўяди: “Аллоҳ ундан ким ғойибона қўрқишини билиш учун...” (Моида сураси, 94-оят).

Шундай экан, бир сонияга бўлса ҳам асло Аллоҳ таоло Сизни кўриб турганини ёдингиздан чиқарманг!

Даврон НУРМУҲАММАД

Ҳикоя қилинишича, бир подшоҳ шаҳридаги ҳакимларни йиғиб, уларга дебди: “Мен биздан кейинги ёшларга муваффақиятга эришишларида ёрдам берадиган йўриқнома тузиб беришингизни хоҳлайман”.

Ҳакимлар бир неча ойлар давомида йиғилиб, минглаб саҳифаларни қамраб олган катта китоб ёзиб чиқаришибди. Унда муваффақиятга эришишда кўмак берувчи барча қоидалар, тажрибалар ва ҳикматларни жам этишибди ва подшоҳ ҳузурига олиб боришибди.

Подшоҳ: “Йўриқноманинг ҳажми катталашиб кетибди, бу ёшларга сира ҳам кор қилмайди”, дебди ва улардан мухтасар қилиб беришни талаб қилибди.

Уни минг бетгача қисқартиришибди, лекин подшоҳ рад этибди.

Юз бетгача қисқартиришибди, бироқ яна рад этибди.

Бир-неча ўн бетгача қисқартиришибди, подшоҳ барибир унамабди.

Охири – бу иш уларни бутунлай ҳолдан тойдиргандан сўнг – бу мавзуда битта дона гап ёзишга қарор қилишибди ва “Билингизки, қийинчиликсиз муваффақиятга эришиб бўлмайди”, деб ёзишибди.

Кейинчалик бу қоида муваффақиятнинг олтин қоидаси деб аталадиган бўлибди ва олийҳимматлик йўриқномаси сифатида кўрсатиладиган бўлибди.

Айрим ёшлар вазифаларини бажариш учун энг осон йўлни ахтаришади. Бир неча йиллардан кейин эса кўп иш қилган бўлсада натижалари ноқис бўлди.  Нега шундай биласизларми?

Чунки у қийинчиликсиз муваффақиятга эришмоқчи бўлди. Бу ҳақда бир нақл бор: Муваффақиятга элтувчи энг қисқа ва энг осон йўл – энг фойдаси кам йўлдир!

Кимки саъй-ҳаракат қилиб, ўзини чарчатса, тунлари бедор бўлса, ҳосилларнинг энг сараларини териб олишга, энг баланд мартабаларга эришишга ҳақли бўлади.

Ҳар қайси буюк сиймо, ҳар қайси ихтирочи, ҳар қайси олим ва шоирлар умрларини мақсадлари йўлидаги саъй-ҳаракатда ўтказишган, қилган ишларининг одамларга фойдаси кўп ва давомли бўлиши учун узоқ вақт тер тўкканлар.

Буларни-ку қўйинг, Муҳаммад Мустафо соллаллоҳу алайҳи васалламнинг сийратларига боқинг! У зот қавмларини Исломга чақириш учун қанча ҳаракат қилдилар!

Қанча истеҳзоларга, ҳақоратларга дуч келдилар!

Қанчалик сабрли бўлдилар, матонатла турдилар! У зот ҳаётлари давомида бизга ўхшаб тўйиб, хотиржам ухламаганлар.  

У зот аниқ ишонардилар Аллоҳ бутун оламни ҳидоят этиш учун танлаб олганини, шунинг учун мутлақо малолланмай, оғринмай ишларида бардавом бўлдилар. Натижада Ислом ёйилди ва араб ярим оролида ҳукмрон бўлди!

Ёки Умар ибн Абдулазиз раҳимаҳуллоҳни олайлик, у кишига яқинлари айтишаркан: “Ишларингиздан бўшаб, биз билан бир ўтирмайсизми?”.

У киши: “Бўш вақт қаердан бўлсин?! Бўшаш деган нарса йўқ! Энди бўшаш ва дам олиш фақат Тубо дарахти сояси остида (яъни жаннатда) бўлади”, дер эканлар.

Аҳмад ибн Ҳанбал раҳимаҳуллоҳни қаранг, бир киши у зот ҳақида: “Аҳмад бир миллионта ҳадисни ёд биларди”, деган экан. Энди ўйланг, миллионта ҳадисни ухлаб, дам олиб ёдлаб бўлармиди?!

Абу Ҳотим Розий роҳимаҳуллоҳ айтади: “Илм талабида минг фарсах масофани пиёда босиб ўтдим”. Бир фарсах уч милга тенг.

Тарихга қараснгиз ҳам, ҳозирги замонга қарасангиз ҳам, муваффақиятли кишилар ҳаётларида энг эргашувчиси кўп кишилар эканига гувоҳ бўласиз. Айнан улар тарихга исмларини муҳрлаб қўядиганлар ва дунё-ю охират шарафига Аллоҳнинг изни ила эришадиганлардир!

Доктор Ҳассон Шамси Пошонинг "Метин қоялар" китобидан

Ғиёсиддин Ҳабибуллоҳ, Неъматуллоҳ Исомов таржимаси.