muslim.uz
Ҳамдардлик билдирамиз
Ўзбекистон мусулмонлари идораси жамоаси Жиззах вилояти, Зарбдор туманидаги “Қусам ибн Аббос” жоме масжиди имом-хатиби Бахтиёр домла Умаралиевнинг вафоти муносабати билан чуқур таъзия изҳор этади.
Аллоҳ таоло марҳум домламизни Ўз мағфиратига олсин, имонларини саломат қилсин, солиҳ амалларини ўзларига ҳамроҳ айласин. Охиратларини обод этиб, жойларини Фирдавс жаннатларидан қилсин!
Ҳақ таоло марҳумнинг аҳли оиласи, фарзанду аржумандлари ва яқинларига чиройли сабр бериб, бу мусибатларини яхшиликлар ила тўлдирсин. Биз Буюк Парвардигордан дуо қилиб сўраймизки, марҳумни ўзининг чексиз раҳматига олсин, жаннат боғларига дохил этсин.
Ўзбекистон мусулмонлари идораси жамоаси, уламолари, имом-домлалари ва ўқитувчи-мударрислари номидан Бахтиёр домла Умаралиевнинг оила аъзолари, фарзандлари, ёр-биродарлари, яқинларига ҳамдардлик билдирамиз.
Иннаа лиллааҳи ва иннаа илайҳи рожиъуун.
«Мусибат етганда «Албатта, биз Аллоҳникимиз ва албатта, биз Унга қайтувчимиз», деган сабрлиларга хушхабар беринг».
Ўзбекистон мусулмонлари идораси
Бошқирдистонда 1914 йили қурила бошланган масжид очилди
Бошқирдистон Республикаси Бураево қишлоғида қурилиши 107 йил олдин – 1914 йилда бошланган масжид очилди, деб хабар бермоқда mynamaz.ru.
Маҳаллий татар савдогари Шарафутдин Хамитов 1914 йилда "Тарихий масжиди"ни қуришга киришди. Фақат том ва минораларни тугатиш қолди, лекин қулоқлаштириш ва тазйиқ остига тушмаслик учун савдогар ва унинг оиласи ўз она юртларини тарк этиб, Хитойга йўл олди. Бураевонинг еттинчи жоме масжиди ўшанда очилмай қолди. Инқилобдан кейин масжид биноси дон омбори, кутубхона, клуб ва кинотеатр сифатида ишлатилган. 2000 йиллар бошида бинони бузиб, унинг ўрнида кўнгилочар савдо марказини қурмоқчи бўлишган, бироқ маҳаллий аҳоли масжид биносини ҳимоя қила олган. Унга тарих ва маданият ёдгорлиги мақоми берилди ва 2003 йилда масжид барпо этишга киришилди.
"Масжид қурилиши 1914 йилда бошланган, аммо тўхтатилган. Бино социализм даврида ҳам халққа хизмат қилган. Турли вақтларда клуб, кутубхона ва кинотеатр сифатида ишлатиб келинди. Қодир Аллоҳ бу жойни қайтариб, масжид қила оламизми ёки йўқми дея бизнинг халқимизни синовдан ўтказди", - дейди Бошқирдистон Республикаси Бураев тумани имом-муҳтасиби Рифат Зарипов масжиднинг очилиш маросимида.
Бошқирдистон муфтийси Айнур Биргалин эса 1906 йилда Бураевода олтита масжид ва тўртта мадраса бўлганини эслатди.
Масжиднинг очилиш маросимида Россия Федерацияси Мусулмонлари диний идораси раисининг муовини Рушан Аббясов, Саратов вилояти муфтийси Муқаддас Бибарсов, Пенза вилояти муфтийси Ислям Дашкин, Ульяновск вилояти муфтийси Муҳаммад Байбиков, Бошқирдистон муфтийси Айнур Биргалин ва унинг биринчи ўринбосари Аюп Бибарсов, Бош Казй, Татаристон Республикаси бош қозиси Жалил Фазлиев, Бошқирдистон Республикаси раҳбари маслаҳатчиси Руслан Карамишев, Бураев туман маъмурияти раҳбар ўринбосари Марат Ахунов ва бошқа фахрий меҳмонлар иштирок этишди.
Бу ерда тарихий масжид биносининг ўзини қайта тиклаш билан бир қаторда ободонлаштириш ишлари олиб борилди, жамоат жойи учун зарур бўлган барча турдаги ишлар амалга оширилди. Масжид қошида мактаб ҳам очилган.
Ўзбекистон мусулмонлари идораси матбуот хизмати
Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам ёш болаларга қандай муносабатда бўлганларини биласизми?
Фарзанд ҳаётимиздаги энг катта неъматлардан биридир. Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам бундай деганлар: "Агар ораларингизда мункиллаган қариялар, ўтлаб юрган жонзотлар ва эмизикли чақалоқлар бўлмаганда эди, бошингизга балолар ёмғирдек ёғилар эди".
Демак, орамизда ёш болаларнинг борлиги бу барчамиз учун Аллоҳнинг раҳмати экан. Буни асло унутмаслигимиз лозим.
Умму Холид ёшлигида Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг олдиларига боргани ҳақида сўзлаб беради. У Ҳабашистондан отаси билан бирга келган ва эгнига сариқ рангли кўйлак кийганди. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам уни кўриб: "Сана, сана (Ҳабашистон лаҳжасида "яхши" деган маънони англатади)" дедилар сўнгра қизалоқ билан кулишиб, ҳабаш лаҳжасида гаплашдилар. Чунки қизалоқ Ҳабашистонда туғилгани учун фақат шу лаҳжада гаплаша оларди.
Қизалоқ жажжи қўлларини Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васалламнинг муборак кўйлакларининг орқасига киритиб, чап куракларининг устки қисмидаги кабутар тухумидек келадиган пайғамбарлик муҳрини ўйнай бошлади. Буни кўрган қизалоқнинг отаси қаттиқ танбеҳ берди. Аммо Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам: "Уни тинч қўй!" дедилар. Кейин Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам икки қўлларини кўтариб унинг ҳаққига: "Кўйлакингни кийиб, эскиртиравергин, Аллоҳ ўрнига бераверсин. Кийиб, эскиртиравергин, Аллоҳ ўрнига бераверсин" деб дуо қилдилар.
Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг дуолари сабабли ўша қизнинг умри узун бўлди. Эскиргунича чиройли кийимларни киярди, кейин янада чиройлисини сотиб оларди.
Қаранг, Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам кичик болага қандай муносабатда бўляптилар. Жажжи қизалоққа қанчалик меҳрибонлик кўрсатдилар. Болаларнинг қизиқувчанлиги, ўйинқароқлигини яхши билганлар ва шунга муносиб жавоб қайтарганлар. Биз ҳам бундан ўзимизга ўрнак олишимиз керак. Зеро, бу ҳам Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг болаларга нисбатан муомаларига оид суннатлари, хулқларидан биридир.
Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам болаларни алоҳида ҳурмат қилардилар
Жамиятда инсонларнинг аксарияти болаларни четга суришади. Айтайлик, улар бирор нарса сотиб олмоқчи ёки сотмоқчи бўлишса, сотувчи ҳам, сотиб олувчи ҳам уларга эътибор бермайди. Ҳеч ким уларга аҳамият бермайди, гўёки уларнинг қўлидан ҳеч қандай иш келмайди. Бироқ Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам ҳар бир болага алоҳида аҳамият берардилар.
Кунларнинг бирида Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламга сув келтиришди. У зот алайҳиссалом ундан ичдилар. Набий алайҳиссаломнинг ўнг томонларида 10 ёшлик Ибн Аббос, чап томонларида эса Абу Бакр Сиддиқ ва яна бошқа катта саҳобалар розияллоҳу анҳум ўтиришган эди. Аслида ичимлик ичишни ўнг томондан бошлаш суннат саналади. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам Ибн Аббос розияллоҳу анҳуга қараб: "Буни Абу Бакрга узатишимга изн берасанми?" деб рухсат сўрадилар. 10 яшар Ибн Аббос розияллоҳу анҳу: "Ҳаргиз ундай қила олмайман. Сиздан бўлган насибамни бирор кишига раво кўрмайман. Мен Сиздан кейин ичишни истайман", деди. Шунда Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам муборак қўлларини болакайнинг қўлига қўйиб, бу нарса унинг ҳаққи эканлигини билдириб қўйдилар. Яъни болакай ёш бўлишига қарамай ўз навбатида сув ичди.
Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг болалар билан мулоқотдаги услублари
Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам болалар билан шундай гаплашар эдиларки, улар ўзларини худди катталардек ҳис этишарди. Аммо айрим одамлар болалар билан кулгили товушлар чиқариб ўйнашади. Баъзан кўчадаги болалар билан ҳам уларнинг жиғига тегиб, ўзлари қочиб кетмагунча ҳазиллашадилар. Ҳатто 10 ёшар болани юзларини чимчилаб худди гўдакка ўхшаб кулишини кутамиз. Бундай эркалашларда бола ўзини катталардек ҳис қилмайди. Аммо Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам Ибн Аббос билан суҳбатлашганда, унга нималарни айтганларини биласизми? У зот соллаллоҳу алайҳи васаллам бундай дедилар: «Эй болакай! Мен сенга калималарни ўргатаман. Аллоҳни(нг буйруғу қайтариқларини) муҳофаза қилгин, шунда У Зот сени муҳофаза қилади. Аллоҳни муҳофаза қилсанг, У Зотни рўпарангда топасан. Сўрамоқчи бўлсанг, Аллоҳдан сўра. Кўмак истамоқчи бўлсанг, Аллоҳдан иста. Билки, агар бутун уммат (маҳлуқотлар) сенга бирор манфаат бериш учун жамланса ҳам, Аллоҳ сенга ёзган нарсадан бошқасини бера олмайди. Агар уларнинг ҳаммаси сенга бирор зарар етказиш учун жамланса ҳам, Аллоҳ сенга ёзган нарсадан бошқасини етказа олмайди».
Ушбу муборак ҳадис Ибн Аббос розияллоҳу анҳу орқали бизгача етиб келди. Бу гўзал сўзларни Ибн Аббос розияллоҳу анҳу Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламдан тинглаганларида бор йўғи 9 ёшда эдилар.
Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг хато қилган болаларга муносабатлари
Ҳеч шак-шуҳбасиз, ҳар қандай ёш бола хато қилади. Баъзан нотўғри иш қилади. Ахир у бола-ку. Аммо кўпчилигимиз болаларнинг хатосини қабул қила олмаймиз. Фарзандимиз ёки бошқаларнинг фарзандининг хатоларидан қаттиқ ғазабланамиз. Баъзилар ҳатто фарзандини калтаклайди, уради. Аммо, унутмангки! Аллоҳ тоало ёш болаларни ҳисоб-китоб қилмайди.
Кунларнинг бирида Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам хурмо дарахтига тош отаётган болаларнинг олдидан ўтиб қолдилар. Шунда у зот соллаллоҳу алайҳи васаллам: "Болаларим, дарахтга тош отманг! Чунки бу билан дарахтга ҳам, одамларга ҳам зиён етказасиз. Лекин ерга тушган хурмоларни териб, енг. Аллоҳ сизнинг қорнингизни тўйдирсин", дедилар.
Қаранг, Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам гўзал хулқни ўргатдилар, ёмонликдан қайтардилар ва уларнинг ҳақига дуо қилдилар.
Аллоҳ таоло сизни яхши кўради
Фарзандларимизга Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламни хулқларини, суннатларини ўргатсак, улар Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламни яхши кўриб қоладилар. Бу барчамизнинг вазифамиздир. Бунинг учун аввало ҳар биримиз амалда ўрнак бўлишимиз талаб этилади.
Аллоҳ таоло бундай марҳамат қилади: "Айтинг (эй Муҳаммад!): “Агар Аллоҳни севсангиз, менга эргашингиз. Шунда Аллоҳ сизларни севади” (Оли Имрон сураси, 31-оят).
Даврон НУРМУҲАММАД
Ўзбекистоннинг туризм нашри Мисрда тарқалмоқда
Қашқадарё вилоят ҳокимлиги ҳамда вилоят туризм ва спорт бош бошқармаси ҳомийлигида чоп этилаётган "Inside Kashkadarya" журнали Миср бўйлаб тарқатилмоқда. Бу ҳақда Африка давлатида бўлиб турган ушбу нашрнинг бош муҳаррири Aсрор Aллаяров ЎзAга маълум қилди.
ЎзА хабарига кўра, "Inside Kashkadarya" журналининг турли сонлари халқаро аэропортлар, меҳмонхоналар, туристик ахборот марказлари, хостеллар ҳамда бошқа сайёҳлик масканларига жойлаштирилмоқда.
Aйтиш лозимки, ушбу журналнинг Мисрдаги тақдимоти жорий йилнинг 2 июнь куни Қоҳирада бўлиб ўтадиган "Ўзбек-Миср маданий форуми" доирасида ўтказилиши режалаштирилган. Ушбу нуфузли тадбирда кўплаб араб ОAВлари вакилларининг иштироки кутилмоқда.
Ўзбекистон мусулмонлари идораси матбуот хизмати
Даврий нашларда: Соҳибқироннинг улуғ мақсади
Салтанатида бирор инсон беҳуда ранжитилмасин дея амр этган, илм аҳлини ҳурматлаган адолатли саркарда Амир Темур мағрибу машриқнинг фотиҳи эди. Ўттиз беш йил давомида Осиёни бирлаштириб, буюк салтанат барпо этиб, унинг пойтахти Самарқандни тенгсиз меъморий обидалар билан безатган саркарда Хитой сари юриш бошлаганида умри поёнига етиб қолди.
Амир Темур моҳир саркарда, жуда ғайратли раҳбар, қатъиятли, шижоатли жангчи бўлгани бизга маълум. Унинг шахси мураккаб, қарама-қарши ва ранг-баранг бўлиб, бу инсон тиниб-тинчимас бунёдкор эди. У ўз аскарлари билан ёнма-ён яшаган, уларнинг ташвишларини баҳам кўрган, жангга киришда уларга бош бўлган, ҳарбий юришларининг чарчоқларига, жангоҳларнинг оғир ҳаётидан роҳат топувчи жисмонан мукаммал жангчи бўлишига қарамай, айни куч-қувватга тўлган вақтида бир оёғи ва қўлидан жиддий жароҳат олиб умр бўйи унинг асоратидан азоб чекиб яшаган.
Унинг қўшинидаги ҳар бир жангчиси ирқи, эътиқоди ва мавқеидан қатъи назар мардлиги ва қаҳрамонлиги учун қадрланар эди. Жангчиларни рағбатлантириш ва жазолаш масаласида Амир Темур фақат ўз сўзи ва ўз фикрига таянар эди. Мана, нима учун унинг аскарлари у хаста бўлган пайтларида уни Осиёнинг чексиз оловли ва музли йўлларида елкаларида олиб юришган. У қўшиндаги барча аскари билан турли тилда сўзлашиб уларнинг қалбига йўл топа олган эди.
Амир Темур тузган кучли ва ўзаро боғлиқ фуқаровий ва ҳарбий бир маъмурият, у узоқ муддатли сафарга кетганида ҳам самарали фаолият кўрсатар, котибият вакиллари ҳам (форс тилида олиб борилган) ёзма кўрсатмаларига мунтазир турар, барча воқеаларни рўйхатга олар, чет эллар билан ёзишмалар, янгиланиб борадиган ҳужжатлар ишини тартибли юритишар эди.
Табиийки савол туғилади: нима сабабдан турли ўлкалар, миллатлар ва турфа одамлардан ташкил топган, мукаммал тартиб қоида ва ҳар соҳага жиддий эътибор қаратилган улкан салтанат унинг асосчиси вафотидан сўнг узоққа бормади? Соҳибқироннинг салтанат келажагини таъминлаш борасидаги қатор режалари нега рўёбга чиқмади?
Соҳибқирон Амир Темур вафотининг вақтида ошкор этилмагани ҳамда унинг васиятини бажариш пайсалга солиниши яқин атрофда бўлган хоинларнинг тахтни эгаллаш мақсади йўлида фойдаланиб қолишига ва узоқдаги шаҳзодаларнинг бу ишлардан бехабар бўлишларига сабаб бўлди.
Натижада Амир Темурнинг жияни, Ўтрор ҳукмдори Султон Ҳусайн фитна уюштириб Самарқанд тахтини қўлга киритиш режасини туза бошлади. Амир Темурнинг учинчи ўғли Мироншоҳнинг фарзанди, Тошкентдаги ҳарбий қўшин саркардаси Халил Султон бобоси тайинлаган валиаҳд Пирмуҳаммаднинг (бу вақтда Пирмуҳаммад Шарқий Афғонистонда ноиблик қилар эди) узоқдалигидан фойдаланиб, қонуний тахт ворисига хиёнат қилган ҳолда Самарқанд шаҳри калитларини қўлга киритди...
Амир Темурнинг тўртинчи ўғли Шоҳрух Мирзонинг Самарқанд шаҳрини ўғли Мирзо Улуғбекка топшириши пойтахтни маданий-маърифий, илмий жиҳатдан қайта тикланишига ва қирқ йил давомида гуллаб-яшнашига сабаб бўлди. Бу давр тарихда “Самарқанднинг олтин асри” деб аталди.
Хуллас, Амир Темур ҳукмдорлик фаолиятларининг асосий мақсади эл-юрт тинчлигини асраш ва адолатни ўрнатиш, инсонларнинг манфаатларини таъминлаш бўлган. Бу орқали “Темурийлар даври уйғониш маданияти” деб номланган иккинчи ренессансга асос солинган эди.
Назокат РАСУЛОВА,
Олмазор туманидаги 261-мактабнинг тарих фани ўқитувчиси
Мақолалар
