Никоҳ – мўминнинг ҳаётидаги муқаддас ришта. Бу жараёнда куёвнинг келинга маҳр бериши эса амалга оширилиши фарз ҳисобланган амаллардир. Бу орқали биргаликдаги ҳаёти давомида эркакнинг аёлга нафақа қилиши лозимлиги уқтирилади. Хўш, аёллар ўзларига бериладиган маҳр ҳақида нималарни билади?

Kun.uz маҳрнинг нима эканлиги ва унга нима берилса жоизлиги юзасидан сўровнома ўтказди. Табиийки, бу жараёнда турмуш қурганларга савол берилди ва натижаларга кўра маҳрни кўпроқ совға деб тушунадиган аёллар кўпчиликни ташкил қилди. Баъзилар буни никоҳ пайтида эшитишганини айтишди. Маҳр ҳақида умуман билмайдиган аёллар ҳам учради. Шундан келиб чиққан ҳолда бу масалада билимга эга бўлган замондошларимиздан ҳам фикр сўрадик.

Одинахон Муҳаммад Содиқ, олима:

– Маҳр бу аёл ва эркак ўртасида ақди никоҳ қилинган пайтда келинга бериладиган молиявий ҳақ ҳисобланади. У аёл кишининг ҳаққидир. Қуръони Каримда 4 ўринда уни беришга буйруқ қилинган. Пайғамбаримиз с.а.в ҳам «Маҳр бериш учун бир темир узук бўлса ҳам топгин», дея уйланадиган кишига маҳр беришга буйруқ қилганлар.

Маҳрни куёв беради – унинг ота-онаси эмас. Бу билан унга оилабошилик масъулияти англатилади. Маҳр миқдорининг энг ками 4,25 грамм тиллага тенглаштирилади. Шу қийматдан тушмаслиги керак. Энг кўпининг эса чегараси йўқ: ҳисобсиз мол-мулк бўлиши ҳам мумкин.

Турмуш қурадиган ёшларимизга маҳр бериш ва олиш фарзи ҳақида таълимот берилиши лозим. Йигитларга зиммасидаги маҳр бериш, қизларимизга маҳр талаб қилиш ҳуқуқлари, миқдори ҳақида англатиш керак бўлади. Ҳозирги пайтда бу масалани кўпчилик яхши англамаяпти. Буни никоҳ пайтида ёшларга англатиш имом-домлаларнинг вазифасига киради. Никоҳ пайтида келинда ҳаяжон ёки уят ҳисси туфайли буни сўрай олмаслиги мумкин. Шундай вазиятда унинг отаси ёки ака-ука, яқинларидан бирига бу вазифа юклатилади. Келиннинг номидан маҳр миқдорини эълон қилиб, талаб қилишлари жоиз бўлади.

Маҳр берилиш муддатига кўра иккига бўлинади: муъажжал, яъни тезлатиб бериладиган маҳр ва муажжал, яъни кейинроқ бериладиган маҳр. Келишилган маҳрнинг бир қисмини тўй пайтида бериш, қолганини вақт ўтиб айтилган муддатида бериш мумкин. Айниқса ҳозир бу муддатни гувоҳлар иштирокида келишиб олиш мақсадга мувофиқ бўлади. Бошқа қарзлар каби маҳр ҳам эркакнинг зиммасида то вафотига қадар тураверади.

Маҳрга қўлга киритиладиган мол-мулк берилиши вожиб бўлади: у тилла, пул уй-жой бўлиши мумкин. Маънавий нарсалар маҳр сифатида берилмайди – улар маҳр бўла олмайди, чунки улар қўлга киритиладиган мулк эмас. Агар уй-жойдан маълум хоналар ажратиб берилса, ўша хона унинг мулки ҳисобланади. Агар сабабларга кўра турмуш давом этмайдиган бўлса, ўша жой унинг мулкидир, истаса кириб яшаши, истаса унинг қийматини сўраб, ҳисоблаб ҳаққини олиши мумкин. Эр-хотин бўлиб яшагандан кейин қанақа айб билан ажрашган тақдирда ҳам аёл маҳрини олиши шарт. Авваллари бу қозилар орқали ҳал қилинган. Исломий давлатларда бу қонунга киритилган: эркак киши маҳрни айтилган вақтда бермаса тегишли тартибда қонунан ҳал қилинади. Бизда кўпинча имом-домлаларга мурожаат қилинади.

Саййид Аҳмад Сайдаралиев, Ўзбекистон мусулмонлари идораси фатво бўлими мутахассиси:

– Маҳр масаласи Ислом шариатида жуда муҳим масалалардан бири эканлигига унинг айнан Қуръони Каримда зикр қилиниши кифоя қилади. Нисо сурасида «Модомики никоҳ билан аёллардан фойдаланар экансиз, уларнинг белгиланган, ўлчанган маҳрларини бериб қўйинг» дейилган. Афсуски охирги пайтда бу масала анча оқсаб қолди. Кўп ҳолатда шунчаки никоҳ пайтида бир сидра зикр қилинади, аммо амалда ҳеч нарса қилинмайди. Уни бир эслаб ўтилади, кейин эса аёл киши кечиб юборади деган фикр пайдо бўлиб қолди. Аёллар ўзининг маҳр деган ҳаққи борлигини, уни чин кўнгилдан олишлари мумкинлигини сезмаган, билмаган ҳолатлар кўп. Ҳатто маҳр нима эканлигини билмайдиган аёллар қанча. Маҳр бу аёл кишининг ҳаққидир. Унга бераётган нарсамиз бевосита ўзининг тасарруфида бўлиши керак. Оилада, ижтимоий ҳолатда ишлатиладиган нарса бўлмаслиги керак. Масалан, кир эвиш машинаси, телевизор ёки мебел кабилар бўлмаслиги керак. Маҳрнинг миқдори бугунги кунда 1,5-2 млн атрофида бўлиши керак. Бу энг кам маҳр миқдори ҳисобланади. Бундан кам бўлмаслиги лозим, кўпининг чегараси йўқ.

Гулчеҳра Маткаримова, юридик фанлар доктори:

– Бугун никоҳга киришиш жараёнида эркак ва аёл муносабатларига аҳамият берилмай қўйди. Ҳамманинг хаёлида фақат тўй қилиш. Никоҳ шартномаси маҳрнинг замонавий кўриниши ҳисобланади. Бу бизга Европадан кириб келмаган. Олдин ҳам Ўрта Осиё ҳалқларида никоҳ шартномаси мавжуд бўлган. Маҳр ҳам бекорга киритилмаган. Бу аёлни ҳимоя қиладиган механизм. Ўша аёлнинг турмуши бузиладиган ёки эри вафот этадиган ҳолатларда аёлни ҳимоя қилиш. Маҳр беришдан қочиш жуда ёмон ҳолатларга олиб келмоқда. Никоҳ шартномаси тузишни, маҳр беришни исташмайди. Айримлар келинни уйига рўйхатга қўйишни истамайди, оқибатда фарзандлари билан кўчада қолиш ҳолатлари рўй беради.

Яқинда бир ёшгина тақводор келин мурожаат қилди. Турмуш ўртоғи жуда катта қори йигит экан. Буни қарангки, маҳрида ҳеч нарса йўқ. Шундай билимли, ҳамма нарсани тушунадиган инсонлар ўртасида маҳр муносабатларига жиддий қарамас экан, оддий дунёвий инсонлардан нима талаб қиламиз?

Демакки, Ислом маърифатини сингдиришимиз керак, уни тарқатишдан чарчаш керак эмас. Масалан, Францияда бундай дарслар киритилган, бизга ҳам керак шу нарса. Тарбия каби дарсларда ўргатишимиз лозим. Диншунос эмасман, лекин ота-боболаримиз маҳрни қандай берилиши ҳақида сингдиришган бизга. Биз ҳам болаларимиз онгига сингдириб бориш, уни одатга айлантиришимиз керак.

Ҳозирда Оила кодекси янгидан ишланди, назаримда бу кодексда мана шу масалаларниям инобатга олиш керак. Ёки бунинг мажбурият ҳиссини, масъулиятини кўтаришимиз керак. Чунки аёллар мулксизлиги жамиятга жуда катта зарар келтиряпти. Бу масала устида диншунос олимларимиз, депутатларимиз ишлаши керак. Маҳрни одатга айлантириш, масъулият юкини юқорига кўтариш лозим. Агар бунга юридик шакл бериш имкони бўлса уни киритиш ёки бунга имкон бўлмаса, болаларимиз онгига сингдириш, тарбиялашда эътиборни кучайтиришимиз керак.

Гулмира Тошниёзова тайёрлади

2021 йил биринчи чорагида Ўзбекистонда янги туғилган ўғил болаларга Муҳаммадали, қизларга эса Солиҳа исми энг кўп қўйилган.

Шу йил январь-март ойларида 5 236 нафар ўғил болага Муҳаммадали, 5 114 нафар қизга Солиҳа исми берилган.

Маълум бўлишича, жорий йилнинг уч ойида 91 067 нафар ўғил бола ва 84 837 нафар қиз болага туғилганлик ҳақида гувоҳнома берилган.

ДХА матбуот хизмати маълумотига кўра, жорий йилда қизларга Солиҳа исмидан ташқари Муслима (2 969), Шукрона (2 252), Имона (1 913), Фарзона (1 423), Мубина (1350) исмлари ҳам кўп қўйилган.

Ўғил болалар исмининг топ 5 талигида эса Муҳаммадалидан ташқари Муҳаммад (2 997), Абдуллоҳ (2 711), Мустафо (2 333), Имронбек (2 062) исмлари ҳам бор.

Муҳаммадали ва Солиҳа исмлари 2019 ва 2020 йилларда ҳам Ўзбекистонда энг кўп қўйилган исмлар бўлган. Жумладан, 2020 йилда 19 383 нафар ўғил болага Муҳаммадали, 18 616 нафар қизга Солиҳа исми берилган.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси матбуот хизмати

ЎМИ матбуот хизмати

Рамазон ўйлари

Ота-онамиз хонадонимизни файз-баракага тўлдирувчи фаришталар, уйимизни ақлу заковат зиёси ила ёритувчи чироқлардир. Қаерда кексалар бўлса, ўша ерда хайру барака, меҳру оқибат устун бўлади. Хўш, сиз кекса ота-онангизнинг холидан хабар олдингизми? Уларнинг мушкулини осон қилиб, дуоларини олаяпсизми? Бу саволларга жавоб бериш ҳар биримизнинг виждоний бурчимиздир.

Асрлар давомида халқимизнинг қон-қонига сингиб кетган ота-онага нисбатан ҳурмат-эҳтиромда бўлиш туйғуси энг эзгу фазилатларимиздан бири ҳисобланади. Албатта, бу туйғулар онгимизга мажбуран сингдирилмаган. Ёки атайлаб ўйлаб топилмаган. Бу бағри кенг ва саховатли ўзбек халқининг авлоддан-авлодга ўтиб келаётган ўлмас қадриятларидан биридир.

Қалбимизни ёритган офтоб

Тонг саҳардан бизни ишга кузатадиган ота-онамизнинг фарахбахш дуолари қалбимизни офтобдек ёритади. Кун бўйи куч-қувват, мадад бағишлаб туради. Сизни доимо интиқлик билан кутадиган, сизга суянадиган, суянч бўладиган, ташвишингиздан куйиниб, қувончингизга шерик бўладиган ота-онангизнинг борлиги қандай яхши. Зеро, фарзанд учун икки дунё саодати–ота-онасининг икки лаби орасидадир, дейилгани, Муҳаммад салаллоҳи алайҳи вассаламнинг “Агар Аллоҳ бўлмаганида умматларимга отага сиғинишни буюрардим”, деганлари ҳам бежиз эмас.

“Исро” сурасининг 23-24-оятларида “Раббинг, ёлғиз унинг ўзига ибодат қилишларингизни ҳамда ота-онага яхшилик қилишларингизни амр этди. Агар уларнинг(ота-онангизнинг) бириси ёки ҳар иккиси сенинг қўл остингда кексалик ёшига етсалар, уларга қараб уф тортма, уларни жеркима. Уларга (доимо) яхши сўз айт! Улар учун меҳрибонлик билан, хорлик қанотни паст тут, хокисор бўл ва “Парвардигорим, мени гўдаклик чоғимдан тарбиялаб-ўстирганларидек, сен ҳам уларга раҳм-шафқат қилгин”, деб ҳақларига дуо қил.

Бир куни Анушервон мажлис уюштириб йиғилганлардан сўрабди: “Гулларнинг орасида энг ширин ҳидлиси қайси?” Одоб хазинасини юрагига жойлаган бир йигит шундай жавоб қилибди:

– Ота-онаси тириклигида уларни хурсанд қиладиган, вафот этганларидан сўнг эса уларнинг номларини боқийлаштирадиган ҳаёт гули бўлмиш фарзанд!

“Зухри абад истасанг фаровон қилмоқ...”

Бир қадрдон укамиз Тошкентда яшайди ва ишлайди. Ота-онаси кичкина укаси билан қишлоқда туришарди. Онаси ўтган йили июль ойида вафот этганди. Отаси яқинда тўқсон ёшида қазо қилди, отахон 2018 йилнинг декабридан буён тўшакка михланиб ётганди. Ота-онаси билан бирга турадиган ўғли, келини ва набиралари қарияларнинг кўнглига қарадилар, уларни ҳеч оғринтиришмади. Улар шоирнинг қуйидаги сатрларидаги гапларга амал қилишди:

Отага тик боқма, иймонинг сақла,
Фарзандсан, сен доим бурчингни оқла.

Отага тик боқсанг, кун ўтиб бир кун,
Фарзандинг сенга тош отмоғи мумкин.

Яқинда укахоним билан суҳбатлашиб қолдик. У укаси, келини ва жиянидан миннатдор бўлиб шундай деди: “Биз оиламиз билан Тошкентдамиз, қишлоққа келганда ҳам меҳмондай келиб, ота-онамиздан хабар олиб кетардик. Отасига раҳмат келинимнинг, қайнота-қайнонасини оқ ювиб, оқ таради, иссиқ-совуғидан ҳар доим хабардор бўлиб турди, қарияларнинг инжиқликларига чидади. Унга биздан қайтмаса, Аллоҳдан қайтсин. Укам ҳам фарзандлик бурчини бекаму кўст адо этди.

Ҳамсуҳбатимнинг келини-ю укасидан миннатдор бўлиб айтган гапи ҳазрат Алишер Навоийнинг:

Иста ато йўлида фидо жон қилмоқ,
Қуллуқ анога ҳам улча имкон қилмоқ,

Зухри абад истасанг фаровон қилмоқ,
Бил они ато-аноға эҳсон қилмоқ, деган тўртлигини ёдимга туширди.

Дунёнинг ишларига ҳайрон қоласан, киши. Оилада фарзанд дунёга келганда, бола билан бирга ота-она учун ҳаёт мазмуни, қувонч ва севинч ҳам туғилади. Фарзандини не-не умид, не-не меҳнату машаққат билан вояга етказгунича ота-онанинг юзларига ажин, сочларига оқ тушади. Аммо бу заҳматларга жавобан фарзанд нима қилади? Юқорида таъкидлаганимиздек, ота-онасининг хизматида бўлиб, уларни бошига кўтариб юрган жаннати фарзандларга ҳар қанча раҳмат айтса арзийди. Аммо фарзанд ноқобил бўлса-чи?

Ватанга энг муносиб таъриф Имом Абу Исо Муҳаммад ат-Термизий ривоят қилган ҳадисда:

– Ё Расулуллоҳ! – дедим, – кимга яхшилик қилай?

– Расулуллоҳ: “Онангга”, дедилар. “Яна кимга?” дедим.

“Онангга” дедилар. “Яна кимга?” деб эдим, “Онангга” дедилар. “Яна кимга?” деб эдим. “Отангга”, ундан кейин барча яқинларингга”, дедилар.

Она - ўз ҳаётини хавф остига қўйиб бизни йўқлик оламидан борлиқ дунёсига олиб ўтган муқаддас кўприк. Бизнинг биргина хушҳол жилмайишимиз учун бутун дунёсини фидо қилишга тайёр мўътабар зот. Она фарзанди бешиги бошида алла айтиб, тунларни тонгларга улайди. Алла – онанинг фарзандига дуоси, алла онанинг узун тунлар Худога қилган илтижоси. Она қалбидаги энг эзгу тилакларини айтиб, фарзандига камол, бахт ва соғлик тилаб Яратганга илтижо қилади.

Улуғ донишмандлар Ватанга муносиб таъриф излаганда уни Она сиймосига қиёс этганларида катта маъно мужассам. Дунёда “муқаддас” деган сўзга энг муносиб зот ҳам Онадир. Онани эъзозлаш – бизнинг миллатимиз, халқимиз учун олий қадрият даражасига кўтарилган фазилат. Она ҳар бир инсоннинг қалб гавҳари, нури дийдаси. Ҳаётда энг яқин суянч, сирдош, елкадош ҳам – Она.

Бошқа миллатларда ўғил-қиз вояга етдими, аксарият ҳолларда мустақил ҳаёт кечира бошлайди. Хоҳласа, кекса ота-онасидан хабар олади, хоҳламаса йўқ, уларга ғамхўрлик кўрсатиш борасида масъулият сезмайди. Шунинг учун қариб-қартайган, ўзгалар ёрдамига муҳтож бўлган ота-оналар кунларнинг бирида ҳаётдан кўз юмганини биров билиб, биров билмай қоладиган ҳоллар ҳам учраб туради.

Фарзанд катта ёки кичик бўлишидан қатъи назар, ота-онасининг хизматида бўлиши эса халқимизга хос гўзал фазилатлардан биридир. Ота-онанинг хизматида бўлиш ҳам бурч, ҳам ўзаро муносабатларни мустаҳкамлашда муҳим жиҳат саналади.

Меҳру мурувватга муштоқ муштипар

Биз глобаллашув даврида яшаяпмиз. Телевидение, интернет, ижтимоий тармоқлар ва хорижий фильмлар орқали айрим мамлакатларга хос, лекин биз учун мақбул бўлмаган одатлар, масалан, ота-онаси қариганида уларни эътиборсиз қолдириш, уларга нисбатан меҳрсизлик каби ҳолатлар ҳаётимизга кириб келмоқда. Шунинг учун ҳам Бош қомусимизнинг 66-моддасида “Вояга етган, меҳнатга лаёқатли фарзандлар ўз ота-оналари ҳақида ғамхўрлик қилишга мажбурдирлар”, деб қайд этилган. Эътибор бераяпсизми, фарзандлар зиммасига мажбурият юкланмоқда. Ваҳоланки, ота-онага ғамхўрлик – фарзандлар олдидаги бурч, дейилиши ҳам мумкин эди. Бироқ кимдир бу бурчни адо этади, кимдир йўқ. “Мажбурдирлар” дейилдими, демак, бажариш шарт. Бажарилмаса, жавобгарлик юзага келади.

Балки бу гапларни ёзиб ёки бу мавзуга тўхталиб ўтирмаслигим ҳам мумкин эди. Яқинда тўқсон ёшга яқинлашган бир онахонни йўқлаб боришимизга тўғри келди. Бир ўзи бир каталакдай хонада яшаяпти. Ҳамма нарсаси шу хонанинг ичида, унга яқин орада супурги тегмаган. Ўзлари ўқитувчиликдан пенсияга чиқиб, икки миллион сўмга яқин пенсия олар эканлар. Суриштирсам, уч ўғил, бир қизлари бор экан. Бир ўғли Россияда доимий яшайди, бирови ишлаш учун кетган. Бир ўғли билан қизи шу маҳаллада яшайди ва шу ердаги мактабда ишлашади. Лекин онаси ёлғиз яшайди. Хўп, ноқобил ўғли онасининг қадрига етмабдиям дейлик. Қизи-чи? Уям она-ку? Фарзанд тарбиялаяпти-ку. Қайтар дунё деган гап борлигини, онасига бемеҳрлиги эртага фарзандларидан қайтиши мумкинлигини наҳотки ўйламаса? Ваҳоланки, Аллоҳнинг бандаларига берган энг яхши неъмати – одамзотнинг бир-бирига бўлган меҳр-муҳаббатидир. Бу шундай инъомки, уни дунёдаги барча бойлик эвазига ҳам сотиб олиб бўлмайди. Аллоҳнинг бу инъомидан баҳраманд бўлиш ҳаммамизга насиб этсин.

Домла опа бизга на фарзандларидан, на набираларидан шикоят қилди. Ҳатто “Бир набирам Тошкентга қатнайди, пул бериб юбораман, ул-бул нарса олиб келиб беради”, деб уни мақтаб ҳам қўйди.

Ўшандан буён тўқсон ёшни қаршилаётган онахонни тақдир ҳукмига ташлаб қўйган фарзандлари эл олдида қандай бош кўтариб юришибди экан? Қариган ота-онанинг иссиқ-совуғидан хабар олмайдиган, соғ-бемор пайтида бошида парвона бўлмайдиган фарзандларни ким деб аташ мумкин? Шундай одат бизнинг миллий менталитетимизга тўғри келадими? Онахон фарзандлари-ю набираларини кўргиси, эркалатгиси, уларга меҳр бергиси ва меҳрини туйгиси келмайдими, деган тизгинсиз хаёллар мени қийнайди. Онахондан қўни-қўшнилари, шогирдлари хабар олиб туришаркан, ўғли эса ҳар доимда нон-пон олиб келиб ташлаб кетар экан. Қариганида иссиқ-совуғидан хабардор бўлинмаган қариянинг аҳволи не кечади?

Шуларни ўйлаб, менинг бу аёлга беихтиёр раҳмим келди. Нега? Кекса бўлганлиги учунми? Йўқ. Унинг учун эмас, аксинча, бу меҳрибончиликни фарзандларидан кўрмагани, яқинларидан излаган эътиборни бегоналардан топгани учун. Шу кунгача болам, набирам деб топганини уларга илинган онанинг бундай эътиборсизликка муносиб эмаслиги учун. Чунки ота-оналар меҳрни, аввало, ўз фарзандларидан кутадилар. Фарзандларининг айтган бир оғиз ширин сўзи, қилган кичик хизмати ота-онага чексиз қувонч бағишлайди. Зеро, шоира Нодира айтганидек, “Фарзанд меҳри аритар ғам зангини кўнгилдан”.

Абу Хурайра (р. а.)дан ривоят қилинишича, пайғамбаримиз Муҳаммад (с.а.в.) шундай деганлар: “Уч кишининг дуоси шубҳасиз қабул қилинади: мазлумнинг, йўловчининг ва ота-онанинг фарзанди ҳақига қилган дуоси”.

Шундай экан, ота-онамиз тириклигида уларнинг дуосини олишимиз керак эмасми?

“Шараф тожи эрур оёғин гарди...”

Асаларилар оиласини кузатганмисиз? Улар онасини доимо ўртага олиб, тиллари билан ялаб-юлқаб, тозалаб юрадилар. Она ари бир лаҳза ҳам эътиборсиз қолдирилмайди. Демакки, она улар учун муқаддас. Агар она ари бўлмаса, асалари оиласи тўзғиб, тарқалиб кетиши ва ҳалок бўлиши муқаррар. Биз онгсиз деб ҳисоблайдиган шу жониворларнинг онасини эъзозлаши биз инсонлар учун ибрат намунаси эмасми?

Имом Термизий ривоят қилган бир ҳадиси шарифда пайғамбаримиз Муҳаммад (а. с. в.) бундай деган эканлар: “Ёш йигит кекса кишини ёши улуғлиги учун ҳурмат қилса, Аллоҳ таоло уни ҳам кексайганида ҳурмат қилинадиган инсонлар қаторига қўяди”. Кексайганда ҳурмат-иззат, меҳр-оқибат кўришни истаган одам, албатта, ёши улуғларни эъзозлайди. Зеро, “Қадр кўрсатган қадр топади” деган ҳикмат бежизга айтилмаган. Шундай экан, ота-онамизнинг асо тутган қўлларига асо, кўзларига нур, белларига қувват бўлайлик! Зеро, Абдураҳмон Жомий “Онангдан бош товлама, ошмасин дарди, шараф тожи эрур оёғин гарди” деганлари бежиз эмас.

Норбўта ҒОЗИЕВ,

ЎзА

Рамазонда Лондондаги энг йирик масжид маҳаллий шифохонада муҳтожларга ва Миллий соғлиқни сақлаш хизмати ишчи-ходимларига минглаб ифтор беради. Ҳар йили Шарқий Лондон масжиди ва Лондондаги мусулмонлар марказида Муқаддас Рамазон ойи давомида қуёш ботиши билан юзлаб одамлар ифторда бўлишади.

Бироқ бу коронавирус билан боғлиқ чекловлар туфайли 2021 йилги Рамазон ойида мумкин бўлмайди ва масжид унинг ўрнига яқин Қироллик Лондон касалхонасида ишчиларга ва муҳтож маҳаллий одамларга ифтор тарқатади.

"Ҳар йили масжидда қиладиган асосий ишларимиздан бири ифторга келган бир неча юз кишини боқишдир. Бироқ ҳозирги кунда давлат директивалари диний муассасаларни фақат намоз учун очишга рухсат беради ва шунинг учун ифторни ўтказа олмаймиз", - дейди масжид жамоатчилик билан алоқалар ва ОАВ менежери Хизар Муҳаммад.

Ифторлик эҳсонлар билан молиялаштирилади ва ҳар бир таом 3 фунт ($4.12) туради.

Islam.ru маълумотларига кўра, 2020 йилда эҳсонларнинг катта миқдори туфайли ва миллий изоляция шароитида масжид ёпилгани учун Бангладешдаги ифторлар молиялаштирилган эди.

"Ўтган йили кўплаб хайр-эҳсонларимиз бор эди, бу бизга кўпроқ одамларни-нафақат маҳаллий, балки халқаро миқёсда ҳам боқишга имкон берди", - дея қўшимча қилди Муҳаммад.

Озиқ-овқат ҳар хил, лекин ҳар доим гўшт ва вегетариан варианти, шунингдек, мева, хурмо ва бир шиша сув ёки шарбат бор.

"Қироллик Лондон касалхонаси яқинимизда жойлашган ва миннатдорчилик белгиси сифатида биз изоляциянинг бутун даврида ходимларни озиқ-овқат билан таъминлаймиз. Рамазон ойида бу таомлар ҳафталик эмас, кунлик бўлади", - дейди Муҳаммад.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси матбуот хизмати