Бугун биз барча синовлар ичида энг нозик синовни бошимиздан кечиряпмиз. У ҳам бўлса, танамизга қийинчилик олиб келиши мумкин бўлган, инсон ҳаётини машаққатга солиб турган коронавирус пандемияси аҳолимиздан чекланиш арафасида турибди.

Шундай экан, фуқароларимиз берилган тавсия ва кўрсатмаларга амал қилиб келмоқдалар. Бу билан ҳар бир шахс аввало, ўзининг, оиласининг, яқинларининг ҳаётига катта хавф туғдириши мумкин бўлган қийинчиликни ўзидан йироқ қилмоқда.

Республикамизда карантин чекловлари босқичма-босқич юмшатилиши эвазига зийраклик ва эҳтиётлик билан, карантин қоидаларига тўлиқ амал қилиш билан инша Аллоҳ муаммодан чиқиб кетамиз.

Асри саодатдан бошлаб, ислом шариати ҳукмларининг таклифида инсон жони, ақли, моли, дини, насли, соғлиги ҳамда тинчлик-хотиржамлиги, иқтисодий равнақи-ю, ижтимоий ҳимоясига кенг кўламда аҳамият берилган.

Эътибор қилсангиз, яшашдан мақсад ҳам юқоридаги санаб ўтилган жиҳатлар билан ҳаёт тизими тартибга тушади. Жумҳур уламолар санаб ўтилган жиҳатларга шариат ва ақл нуқтаи назаридан амал қилиш вожиб бўлади дейишган.

Жорий йилги Рамазони шарифда юқоридаги тартиб-қоидага амал қилган ҳолатда уйда қолиб рўза тутдик, ўзимизни сақладик, ибодатларимизни адо этдик.  

Ҳанафий мазҳабида икки ийдни адо этиш учун хутбадан ташқари жума намозини адо этиш учун вожиб бўлган шартлар вожиб дейилган. Хусусан, ижтимо яъни жамият Ҳанафий мазҳабининг наздида шарт. Зеро, жаноб Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам ийд намозини фақат жамоат билан адо этдилар. Бу эса шариатда шу ҳайъат билан ийд ўқишни вожиб этди.

Куни кеча Телевидение орқали Ўзбекистон мусулмонлари идораси раиси, муфтий ҳазратлари Ўзбекистон мусулмонлари идораси Уламолар кенгашининг 2020 йил Рамазон ҳайитини нишонлаш тўғрисидаги баёнотини эълон қилиб, бу йилги Рамазон ҳайитини қай тартибда адо этшимиз лозимлигини маълум қилидлар.

Унда Ўзбекистон мусулмонлари идораси Уламолар Кенгаши фатвоси асосида масжидларда карантин даврида вақтинча жамоат намозлари тўхтатилганини инобатга олган ҳолда Рамазон ҳайити (Ийдул фитр) намозини ўқиш ҳам мўмин-мусулмонларнинг зиммасидан соқит бўлади. Юртдошларимизга ҳайит куни қуёш терак бўйи кўтарилгандан кейин ўз хонадонларида тўрт ракатли нафл намози ўқишлари тавсия этилди.

Келинг азизлар! Бу Улуғ кунларда уйларимизда, тинчлик-хотиржамликда, осуда ҳаётда ўтириб, дуо ва ибодатларимизни оиламиз даврасида ўтказайлик. Муборак арафа ва ийд кунларида аждодларимизни хотирлаш, шириндан-шакар болаларимизни дуо қилиш, келаси ийдда жамиятимиз билан намоз адо этишни сўраб, оила аъзоларимиз билан биргаликда дуои-хайр этайлик.

Ўз-ўзидан жонимизни, динимизни, молу ақлларимизни ҳалокат хавфига қўймайлик. Бу шариат нуқтаи назаридан мутлақо ҳаром. Зеро, Аллоҳ таоло Қуръони каримда “Ўз қўлларингиз билан ўзларингизни ҳалокатга ташламанг” яна бир ояти каримада  “Ўзларингизни ўлдирмангиз!” деб ҳалокатдан қайтаряпти.

Бунинг учун ҳар бир оила раҳбари бўлмиш падари бузрукворлар оилаларида қаттиқ тизим ўрнатишларини илтимос қиламиз. “Беморнинг қайталаниши, касаллигидан қаттиқ”, дейди, доно халқимиз.

Бугунги кунда чекинган касалликни чекиниши рост бўлсин. Бу касалликка қайтиб қўшилмасин. Аҳолимиз ақлли, доно ўзини асрашга албатта, ҳаракат қилади деб, умид қиламиз.

Аллоҳнинг раҳмати ва баракоти ёғилиб турган ушбу дамларда, халқимизни ва жонажон Ватанимизни офату кулфатлардан Ўзи сақлашини сўраб дуолар қилайлик.

Шу ўринда, юртдошларимизни Ватанимиз тинчлигини, хотиржамлигини асрашга чорлаймиз. Рамазон ҳайити билан бутун ватандошларимизни муборакбод этамиз.

Абдулҳай ТУРСУНОВ,

Ўзбекистон мусулмонлари идорасининг

Наманган вилоят вакили

Нуриддин домла Холиқназаров
Тошкент шаҳар бош имом-хатиби

Куни кеча Ўзбекистон Республикаси Президенти Шавкат Мирзиёев Муборак Рамазон ҳайитини нишонлаш арафасида халқимизга хос меҳр-оқибат, эзгулик, хайр-саховат каби олижаноб фазилатларнинг ёрқин ифодаси сифатида “Жазо муддатини ўтаётган, қилмишига чин кўнгилдан пушаймон бўлган ва тузалиш йўлига қатъий ўтган бир гуруҳ шахсларни афв этиш тўғрисида”ги Фармонни имзолади. Фармонга мувофиқ, қилмишига чин кўнгилдан пушаймон бўлган ва тузалиш йўлига қатъий ўтган 258 нафар фуқаро афв этилди.

Кечиримли ва сабр - тоқатли бўлиш ислом динининг асосий тамойилларидан бири ҳисобланади. Аллоҳ таоло Аъроф сурасининг 199 - оятида шундай марҳамат қилади: “Афвни (қабул қилиб) олинг, яхшиликка буюринг, жоҳиллардан эса юз ўгиринг!”. Шу оят нозил бўлгач, Муҳаммад соллаллоҳу алайҳи вассалам Жаброил алайҳиссаломдан уни шарҳлаб беришни сўраган эканлар. Ул зот жумладан: “Аллоҳ таоло Сизга буюриб айтмоқдаки, Сизга зулм қилган кишини Сиз афв этинг, Сизга бермаган кишига Сиз беринг, Сиздан узилиб кетган кишига Сиз яқинлашинг!” – деган эканлар.

 Афв гўзал ва мақталган ахлоқлардан бўлиб, Аллоҳ таоло Ўз пайғамбари Муҳаммад соллаллоҳу алайҳи васаллам ва мўмин-мусулмон бандаларига ушбу сифат билан зийнатланишликка буюриб, Қуръони каримда шундай марҳамат қилади:

خُذِ الْعَفْوَ وَأْمُرْ بِالْعُرْفِ وَأَعْرِضْ عَنِ الْجَاهِلِينَ

Афвни (қабул қилиб) олинг, яхшиликка буюринг, жоҳиллардан эса юз ўгиринг! (Аъроф сураси, 199 оят). Оятдаги “афв” сўзининг тафсири – бағрикенглик билан ўзгаларнинг узрини қабул қилиш, оғирликни ўзига олиб, бошқаларга енгиллик бахш этиш деганлар. Шу оят нозил бўлгач, Муҳаммад соллаллоҳу алайҳи васаллам Жаброил алайҳиссаломдан уни шарҳлаб беришни сўраган эканлар. Ул зот жумладан: “Аллоҳ таоло Сизга буюриб айтмоқдаки, Сизга зулм қилган кишини Сиз афв этинг, Сизга бермаган кишига Сиз беринг, Сиздан узилиб кетган кишига Сиз яқинлашинг!” – деган эканлар.

Абу Умома Боҳилий розияллоҳу анҳудан ривоят қилинган ҳадиси шарифда ҳам Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам:”Ўч олишга ҳақли бўлатуриб, кечириб юборган киши учун, Мен жаннатнинг ўртасидан бир қаср берилишига кафилман”-деганлар (Абу Довуд ривояти).

Аллоҳ таолодан алоҳида таъкидлаб, дуо қилиб сўраладиган фазилатлардан бири ҳам афвдир. Оиша розияллоҳу анҳо онамиз жанобимиз Муҳаммад мустафо соллаллоҳу алайҳи васалламдан: Эй, Аллоҳнинг Росули! Агар мен рамазон ойининг қадр кечасини топсам, Аллоҳдан нимани сўрай?-дедилар. Ул зот алайҳиссалом: “Аллоҳумма иннака Афввун Каримун туҳиббул афва фафуанний” (яъни, Парвардигоро, Сен Афв (шафқатли, раҳмли, кечиримли), Карим (илтифотли, олийжаноб, марҳаматли) Зотсан. Кечиришни яхши кўрасан. Мени гуноҳларимни кечиргин)-деб дуо қилгин дедилар (Бухорий ривояти).

Афв этилганларга тиконли сим орқасида ўтириш эмас, балки ўз ҳалол мехнати билан ўз номини оқлаш, жамиятда ўзининг муносиб ўрнини топишга тарихий имконият берилди. Энди ушбу фуқаролар ушбу имкониятдан самарали фойдаланишлари, оиласига бош-қош бўлишлари, ижтимоий фойдали меҳнат билан шуғулланиб, ҳукуматимизнинг ишончига амалий шукрона билан жавоб қайтаришлари, шу юрт равнақи учун ўз ҳиссаларини қўшишлари лозим.

Афв туфайли озодликка чиққан фуқароларимизнинг ижтимоий мослашувига, тўғри йўлга тушиб олишларига маҳалла-куй, қариндошлар, дўст-биродарлар, имомлар, умуман кенг жамоатчилик яқиндан ва самимий кўмак кўрсатишлари керак. Қуръони каримда айтилганидек: “Яхшилик билан ёмонлик баробар бўлмас. Сиз (ёмонликни) гўзалроқ муомала билан даф этинг! (Шунда) бирдан сен билан ўрталарингизда адоват бўлган кимса қайноқ (қалин) дўстдек бўлиб қолур (Фуссилат сураси, 34-оят)”.

Афв этилганлар эса ушбу ишончни суистеъмол қилмасликлари, берган ваъдаларига ҳиёнат қилмасликлари нафақат фуқаровий бурчи, балки шариатимиз талаби ҳам ҳисобланади.

Хулоса ўрнида шуни таъкидлаш лозимки, бу воқеа юртимизда олиб борилаётган инсонпарварлик, халқимизга хос бағрикенглилик, йиқилганни суяш, адашганга тўғри йўл кўрсатиш, кечиримлилик сиёсатининг, олийжаноблик ва меҳр-мурувват кўрсатиш каби эзгу фазилатларини муборак Рамазон ойида янада юксак намоён бўлишининг ёрқин ифодаси бўлди.

Б.Мамашикуров

Ҳадис илми мактаби ўқитувчиси

Самарқанд вилояти вакиллиги