Саййид Аҳмад Руфойи ҳазратлари Бағдод устозларининг пешволаридан эди. Бир куни дарс ўтаётиб шогирдларига

– Ораларингизда кимдир менинг бирор хато-нуқсонимни кўрса, дарҳол менга хабар қилсин, вақт ўтказмасдан хатойимни тўғрилаб олай ва у хатони бошқа қайтармайин, – деди.

Бироқ талабалар жим туришди. Чунки улар буюк устознинг ҳеч бир айбини кўрмаган эдилар. Орадан пича вақт ўтганидан сўнг бир талаб қўл кўтариб:

– Устоз, мен сизнинг катта камчилигингизни сезиб қолдим, – деди.

– Ўшани тез айт, болам, дарҳол уни тузатишга ҳаракат қиламан.

Талабанинг кўзидан ёш оқиб туриб бундай деди:

– Сизнинг энг катта нуқсонингиз шуки, шогирдликка биз каби гуноҳга ботган кимсаларни олгансиз.

Шу гапдан кейин ҳаммаёқ жим-жит бўлиб қолди. Кейин Аҳмад Руфоий ҳазратлари:

– Ўзининг гуноҳкор эканини чин қалбдан англаш даражасига етган ана шу талабани ўзимга ўринбосар этиб тайинлайман, мен бўлмаган вақтларимда дарсни у ўтади. Ўзини гуноҳкор деб билганларга менинг муносабатим шундай, – деди.

Бундан аён бўладики, ўзининг гуноҳкор банда эканини чин қалбдан ҳис қилган талаба устозининг ўринбосари даражасига етиша олар экан. Муҳими, инсон ўзининг камтарлигида, хатоларини тан олишида мутлақо самимий бўлмоғи даркор. Биз ўзимизни қандай тасаввур қиламиз, ажабо!

 “Пул емас ота” жоме масжиди имом-хатиби

 Музаффархон АЪЗАМ таржима қилди.

Минораи Калон Бухородаги бетакрор меъморий ёдгорлик ҳисобланади. Қайсидир маънода қадим Бухоронинг рамзи десак ҳам бўлади. Минора Пойи Калон меъморий мажмуасининг бир қисми. У Мир Араб мадрасаси ҳамда Калон масжидининг ўртасида қад ростлаган. Эски Бухоронинг энг баланд иншоотидир. Минораи Калон тожик тилидан таржима қилинганда катта минора маъносини англатади. Унинг ўрнида аввал ҳам минора бўлган, у қулаб тушгач, мустаҳкам қилиб қайта қурилган. Миноранинг хозирги кўриниши ўша вақтда бунёд этилган. Ўз вақтида Минораи Калон юқоридан кузатиш, ҳамда аҳолини намозга чақириш учун хизмат қилган. Иншоот муҳандис  ва ўз даврининг машҳур меъмори Бақо лойиҳаси асосида  хукмдор Арслонхон Муҳаммад томонидан  1127-йили қурдирилган. Пойдевори тош ва махсус қоришмадан терилган. Ер сатҳидан 9 м чуқур, баландлиги 46,5 м, курсиси қиррадор. Минора юқорига ингичкалашиб боради ва муқарнас билан тугайди. Қафасасидаги 16 равоқли дарчалар орқали атрофни кузатиш мумкин. Тепага минора ичидаги 104 пиллапоя айланма зина орқали чиқилади. Масжиди Калон томонидан минорага ўтиладиган кўприкча бўлган. Минора сатҳи турли ажиб безаклар билан ишланган. Улар орасида тарихий ва диний мазмундаги куфий ёзувлар учрайди. Минораи Калон шу турдаги қадимий иншоотлар орасида алоҳида ўрин тутади. Шаклларнинг ўзаро уйғунлиги, ажойиб кўрк ва маҳобатлилик Минораи Калонга чинакам гўзаллик бағишлайди. Халқ орасида минора ҳақида кўплаб ривоят ва афсоналар мавжуд. Узоқ йиллар давомида Калон минораси ўз маҳобати билан шаҳарга ташриф буюрувчиларни лол қолдириб келган. Иншоот ёвларнинг ҳужумидан кўп зиён кўрган бўлсада қуламаган. Фақат бир муддат таъмирталаб аҳволга келиб қолган. 1924 йили иншоот юзаси ва муқарнаслари таъмирланган. 1960 йили эса ер остидаги асоси (курсиси) уста Очил Бобомуродов томонидан очиб таъмирланди. 1997 йил Бухоронинг 2500 йиллиги муносабати билан минорада яна бир бор таъмирлаш ишлари олиб борилди. Минораи Калон Бухоро шаҳрининг ноёб ва кўҳна ёдгорлиги ҳисобланади. Шаҳарга ташриф буюрган меҳмонлар унинг маҳобати, салобати, мураккаб меъморий ечимига мафтун бўлади.  Хозирда кўҳна Бухоро деганда ҳар бир кишини кўз олдига дастлаб албатта Минораи Калон келади.

   Шаҳзод Шомансуров тайёрлади

Маълумки Ислом дини инсонларни залолат ботқоғидан ҳидоят нурига чиқаришлик учун бутун оламларнинг Роббиси Аллоҳ таъоло тарафидан юборилган нозил қилинган энг тўғри диндир.Унинг маъноларидан бири эса тинчликдир.

Инсонлар агар Ислом ҳукмларига амал қилсалар ва таъқиқлаган ишлардан қайтсалар, икки дунё саодатига эришадилар.

Афсуски бугунги кунда бу муқаддас динимизни ниқоб қилиб олиб, ўзларининг ғаразли мақсадларини амалга оширишга ҳаракат қилаётган кимсалар ҳам йўқ эмас.

Улар ўз мақсадларига эришиш учун муқаддас динимизнинг аҳкомларини бузиб талқин қилиш ва ўз маъносидан бошқа маънога ўзгартириб, бу аҳкомлардан кўзланган маънодан бошқа маъно-мазмунга буриб кўрсатмоқдалар.

Оқибатда эса дин аҳкомларини ҳали тўлиқ тушуниб етмаган баъзи кишиларни ўз ғаразли мақсадлари йўлида ишлатишга, ерда бузғунчилик қилишга ундамоқдалар.

Ваҳоланки, Динимиз бузғунчиликни, ерда қон тўкишни мутлақо қоралайди ва ундай кимсаларни бузғунчилар деб атайди.

Аллоҳ таоло Қуръони Каримда шундай марҳамат қилади:

أَلا إِنَّهُمْ هُمُ الْمُفْسِدُونَ وَلَـكِن لاَّ يَشْعُرُونَ

“Огоҳ бўлинг, улар, фақат улар фасодчилардир, лекин сезмайдилар” (Бақара сураси, 12-оят).

Бузғунчилар содда ва диний илмга, бу борада тушунчага эга бўлмаган ёшларни ўз домига илинтириш учун турли услублардан фойдаланадилар.

Уларнинг қўллайдиган биринчи услуби ўзлари яшаётган жамиятдаги баъзи қонун ва қарорлар дин аҳкомларига тўғри келмаслигини рўкач қилиб шу сабабли бунга амал қилганларни «куфрда» айблайдилар. Шу тариқа жамиятни «куфр жамиятига» ва шу диёрни «куфр диёри» деб атаб, энг хавфлиси куфр диёридан «ҳижрат» қилиш, у ерда яшаётганларга қарши «жиҳод» қилиш мумкин ва у диёрда яшаётганлардан ким уларнинг фикрига қўшилмаса, ким бўлишидан қатъи назар ўлдириш мумкин деган дўзахга ҳужжат бўлувчи фатволари орқали ёшлар онгига тасир қилиб кириб борадилар.

Гуноҳи кабира (катта гуноҳ) қилган кишиларни “кофир”ликда айблаш ва бегуноҳ мусулмонлар (ҳатто аёллар ва болалар)нинг қонини тўкиши билан танилган “Хорижийлар” Ислом тарихидаги ана шундай гуруҳларнинг дастлабкиси эди. Мазкур гуруҳ тарафдорлари фақат ўзларини мусулмон деб билиб, қолган ҳамма, ҳаттоки, жаннатга тушиши башорат қилинган Али розияллоҳу анҳуни ҳам кофир деб эълон қилиш даражасига борган эди. Бугун ҳам аксар террорчи ташкилотлар юқоридаги ғояларни ўзлари учун дастуруламал қилиб олгани сир эмас, албатта.

Улар Қуръони карим оятлари ва ҳадислар асосида ҳукм юритмайдиган раҳбарларни, уларга эргашган ҳамда уларни куфрда айбламаган уламоларни ҳам кофир, деб ҳисоблайди. Ҳолбуки, бу каби ғояларнинг нотўғрилиги Қуръони карим ва ҳадиси шарифларда муфассал баён қилинган. Жумладан, Имом Довуддан ривоят қилинган ҳадиси шарифда шундай дейилади: “Уч нарса имоннинг аслидир: “Ла илаҳа иллаллоҳ” деган кимсага тегмаслик; гуноҳи туфайли уни куфрда айбламаслик; амали туфайли уни Исломдан чиқармаслик”. Бошқа бир ривоятда, “Кимда ким ўз биродарини “кофир” ёки “фосиқ” деса, агар ўша инсонда шу нарса топилмаса, айтган инсоннинг ўзига қайтади”, деб таъкидланган.

Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васалламнинг “Ким менга итоат этса, Аллоҳга итоат этибди, кимда ким менга осийлик қилса, Аллоҳ таолога осийлик қилибди. Ким раҳбарларига бўйсунса, менга бўйсунибди, агарда уларга бўйсунмаса, менга осий бўлибди”, деган кўрсатмалари ҳам “такфирчилар”нинг юқоридаги каби ғоялари Ислом таълимотига бутунлай зид эканини кўрсатади. 

“Такфирчилар”нинг етук уламолар томонидан ёзилган тафсир ва ақидага оид китобларнинг барчасини йўққа чиқариб, олий, ўрта-махсус ва ўрта таълим муассасаларида таҳсил олишни ҳаром, деб эълон қилишида Ислом таълимотини бузишда “Хорижийлар”дан ҳам чуқур кетганларини кўриш мумкин. Улар ўзларининг бу каби ёндашувларини асослаш учун “Биз омий умматмиз” маъносидаги ҳадиснинг нотўғри талқинини келтирадилар. Ваҳоланки, уламолар ушбу ҳадисни шарҳлар эканлар, ундан мурод илмсизликка тарғиб эмас, балки Аллоҳгагина маълум бўлган нарсалар борасида инсонлар билимга эга эмаслигини таъкидлайдилар. Қолаверса, Қуръони карим оятлари, ҳадисларда илм ўрганишга кучли тарғиб қилинган. Бунда нафақат диний, балки дунёвий илмларни ҳам ўрганиш назарда тутилган. Жумладан, Имом Бухорийдан ривоят қилинган: “Илм олиш ҳар бир мусулмон учун фарздир”, деган ҳадиси шариф фикримизга далил бўла олади.

Инсонларни “куфр”да айблашни ўзига байроқ қилиб олган бундай ҳаракатлар фаолияти туфайли “экстремист”, “террорчи” деганда мусулмонларни кўз олдига келтирадиганлар ҳам пайдо бўлганини афсус билан қайд этиш лозим. Шундай экан, Ислом дини номидан фаолият олиб бораётган, аммо ўз моҳиятига кўра унга ёт бўлган, унинг таълимотини бузиб талқин қилаётган жамоаларнинг фаолиятига лоқайд бўлмаслик ҳар биримиз учун ҳам фарз, ҳам қарздир.

Бундай бузғунчи оқимлар сафларини кенгайтириш учун ёшларни ўз найранглари домига илинтиришни замонавий ахборот воситаси интернет ва ундаги турли ижтимоий сайтлар ва каналлар орқали олиб бормоқдалар.

Шунинг учун интернет орқали бирор маълумот олаётган киши, айниқса ёшлар кимдан маълумот оляпти, кимдан фатво сўраяпти ва кимдан илм оляпти, бунга эътибор қилишлари лозим. Чунки илм инсоннинг эътиқодини шакиллантирадиган восита. Диний эътиқодда адашишлик эса залолатдир, яъни икки дунё саодатини қўлдан чиқариш ҳамда дунё ва охират хорлигини сотиб олишдир.

Қ.Искандаров

Боғот тумани “Абдол бобо” масжиди имом-хатиби

Сўнгги йилларда Давлатимиз Раҳбари томонидан барча соҳа ва йўналишлар қатори юртимизда истиқомат қилиб келаётган турли миллат ва элат, диний конфессия вакиллари ўртасида ўзаро дўстлик алоқаларини янада мустаҳкамлаш, диний бағрикенглик тамойилларини қарор топтириш масаласига ҳам алоҳида эътибор қаратилмоқда.

Хусусан, “2017-2021 йилларда Ўзбекистон Республикасини ривожлантиришнинг бешта устувор йўналиши бўйича Ҳаракатлар стратегияси”нинг бешинчи йўналиши, айнан, диний бағрикенглик ва миллатлараро тотувликни таъминлаш масаласига бағишлангани ҳам Ўзбекистон ҳукуматининг халқаро ҳужжатларда белгиланган умуминсоний нормаларга мос равишда фаолият юритаётганидан далолатдир.

Қолаверса, Бирлашган Миллатлар Ташкилоти Бош Ассамблеясининг 72-сессиясида Давлатимиз Раҳбари томонидан илгари сурилган ташаббус асосида қабул қилинган “Маърифат ва диний бағрикенглик” деб номланган махсус резолюция ҳам таълим олиш ҳуқуқини таъминлаш, саводсизлик ва жаҳолатга барҳам беришга кўмаклашиш, энг муҳими, бағрикенглик ва ўзаро ҳурматни қарор топтириш, диний эркинликни таъминлашга қаратилгани билан эътиборга моликдир.

Ушбу йўналишдаги саъй-ҳаракатларнинг амалий ифодаси ўлароқ, жорий йил 5 декабрь куни Вазирлар Маҳкамаси ҳузуридаги Дин ишлари бўйича қўмита ҳузуридаги конфессиялар ишлари кенгашининг навбатдаги учрашуви бўлиб ўтди.

Тадбирни Дин ишлари бўйича қўмита раиси, Конфессиялар ишлари кенгаши раҳбари А.Ахмедов олиб борди. Мазкур йиғилишда турли дин вакиллари ўртасида ҳамжиҳатлик алоқаларини янада яхшилаш, конфессия вакиллари томонидан тинчлик ва барқарорликни таъминлаш, аҳоли ўртасида бағрикенглик ғояларини мустаҳкамлаш борасида олиб борилаётган амалий ишлар ҳақида сўз юритилди.

Тадбирнинг Конституциямиз қабул қилинганининг 27 йиллиги байрами арафасида ўтказилгани диний бағрикенглик, тотувлик ва аҳиллик, ўзаро тушуниш, ҳамжиҳатлик ва ҳамкорликда фаолият олиб бориш борасидаги ҳуқуқий билимларни мустаҳкамлашга ҳам асос бўлиб хизмат қилди.

– Президент Ш.Мирзиёев бошчилигида амалга оширилаётган ислоҳотлардан барчамиз мамнунмиз. Сўнгги йилларда мамлакатда фаолият юритаётган диний конфессиялар вакилларига алоҳида эътибор қаратилмоқда. Турли байрам ва тантаналарда бир-биримизни қутлашга борамиз, бу яхши анъанага айланди. Бугун Дин ишлари бўйича қўмитада бўлиб ўтган тадбирда ҳам бизга ўзгача эҳтиром кўрсатилди, тақдирлаш маросими ўтказилди, бундан жуда бахтиёрмиз – дейди Рус православ черкови Тошкент ва Ўзбекистон епархияси раҳбари митрополит Викентий.

Тадбирда иштирок этган яҳудий диний жамоаси раиси Аркадий Исахаров ҳам ўз фикрлари билан ўртоқлашиб, жумладан, шундай деди: “Дарҳақиқат, бугун мамлакатимизда 16 хил турли диний конфессия вакиллари эмин-эркин ўз ибодатлари, диний расм-русумларини бажариб келмоқда. Бу эса, албатта, Ўзбекистон Республикаси Президенти томонидан мазкур йўналишда олиб борилаётган эзгу ишларнинг самарасидир”.

– Мен 14 йилдан буён Ўзбекистонда истиқомат қилиб келаман. Очиғи, сўнгги йилларда бизга бўлган эътибор яна ҳам кучайди. Давлат Раҳбари томонидан диний бағрикенглик, миллатлараро тотувлик муносабатларини мустаҳкамлаш борасида мақтанса арзигулик ишлар амалга оширилмоқда. Биз – барча конфессиялар вакиллари Ўзбекистоннинг дин соҳасида олиб бораётган сиёсатини қўллаб-қувватлаймиз. Бу йўлда ҳаммамиз бир тану, бир жон бўлиб фаолият юритамиз, – дейди Рим-католик черкови епископи Ежи Мацулевич.

Кўтаринки руҳда ўтган тадбир якунида Дин ишлари бўйича қўмита томонидан барча конфессиялар вакилларига эсдалик совғалари, фахрий ёрлиқлар топширилди.

Дин ишлари бўйича қўмита матбуот хизмати

Барчамизга маълум, жорий йилнинг  22 декабрь куни - Ўзбекистон Олий Мажлиси Қонунчилик палатаси депутатлари ва маҳаллий кенгашлар депутатлари сайлови куни деб белгилади. Худди шу кундан сайлов кампанияси бошланиши эълон қилинди ва сайловни ўтказиш бўйича асосий тадбирлар дастури тасдиқланганлиги маълум.

Нукус шаҳри Муҳаммад ибн Аҳмад ал-Беруний ўрта махсус ислом билим юрти мажлислар залида тарғибот ойлиги доирасида 8-декабр Ўзбекистон Республикаси Давлат Конситуцияси қабул қилинган кун муносабати билан “Конституция - бахтимиз пойдевори” ва 22 декабр куни бўлиб ўтадиган сайловларнинг мазмун-моҳиятини талабаларга тушунтириш мақсадида “Сайловлар – демократия тамоили” мавзуларида тадбир ўтказилди.

Тадбирда Қорақалпоғистон Республикаси Адлия Вазирлиги ходими И.Алдабергенов, Сайлов тренери модератори Қ.Мамбетов, Республикамизда фаолияти кўрсатаётган сиёсий партиялардан ЎзЛиДеП Қорақалпоғистон Республикаси Кенгаши Ёшлар билан ишлаш бўлими бошлиғи С.Мамбетниязов, Миллий тикланиш демократик партяси Қорақалпоғистон Республикаси Кенгаши Ижроия қўмитаси аппарати ходими Х.Қабулов, “Адолат” социал демократик партияси Қорақалпоғистон Республикаси Нукус шаҳар Кенгаши аппарат раҳбари Р.Давлетов билим юрти ўқитувчилари, талабалари ва оммавий ахборот воситалари ходимлари иштирок этди.

Тадбир сўнгида талабаларни қизиқтирган саволларига жавоб берилди.

Адилбай ЕРЕЖЕПОВ

Билим юрти маънавият ва маърифат

ишлари бўйича мудир ўринбосари