Покистон Ислом Республикасининг Панжоб вилоятида жойлашган Ҳазрат Иброҳим маданий ёдгорлик мажмуаси Туркиянинг қизиляримой жамияти кўмагида қайта таъмирланади.

Anadolu Ajansi ахборот агентлиги берган хабарга кўра, ушбу мажмуа таркибига кирувчи қадимий масжид бугунги кунда ташриф буюрувчилар учун ёпилган. Бунга сабаб сифатида масжид биносининг таъмирга муҳтожлиги экани қайд этилган.

Маълумот учун, Ҳазрат Иброҳим масжиди 1901 йилда қурилган .

Ўзбекистон мусулмонлари идораси Матбуот хизмати

Қадимда Помпей деган шаҳар бўлган. Бу ҳозирги Италиянинг Неапол шаҳри яқинида жойлашган. Бу шаҳар аҳолиси фаҳшга ўта берилган, ҳатто уларнинг фаҳш билан шуғулланиши ҳозирги ғарб давлатларида бўладиган фаҳшлардан-да ўтиб кетган эди. Бу шаҳарда зино, фаҳш ишлар одамлар кўз ўнгида, кўчаларда, дўконларда, уйларда, фарзандлар олдида содир этиларди.

Келинг, Аллоҳ таоло ўша шаҳар аҳолисини қандай ҳалок қилгани ва Қуръони Каримда ўн тўрт аср олдин бунга қандай ишора этилгани борасида сўз юритсак.

Аллоҳ таоло ушбу шаҳар аҳолисини милодий 79 йилда ҳалок қилган. Ўшанда шаҳар яқинидаги Везувий вулқони отилиб, ундан чиққан лава (ёниб турган тошлар) шаҳар аҳолиси устига ёғилган. Вулқон лаваси ва куллари аҳоли устига шу қадар кўп ёғилганки, бунинг оқибатида уларнинг ҳаммаси турган жойида қотиб қолган. Кўринишидан худди тирикка ўхшайди. Аммо уларда руҳ йўқ. Қотиб қолган жасадлар устида лава тошлари изларини, уларнинг юзида эса азоб, оғриқ аломатлари яққол сезилиб турганини кўриш мумкин.

Ўша воқеанинг гувоҳи бўлган сиёсатчи ва ёзувчи кичик Плиний ўз эсдаликларида шундай ёзиб қолдирган: “Улкан қора булут тезлик билан яқинлашиб кела бошлади. Ичида эса жуда катта ҳажмда чақмоқ чақишига ўхшаган олов кўриниб турарди”.

Ҳа, мазкур ҳодисадан анча йиллар ўтгач, ўлик шаҳарларни қазиш жараёнида ўша шаҳарлардаги ҳамма нарса асл ҳолатида сақланиб қолганлиги маълум бўлди. Кўп метрли қалин кул остидан кўчалар, тўлиқ жиҳозланган уйлар, одамлар ва ҳайвонлар қолдиқлари топилди. Помпей аҳолисининг кўп қисми ҳодисада ҳалок бўлди.

Аввалига ер силкинишлари кузатилиб, кейин қаттиқ портлаш юз беради. Ундан кейин Везувий устида улкан қора тутун пайдо бўлади. Кратердан катта босимдаги қайноқ газ ажралиб чиқа бошлайди. Вулқондан чиқаётган иссиқлик энергиясининг миқдори Хиросимага ташланган атом бомбаси чиқарган иссиқлик энергиясидан бир неча баробар кўп эди. Вулқон отилиши натижасида шаҳар тарафга майда қаттиқ жинслар, вулқон куллари ва ғовакли тошлардан иборат тутун жуда катта тезлик – соатига 500 км тезликда кела бошлайди. Тутуннинг баландлиги 30 метрдан юқори бўлган. Осмонни қоплаб олган улкан массали тутун шаҳар устига туша бошлайди.

Маълумки, кичик бир тош катта баландликдан тушса, одамнинг ҳалокатига сабаб бўлиши мумкин. Помпей аҳолиси кўчаларни тарк этиб, уйларига яширинишади. Улар уйнинг томи ишончли, бизни сақлаб қолади деб ўйлашади. Шаҳар эса тутун сабабли тун киргандек зулмат ичида қолган эди. Оғир массали кул ва қайноқ тошлар уйларнинг томларини ҳам бузиб, ичкарига кира бошлади. Шунингдек, ташқаридаги заҳарли газ ҳам ичкарига кираётган эди. Газнинг ўзи заҳарли бўлиши билан бирга ҳарорати 500-700 даражада иссиқ эди. Бундай кулли ва иссиқ ҳароратли газ йўлида учраган барча нарсани ёндириб юборарди. Кўчада, йўлларда, уйларида бўлган барча кимсалар иссиқдан, заҳарли газ ва тошларнинг баландликдан тушишидан ҳалок бўлдилар. Археологлар кўп миқдорда отлар ва бошқа ҳайвонларнинг қотиб қолган жасадларини ҳам топдилар.

Шу ўринда бир савол туғилади? Ўта юқори ҳароратдаги тутун ва кул инсонни эритиб юбориши керак эди. Аммо Помпей аҳолиси мазкур ҳалокатдан пайтида эриб кетмай, қотиб қолган. Нима учун? Бунинг сабаби шуки, Аллоҳ таоло фаҳш ва зинога берилган кимсаларни қандай аҳволга солганини, қандай ҳалокатга дучор қилганини кейинги инсониятга билдириш, ибрат қилиш учун уларни қотириб қўйди.

Аллоҳ таоло Қуръони Каримда шундай марҳамат қилган:

وَلَوْ نَشَاء لَمَسَخْنَاهُمْ عَلَى مَكَانَتِهِمْ فَمَا اسْتَطَاعُوا مُضِيّاً وَلَا يَرْجِعُونَ

“Агар хоҳласак, уларни жойларида қотириб қўюрмиз. Бас, олдинги юришга ҳам қодир бўлмаслар, ортга ҳам қайта олмаслар” (Ёсин сураси, 67-оят).

Ушбу оят муфассирларни лол қолдирган.

Ибн Аббос розияллоҳу анҳумо бу оят маъносининг таржимаси “Агар хоҳласак, уларни уйларида турганларида ҳалок қилурмиз” бўлади” деганлар.

Ибн Касир раҳимаҳуллоҳ ушбу оят тафсирида бундай деганлар:

“Оятдаги “масх” сўзининг маъноси ташқи кўринишни ўзгартириб, уни тош ё жонсиз нарса ёки ҳайвонга айлантириб қўйишдир”.

Ҳасан Басрий раҳимаҳуллоҳ ва Қатода раҳимаҳуллоҳ “Бу оят уларни оёқлари турган жойда қотириб қўямиз” деган маънодадир. Шунинг учун Аллоҳ таоло “Бас, олдинги юришга ҳам қодир бўлмаслар, ортга ҳам қайта олмаслар” деган. Ҳа, улар бир ҳолда қотиб қоладилар. Олдинга ҳам, орқага ҳам силжий олмайдилар” дея тафсир қилишган.

Имом Бағавий раҳимаҳуллоҳ ўзларининг тафсирларида бу оятни “Агар хоҳласак, уларни ўз уйларида ўтирганларида тошларга айлантириб қўямиз. Уларнинг руҳлари бўлмайди” дея тафсир қилганлар.

         Эътибор берсак, ушбу тафсирда Имом Бағавий раҳимаҳуллоҳ оятда зикр қилинаётган кимсаларнинг руҳлари бўлмаслигини, фақатгина шакллари бўлишини, ўзлари эса уйларида тошга айлантирилган ҳолда ўтиришларини айтяптилар.

Бу эса биз сўз юритаётган Помпей аҳолисининг ҳалок этилиши ва ундан кейинги қотиб қолган қолдиқларига мос келади.

Қуръони Каримда бундан ўн тўрт аср олдин мазкур ҳодиса ҳақида айтиб қўйилгани Қуръон Аллоҳ таолонинг ҳақ каломи эканлигига ва Муҳаммад соллаллоҳу алайҳи васаллам Унинг ҳақ Пайғамбари эканликларига яққол далилдир!

Азизлар, барчамиз зино ва фаҳшнинг барча кўринишларидан узоқ бўлиб, иффатли, ҳаёли бўлайлик! Зеро, Аллоҳ таоло Қуръони Каримда шундай марҳамат қилган:

         وَلاَ تَقْرَبُواْ الزِّنَى إِنَّهُ كَانَ فَاحِشَةً وَسَاء سَبِيلاً

“Ва зинога яқинлашманглар. Албатта, у фоҳиша иш ва ёмон йўлдир”. (Оятда «зино қилманглар» эмас, балки «зинога яқинлашманглар» дейилмоқда. Бу дегани, зино қилманглар, дегандан кўра қаттиқроқдир. Мўмин-мусулмон одам зино қилиш тугул, унинг яқинига ҳам йўламаслиги керак. Зинога олиб борувчи нарсалардан ҳам узоқда бўлиши лозим.) (Исро сураси, 32-оят).

Аллоҳ таоло барчамизни зинодан ва унга олиб борувчи барча фаҳш ишлардан йироқ қилиб, иффатли, ҳаёли бандалардан бўлишимизни насиб этсин!

Абдуддоим Каҳел мақоласи ва интернет маълумотлари асосида Нозимжон Ҳошимжон тайёрлади

Муҳтарам Президентимиз ташаббуслари билан барча соҳалар қатори, диний-маърифий жабҳада ҳам кенг кўламли ислоҳотлар амалга оширилмоқда. Юртимиз мўмин-мусулмонлари ўз ибодатлари, диний маросимларини эмин-эркин адо этаяптилар. Ҳар йили минглаб юртдошларимиз Ҳаж ва Умра ибодатларини адо этиб келмоқдалар.

Истиқлолгача саноқли кишилар муборак зиёратларга бориш бахтига муяссар бўлган бўлса, мустақиллик йилларида минглаб фуқароларимиз ушбу бахтга муваффақ бўлмоқдалар.

Ҳозирда Ҳаж ва Умра зиёратларининг ташкилий ишлари Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг 2017 йил 7 июнь кунидаги 364-сонли “Ҳаж” ва “Умра” тадбирларини ташкил этиш ва ўтказишни янада такомиллаштириш чора-тадбирлари тўғрисида”ги Қарори асосида тизимли равишда амалга ошириб келинмоқда.

Дастлаб, юртимиз фуқароларининг муқаддас зиёратга бўлган эҳтиёжларини тўлақонли қондириш мақсадида муҳтарам Президентимиз Шавкат Миромоновичнинг ташаббуслари билан Жамоатчилик кенгаши қарори асосида Умра сафарига борувчи зиёратчиларнинг сонини белгилаш бўйича (квота) чекловлар олиб ташланганини эслаб ўтиш ўринли бўлади.

Маълумот учун сўнгги йилларда умра зиёратига бораётганларнинг сони 10 000 нафардан ошмаган эди. Авваллари фуқароларимиз умра сафарига бориш учун йиллаб навбат кутишар, бошқа йўллар билан бориш имкониятларини қидиришар эди. Эндиликда, ортиқча оворагарчилик ва югур-югурларга барҳам берилди.

Шу ўринда 2019 йил умра мавсуми учун сарф-харажатлар сметаси лойиҳаси ишлаб чиқилди ва ҳар бир зиёратчидан олинадиган маблағ ўтган мавсумда умра сафари учун тўланадиган маблағ миқдоридан арзонлаштирилди. Яъни 11 600 000 сўмдан 11 450 000 сўмга туширилди.

Яна бир масалага эътиборингизни қаратмоқчимиз.

Жорий йил сентябрь ойидан бошлаб САП ҳаж ва умра ишлари вазирлиги томонидан ҳар бир зиёратчи учун қўшимча 132 АҚШ доллари миқдорида маблағ жорий этилмоқда. Юқоридаги харажатлар сметасига ушбу маблағ киритилмаган. Келишувга кўра, мазкур қўшимча маблағ умра зиёрати учун жорий йил ноябрь ойидан бошлаб тузиладиган кейинги шартномада қўшилиши белгилаб олинди.

Саудия Арабистони Подшоҳлиги ҳукумати томонидан ҳаж ва умра соҳасида чет эл зиёратчиларига қулай шарт-шароитлар яратиш мақсадида кенг қамровли ислоҳотлар олиб борилиб, зиёратчиларга хизмат кўрсатишнинг янги тизими яъни электрон платформа жорий қилинган.

Янги тизим тўлиқ ишга туширилмаганлиги сабабли
20 кун САПга кириш визаси фаолияти тўхтаб қолган. Шу йилнинг 25 сентябрь кунидан бошлаб электрон платформа орқали дастлаб кичик гуруҳли (5-25 нафар) умра зиёратчиларига “В2С” турдаги кириш визалари расмийлаштириш бошланган.

Лекин, умра зиёратига келиши режалаштирилаётган ҳукуматлараро келишув асосидаги катта гуруҳларга эса мазкур порталнинг тўлиқ ишга туширилмаганлиги сабабли “В2В” турдаги виза бериш тизими ҳозиргача ишга тушмаганлиги ҳақида расмий билдирилди. Ушбу турдаги кириш визасини расмийлаштириш бўйича Ўзбекистон ҳукумати томонидан барча амалий ишлар амалга оширилиб, жараён шай ҳолга келтирилган. САПдаги ҳамкорлар томонидан ўзбекистонлик зиёратчиларни кутиб олиш ишлари ниҳоясига етган. Барча шарт-шароитлар ҳозирлаб қўйилган.

Эслатиб ўтамиз, ижтимоий тармоқлар ва ОАВда фуқароларимиз томонидан берилаётган турли саволларга жавоб тариқасида, юқорида зикр этилган кириш визаси билан боғлиқ масалалар тез орада ҳал этилгандан сўнг, умра сафарига отланган биринчи гуруҳ зиёратчиларимизнинг Саудия Арабистонига жўнаб кетиш куни Дин ишлари бўйича қўмитанинг расмий веб-сайти орқали эълон қилинади.

Маълумот учун, ҳар бир зиёратчи учун тўланадиган маблағ ичига:

Саудия Арабистони Подшоҳлиги расмий визаси;

Тошкент-Жидда-Тошкент йўналиши бўйича авиачипта;

Макка ва Мадина шаҳарларидаги 5 ва 4 юлдузли меҳмонхона;

ошпазлар томонидан тайёрланадиган тансиқ таомлар; сархил мевалар, ширинликлар, салқин ичимликлар;

24 соатлик бепул тўлиқ тиббий хизмат;

мамлакатимиз рамзлари туширилган махсус нимча ва сумка;

Умра қўлланмаси (китоби), бейжик, қўл тасмаси, вакцина, замонавий транспорт ҳамда бошқа зиёрат хизматлари киритилган.

Эътиборли жиҳати, сўнгги 2-3 йил ичида Муҳтарам Президентимиз ташаббуслари билан Ҳаж ва Умра сафарига борадиган фуқароларимиз учун яратиладиган шарт-шароит ва хизматларга алоҳида эътибор қаратилди ҳамда сезиларли ютуқларга эришилди. Жумладан, ўтган йилдан буён зиёратчиларимизга Мадина шаҳрида “Масжидун Набавий”дан 50 метр узоқликда жойлашган 5 юлдузли “Пулман Зам-зам”, Макка шаҳрида эса “Масжидул ҳарам”дан 600-650 метр узоқликдаги 4 юлдузли “Аброж ал-Кисва” меҳмонхонаси хизмат кўрсатмоқда.

Зиёратчиларимиз учун меҳмонхоналарда юқори даражадаги сервис йўлга қўйилиб, 24 соат давомида бепул тиббий хизмат кўрсатиш пунктлари жорий этилди.

Шу ўринда, Умра сафари давомида зиёратчиларимизга хизмат кўрсатиш, уларнинг ибодатлари мукаммал бўлиши учун билимли, тажрибали гуруҳ раҳбарлари саралаб олинганини ҳам алоҳида қайд этиш лозим.

Ўз навбатида, тайёргарлик ва ташкилий ишларни ўз вақтида, тизимли ва тартибли амалга ошириш учун Макка шаҳрида 3 нафар ва Мадинада 2 нафар жами 5 нафар ишчи гуруҳи хизмат кўрсатишини маълум қиламиз.

Маълумот учун, Умра зиёрати 10 кунни ташкил этиб, юртдошларимиз 3 кун Мадинаи мунаввара, 7 кун Маккаи мукаррама шаҳрида бўладилар.

Умра сафари давомида зиёратчиларга ўзбекистонлик
5 нафар ишчи гуруҳи, 200 нафар гуруҳ раҳбари (элликбоши) ва 47 нафар шифокор хизмат кўрсатади.

Умра сафарига отланаётган юртдошларимизнинг сафарлари бехатар, амаллари мақбул, эсон-омон, соғ-саломат оила аъзолари бағрига қайтиб келишларини Яратгандан сўраб қоламиз.

Дин ишлари бўйича қўмита Матбуот хизмати

Абу Айюб Ансорий розияллоҳу анҳу... Бу кишининг тўлиқ исмлари Холид ибн Зайд ибн Кулайб ибн Молик ибн Нажжор бўлиб, Абу Айюб куняси билан машҳур бўлганлар. Набий соллаллоҳу алайҳи васалламдан 155 та ҳадис ривоят қилганлар. У кишидан эса Баро ибн Озиб, Зайд ибн Холид, Миқдом ибн Маъдийкариб, Ибн Аббос, Жобир ибн Самура, Анас розияллоҳу анҳум ва бошқа саҳобаи киромлар, бир гуруҳ тобеинлар ҳадис ривоят қилишган. “Ақаба байъати”, Бадр, Уҳуд, Хандақ ва бошқа жангларда иштирок этганлар.

Абу Айюб розияллоҳу анҳу ҳижратдан олдин, “Ақаба байъати”да Исломга кирганлар.

Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам Мадинага кириб борарканлар, қалби соғинч, шавқ ва иймон билан тўлган, юзида масрурлик балқиб турган мадиналик кишилар орасидан ўта бошладилар. Туя шошилмас, оҳиста одимлаб борарди. Йўлда учраган кишилар туянинг жиловидан тутиб, “Эй Аллоҳнинг Расули, меникига юринг! Уйим шу яқин атрофда” деб у зот алайҳиссаломнинг мезбонлари бўлишни исташарди. Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам эса лабларида табассум билан “Уни (туяни) ўз ҳолига қўйинглар! Унга амр қилинган” дердилар.

Икки олам сарвари соллаллоҳу алайҳи васаллам шу тарзда Бани Баёза, Бани Соъада, Бани Ҳорис ибн Хазраж ва Адий ибн Нажжор уйлари олдидан ўтиб бордилар. Қайси уй олдидан ўтсалар, уй аҳллари туянинг йўлини тўсиб, ўзлари томонга тортар, улуғ Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васалламни ўз уйларида меҳмон қилишни исташарди. Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам эса юқоридаги гапларини айтар ва йўлда давом этардилар. У зоти бобаракот туянинг жиловини ўз ҳолига қўйган, қалблари билан Роббиларига юзланган ҳолда “Аллоҳим! Мен учун танла ва тайинла!” деб нидо қилганча борардилар.

Туя Молик ибн Нажжор хонадонига етганда чўкди. Кейин ўрнидан туриб, ўша атрофни бироз айланди-да, аввалги чўккан жойига қайтиб келиб, яна чўкди ва яхшироқ ўрнашиб олди. Бу уй буюк саҳобийлардан бўлмиш Абу Айюб Ансорий розияллоҳу анҳунинг хонадони эди. Аллоҳ таоло буюк муҳожир, буюк Пайғамбарнинг айнан шу хонадонда меҳмон бўлишини насиб этди. Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам бу бахтли хонадонда масжид ва унинг ёнида ўзлари учун ҳужра қурилгунича яшадилар.

Абдуллоҳ ибн Аббос розияллоҳу анҳумодан ривоят қилинади:

Абу Бакр розияллоҳу анҳу куннинг ўртасида жазирама иссиқда ташқарига чиқдилар. У кишини Умар розияллоҳу анҳу кўриб қолиб, “Эй Абу Бакр, бу пайтда сизни нима ташқарига чиқарди?” деб сўрадилар. “Шиддатли очлик кўчага чиқишимга сабаб бўлди” деб жавоб бердилар ҳазрати Абу Бакр розияллоҳу анҳу. Умар розияллоҳу анҳу “Аллоҳга қасамки, менинг ҳам ташқарига чиқишимга шиддатли очлик сабаб бўлди” дедилар.

Икковлари шу ҳолда туришганда уларнинг олдиларига Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам чиқиб қолдилар ва “Бу пайтда нима сабабдан ташқарига чиқдинглар?” деб сўрадилар. Улар “Аллоҳга қасамки, биз қорнимизда ҳис қилганимиз шиддатли очлик сабабидан ташқарига чиқдик” дейишди. Бу гапни эшитган Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам “Жоним қўлида бўлган Зотга қасамки, менинг ҳам ташқарига чиқишимга бундан бошқа нарса сабаб бўлмади. Қани, туринглар!” дедилар. Кейин уччовлари Абу Аюб розияллоҳу анҳунинг уйларига бордилар.

Абу Аюб розияллоҳу анҳу ҳар куни Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам учун таом тайёрлаб қўярдилар. Агар ул зот алайҳиссалом келмасалар, ўша таомни ўз аҳллари билан ейишарди. Улуғ меҳмонлар у кишининг хонадонига етиб боришганда, ичкаридан Умму Айюб розияллоҳу анҳо чиқдилар ва “Хуш келибсиз, эй Аллоҳнинг Набийси, хуш келибсизлар, эй у зотга ҳамроҳ бўлганлар!” деди. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам ундан “Абу Айюб қаерда?” деб сўрадилар. Уйига яқин боғда ишлаётган Абу Айюб ул зот соллаллоҳу алайҳи васалалмнинг овозларини эшитиб, “Хуш келибсиз, эй Аллоҳнинг Набийси, хуш келибсизлар, эй у зотга ҳамроҳ бўлганлар!” дея шошиб келди. Кейин “Эй Аллоҳнинг Расули, одатда сиз бу вақтда келмасдингиз” деди. Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам “Ҳа, тўғри” дедилар.

Кейин Абу Айюб боғига бориб, меваси кўп шохдан хўлу қуруқ пишган ва пишмаган хурмоларни узиб келиб, улуғ меҳмонларнинг олдиларига қўйди-да, “Эй Расулуллоҳ, марҳамат, олинг, тановул қилинг. Ҳозир бир қўйни сўйиб келаман” деди. Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам унга “Агар сўядиган бўлсанг, сут берадиганини сўйма!” дедилар.

Мезбон жонлиқни сўйиб, гўштини пишириб, олиб келди. Расули акрам соллаллоҳу алайҳи васаллам дарҳол бир бўлак гўштни бир бурда нон устига қўйдилар-да, “Эй Абу Айюб, буни Фотимага олиб бор. У ҳам бир неча кундан бери бундай нарса тановул қилмаганди” дедилар. Барча меҳмонлар еб-ичиб, қорнилари тўйгач, Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам “Нон, гўшт, пишган-пишмаган хўлу қуруқ хурмолар” дедилар-да, йиғлаб юбордилар. Кейин ҳамроҳларига юзланиб, “Жоним қўлида бўлган Зотга қасамки, мана шулар сизлар қиёмат куни у ҳақида сўраладиган неъматлардир” дедилар. Меҳмондорчилик якунига етгач, Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам Абу Айюб розияллоҳу анҳуга “Эртага бизникига ўтгин!” дедилар.

Расули акрам соллаллоҳу алайҳи васалламнинг одатлари биров у кишига яхшилик қилса, уни ҳеч мукофотсиз, ташаккурсиз қолдирмасдилар.

Эртаси куни бахтиёр мезбон севикли Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васалламнинг уйларига бордилар. Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам у кишига бир жория (хизматкор чўри қиз) ҳадя қилдилар ва “Унга яхшилик қилгин!” дедилар. Улуғ саҳобий уйларига жория билан қайтдилар. Уйга етиб боргач, аёлларига “Бу Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламдан бизга ҳадя. У зот бизга бу қизга яхшилик қилишимизни, уни икром этишимизни амр қилдилар” деди. Аёли “Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг васиятларини бажариш учун биз бу қизга қандай яхшилик қиламиз?” дея сўради. Бу саволга жавобан Абу Айюб розияллоҳу анҳу “Энг афзали биз буни Аллоҳ розилиги учун озод қилиб юборамиз” дедилар ва шундай қилишди.

Ҳа, бу саҳобий ана шундай ахлоқ ва мурувват эгаси эдилар. У киши бундай тарбияни улуғ мураббий Муҳаммад соллаллоҳу алайҳи васалламдан олган эдилар.

Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васалламнинг даврларида Қустантания шаҳри Византиянинг пойтахти эди. У зот алайҳиссалом бу шаҳарни фатҳ қилиш ниҳоятда муҳим иш эканини таъкидлаб, унинг фотиҳи ва эгаллашда иштирок этадиган аскарларини мақтаб, шундай деганлар:

“Албатта Қустантания фатҳ этилажак, унинг амири қандай ҳам яхши амир ва уни эгаллайдиган қўшин қандай ҳам яхши қўшиндир”. Имом Аҳмад раҳимаҳуллоҳ “Муснад”да, имом Ҳоким “Мустадрак”да ривоят қилганлар.

Мана шу ҳадисда айтилган мартабага эришиш умидида кўплаб саҳобалар, ҳукмдорлар, амирлар, саркардалар ушбу шаҳарни фатҳ қилишга уринишган. Абу Айюб розияллоҳу анҳу ҳам бошқа саҳобалар каби олийҳиммат зот эдилар. Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васалламнинг мазкур ҳадисларидаги мақомга эришиш умидида Язид ибн Муовиянинг қўшини таркибида Қустантания сари юришга чиқдилар. Ўшанда ёшлари саксонга яқинлашиб қолган эди. У зот жангда яраландилар. Қўшин қўмондони Язид у кишини кўргани борди ва “Эй Абу Айюб, нима истайсиз?” деб сўради. Улуғ саҳобий “Жасадимни отимга юклаб, мумкин қадар душман ичига кириб, энг узоқ жойга дафн қилинг. Сўнг қўшинимиз билан қабримдан ҳам олисроққа борингки, қабримда от туёқлари дупурини эшитиб, сизнинг зафар қозонганингизни билайин!..” деб тилакларини айтиб омонатни топширдилар. Язид у кишининг тилагини бажарди. Бу воқеа қачон бўлгани ҳақида уламолар турли фикрларни айтишган. Баъзилари 50-ҳижрий санада дейишса, баъзилари 51-ҳижрийда, баъзилари эса 52-ҳижрий санада бўлган дейдилар.

Бугунги кунда Истанбул марказида ушбу улуғ саҳобийнинг муборак жасадлари қўним топган бўлиб, у кишининг номида катта масжид бино қилинган.

Абу Айюб Ансорий розияллоҳу анҳу ривоят қилган ҳадислардан намуналар

Имом Зуҳрий Ато ибн Язид Лайсийдан, у киши Абу Айюб Ансорий розияллоҳу анҳудан ривоят қиладилар, Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам “Агар бирортангиз ғоитга борса, қиблага юзланмасин ва унга орқасини ҳам ўгирмасин! Қиблани шарқ ёки ғарб томонида қилсин!” дедилар.

Ибн Шиҳоб Ато ибн Язид Лайсийдан, у киши Абу Айюб розияллоҳу анҳудан ривоят қиладилар, Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам “(Мусулмон) кишига биродар билан уч кундан ортиқ аразлашиши, иккови учрашиб қолганда бу ҳам, у ҳам юз ўгириб кетиши ҳалол эмас. Уларнинг энг яхшиси аввал салом берганидир” дедилар.

Аллоҳ таоло Набий соллаллоҳу алайҳи васалламга Мадинада илк мезбонлик қилган саҳобий Абу Айюб Ансорий ва у кишининг оиласидан рози бўлсин!

Интернет маълумотлари асосида Нозимжон Ҳошимжон тайёрлади

9- قَالَ أَبُو هُرَيْرَةَ: لَمّا تُوُفِّيَ رَسُولُ اللهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ، وَكانَ أَبُو بَكْرٍ رضي الله عنه، وَكَفَرَ مَنْ كَفَرَ مِنَ الْعَرَب، فَقالَ عُمَرُ رضي الله عنه: كَيْفَ تُقاتِلُ النَّاسَ وَقَدْ قَالَ رَسُولُ اللهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ: أُمِرْتُ أَنْ أُقاتِلَ النَّاسَ حَتّى يَقُولوا لا إِلهَ إِلاَّ اللهُ، فَمَنْ قالَها فَقَدْ عَصَمَ مِنِّي مَالَهُ وَنَفْسَهُ إِلاَّ بِحَقِّهِ، وَحِسابُهُ عَلى اللهِ فَقالَ أَبُو بَكْرٍ: وَاللهِ لأُقاتِلَنَّ مَنْ فَرَّقَ بَيْنَ الصَّلاةِ وَالزَّكاةِ، فَإِنَّ الزَّكاةَ حَقُّ الْمالِ، وَاللهِ لَوْ مَنَعُوني عَناقًا كَانوا يُؤَدُّونَها إِلى رَسُولِ اللهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ لَقاتَلْتُهُمْ عَلى مَنْعِها قالَ عُمَر رضي الله عنه: فَواللهِ ما هُوَ إِلاَّ أَنْ قَدْ شَرَحَ اللهُ صَدْرَ أَبي بَكْرٍ رضي الله عنه فَعَرَفْتُ أَنَّهُ الْحَقُّ

9- Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳу ривоят қилган ҳадис: Расулуллоҳ соллоллоҳу алайҳи ва саллам вафот этгач, Абу Бакр розияллоҳу анҳу (халифа) бўлди ва араблардан кофир бўлганлар кофир бўлди. (Абу Бакр розияллоҳу анҳу уларга қарши жанг қилмоқчи бўлганида) Умар розияллоҳу анҳу айтди: “Бу одамлар билан қандай жанг қиласиз?! Ахир Расулуллоҳ соллоллоҳу алайҳи ва саллам: “Одамлар билан то улар “ҳеч қандай илоҳ йўқ магар Оллоҳгина бордир” дегунларича жанг қилишга буюрилдим. Бас, ким ўша (калима)ни айтса мендан молини ва жонини ўз ҳаққидан (яъни, закотнинг ҳаққидан ва бирор жиноятга жазоланиш ҳаққидан) бошқа ҳолатда сақлаб қолибди ва унинг ҳисоби Оллоҳ таолога ҳаволадир”, деганларку! Абу Бакр розияллоҳу анҳу айтди: “Оллоҳга қасамки, намоз билан закотнинг ўртасини ажратган кимса билан албатта жанг қиламан. Зеро закот молнинг ҳаққидир. Оллоҳга қасамки, агар аввал Расулуллоҳ соллоллоҳу алайҳи ва салламга адо қилган (ҳатто) бир эчки боласини менга ҳам беришдан бош тортсалар, ана шуни бермаганлари учун улар билан албатта жанг қиламан”, деди.

Умар розияллоҳу анҳу айтди: “Оллоҳга қасамки, бу Абу Бакрнинг қалбини Оллоҳ “очиб” қўйганидан бошқа нарса эмас. Унинг (қарори) тўғрилигини англаб етдим”, деди.

Арабчадан Зиёуддин МАНСУР таржимаси