muslim.uz

muslim.uz

Ҳар доимгидек иштиёқ билан Алишер Навоий номидаги Ўзбекистон Миллий кутубхонасига отландим. Кўпчилик учун севимли бўлган бу жойда барча шароитлар етарли, ёруғ, истаган китобингизни топишингиз мумкин. Аммо...

 

Одатдагидек, кутубхона гардеробига яқинлашганда ҳамманинг юраги безиллайди. Ё навбат кутишдан чарчайсиз, ё гардероб ходимининг муомаласидан жаҳлингиз чиқади. Китоб мутолаасига бўлган иштиёқ кишини икки қадам олдинга етакласа, бу каби ҳолатлар бир қадам орқага тортади. Бу сафар ҳам вазият ўша-ўша. Охир-оқибат мен қатори навбатда турган ўрта ёшлардаги аёлнинг ҳам сабри тугади шекилли, "Синглим шеригингиз ҳам ёрдам берса, бўларкан", деганини билади, гардероб ходимидан “яхшигина” жавоб олди.

 

– Овқатланяпти! – деди зарда билан.

 

– Ҳа, майли-куя! Лекин бу ерда шунча одам кутиб турибди. Навбатчилик қилиб қўйсаларинг бўлар экан-да, унда.

 

– Келинг, ўзингиз кириб қўя қолинг, сиз билан “смена алмашамиз”, 370 минг ойликка ишла-а-аб юрасиз…

 

Гардероб ходими ва ҳалиги аёл ўртасидаги сўз “жанги” анча давом этиши билан бирга жуда “бежирим” сўзларга ҳам “бой бўлди”. Қолган навбатда турганлар ҳам баттар бўлмасин, деб ортиқча аралашишмади. Роса қирқ дақиқа деганда, аранг кийимларимни топширдим. Бир томондан китобхонларнинг кўплигидан қувонсанг, бир томондан гардероб ходимларининг ҳар галги “муомала”сидан таъбинг тирриқ бўлади.

 

Вазиятни кузатар эканман, Ўзбекистон халқ артисти Эркин Комиловнинг “Тафаккур” журналида эълон қилинган “Тўғри силжитмоқ азми” номли суҳбатидаги қуйидаги фикрлари ёдимга тушди: "Театр гардеробдан бошланади" деган нақлни биласизми? Аслида театр ундан ҳам олдин чиптахонадан бошланади. Чипта сотувчининг муомаласиданоқ спектаклга “ташхис” қўйса бўлади. Эътибор берганмисиз, театр фаррошларининг челагига кигиз ўралган бўлади. Расми шундай: тиқ этган товуш чиқмаслиги керак. Қай бирини айтай, театрнинг ўз арконлари, тартиб-қоидалари бор. Шулардан бирортасини буздингизми, тамом, кейин “Нега спектаклларга одам келмаяпти?”, деб калаванинг учини тополмай юраверасиз".

 

Кутубхона-чи? Бу жой ундан ҳам муқаддас даргоҳ-ку. У ердаги бу каби муомала маданияти, бундан келиб чиқадиган ноқулайликлар, албатта, китобхонларга таъсир қилмай қолмайди. Шу каби қаттиқ назоратни ўрнатиб қўйиб, кутубхонага киришдаги бу каби муомалани “яратиб” қўямиз-да, “калаванинг учини тополмай юраверамиз”.

 

Ёшлар китоб ўқимаяпти, деб танқид қиладиганларга эса кутубхонага бориб, вазиятга ўзлари баҳо беришларини тавсия қилган бўлардим. Кутубхонага келувчилар чунонан кўпки, ҳар гал базўр бўш жой топиб ўтираман.

 

Тўғри хавфсизлик яхши, лекин эшикнинг олдидаёқ жуда кўп ушланиб қолиш ҳам фойдаланувчилар дилини сиёҳ қилади. Доимий тиқилинч вазиятнинг олдини олиш учун гардеробни кенгайтириб, ишчи ходимлар сони оширилса, киришда қандайдир осонроқ режим ўрнатилса, фойдаланувчилар учун янада қулайликлар яратилармиди? Кутубхонага келган фойдаланувчи илм олишдан бошқа нарсалар учун ортиқча вақт ажратишга мажбур қилинмасмиди шунда.

 

“ЎзА” дан олинди

Кеча, 26 декабрь куни Ўзбекистон мусулмонлари идорасида ҳаж ва умра сафарлари бўйича Саудия Арабистонидаги ҳамкор “ал-Ҳидоя” ширкати раҳбари Шайх Солиҳ Солим Баҳвайний билан учрашув бўлиб ўтди. Меҳмонни Дин ишлари бўйича қўмита раиси Ортиқбек Юсупов ва Ўзбекистон мусулмонлари идораси раиси, муфтий Усмонхон Алимов ҳазратлари кутиб олишди.


Муфтий ҳазратлари учрашув аввалида сўз олиб, “ал-Ҳидоя” ширкати билан кўп йиллардан буён ҳамкорлик қилиб келинаётгани, ҳаж ва умра сафарлари муваффақиятли ўтаётганини билдирдилар. Шунингдек, келгуси ҳаж ва умра сафарларида зиёратчиларга хизмат кўрсатишни юқори даражага кўтариш, меҳмонхона, транспорт хизмати ва таомлар сифатини янада яхшилаш, Мино ва Муздалифа водийларида етарли жой ажратишга эришиш ҳамда ишчи, ошпазлар ва тиббиёт гуруҳларини барча зарур шарт-шароитлар билан таъминлаш каби масалаларни алоҳида қайд этдилар.


Мулоқотда Ортиқбек Юсупов ҳаж ва умра мавсумларида Мадина шаҳрида ҳам янги меҳмонхонани олиш, умумий овқатланиш жойи бўлишига эътибор қилиш, ишчи ва тиббиёт гуруҳларига алоҳида хизмат хоналари ажратиш каби масалалалрни ҳал этиш зарурлигини таъкидлади.


Ҳамкор “ал-Ҳидоя” ширкати раҳбари Шайх Солиҳ Солим Баҳвайний ўзбекистонлик ҳаж ва умра зиёратчиларига хизмат қилиш шараф экани, шу кунга қадар бу борада катта ютуқларга эришиб келинаётгани, натижада, зиёратчиларга ҳамкор эмас, балки бир оиладек хизмат қилинаётганини билдирди. Солиҳ Баҳвайний сўзида давом этиб, юқорида қайд этилган барча масалалар ва талабларни бажаришга имкони борлигини билдириб, ишончни тўла оқлаш учун бор куч-қувватини ишга солишини таъкидлади. У сўзининг якунида ўзаро ишончли ҳамкорлик учун миннатдорлик изҳор қилди.


Учрашув якунида томонлар “Умра–2018” мавсуми бўйича шартнома имзоладилар. Унга кўра, баҳор мавсумида 8500 нафар, рамазон мавсумида 1500 нафар юртдошларимиз умра зиёратини адо этиши белгиланган. "Умра – 2018" баҳор мавсуми 2018 йил 1 февралдан бошланишини режалаштирилган.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси
Матбуот хизмати

Вторник, 26 Декабрь 2017 00:00

7 саволга 7 жавоб: Таҳорат мавзуси

1-савол: Ассалому алайкум, ҳурматли муфтий ҳазратлари. Сизнинг Ислом дини йўлида олиб бораётган хайрли ишларингизга Аллоҳ таолодан куч-қувват ато этишини сўрайман.

 

Намоз ҳали фарз бўлмаган бола Қуръони каримни таҳоратсиз ушласа бўладими?

 

Жавоб: Баъзи уламолар, ёш болалар Қуръони каримни таҳоратсиз ушласа бўлади, дейишган. Шундай бўлсада улар Қуръони каримни ҳурматлаш, эъзозлаш руҳида вояга етишлари учун уларга Қуръон одобларини, уни таҳоратсиз ушлаб бўлмаслигини, шунинг учун таҳорат билан ушлашлари лозимлигини ўргатиш зарур.

 

2-савол: Таяммум қилиш қандай ҳолларда жоиз бўлади?

 

Жавоб:

– сувни ишлатиш баданга, аниқроғи, соғлиққа зарарли бўлганида;

– сувни таҳоратга ишлатилганида ичишга сув қолмайдиган бўлса;

– сувни одатдаги нархидан баланд баҳода сотиб олинадиган бўлса;

– сув тарафда душман ёки йиртқич ҳайвон бўлса;

– қудуқдаги сувни тортиб оладиган идиш бўлмаса таяммум қилинади (“Мухтасари Виқоя”).

 

Аллоҳ таоло марҳамат қилади:

“Агар бемор ёки сафарда бўлсангиз ёки сизлардан бирор киши ҳожатхонадан (чиқиб) келса, ёхуд хотинларингиз билан суркалишган (қовушган) бўлсангизу, (лекин) сув топмасангиз, пок тупроққа таяммум қилиб, ундан юзларингиз ва қўлларингизга суртинг!” (Моида, 6).

 

3-савол: Маҳсига масҳ тортиш ҳақида маълумот берсангиз?

 

Жавоб: Маҳси таҳорат олингандан сўнг кийилган бўлса, кейинги таҳоратда унга масҳ қилиш мумкин.

 

Муғийра ибн Шўъба айтади: “Мен бир кеча Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) билан сафарда эдим. Таҳоратларига идишдан сув қуйиб бердим. Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) юзларини, икки билакларини ювдилар, бошларининг тўртдан бирига масҳ тортдилар, кейин мен маҳсиларини ечишда ёрдам бераман, деб уринган эдим, у киши: “Қўявер, мен маҳсимни таҳорат олиб кийганман”, дедилар ва маҳсиларига масҳ тортдилар (Имом Аҳмад, Имом Бухорий ва Имом Муслим ривоятлари).

 

Масҳ маҳсининг устига тортилади. Муғийра (розияллоҳу анҳу) айтади: “Мен Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) маҳсиларининг устига масҳ тортганларини кўрганман” (Имом Аҳмад ва Термизий ривояти).

 

Али (розияллоҳу анҳу) айтади: “Агар дин раъй билан бўлганида эди, оёқ кийимининг устига эмас, остига масҳ қилиш авлороқ бўларди. Мен Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам)нинг маҳсиларининг устига масҳ тортганларини кўрган эдим” (Абу Довуд ривояти).

 

Пайғамбаримиз (алайҳиссалом): “Маҳсига масҳ тортиш муддати мусофир учун уч кеча-кундуз, муқимга эса бир кеча-кундуздир”, деганлар (Имом Аҳмад ва Имом Муслим ривоятлари).

 

Маҳсига қилинган масҳни тўрт нарса бекор қилади:

  1. Муддатнинг тугаши.
  2. Жунуб бўлиш.
  3. Маҳсининг ечилиб кетиши, яъни товоннинг чиқиб кетиши.
  4. Оёқнинг кичик уч бармоғи кўринадиган тешик.

Бундай ҳолатларда маҳсини ечиб, оёқни ювиш лозим бўлади.

 

4-савол: Каъбани тавоф қилаётганида таҳорати бузилиб қолса, нима қилиш керак?

 

Жавоб: Тавоф қилаётиб таҳорати бузилиб қолган киши худди намоздаги каби, таҳорат қилиб келиб, тавофни келган жойидан давом эттиради.

 

5-савол: Гўшт ейилса, таҳорат синадими?

 

Жавоб: Бизнинг мазҳабимизга кўра, гўшт қовурилган, қайнатилган ёки димланган бўлса ҳам, уни еган кишининг таҳорати бузилмайди. Ҳанбалий мазҳабига кўра, туя гўштини еган кишининг таҳорати бузилади.

 

6-савол: Касал бўлганимда шифокорлар жарроҳлик амалиёти қилишиб, сийдигимни найча орқали идишга оқиб ўтадиган қилиб қўйишди. Таҳоратим турмайди. Намоз ўқиш учун нима қилишим керак?

 

Жавоб: Таҳорат қилиб, намоз ўқиб бўлмасидан жароҳатидан ё бошқа жойидан қон, йиринг ё нажас чиқиб қоладиган киши узрли ҳисобланади. Сиз ҳам узрли кишилар қаторига кирасиз. Узрли кишилар ҳар бир намознинг вақти кирганида таҳорат олиб, ўша намоз вақти чиққунича хоҳлаганича фарз ёки нафл намоз ўқишлари мумкин.

 

7-савол: Таҳорат қилиш пайтида гапириш гуноҳ деб эшитдим. Шу тўғрими?

 

Жавоб: Таҳорат қилаётганида дунёвий гапларни гапириш макруҳдир. Аммо яхшиликка чорловчи ёки ёмонликдан қайтарувчи сўзларни гапириш макруҳ эмас. Таҳорат олишда тил ва кўнгилнинг Аллоҳ таоло зикри ёки ҳар бир аъзони ювишда Пайғамбаримиз (соллаллоҳу алайҳи ва саллам)дан ривоят қилинган дуолар билан машғул бўлиши мустаҳабдир.

Улар (Раҳмоннинг суюкли бандалари) ёлғон гувоҳлик бермаслар ва беҳуда (сўз ё иш) олдидан ўтган вақтларида олижаноблик билан (ундан юз ўгирган ҳолда) ўтарлар.(Фурқон, 72).

“... Бас, бутлардан иборат нажосатдан узоқлашиб, ёлғон сўздан ҳам четда бўлингиз!(Ҳаж, 30).

Абу Бакра (розийаллоҳу анҳу) айтди: “Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам): “Мен сизларга гуноҳларнинг энг каттасини айтиб берайми?” – деб уч мартаба сўрадилар. Саҳобийлар: “Эй Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам), айтиб беринг”, дейишди. “Аллоҳ таолога ширк келтириш ва ота-онага оқ бўлиш”, дедилар. Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) шу вақтда ёнбошлаб ўтирган эдилар, кейин яхшилаб ўтириб олдилар-да: “Огоҳ бўлинглар! Ана ўша катта гуноҳлардан бири ёлғон гапирмоқ, туҳмат қилмоқдир”, дедилар. Ушбу охирги сўзларини шунчалик кўп такрорладиларки, мен ичимда Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) чарчадилар, энди гапларини тўхтатсалар ҳам бўларди, дедим” (Имом Бухорий).

Абдуллоҳ ибн Масъуддан ривоят қилинади. “Набиййи муҳтарам (соллаллоҳу алайҳи ва саллам): “Тўғрисўз бўлинглар, чунки тўғрисўзлик яхшиликка бошлайди. Бу яхшилик эса жаннатга олиб боради. Киши рост гапираверса, Аллоҳ таоло ҳузурида тўғрисўз деб ёзилади. Ёлғон гапиришдан сақланинг, чунки ёлғон гапириш бузуқликка бошлайди, бузуқлик эса дўзахга олиб боради. Киши ёлғон гапираверса, Аллоҳ ҳузурида ёлғончи, деб ёзилади”, деганлар” (Имом Бухорий).

ЎМИ Матбуот хизмати

Вторник, 26 Декабрь 2017 00:00

Дунё роҳати бойликда эмас

Аллоҳ таоло инсон қалбида кечадиган ният-мақсадларидан огоҳ бўлиб, яхшисига савоб беради. Умр ва вақт эгизак. Ҳар қандай умр вақт олдида жавоб беради. Ожиз банда бугун бор, эртага нима бўлишини билмайди. Демак, бизлар берилган умрни мазмунли ўтказишимиз, инсон деган буюк номга гард юқтирмаслигимиз керак. Унутмаслик керакки, одамдаги чирой, гўзаллик, феъл-атворининг яхшилигида, ширин сўз ва мулойимликда кўринади. Бахтли ёки бахтсиз бўлиб қолишга ҳам кўпинча кишининг феъл-атвори сабаб бўлади.

 

Улуғлар хунардан яхши, илмдан улуғ, одоб-ҳаёдан яхшироқ зийнат йўқ деганлар. Бу фазилатлар меҳнатда камол топади. Дунё роҳати бойликда эмас. Шариатимиз бизларни ризқу-насибамизни ҳалол-пок йўл билан топишга буюради. Бахтли турмушнинг асосий шартларидан бири, рўзғорга кирадиган ҳамма нарса ҳалол меҳнатдан топилган бўлиши керак экан. Масаланинг иккинчи жиҳати шундаки, ҳар бир оиланинг иккита қўрғони бўлади: Бири ҳалол, бири харом. Ҳалол ризқ топиб, оила тебратиш фарздир. Оиладаги яхши ёмонлик ана шу икки ҳолатга боғлиқ. Ҳалоллик оилага барака, эзгу ишларга бахт-омад олиб келади. Ҳалолдан ризқланган болалар имонли, виждонли, раҳм-шафқатли бўлишади. Харом эса бунинг аксидир.

 

Одамзод эзгулик рангини ўйлаб юқтиради. Аммо иллат ва қусурлар рангини мулоҳазасиз дархол юқтиради — қўяди. Аниқроқ қилиб айтганда, ёмонликни қилиш тез ва осон амалга ошади. Фойдали меҳнат билан шуғулланмаётган одам бир амаллаб кун ўтказишни, пул топишни ўйлайди. Орамизда ёлғончи, иғвогар каби ёмон сифатлари билан одамийлик шаънига доғ тушираётганлар йўқ эмас. Бу тоифадагилар ҳаммадан ўзини азиз тутиб, ўз ҳузурини ўйлайди холос.

 

Ҳаётда яхши ном қолдирган одамни боғбонга қиёсловчилар ҳақдирлар. Гап шундаки, ҳалол меҳнат нонини топган, ўзига ҳам, ўзгаларга ҳам фақат яхшиликни раво кўрган инсон асло кам бўлмайди.

ЎМИ Матбуот хизмати

Видеолавҳалар

Top