muslim.uz

muslim.uz

Жорий йилнинг 28 январь куни  мамлакатимиз Президенти Шавкат Мирзиёев Хоразм вилояти Урганч шаҳридаги “Охун бобо” жоме масжидига ташриф буюриб, нуроний отахонлар ва диний соҳа ходимлари билан  учрашув ўтказдилар.

Учрашув давомида Юртбошимиз Урганч шаҳридаги “Охун бобо” жоме масжидини янгидан барпо қилиниши бўйича тавсияларни бердилар. Жумладан, бу ғоя Хоразм халқининг бир неча йиллик орзуси экани ҳамда ҳаётини эзгу амаллар билан безаган Ниёз Муҳаммад Охун бобонинг руҳлари ҳам шод бўлиши, келгусида мазкур табаррук жой халқимизга маърифий бир маскан сифатида хизмат қилишини таъкидлаб ўтдилар.

Президентимиз бу каби учрашувлардан кўзланган мақсад халқ билан мулоқот қилиш экани, бунда албатта, кенг жамоатчилик вакиллари билан очиқ суҳбат бўлишини билдирдилар. Шунингдек ёшлар тарбиясига алоҳида эътибор қаратиш бугунги куннинг долзарб вазифаси эканлигини таъкидлаб, жумладан бундай дедилар: “Ёшларимизни бугунги  глобаллашув даврида турли ёт мафкуравий хуруж ва унсурлардан сақлаб, уларнинг тарбиясини ўз қўлимизга олишимиз зарур. Уларни ислом ниқоби остида ҳаракат қилаётган бузғунчи оқимлар  ўзларига қаратиб олишидан асрашимиз керак ва бу борада юртимизнинг барча қатлами биргаликда ҳаракат қилмоғи лозим” дедилар.

Президентимиз суҳбат давомида айни вақтда, ёшларимиз илм ўрганиши, бунинг учун мактаб ва коллежларда давоматларни яхшилаш лозимлигини ва нуроний, маҳалла каби, жамоат ташкилотлари ходимлари ёшлар тарбияси учун масъул эканлигини ҳам гапириб, ривожланган давлатлардан Жанубий Кореядаги мактаб ўқувчиларига жамоатчилик назоратини мисол қилиб келтирдилар. Жанубий Кореяда бирор ўқувчи мактабга, коллежга бормаса маҳалла мутасаддиларига дархол хабар келиши ва ўз навбатида маҳалла мутасаддилари ўқувчининг ота-онаси билан учрашиб бола бир кун дарсдан қолса, жамиятга ва давлатга қанча зарар келтиришини аниқ рақамлар билан тушунтиришини, натижада давлатга боқимандага айланишини мисол келтириб ўтдилар.

Шундан кейин муҳтарам Юртбошимиз Урганч шаҳридаги «Охун бобо» жомеъ масжидига биринчи тамал тошини қўйиб бердилар.

Учрашув иштирокчилари Давлатимиз раҳбарининг Хоразм вилоятига қилган ташрифи учун миннатдорчилик изҳор этиб, собиқ шўро даврида вилоятда атиги 3 та масжид фаолият юритган бўлса, ҳозирда 100га яқин жоме масжид ва «Фахриддин Ар-Розий» номидаги мадраса халқимизнинг диний ва маънавий эҳтиёжларининг қондирилишида муҳим аҳамият касб этаётганини билдирдилар.

 

Муҳаммадназар ҚАЮМОВ,

Ўзбекистон мусулмонлари идораси

масжидлар бўлими мудири

Четверг, 26 Январь 2017 00:00

“... ПОРТАЛГА ЁЗАМАН!”

(ечимми ёки таҳдид... тадбиркорликми ёки “уддабуронлик”...)

Ушбу мақолани ёзиш, айниқса даврий нашрларга тақдим этишда жуда ҳам кўп бора истиҳола қилдим... Ўйлаб-ўйлаб, Ўзбекистон Республикаси Президенти Шавкат Миромонович Мирзиёевнинг виртуал қабулхонасига билдирилаётган айрим мурожаатларни кўз олдимга келтириб, аниқ бир қарорга келдим, яъни ушбу мақолани ёздим ва даврий нашрларга тақдим этдим...

Ҳаётда Сизни эшитувчи, кўмакдош, ташвишингиз билан яшовчи инсоннинг борлиги нақадар улуғ бахт. Аксинча, додингизни кимга ҳам айтасиз... Дардингизни ким ҳам эшитарди... Бундай ҳаёт тарзи – умр мазмунини йўқотишдан бошқа нарса эмас. Аслида инсоният оламини мана шу эҳтиёж ила яратилишида ҳам буюк илоҳий ҳикмат мавжуд.

Аллоҳ таоло Қуръони каримда: “... Эзгулик ва тақво (йўли)да ҳамкорлик қилингиз, гуноҳ ва адоват (йўли)да ҳамкорлик қилмангиз! ...” – деб, марҳамат қилади. “Моида” сураси, 2-оят.

Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади:

“Набий соллаллоҳу алайҳи ва саллам: “Мусулмоннинг мусулмондаги ҳаққи олтитадир” – дедилар. “Улар қайсилар, ё Расулуллоҳ?” – дейилди. Ул зот: “Қачон учратсанг, унга салом бер, қачон сени (бирор маъруф зиёфатга) чақирса, унга жавоб бер (меҳмони бўл), қачон сендан насиҳат сўраса, унга насиҳат қил, қачон акса урса ва Аллоҳга ҳамд айтса, унга яхшилик тила, қачон бемор бўлса, уни бориб кўр ва қачон вафот этса, ҳозир бўл (яъни, жаноза ва дафн тадбирларида иштирок эт)!” – дедилар”. Имом Бухорий ривояти.

Ушбу муқаддас таълимотлар асосида инсонлар бир-бирларига ҳар дам яхшиликни раво кўриб, хатар ва ҳалокатлардан огоҳ этиб, асраб, яхши кунида шодлигига шерик, ташвишли онларида дардига ҳамдард, уни ушатувчи малҳам бўлиб яшамоқлари амр этилмоқда.

Инсоннинг бу дунё-ю, у дунёси саодатли бўлиши учун мазкур кўмаклашув муҳим мезон этиб, белгилаб қўйилди. Мана шу мезон риояси ила унинг бахти тўкис бўлади. Меҳр-оқибат, инсонийлик ришталари шаклланади. Жамият аъзолари орасидаги ўзаро муносабатлар мустаҳкамланади. Натижада инсонлар ўртасида ижтимоий алоқалар ривожланади. Ҳамжиҳатлик кучаяди. Зотан, инсонга хос фазилат, унинг асосий ҳаёт мазмуни ҳам айнан мана шу ҳамжиҳатлик ичрадир.

Албатта, бу борада фақатгина ўзни эмас, аксинча, ўзгаларни ҳам ўзидек ўйлаб, давр забонида айтганда – халқ дарди билан яшамоқ даркор. Зеро, юксак маънавиятли инсон мазкур кўрсатмаларни ўзи ва ўз навбатида бошқаларнинг ҳам ҳақи – деб, билади.

Суюкли пайғамбаримиз Муҳаммад алайҳис салом бу фазилат борасида барчамизга юксак намуна бўлганлар. Балки, ҳаётларининг асосий мазмуни мана шундан иборат бўлди, яъни – уммат, халқ дарди, уларнинг икки дунё саодати ғами.

Етук олим ва адиб Саййид Жаъфар Ибн Ҳасан Барзанжий роҳматуллоҳи алайҳи ўзларининг “Иқдул-жавҳар фи мавлидин-Набиййил-Азҳар” асарида Расулуллоҳ алайҳис саломнинг хулқларини қуйидагича таърифлайди:

Ул зот соллаллоҳу алайҳи ва саллам ўта ҳаёли ва ўта тавозели эдилар. Кавушларини ўзлари ямар, кийимларини (йиртилса) ўзлари тикар, қўй (ва туя)ларини ҳам соғар, (шу тариқа) аҳли аёлларининг юмушларига чиройли ҳолатда ёрдамлашар эдилар.

Мискин ва камбағалларни яхши кўрар, улар билан бирга ўтирар, хаста-беморларини зиёрат қилар, (вафот бўлганларини эса) жанозаларини ўзлари ҳозирлар эдилар.

Камбағаллик заифлаштириб, мушкул аҳволга тушиб қолган фақир кимасаларга паст назарда қарамас эдилар. ...”.

Халқ дарди билан яшаш Расулуллоҳ алайҳис саломнинг асосий ҳаёт мазмунига айланган экан, демак бу – илоҳий амрдир.

Зотан, ул зот ўзларича бир иш қилмаганлар. Қандай ҳаёт кечирган, Қуръони карим сўзларидан бўлак нимаки айтган (шунингдек, амалга оширган ёки маъқуллаган) бўлсалар – одатда уларнинг барча-барчаси ул зотга Аллоҳ таоло томонидан илҳом қилинган ваҳй бўлган. Аллоҳ таоло Қуръони каримда шундай марҳамат қилади:

Сизларнинг соҳибингиз (Муҳаммад) залолатга кетгани ҳам йўқ, йўлдан озгани ҳам йўқ. У (Қуръонни) ҳаводан (хомхаёлдан) сўзлаётгани ҳам йўқ. У (Қуръон) фақат (Аллоҳ томонидан) нозил қилинаётган (туширилаётган) ваҳйдир”.  “Нажм” сураси, 2, 3 ва 4-оятлар.

Яъни, Қуръни каримнинг ҳар бир калимаси фаришта Жаброил алайҳис салом орқали Пайғамбаримиз алайҳис саломга нозил қилинган Аллоҳнинг сўзлари бўлса, Пайғамбаримиз алайҳис саломнинг айтган сўзлари (ҳадислари), шунингдек, амалга оширган ёки маъқуллаган ишлари эса Аллоҳ томонидан ул зотнинг қалбларига илҳом қилинган илоҳий кўрсатмалар ҳисобланади.

Яна бир бора таъкидлаш жоизки, халқ дарду ташвиши, унинг ёрқин эртаси ғами билан яшамоқ – Расулуллоҳ алайҳис саломнинг асосий ҳаёт мазмунига айланган илоҳий кўрсатма бўлди.

Мана шундай олийжаноб фазилат борасида давлатимиз раҳбари Шавкат Миромонович Мирзиёев барчага намуна бўлиб, ўзларининг 2016 йил 14-декабрь куни Ўзбекистон Республикаси Олий Мажлиси Қонунчилик палатаси ва Сенатининг қўшма мажлисида сўзлаган нутқида жумладан шундай деган эдилар:

 “... Биз 2017 йилни юртимизда “Халқ билан мулоқот ва инсон манфаатлари йили”деб, эълон қилдик. Лекин, ҳаммамиз тушунамизки, халқ билан мулоқот, одамларнинг ичига кириш, уларнинг дарду ташвишлари билан яшаш, инсон манфаатларини таъминлаш – бу биз учун фақат бир йиллик иш эмас.

... Ҳаммамизни тарбиялаган, вояга етказган шу халқ. Барчамизга туз-насиба берган ҳам шу халқ. Бизга ишонч билдирган, раҳбар қилиб сайлаган ҳам айнан шу халқ. Шундай экан, биз биринчи навбатда ким билан мулоқот қилишимиз керак одамларимиз билан. Ким билан бомаслаҳат иш тутишимиз керак аввало халқимиз билан. Шунда халқимиз биздан рози бўлади. Халқ рози бўлса, ишимизда унум ва барака бўлади. Халқ биздан рози бўлса, Яратган ҳам биздан рози бўлади!

Шу маънода, буюк Алишер Навоий бобомизнинг “Одамий эрсанг, демагил одами, Ониким, йўқ халқ ғамидин ғами – деган, сатрларида қанчалик чуқур ҳаётий ҳикмат, фалсафа бор. ...”.

Мана шу мақсадда шахсан муҳтарам Президентимизнинг ташаббуслари билан ҳар бир фуқароларимизни давлат президентига барча масалаларда тўғридан-тўғри мурожаат қилиш имкониятлари яратилди.

Масаланинг аҳамиятли жиҳати шундаки, бугун кимдир бу имкониятлардан оқилона фойдаланса, яна айримлар жуда ҳам ачинарли тариқада фойдаланишга уринмоқда.

Аслида, виртуал қабулхонани жорий этилишидаги асосий мақсад – Сиз-у биз мисол халқнинг дардини эшитиш, уларга кўмаклашиш, тадбирли режаларида ёрдамлашиш, уларнинг бахти, камоли, эртанги куни эди. Шундай эмас-ми?!

Бироқ, мазкур манзилга келиб тушаётган айрим мурожаатларни ўқиган, эшитган ёки ўрганган онинг қаттиқ хафа бўлиб кетасан киши.

Нотўғри йўл тутган ўғлининг тақдиридан хавфсираб, унга берган автомашинасини олиб қўйган отага аччиқ қилиб автомашина олиш мақсадида пул маблағи сўраб мурожаат қилган ёш йигитнинг мурожаатига нима дейиш мумкин?!

Ота-онасининг дунё бағрига сиғдиролмас орзулари оламида тарбияланган якка-ю ягона фарзандни бугун катта бўлиб, касб-ҳунар коллежини тамомлагач унинг бахти йўлида қадди лол бўлган, қўллари қаварган меҳрибонларининг ёнида бўлиш, уларнинг хизматини қилиб, дуоларини олиш ўрнига ота-онасидан аразлаб, улар билан бирга яшашдан ор қилиб, танҳо яшаш мақсадида порталдан чора излаганига нима дейиш мумкин?!

Ҳожатхона чуқури тўлиб, уни тозалаб берилишини сўраб мурожаат қилган забардаст эркакнинг мурожаатига нима дейиш мумкин?!

Икки ўғли ҳам ўзларига тегишли Chevrolet Captiva русимли автомашинани бошқариб юрган отанинг: “Томимнинг шифери учиб кетди, ўрнини шифер билан ёпишда ёрдам берсангиз...” – дея, мурожаат айлаганига нима дейиш мумкин?!

Яна кимнингдир кимгадир аччиқ қилиб: “Бир кўрсатиб қўяй!”, яна бирини: “Бир ёзайчи, нима бўлар экан? Ростдан ҳам ўрганар эканми?” қабилида мурожаат қилаётганига нима дейиш мумкин?!

Яна уларнинг “Ёздим. Ўрганишди. Барибир натижа бўлмади. Қоп-қоп ваъдалар ҳаммаси қоғозда экан-да...” – деган, хулосаларига нима дейсиз...

Бу мурожаатлар муҳтарам давлатимиз Раҳбари кутган – халқ дарди эмас, иллатку, ахир!

Ҳакимлардан бири шундай дебдилар:

Агар сўз қалбдан чиқса – қалбга бориб жойлашади. Борди-ю у (қуруқ) тилдан чиқса – қулоқдан нарига ўтмайди!”.

Ҳасан Басрий роҳимаҳуллоҳдан шундай ривоят қилинади:

Мўминнинг тили қалбининг ортида бўлади. Агар бирор нарсани гапиришни хоҳласа, уни қалби билан тадаббур қилади (ўйлайди), сўнг тилига чиқаради. Мунофиқнинг тили эса, қалбидан олдида бўлади. Шу сабабли ҳаёлига келган нарсани тилига чиқаради, қалби билан ўйламайди”.

Тобеинлардан Маймун ибн Миҳрон роҳимаҳуллоҳ шундай деган эканлар:

Яхши инсонларга дўст тутиниш ярим доноликдир. Гўзал савол ва мурожаат илмнинг тенг ярмидир!”.

Дарҳақиқат, илмнинг бир қисми савол бўлса, иккинчи қисми жавобдир. Шу иккиси асосида илм шаклланади. Кутилган жавоб бўлиши учун эса онгли ва муносиб савол яратилиши керак.

Тўғри, халқимизда “Бола йиғламаса, она сут бермайди” – деган, нақл бор. Бироқ, бола йиғисида ҳам маъно бўлади. У оч қолса йиғлайди. Эҳтиёжи битса, ортиғини сўрамайди.

Айрим асоссиз молиявий мурожаатлар билан яқиндан танишар экансиз, хафсалангиз пир бўлади. Ахир, давлат маблағлари ҳавои нафс ёки кўр-кўрона сарф этиш, ўзни кўз-кўз қилиш учун жамланган эмас. Давлат бойлиги оқар дарё ҳам эмас... Улардан унумли ва мақсадли фойдаланиш, оқилона харжлаш керак.

Фаразан, кимдадир тадбиркорлик борасида салоҳият ва иқтидор бор, бироқ, молиявий имконият йўқ. Марҳамат! Фойдалансин, тегишлилиги бўйича белгиланган тартибда мурожаат қилиб, ёрдам олсин, тадбиркор бўлсин, фуқароларни иш билан таъминласин. Яна кимдадир дард, ташвиш, муаммо бор, тегишлилиги бўйича жойларга белгиланган тартибда мурожаат қилиб, ечимини тополмаяпди. Марҳамат! Мурожаат қилсин, мушкули осон бўлсин, дардига дармон топилсин!

Мана шу мисол ҳолатларни халқ дарди, ташвиши – дейдилар.

Яна шуни ҳам алоҳида таъкидлаб ўтишни жоиз – деб, биламан: портал бу – таҳдид ҳам эмас-ки, у билан кимнидир қўрқитиб, “қаҳрамонлик” кўрсатсак ва “зўр” чиқсак...

Эр ва хотин. Ёш оила. Ўрталарида бир ярим ёшли ширин қиз фарзанд. Оила сахнасида нималар бўлмайди дейсиз... Сабр қилса ҳаммаси жой-жойига тушиб кетади. Йўқ. Келиннинг онаси “Тор қорнимга сиққан қизим кенг уйимга сиғмайди-ми?!” – дея, қизини ўз уйига олиб кетди. Ортидан “Қизим энди бу йигит билан яшамайди!” – дея, қатъий ва кескин қарор қабул қилди. Икки ёш эса бирга яшамоқни хоҳлар, келин эса бу истагини онасига айтишдан чўчир эди. Натижада куёв бу икки томонлама истакларини ўз номидан катталар эътиборига ифода қилди. Оилани тиклаш мақсадида ўртага тушган “амаки” келиннинг онасига уларнинг орасини ислоҳ қилиш борасида сўз очди. Амаки ҳақ сўзлар айтди. Ҳа, фақатгина ҳақ сўзларни. Уч-тўрт калимадан сўнг иккинчи томон баҳс-мунозарага киришиб кетди. Унинг сўзлари тобора жадаллашиб, ниҳоят кескин тус олди. Ғазабдан қалтираётган қўлларини хонтахтага зарб билан уриб, сўнги сўзни айтди: “... Уйимдан чиқиб кетинг! Чиқиб кетинглар! Ясно?! Акс ҳолда ҳаммангнинг устингдан ПОРТАЛГА ЁЗАМАН! Понятно, понятно?” – дедию, уйининг ичкари хонасига кириб кетди. ...

Бу мисол таҳдидларни кўплаб учратиш мумкин...

Бўлар-бўлмасга портални “қурол” қилиб, “рақиби”ни қўрқитмоқчи бўлганларнинг таҳдидини қандай тушуниш мумкин?!

Бу мисол мурожаатлар ҳам муҳтарам давлатимиз Раҳбари кутган – халқ дарди эмас, янада улкан иллатку, ахир!

Кечирим, тинглаш, тушуниш ёҳуд тушунтириш, онгли ва тўғри қарор қабул қилиш мисол инсоний фазилатлар қаёқда қолмоқда...

Қолаверса, портал – улуғ даргоҳ. Уни эрмак ёки ўйинга айлантириш улкан жаҳолат ва қабоҳатдир.

Порталдаги мурожаатларни кўриб, нима учун: “Менга китоб олишда амалий ёрдам кўрсатинг...”, “Шаҳримиз ёки қишлоғимизда очиқ кутубхона ташкил этиб беринг...” мисол гўзал таклифлар учрамаслигига хайратланасан киши. Аслида энг асосий дардимиз мана шу – китоб мутолааси бўлиши керак эмасми...

Айтадилар-у: “Емоқ учун яшалмайди, яшамоқ учун ейилади!” – деб. Бу иборадаги яшамоқдан мурод – маънавий ҳаёт, руҳан тирикликдир.

Тўғри, халқимизда “Аввал таом, кейин калом!” – деган, нақл бор. Лекин, бугун Она заминимизда оч одамнинг ўзи йўқ!

Бир ўйлаб кўринг... Мулоҳазасиз, ўйланмасдан амалга оширилган мурожаатлар ортида қанчадан-қанча сарсонгарчиликлар, йўқотишлар юзага келмоқда. Сарф этилган ортга қайтмас вақтлар, кўз нурлари, электр қуввати, қоғозлар ва бошқалар... Буларнинг ҳам ҳисоби бор-ку, ахир...

Агар биз виртуал қабулхонада иш юритаётган мутасаддилар, ўз навбатида мурожаатларни ўрганиш бўйича масъулларни ўринли мурожаатларимиз асосида тўғри йўналтирсак – қимматли вақтлар, кўз нурлари, қувватлар, қораланган қоғозлар зое кетмайди. Натижада бизнинг ҳам, уларнинг ҳам қалблари шодликка тўлади. Аксинча унинг акси бўлади.

Энг аввало ҳар бир юмушимизни ўз оиламизда ёки маҳалламизда, нари борса туман ёҳуд шаҳримизда ҳал қилиш чорасини изласак айни муддао иш бўлар эди. Борди-ю бу йўналишда мурожаатимиз ҳал қилиб берилмаса ёки унинг ечимини топиш имкони бўлмаса давлат Раҳбарининг виртуал қабулхонасига мурожаат қилсак муносиб иш бўлар эди.

Аксинча, маҳалла, туман ёки шаҳар мутасаддилари ким... Улар давлат Раҳбарининг вакиллари эмасми... Уларга асоссиз ҳолда ишончсизлик билдириш муносиб ишмикин...

Шуни ҳам ёдда тутиш керакки, давлат Раҳбари ҳам оила отасидек гап. Фарзандлар ҳар ишда бўлар-бўлмасга биргина отасига осилаверса, ота қаергача боради... Уни қадрлаш, унга керакли ўриндагина мурожаат қилиш, қолган вақтларда муаммоларини ўзлари ўзаро ҳал этмоқлари юксак фазилат, маънавият ва донолик ҳисобланади.

Шунингдек, Сиз-у биз халқнинг дарди билан яшаётган давлатимиз Раҳбарини оила отасидек авайламоғимиз, унга қанот бўлмоғимиз, у кишини ўзимиз ва фарзандларимиз учун кўп йиллар кераклигини унутмаслигимиз лозим!

 Нурали МАВЛАНОВ, 

Зангиота тумани бош имом-хатиби 

Пятница, 20 Январь 2017 00:00

27.01.2017 й. Ақидада адашмайлик

بسم الله الرحمن الرحيم

Муҳтарам жамоат! Ҳар бир мусулмоннинг ақидаси тўғри бўлиши ўта муҳимдир. Чунки ақида нотўғри бўлган ҳолда қилинган амаллар қанчалар кўп ва ихлос билан бажарилган бўлмасин, унинг заррача фойдаси йўқдир. “Ақида” сўзи луғатда: “ақд” сўзидан олинган бўлиб, “маҳкам боғламоқ” маъносини англатади. “Ақида” сўзининг кўплиги эса “Ақоид” бўлади.

Истилоҳда эса: Ақида илми деб – эътиқод қилиш вожиб бўлган нарсалар тўғрисида баҳс юритадиган илмга айтилади. Яъни, ҳар бир мукаллаф банданинг қатъий ишониши, ҳамда қалбига мустаҳкам қилиб боғлаб, ўрнаштириб олиши лозим бўлган – қатъий далиллар билан собит бўлган шаръий эътиқодий ҳукмларга ақида дейилади. Буюк ватандошимиз Сўфи Оллоҳёр раҳматуллоҳи алайҳ ақоид илмини ўрганиш зарурлигини баён қилиб шундай деган:

Ақида билмаган шайтона элдур

Агар минг йил амал деб қилса елдур

Яъни, ақиданинг зарурий масалаларини билмаган киши ҳар қанча ибодат қилса ҳам, соф Ақидани билмагани сабабли, қилган ибодатлари унига ҳеч қандай наф бермайди.

Чунки динда ихлоснинг ўзи кифоя қилмайди. Илмсиз, ёлғиз ихлоснинг ўзи билан нажот топаман деган кишилар адашадилар. Ҳасан Басрий раҳматуллоҳи алайҳ айтган: “Илмсиз амал қилувчи – йўлни билмасдан йўлга чиққан йўловчи кабидир. Илмсиз амал қилган кишининг ислоҳидан кўра фасоди кўпроқ бўлади. Шундай экан ибодатга зарар бермайдиган илмни ва илмга зарар бермайдиган ибодатни талаб қилинглар. Бир қавм ибодат талабида бўлди ва илмни тарк қилдилар. Натижада улар уммати Муҳаммадга қилич кўтариб чиқдилар. Агар уларда илм бўлганида, улар бу ишни қилмаган бўлар эди”.

Ҳасан Басрий раҳматуллоҳи алайҳнинг ушбу сўзлари хаворижларга нисбатан айтилгандир. Маълумки, хавориж фирқаси ўзларига қарши бўлганларни кофирга чиқариб, уларнинг қонларини тўкишни ҳалол санаганлар. Ўзларига қарши чиқувчиларнинг диёрларини “Дорул ҳарб” деб номлашган. Улар Али розияллоҳу анҳунинг “таҳким”ни (яъни, Муовия розияллоҳу анҳу билан қилинган битимни) қабул қилишини куфр деб ҳисоблаган. Яъни, Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам унга жаннат башоратини берган зотни кофирга чиқаришган. Али розияллоҳу анҳу уларнинг даъволарига жавоб бериш ҳамда уларни тўғри йўлга бошлаш учун Абдуллоҳ ибн Аббос розияллоҳу анҳуни элчи қилиб юборган. Абдуллоҳ ибн Аббос розияллоҳу анҳу ва хавориж етакчилари ўртасида кенг басҳ-мунозара бўлиб ўтган. Абдуллоҳ ибн Аббос розияллоҳу анҳу уларнинг хатоларини илмий исботлаб берганларидан сўнг улардан икки мингдан зиёди хаворижликдан қайтган эди.

Минг афсуски, бугунги кунда ҳам худди шу хаворижлар каби “такфирчи” оқимлар пайдо бўлиб, омма мусулмонларни куфрда айблаб, дўзахга ҳукм қилаётгани ачинарли ҳолатдир.

Муҳтарам жамоат! Аслида, мусулмон киши қачон диндан чиқади? Гуноҳлар сабабли мусулмон кишини кофир дейиш жоизми?

Мусулмон кишини куфрга чиқариш жуда ҳам хатарли ишдир. Шунинг учун Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам бир қанча ҳадисларида мусулмонларни куфрга чиқаришдан қаттиқ қайтарганлар. Жумладан:

عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ عُمَرَ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُمَا أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قَالَ: أَيُّمَا رَجُلٍ قَالَ لِأَخِيهِ يَا كَافِرُ فَقَدْ بَاءَ بِهَا أَحَدُهُمَا. )رَوَاهُ الْبُخَارِيُّ

Яъни, Ибн Умар розияллоҳу анҳумодан ривоят қилинади: “Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Агар бир киши ўзининг биродарига “Эй кофир”, деса, (куфр ҳукми) иккисидан бирига қайтади дедилар”. (Имом Бухорий ривояти).

Ушбу ҳадисда мусулмон кишини кофирга чиқарувчилар учун катта таҳдид бордир. Агар у кишининг гапи рост бўлса, мазкур биродарининг кофир экани табиийдир. Аммо унинг гапи ёлғон бўлиб чиқса, шу гапни айтган кишининг ўзи кофир бўлади. Чунки у киши бу сўзи билан мўмин кишига кофирлик ҳукмини берган бўлади ёки имонни куфр деган бўлади.

Аслида, бировни кофир дейиш ёки куфрга чиқариш билан киши бирор савобга эришиб қолмайди. Лекин гапи нотўғри бўлиб чиқса, ўзининг кофир бўлиши хавфи борлиги ниҳоятда катта хатардир. Яъни, ҳалиги одам кофир бўлмаса, кофир деган одамнинг ўзи кофир бўлади.

Имом Таҳовий шундай деганлар: “Банда ўзини имонга киритган нарсани инкор қилиши билангина имондан чиқади”.

Чунки имон билан куфр бир бирига зид бўлган нарсалардир. Буларнинг бири ботил бўлиши учун иккинчиси унинг ўрнига келган бўлиши керак. Шунга кўра, мусулмон киши ўзини имонга киритган нарсани инкор қилгани аниқ бўлмагунча, гарчи катта гуноҳ содир қилган бўлса-да, модомики, гуноҳни ҳалол санамаган бўлса, уни куфрга ҳукм қилиш асло мумкин эмасдир. У банда гуноҳи кабира қилиши билан фосиқ бўлади, лекин кофир бўлмайди.

Буларнинг барчаси динда ғулувга кетиш оқибатида келиб чиқади. Диндаги ғулувга кетишнинг энг ёмони – етарли илми бўлмаган ҳолда Қуръони карим ва ҳадисдан ўзича ҳукм олишдир. Бундан ташқари, илмсиз ҳолда Суннатга ўзича амал қилиш ва тўрт мазҳабдан бирортасини эътироф қилмаслик ҳам кишининг адашишига сабаб бўлади.

Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам огоҳлантириб шундай деганлар:

عَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ رَضِيَ اللهُ عَنْهُ قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ: يَا أَيُّهَا النَّاسُ إِيَّاكُمْ وَالْغُلُوَّ فِى الدِّينِ فَإِنَّهُ أَهْلَكَ مَنْ كَانَ قَبْلَكُمُ الْغُلُوُّ فِى الدِّينِ. رَوَاهُ ابْنُ مَاجَةَ

 Яъни, “Динда ғулувга кетишдан сақланинглар. Чунки сиздан олдингилар динда ғулувга кетиши сабабли ҳалокатга учради” (Ибн Можа ривояти).

Динда чуқур кетмаслик ва таассуб қилмаслик ҳақида Расулуллоҳ алайҳиссалом шундай дедилар:

عن ابن مسعود رضي الله عنه أنَّ النبي صلى الله عليه وسلم قال: «هَلَكَ المُتَنَطِّعُونَ» قَالَهَا ثَلاَثاً.

 رواه مسلم

Яъни, Ибн Масъуд розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: “Пайғамбар соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Ҳаддан ташқари чуқур кетувчилар ҳалок бўлдилар”, деб уч марта айтдилар”. (Имом Муслим ривояти).

Бундан мурод мусулмон киши диний ишларда Қуръони карим ва набавий суннатда бўлмаган турли ибодатларни кўпайтириб олиб, меъёрга риоя қилмасдан ҳаддан ошириб юборишдир.

Шуни таъкидлаш лозимки, баъзилар динни жуда ҳам енгил олиб, Аллоҳ таоло буюрган амалларни адо қилишни ортга сурсалар, яна баъзилар эса уни ҳаддан ошириб юборишади. Бу иккиси ҳам нотўғридир. Ҳаким зотлардан бири айтган экан: “Бандалар Аллоҳ таоло буюрган ишларни адо қилишларида шайтоннинг икки ҳамласига учрашлари бордир: Бири - банданинг шу амалда нуқсонга йўл қўйиши бўлса, иккинчиси - банданинг шу амалда ҳаддан ошириб юборишидир. Шайтон буларнинг қайси бирида ғолиб бўлишига парво қилмайди. Яъни, қайси бирида бўлса-да, ғолиб бўлиши унинг учун кифоядир”.

Банда шайтондан устун келиши учун амалини шариат мезонига солиб кўрсин. Агар амалида нуқсон бўлмаса ва ҳаддан ҳам ошмаса, ютуқ уникидир. Аксинча бўлса, натижа ҳам аксинча бўлади. Буни билиш учун илм керак. Инсон тўғри йўлдан кетаётганини билиши учун аввал тўғри йўл қайси эканини билиб олиши лозим. Шунинг учун шариатимиз илмга буюрган.

Муҳтарам жамоат! Динда ғулувга кетиш - мусулмон халқларининг ўртасини бўлиб юборишга сабаб бўлади. Бунинг оқибатида ватанда беқарорлик вужудга келади. Юртнинг қуввати заифлашади. Аллоҳ таоло шундай марҳамат қилган:

وَأَطِيعُوا اللَّهَ وَرَسُولَهُ وَلَا تَنَازَعُوا فَتَفْشَلُوا وَتَذْهَبَ رِيحُكُمْ

Яъни, «Аллоҳга ва Расулига итоат қилингиз ва низолашмангиз, акс ҳолда сустлашиб кетурсиз ва “шамолингиз” (обрўйингиз) кетиб қолур» (Анфол сураси, 46-оят).

Демак, ўзаро келишмовчиликда, низода ва ихтилофда бўлиш, турли оқим ва фирқаларга бўлиниш шу халқнинг сусташиши ва қувватининг кетиб қолишига сабаб бўлади.

Биз аксинча бўлишимиз, яъни бирлашишимиз, бир ёқадан бош чиқаришимиз ва бу мустақил юртимизни турли ёт ғоя ва кучлардан кўз қорачиғимиздек асрашимиз лозим бўлади.

Бугунги кунда ёшларнинг ақидаси тўғри бўлиши ҳамда динда ғулувга кетмасликлари учун ота-она, устоз ва мураббийлардан катта масъулият талаб қилинади. Илмни, айниқса, диний билимни ёшларимиз турли интернет ёки шу каби ахборат воситалар орқали ўрганиб, ўзлари билмаган ҳолда нотўғри эътиқодга кириб қолишмоқда. Илмни интернетдан олинмайди. Кўпгина ақидавий ва фиқҳий масалаларда нафақат интернет, ҳатто китобнинг ўзи ҳам кифоя қилмайди. Интернет ҳам, китоб ҳам ҳеч қачон жонли устознинг ўрнини боса олмайди. Болаларимизнинг ақидаси тўғри шаклланиши учун улар мадраса кўрган, интизомий дарс ўқиган жонли устозлардан таълим олишлари зарурдир.

Ҳакимлардан бири айтган экан: “Инсоннинг ҳидоят топишида китобнинг ўзи кифоя қилмайди. Чунки китоб устоз бўла олмайди. Балки жонли, яъни, инсонлардан бўлган устознинг ўрни ўта муҳимдир. Агар китобнинг ўзи устозликка кифоя қилганида, Аллоҳ таоло минглаб пайғамбарларни юбормаган бўлар эди. Эътибор беринг, қанча китоб берилгану, қанча пайғамбарлар юборилган. Тўртта китоб берилган бўлса, юз мингдан зиёд пайғамбарлар юборилган. Пайғамбарларнинг ҳаммаси ҳам китоб олиб келишмаган. Лекин уларнинг барчаси устоз бўлиб келганлар”.

Аллоҳ таоло Қуръон каримда шундай деган:

يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِنْ جَاءَكُمْ فَاسِقٌ بِنَبَإٍ فَتَبَيَّنُوا أَنْ تُصِيبُوا قَوْمًا بِجَهَالَةٍ فَتُصْبِحُوا عَلَى مَا فَعَلْتُمْ نَادِمِينَ 

Яъни, “Эй мўминлар! Агар сизларга бирор фосиқ кимса хабар келтирса, сизлар (ҳақиқий аҳволни) билмаган ҳолингизда бирор қавмга азият етказиб қўйиб, (кейин) қилган ишларингизга пушаймон бўлмаслигингиз учун (у хабарни) аниқлаб (текшириб) кўрингиз!” (Ҳужурот сураси, 6-оят)

Ҳадиси шарифда шундай дейилган:

عن أَبي هريرة رضي الله عنه أنَّ النبيَّ صلى الله عليه وسلم قَالَ: «كَفَى بالمَرْءِ كَذِباً أنْ يُحَدِّثَ بِكُلِّ مَا سَمِعَ». )رواه مسلم

Яъни, Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Эшитган нарсасини гапиравериши кишининг ёлғончилигига кифоя қилади”, дедилар. Муслим ривояти.

Чунки киши ҳар хил хабарларни эшитади. Уларнинг ичида рости ҳам бўлади, ёлғони ҳам бўлади. Агар текшириб кўрмай, эшитганининг ҳаммасини гапираверса, ёлғон гапларни ҳам гапириб қўйиши мумкин бўлади.

Айниқса, интернетдан келган хабарни бошқа бировларга юборишга шошилмасдан, у хабар кимдан келгани, шу хабарни юборишнинг нима манфаати борлиги ва нима зарари борлигига эътибор қаратиш лозимдир. Акс ҳолда билиб-билмай маъсият ишларига мубтало бўлиб қолиши мумкин.

Афсуски, бугунги кунда Сурия, Афғонистон каби мамлакатларда дин ниқоби остида бегуноҳ одамларнинг қонини тўкишлар, обод шаҳар-қишлоқларни вайрон қилишлар давом этмоқда. Энг ачинарлиси, аксарият ҳолатларда бу урушларга диний тус бериляпти. Жангарилар ўзларига эргашмаган мусулмонларни кофирга чиқариб, қатл қилаётганига гувоҳ бўлмоқдамиз.

Азизлар! Пайғамбаримиз Муҳаммад (сав) ҳаёт вақтларида асло вужудга келмаган, аммо келажак асрларда вужудга келиши мумкин бўлган, халқ ва миллатлар бирлиги ва осойишталигига таҳдид солувчи фитна-фасод, бузғунчиликлар ҳақида хабар бериб, огоҳ этган эдилар:

" مَنْ خَرَجَ مِنْ أمَّتى عَلَى اُمَّتى لا يُفَرِّقُ بَيْنَ بِرِّهَا وَ فاجِرها وَلا يَتَحاشَى مُؤمِنْها وَ لايفى بِذيِ عَهْدِهَا  فَليْسَ مِنِّى (رواه ﻣﺴﻠﻢ

яъни: “Умматимдан қайси бири умматимга қарши чиқса, унинг яхши ва ёмонини фарқига бормаса, мўминига зиён тегишидан ўзини тиймаса, берган ваъдасига вафо қилмаса, у менинг умматим эмас!”.

Инсон огоҳ бўлсагина ўзининг келажагига ақл билан теран назар ташлайди, келиши ёки содир бўлиши мумкин бўлган фитна-фасод, хавф-хатарни олдини олиш ва бартараф қилиш ҳаракатида бўлади. Барчаларимиз Аллоҳ таоло берган беҳисоб неъматларига шукр қилган ҳолда бир-бирларимизга ўзаро насиҳат қилиш, илм ва динда тақвоси билан машҳур уламоларимиз айтган панду-насиҳатларига рағбат кўрсатиб ва уларга амал қилиб боришимиз лозим. Мамлакатимизнинг барча ҳудудларида яшовчи барча халқлар билан тинч-тотув яшашга интилишимиз, оила, фарзанд тарбиясида муҳим бўлган одоб-аҳлоққа риоя этишимиз керак.

Аллоҳ таоло Қуръони каримда:

 وَاعْتَصِمُوا بِحَبْلِ اللَّهِ جَمِيعًا وَلَا تَفَرَّقُوا ... (سورة آل عمران/103

яъни: "Ҳаммангиз Аллоҳнинг «арқони»ни (Қуръонини) маҳкам тутинг ва турли фирқаларга бўлиниб кетманг ..."

 

Ҳурматли намозхонлар! Мусулмон киши ҳамиша хушёр бўлмоғи, тинчликка раҳна соладиган бирор мункар ишни кўрса, бирор бир бузғунчиликка гувоҳ бўлса, дарҳол олдини олмоғи лозим.

Тинчликнинг бузилиши эса - илм ва маърифат йўлининг тўсилиши, ўзаро яхшиликнинг узилиши, тараққиётнинг таназзулга учраши, ишлаб чиқаришнинг камайиб кетиши, тижоратларнинг тўхтаб қолиши, касб қилишнинг қийинлашиши, яшаш оғирлашиши, ҳар бир тўғри ёки нотўғри хабарларнинг тарқалиб юриши, одамларнинг эшитганига ишониб кетавериши, халқ ўртасида ваҳиманинг тарқалиши, рост хабарларнинг инкор қилиниши, одамларнинг бегуноҳ қонлари тўкилиши, аёлларнинг бева қолиши, ёш болаларнинг етим бўлиши каби мусибатларга сабаб бўлади. Тинчлик йўқолса жаҳолат кучаяди, ҳар хил жиноятлар кўпаяди ва зулм тарқалади.

Аллоҳ таоло жаннатмакон юртимизни турли бало ва офатлардан, ботил ақида ва фитналардан Ўзи асрасин! Халқимизни аждодларига муносиб тўғри ақидада собит турадиган халқлардан қилсин!

Понедельник, 16 Январь 2017 00:00

Ўзликкинам

Ҳеч кимсани севмам ортиқ ўзимдан ҳам

Бу аёндир қилган иш-у сўзимдан ҳам

Порлар ўзлик учқинларни кўзимдан ҳам

Бунча ширин бўлмасанг сен ўзликкинам

Сен бўлсанг  бўл не бўлса ҳам ўзликкинам

 

Баланд-баланд манзиларга учсамдедим

Ҳиндда бўлган фойданида кўчсам эдим

Туғилмаган зурриётимни ғамин едим

Бунча узун  бўлмасанг  сен ўзликкинам

Тўхта бир зум толиқдин-ку  ўзликкинам

 

Тўхтаминг йўқ гар бўғзинга тиқилсада

Яқинларин гоҳо сен деб сиқилсада

Суямайсан ҳақлар ерга йиқилсада

Бунча қайсар бўлмасанг сен ўзликкинам

Худбинлигин ҳаддин ошди ўзликкинам

 

Жахолатни ёритган ҳам сенсан аҳир

Довруғингдан мастсан гоҳо қилиб фаҳр

Хароб қилдинг гоҳ оламни сочиб қаҳр

Бунча жоҳил бўлмасанг сен ўзликкинам

Ислоҳ керак ўзинг учун  ўзликкинам

 

Доносан-у  ўз ҳақингда тушунгчанг йўқ

“Ул-бул” дейсан ўзингдан-чи кўнглинг ҳам тўқ

На илинж бор бировга, на отарга ўқ

Бунча баҳил бўлмасанг сен ўзликкинам

Ачинсангчи ўзинг учун ўзликкинам

 

Улуғ зотлар аввал сени англар эди

Шунинг учун бутун миллат ғаминг еди

Маърифатни боши асли шунда деди

Яхшисан ё ёмон демам  ўзликкинам

Инсоф қилгин ўзимизга ўзликкинам

 

  Ҳеч кимсани севмам ортиқ ўзимчалик

Суҳбат қилдим бугун сен-ла мен шунчалик

Нима хали ёрқинмидинг сен ойчалик

Ўзингни бил ўзгани қўй ўзликкинам

Камолотинг ўзинг билан ўзликкинам .           

Вохидов Тохир        

 

 

 

Пятница, 13 Январь 2017 00:00

Тўй базмидаги ўйлар

Тўйхонага оппоқ либосларда шаҳзодаю малика бўлиб келин билан куёв кириб келишди.  Келин салом қилиш мақсадида бир оз эгилар экан, хижолатдан катталарнинг  нигоҳи ерга қадалди.  Атрофдан: “Жуда очиқ кийинибди”, “Этагини узун қилгандан кўра елкасига ташласа бўлар экан”, деган дашномлар қулоққа чалинарди. 

Келин-куёв тўрдаги ўриндиқларга бориб ўтиришди. Куёв креслода ястаниб ўтирар экан, худди “Мана кўриб қўйинглар, менинг маликамни”, деяётгандек эди.  Жўралар, ҳатто тўйга келган аксар эркакларнинг нигоҳи шоҳсупада  маликалардай ўтирган (аслида маликалар сира ҳам бундай очиқ-сочиқ кийинишмайди!) хушсурат келинга қадалган... Келин юзини очиб, бемалол ўтирди. Аммо мен ўйлар изтиробида қийналардим... Ахир ҳарир парда ортидаги чеҳрани, бу нозик вужудни кўз-кўз қилиш асло мумкин эмас.

Тўйни оғриқли ўйлар ила кузатаман. Кетма-кет келган таниқли хонандалар қўшиқларидан давра ёшлар дискотека залига айланди-қолди. Ҳатто келин-куёвни ҳам даврага олиб чиқишди. Ҳинд сериалларида куйланадиган қўшиққа ҳамоҳанг келин-куёв қучоқлашиб валсга тушишди. Бу манзарани қандай изоҳлаш мумкин?! Ҳамманинг назари икки ёшда. Атрофни ўраб олган йигитларнинг қий-чуви... Сўнг келин отаси билан, кейин қайнотаси билан ҳам рақсга тушди... Қани шарқона одоб-ахлоқ, ибо-ҳаё?! Буни оддий ҳолатдек қабул қилаётганларнинг орияти, ҳамияти қаерда қолди?

Қизимизни турмушга узатарканмиз ёхуд ўғлимизни уйлантирарканмиз, ҳаётининг оила деб аталмиш варағини чиройли одоб-ахлоқ, ҳаё-андиша билан очишида биз, катталар тўғри сабоқ берайлик. Зеро, миллатимизнинг ўзига хос одоби, андишаси, меҳр-муруввати, иффати бор. Шуни асло унутмайлик.

 

Мунира АБУБАКИРОВА,

Ўзбекистон мусулмонлари идораси ходимаси

 

 

Видеолавҳалар

Top