Муборак Рамазон ойини кутиб олишда халқларнинг ҳар бирининг ўзига хос урф-одатлари ва анъаналари мавжуд. Европа қитъасида жойлашган Албания давлати мусулмонлари ҳам Рамазон ойини шоду-хуррамлик билан қаршилашади. Албан халқи Рамазон ойи келиши билан қайси дин вакили бўлишига қарамай, қўшниларига таомлар тарқатади, меҳмонлар учун зиёфат дастурхони ёзади. Бу муборак ойда қилинадиган одат тусига  кирган энг яхши расм-русумлардан бири – қариндошлик ришталарини мустаҳкамлаш, борди-келди зиёратларини уюштириш ва жамоат учун ифторлик дастурхонларини ёзишдир.

Албаниялик мусулмонлар Рамазон ойида ифторлик дастурхонига гўшт билан тухум қўшилган таомлар, узум ва олхўри шарбати, ловия, карам, картошка ва ҳар хил зираворлардан тайёрланган суюқ таомлар тортиқ қилишни хуш кўришади.

Рамазон ойига ҳозирлик кўриш учун қуруқ гўштлар, ловия олдиндан сақлаб қўйилади. Сут маҳсулотлари бу муборак Рамазон ойида кўп миқдорда истеъмол қилинади. Шунингдек, албанлар қўй, бузоқ ва эчки гўштларини сут ва картошка билан аралаштириб тайёрланган таомларни ҳамда товуқ гўштини қайнатилган гуруч ва сутли патир билан тановул қилишни ёқтиришади.

Шунингдек, Рамазон ойида албанлар “Симс”, “Кадоиф”, “Шакарбаря” ва “Паҳлава” каби махсус ширинликлар тайёрлашади. 

Муҳими улар рўза ибодатини кишининг ўзини ҳар қандай ёмон хулқ ва фаҳш сўзларни гапиришдан узоқ бўлиши деб билиб, бу салбий иллатлардан нафсини тийишга ҳаракат қиладилар. Масжидларда таровеҳ намозида қатнашади, Қуръонни хатм қилишади. Айниқса, албан халқи “Лайлатул қадр” кечасини ўзгача тароват билан қаршилайди. Унда махсус “Ҳосуд” номли ширинлик тайёрлаб, қариндошлар ва қўшниларга тарқатадилар, бир-бирларига эзгу тилаклар билдиришади.   

 Халқаро алоқалар бўлими ходими

Илёсхон АҲМЕДОВ тайёрлади.

Аллоҳ таоло ўз бандаларини доимо хайру саховатли бўлишга буюради. Сахийлик инсонга бахт-саодат келтирадиган ва ўзгаларнинг севимли кишисига айлантирадиган хислатдир. Меҳр-мурувват, ҳамжиҳатлик, сахийлик халқимиз ардоқлаган, асрлар оша амал қилиб келаётган гўзал фазилат ҳамдир. Хайр-саховат, сахийлик инсонлар ўртасида меҳр-оқибат ришталарининг мустаҳкамланишига, ўзаро ҳурмат ва тотувликнинг ортишига хизмат қилади.  Аллоҳ таоло бундай марҳамат қилади: “Аллоҳ йўлида молларини эҳсон қилувчилар (савобининг) мисоли гўё бир донга ўхшайдики, у ҳар бир бошоғида юзтадан дони бўлган еттита бошоқни ундириб чиқаради. Аллоҳ хоҳлаган кишиларга (савобини) янада кўпайтириб  беради. Аллоҳ (карами) кенг ва билимдон зотдир” (Бақара, 261).

Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Кимки бир мусулмоннинг дунё қайғуларидан бирини кетказса, Аллоҳ унинг қиёмат кунидаги қайғуларидан бирини кетказади. Кимки дунёда бир қийналган биродарининг оғирини енгил қилса, Аллоҳ таоло унинг қиёматдаги оғирини енгил қилади. Бир банда бошқа бандага ёрдам қилса, Аллоҳ таоло унга ҳам ёрдам кўрсатади”, деганлар.

Юқоридаги оят ва ҳадислардан келиб чиқиб, Ўзбекистон мусулмонлари идораси тасарруфидаги масжид имом-хатиблари ҳомийларни жалб этган ҳолда кам таъминланган, боқувчисини йўқотган оилаларга, “Меҳрибонлик”, “Саҳоват”, “Мурувват” уйларига, иккинчи жаҳон уруш қатнашчилари ва меҳнат фахрийларига моддий ёрдамлар кўрсатиб келинмоқда.

Жумладан, Сурхондарё вилоят Денов тумани имом-хатиблари томонидан муборак Рамазон ойи муносабати билан тумандаги кам таъминланган оилаларга ва имконияти чекланганларга хайр-эҳсон қилинди.

Жиззах шаҳар “Қассоблик” жоме масжиди ҳомийлар томонидан кўмакка муҳтож оилаларни қўллаб-қувватлаш мақсадида маҳалладаги “Кўзи ожизлар жамияти” ташкилотидаги аъзоларга қўй сўйиб, гўшти тарқатилди. Мирзачўл тумани “Тожиддин ўғли Абдулаҳад ота” жоме масжиди ҳамда ҳомийлар томонидан кам таъминланган оилалар фарзандларига мактаб ўқув қуроллари тарқатилди. Шунингдек, кам таъминланган оилаларнинг бирига даволаниши учун ёрдам пули берилди.    

Бухоро вилояти вакиллиги тасарруфидаги масжид имом-хатиблари ҳам саховатли ишга бел боғлади. Ғиждувон тумани Абдухолиқ Ғиждувоний масжиди имом-хатиби Жўрабек Муродов ҳам юртимизда бўлаётган саҳоватли ишларда ўз ҳиссасини қўшишни, кам таъминланган оилаларга ёрдам беришни мақсад  қилиб, Ғиждувон туманида яшовчи аҳолининг кам таъминланган  оилаларига озиқ-овқат маҳсулотлари эҳсон қилди. Бунинг натижасида кўпгина оилаларнинг хурсандчилиги ва дуоларига мушарраф бўлди.

Андижон вилояти Марҳамат тумани бош имом-хатиби Муҳторжон Шарофиддинов томонидан Рамазон ойи муносабати билан ҳомийларни жалб этган  ҳолда имконияти чекланганларга ногиронлик аравачаси ҳадя қилинди.

Ҳар йили Рамазон ойи муносабати билан мўмин-мусулмонлар меҳрибонлик, саховат ишларига янада киришиб кетадилар. Зеро, Пайғамбаримиз (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) бу ойда янада саховатли бўлар эдилар. Бинобарин, бу ҳаётда инсондан фақат яхшилик қолади. Яхшиликнинг мукофоти эса фақат яхшилик – жаннатдир.

Ислом ҳидоятида тарбия кўрган ва унинг соф ва пок булоқларидан баҳра олиб улғайган киши ўзи яшаб турган жамиятдаги барча инсонларга наф келтиришга, улардан зарарни даф қилишга интилади. Чунки инсонларга яхшилик қилиш икки дунё саодатига сабаб бўлади.

Аллоҳ таоло бундай марҳамат қилади: “Эй, имон келтирганлар! Руку қилингиз, сажда қилингиз ва Роббингизга ибодат қилиб эзгу иш қилингиз – шоядки, нажот топсангиз!” (Ҳаж, 77).

 Бошқа оятда эса: “Суйган нарсаларингиздан эҳсон қилмагунингизча сира яхшиликка (жаннатга) эриша олмайсизлар. Ниманики эҳсон қилсангиз, албатта, Аллоҳ уни билувчидир” (Оли Имрон, 92).

Мусулмон киши ушбу ояти карима мазмунидан келиб чиқиб ўзгаларга яхшилик қилишга астойдил ҳаракат қилади. Чунки у яхшилик йўлида қўйилган ҳар бир қадам учун Аллоҳдан улуғ ажрлар бўлишига қатъий ишонади.

Хайр-саховат инсонлар ўртасида меҳр-оқибат ришталарини боғлашга, ўзаро ҳурмат ҳисларини ортишига хизмат қилиш билан бирга дунёвий ишларнинг ривож топишига ҳам сабаб бўлади.

Айни  шу  мақсадда, Бухоро вилояти ҳокимлиги, Ўзбекистон мусулмонлари идораси Бухоро вилояти вакиллиги ҳамда ҳомий ташкилотлар ҳамкорлигида  жорий йилнинг 6 июнь куни “Баҳоуддин Нақшбанд” зиёратгоҳида нуроний отахонлар, маҳалла фаоллари, зиёлилар ва барча ташкилот раҳбарлари  иштирокида ифторлик  дастурхони ёзилди.

Ифторлик дастурхони атрофида йиғилган кекса ва нуроний отахонлар қўлларини дуога очар экан, аввало, мамлакат ривожи йўлида олиб борилаётган ишларга омад тилаб, деҳқончилигимиз, хусусан ғалла ҳосилларимиз баракали  бўлишини, осмонимиз мусаффо ва юртимиз тинчлиги барқарор бўлишини тилаб дуолар қилдилар.

Яхшиликлар, савобли амаллар бардавом бўлган эл-юрт мустаҳкам бўлиб, тараққий этади. Бундай диёрда инсонлар бир-бирига меҳрли, мурувватли бўлади. Аллоҳ таоло барчаларимизни ана шундай хайрли ва савоби улуғ ишларга муваффақ айласин!

Ўзбекистон мусулмонлари идораси

 Бухоро вилоят вакили,

Бухоро вилояти бош имом хатиби,

Мансуржон Нуруллаев

Президент Шавкат Мирзиёев 10-11 март кунлари Бухоро вилоятига ташриф буюрганида вилоятда “Мир Араб” олий мадрасасини ташкил қилиш бўйича кўрсатма берган эди.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси томонидан “Мир Араб” олий мадрасаси ташкил қилиниб, кеча Ўзбекистон Республикаси Адлия вазирлиги давлат рўйхатидан ўтказди.

Ушбу диний таълим муассасасининг ташкил қилиниши Ўзбекистон Республикаси Конституцияси ва “Виждон эркинлиги ва диний ташкилотлар тўғрисида”ги Қонунда белгиланган фуқароларнинг виждон эркинлиги ҳамда диний таълим олишга бўлган ҳуқуқларини амалга оширишлари учун яна бир имконият бўлди.

Шунингдек, мазкур воқеа 2017-2021 йилларда Ўзбекистон Республикасини ривожлантиришнинг бешта устувор йўналиши бўйича Ҳаракатлар стратегиясида назарда тутилган диний бағрикенгликни таъминлаш борасидаги амалий ҳаракатларнинг ёрқин ифодасидир.

Кеча Имом Бухорий номидаги Тошкент ислом институтида Адлия вазирлигининг Жамоат, нодавлат нотижорат ва диний ташкилотлар бошқармаси вакили Ўзбекистон мусулмонлари идораси раиси, муфтий Усмонхон Алимов ва “Мир Араб” олий мадрасаси ректори вазифасини бажарувчи Элов Жобир Рустамовичга олий мадрасанинг давлат рўйхатига олингани тўғрисидаги гувоҳномани топширди ва янги ўқув юртининг келгусидаги фаолиятига муваффақиятлар тиланди.

Муфтий Усмонхон Алимов ҳазратлари Ўзбекистон Республикаси Президенти ташаббуси билан ташкил қилинган ушбу диний таълим муассасаси олий Ислом билим юрти ҳисобланишини таъкидлаган ҳолда мадрасанинг Ўзбекистон халқига соф Ислом дини асосларини пухта ўрганиш ва мамлакатда диний бағрикенгликнинг таъминланишида муҳим аҳамият касб этишини билдирди. Мазкур таълим муассасасидан Имом Бухорий, Имом Термизий, Абдулхолиқ Ғиждувоний, Баҳоуддин Нақшбанд каби буюк алломалар етишиб чиқишини тилаб дуо қилди. Шу билан бирга, ҳозирги вақтда Бухоро вилоятида янги ташкил қилинган “Мир Араб” олий мадрасасидан ташқари “Мир Араб” ўрта махсус ислом билим юрти ҳам ўз фаолиятини давом эттириб боришини таъкидлади.

"Имоми Аъзам" туркум суҳбатлар (6-қисм). Салоҳиддин Абдуғаффор ўғли. Тошкент шаҳар Учтепа тумани Ҳазрати Али жоме масжиди имом-хатиби

Аудиомаъруза (tas-ix)